Tag: रुपन्देही

रूपन्देही । अविरल वर्षापछि आज विहान आएको पहिरोले बुटवल उपमहानगरपालिका-३ ज्योतिनगरमा एक दर्जन घरमा क्षति पुर्‍याएको छ । २०५५ सालमा पहिरो गएको स्थानमा पुनः पहिरो खसेपछि सो क्षेत्र थप प्रभावित बनेको हो ।

चुरेबाट खसेको पहिरोले मनमाया भाट क्षेत्री लगायत एक दर्जन घरमा क्षति पुगेको स्थानीयले जनाएका छन् । बुटवल वडा-४ का अध्यक्ष टंक पराजुलीले गैरीगाउँका केही घरमा क्षति पुराएको र वर्षा निरन्तर भएकाले उद्दारमा कठिनाइ भएको बताए ।

स्थानीयका अनुसार ३ घरमा पहिरो पसेको छ । उज्यालो भइसकेको हुँदा मानवीय क्षति भने भएको छैन । यहि भदौ ११ गते उक्त वस्ती माथिको चुरेमा पहिरो गएपछि स्थानीयहरु सावधानी अपनाउँदै आएका थिए ।

पहिरो गएपछि स्थानीयले क्षति पुगेका घरका सरसामान सार्ने काम गरिरहेका छन् । त्यसैगरी पहिरोले क्षति पुग्नसक्ने घरबाट समेत सामान अन्यत्र सार्ने तयारी गरिरहेका छन् ।

पहिरोले बुटवलको गोलपार्कदेखि लक्ष्मीनगर जाने रिङरोड र त्यहाँ रहेको विजुलीको पोल बगाएको छ । बुटवलको वडा नम्बर ३ र ४ माथि रहेको चुरेमा २ वटा ठूला पहिरो गएकोमा यससँगै ३ ठूला पहिरो गएको छ ।

उक्त ठाउँमा २०५५ साल भदौ २० गते पनि पहिरो खस्दा ५ दर्जन घरमा क्षति पुगेको थियो । पहिरोमा परेका ५७ घरपरिवारलाई सरकारले क्षतिपूर्ती दिएको थियो । पहिरोले बुटवलको वडा नम्बर ३ र २ मा क्षति पु¥याएको नगर प्रमुख शिवराज सुवेदीले बताए ।

उता पाल्पाको तानसेनमा घर भत्केर पुरिँदा एक जना १० वर्षीया बालिकाको मृत्यु भएको छ । तानसेन नगरपालिका-५ कैलासनगरमा एकतले ढुङ्गा माटोले बनेको घर भत्किएर पुरिँदा स्थानीय नारायण दर्जीकी १० वर्षीया छोरी नैना दर्जीको मृत्यु भएको हो ।

राती सुतिरहेकै अवस्थामा घरको पछाडिको गारो भत्किर पुरिएर गम्भीर घाइते भएकी बालिकाको उपचारका क्रममा मिशन अस्पताल तानसेनमा निधन भएको हो ।

रुपन्देही । घरबारबिहीनलाई राख्नका लागि रुपन्देहीको सैनामैनामा नमुना बस्ती तयार भएको छ । दशैंमा दिने गरी सैनामैना नगरपालिकाले यी घर तयार गरिएको हो ।

तराई मधेस समृद्धि कार्यक्रम र सैनामैना नगरपालिकाको लागत सहभागितामा वडानम्बर–११ को बरौलीमा नमुना बस्ती तयार भएका हुन् । नमुना बस्तीमा १० वटा घर बनेका छन् । जसमा दुईवटा बेडरुम, एउटा भान्छा कोठा, एटेच बाथरुम रहेको छ । २ वर्ष लगाएर नमुना बस्ती सम्पन्न भएको हो ।

सैनामैनाका नगरप्रमुख चित्रबहादुर कार्कीले निर्माण सम्पन्न भएका घरहरु दसैंसम्ममा विस्थापित परिवारलाई वितरण गर्ने जानकारी दिए । नमुना बस्ती एउटा घर निर्माणको लागि १८ लाख रुपैयाँ खर्च भएको छ । जस अनुसार सबै १० वटा घर निर्माणको लागि १ करोड ८० लाख र विजुली, धारा लगायत जडान गर्दा २ करोड जति खर्च भएको नगरप्रमुख कार्कीले बताए ।

‘सञ्चालनको मोडालिटी, मर्मतको मापदण्ड बनाएर दसैंसम्म वितरण वितरण गर्छौं,’ उनले भने ‘ठूला विकास निर्माणका कामबाट विस्थापित परिवारहरु, बाढी पहिरो लगायत प्रकोपबाट विस्थापित, सैनामैना स्थायी बसोबास गरेको तर घर व्यवहार विग्रेर, सडकमा आएको परिवारलाई त्यहाँ व्यवस्थापन गर्छौं ।’

वस्तीका प्रत्येक घरमा रहेका परिवारका सदस्यमध्ये एक जनालाई रोजगारीको व्यवस्था गर्ने नगरप्रमुख कार्कीले बताए । रोजगारी दिन नसकेमा कमाएर खाने केही कठ्ठा जग्गा उपलब्ध गराउने उनको भनाइ छ ।

त्यस बाहेक कम्पाउण्ड वालको लागि एक करोड बढी लागेको छ । बस्तीको बीचको बाटो पनि टायल विच्छाएर आकर्षक बनाइएको छ । नमुना बस्ती कञ्चन खोलाको किनारमा रहेको छ ।

बस्ती बनाउनु अघि कञ्चन नदीमा तटबन्ध गरिएको थियो । तटबन्ध गर्नको लागि साढे २ करोड रुपैयाँ खर्च भएको छ । कञ्चन नदिमा गरिएको तटबन्धनले नमुना बस्तीलाई मात्र नभई आसपासका धेरै बस्तीलाई जोगाएको छ । तटबन्धले नमुना बस्तीलाई मात्र नभइ आसपासका ताली, बरौली लगायत ठाउँहरुको पनि संरक्षण भएको नगरप्रमुख कार्कीको भनाइ छ । ‘कञ्चन नदीको कारण वडानम्बर ११ को ६० प्रतिशत भुभाग डुवानमा पथ्र्यो । ती सबैको लागि संरक्षण भएको छ,’ उनले भने ।

वस्ती भएको क्षेत्रमा अझै डेढ सयदेखि २ सय घर बनाउने योजना रहेको नगरप्रमुख काकीले बताए । ‘त्यहाँ पर्याप्त ठाउँ भएकाले नगरपालिका भरकै विस्थापित परिवारलाई बसाल्ने गरी घरहरु बनाउन पुग्छ,’ उनले भने ।

यहाँ बनेका घरहरु विपतहरुबाट पनि सुरक्षित रहेको सैनामैना नगरपालिकाका सव इन्जिनियर अरुण खनालले बताए ।

 

रुपन्देही । पूर्वी पाल्पाको रामपुर ३ बोटेगाउँमा समुदायमा कोरोना परीक्षण गर्दा संक्रमणको धेरै संक्रमित भेटिएपछि गाउँ क्षेत्र नै शील गरिएको छ । गाउँमा ज्वरो आउने र रुघा लाग्ने लक्षण भएका तथा केही बिरामीको निधन भएका घरपरिवारका सदस्यको कोरोना परीक्षण गरिएको थियो ।

बोटेगाउँमा बिहीबार गरिएको ५० जनाको परीक्षणमा २० जनामा पोजेटिभ देखिएको छ भने ३० जनाको रिपोर्ट नेगेटिभ आएको थियो । रामपुर नगरपालिका-३ का वडाअध्यक्ष दिनेशकुमार खनालको अध्यक्षतामा बसेको भेलाले साउन ७ गते राती १२ बजेदेखी साउन १४ गते राती १२ बजेसम्मका लागि गाउँ पूर्णरुपमा सील गर्ने निर्णय गरेको हो ।

गत साउन ४ गते कोरोना पोजेटिभ भएका एकै गाउँका २ जनाको मृत्यु भएपछि स्थानीयको आग्रहमा स्वास्थ्यकर्मी गएर गाउँमा एन्टिजेन परीक्षण गरिएको थियो ।

‘गाउँघरमा कोरोना संक्रमणको लक्षण देखिएका धेरै छन् । कतिपय परीक्षण गर्नै मान्दैनन्,’ वडाध्यक्ष खनालले भने ।

कोरोना पोजेटिभ देखिएका २ जनाको ज्यान गएपछि स्वास्थ्यकर्मीको व्यबस्था गरेर खटाएको रामपुर नगरपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख गिरिराज घिमिरेले बताए । नगरपालिकाले परिक्षण गर्ने वडा र गाउँमा शंका लागेका बिरामीले अनिवार्य एन्टिजेन गरी सघाउन उनले अनुरोध गरे ।

कोरोना पोजेटिभ देखिएकाहरु अहिले होम आइसोलेसनमा छन् । एक हप्ता शिल गरिएको क्षेत्रमा वडाअध्यक्ष, स्वास्थ्यकर्मीको रोहबरमा समिति निर्माण गरेर शिललाई पूर्ण कार्यान्वयन गराउने स्थानीय खगेश्वर बोटेले जानकारी दिए ।

रूपन्देही । सिद्धार्थनगर नगरपालिका ८ नारायणपथको सुन्दर ग्लास हाउसमा शनिबार रातीदेखि लागेको आगो २० वटा दमकलको प्रयोग गरी नियन्त्रणमा लिइएको छ । आगो अझै पूर्ण नियन्त्रणमा आइसकेको छैन ।

हिजो राति सवा नौ बजेदेखि आगो लागेको थियो । रातभर नियन्त्रणमा नआएको आगो आइतबार बिहान ५ बजे नियन्त्रणमा आए पनि अहिले आगो निभाउने काम भइरहेको छ । शसस्त्र प्रहरी , नेपाली सेना र स्थानीयले नियन्त्रणमा सहयोग गरेका थिए ।

भैरहवा, बुटवल, तिलोत्तमा, सैनामैना, लुम्बिनी, भैरहवा बिमानस्थल, नेपाल आयल निगममा रहेका दमकलका साथै छिमेकी जिल्लाहरु परासी, कपिलवस्तु र सुनवल नगरपालिका लगाएतका दमकलहरु बोलाइएको थियो।

प्लाइबोर्डको ठूलो गोदाम रहेको घरमा विद्युत सर्किट सर्ट भएर आगोलागी हुँदा सबै प्लाइबोर्ड नष्ट भएको छ । माथिल्लो तल्लामा सोही पसलधनीको परिवार बस्दै आएकोमा उनीहरुको सकुशल उद्धार गरिएको थियो ।

घरमै रहेको नगद, मोटरसाइल, लगाएत गरि करिब ५ करोड बढी को क्षति भएको घरधनी सुन्दर अग्रहरीले जानकारी दिए । आगलागीबाट दुई तल्ले घर ध्वस्त भएको छ । प्रहरीले सबै क्षतिको विवरण नआएको जनाएको छ ।

रुपन्देही । रुपन्देहीका १६ वटा सरकारमध्ये १५ वटा वटा तहले आगामी वर्षको बजेट निर्धारित समयमै ल्याएका छन् । बहुमत कार्यपालिका सदस्यले बहिस्कार गरेपछि ओमसतियाको नीति तथा कार्यक्रम र बजेट पूर्वघोषित समयमा आउन सकेन ।

१ उपमहानगर, ५ नगर र १० गाउँपालिका रहेको जिल्लामा सबैभनदा धेरै बजेट बुटवल उपमहानगरले ल्याएको छ ।

बुटवलमा २ अर्ब ५३ करोड

जिल्लाका बुटवल उपमहानगरपालिकाले २ अर्ब ५३ करोड २ लाख ४५ हजार ७ सय १० रुपैयाँको बजेट ल्याएको हो ।

तिलोत्तमा नगरपालिका

सबैभन्दा पहिला नीति तथा कार्यक्रम र बजेट ल्याएका जिल्लाको तिलोत्तमा नगरपालिकाले आर्थिक वर्ष ०७८-०७९ का लागि तिलोत्तमाले १ अर्ब ९८ करोड ७६ लाख रुपैयाँ बराबरको बजेट ल्याएको छ ।

सिद्धार्थनगर नगरपालिका

जिल्ला सदरमुकाम भैरहवामा रहेको सिद्धार्थनगर पालिकाले १ अर्ब १८ करोड ७९ लाख रुपैयाँको बजेट ल्याएको छ । उक्त बजेट नगर सभामा आज उपप्रमुख उमा काफ्लेले प्रस्तुत गरेकी छन् ।

देवदह नगरपालिका

देवदहले आगामी आर्थिक वर्षका लागि गरिक ९४ करोड रुपैयाँको बजेट ल्याएको छ ।

लुम्बिनी सांस्कृति नगरपालिका

बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीमा रहेको यो नगरपालिकाले ८० करोड ३९ लाख ६३ हजार ६८४ रुपैयाँ बराबरको बजेट ल्याएको छ ।

सैनामैना नगरपालिका

आगामी आर्थिक वर्षका लागि सैनामैनाले एक अर्ब २२ करोड १९ लाख ४२ हजार ३४१ रुपैयाँको बजेट ल्याएको छ ।

सम्मरीमाई गाउँपालिका

गाउँपालिकाहरुमध्ये सबैभन्दा पहिला बजेट ल्याएको सम्मरीमाईले ५३ करोड ४१ लाख ११ हजार रुपैयाँ बराबरको बजेट ल्याएको छ ।

गैडहवा गाउँपालिका

आर्थिक वर्ष २०७८–०७९ का लागि गैडहवाले ६६ करोड ८१ लाख ४४ हजार रुपैयाँ बराबरको बजेट सार्वजनिक गरेको छ । बुधबार गाउँसमाभा पालिका अध्यक्ष बछुलाल केवट (बच्चु) ले नीति तथा कार्यक्रम र बजेट पेस गरेका थिए ।

मायादेवी गाउँपालिका

जिल्लाको मायादेवी गाउँपालिकाले आगामी आर्थिक वर्षका लागि ६३ करोड ८७ लाख ४४ हजार रुपैयाँ बजेट ल्याएको छ ।

रोहिणी गाउँपालिका
नीति तथा कार्यक्रम र बजेट एकै दिन सार्वजनिक गरेको रोहिणीले ५५ करोड ७२ लाख ३० हजार रुपैयाँको बजेट ल्याएको छ ।

कंचन गाउँपालिका

बिहीबार सार्वजनिक भएको बजेटअनुसार आगामी आर्थिक वर्षका लागि कंचनले ६३ करोड ३८ लाख ३५ हजार रुपैयाँको बजेट ल्याएको छ ।

मर्चवारी गाउँपालिका

जिल्लाको ग्रामीण क्षेत्रमा पर्ने यो गाउँपालिकाले ५३ करोड ३७ लाख ८९ हजार ८३६ रुपैयाँ बराबरको बजेट ल्याएको छ ।

कोटहीमाई गाउँपालिका

जिल्लाको दक्षिण क्षेत्रमा पर्ने यो गाउँपालिकाले ४४ करोड ३४ लाख १२ हजार ५ सय रुपैयाँ बराबरको बजेट सार्वजनिक गरेको छ ।

सियारी गाउँपालिका

मत्स्य र कृषि क्षेत्रमा हव मानिने सियारीले ५९ करोड ४८ लाख ८ हजार ४२१ रुपैयाँ बराबरको बजेट लयाएको छ ।

शुद्धोधन गाउँपालिका

जिल्लाको शुद्धोधन गाउँपालिकाले आगामी आर्थिक वर्षका लागि ५७ करोड ८२ लाख ९५ हजार २५५ रुपैयाँको बजेट ल्याएको छ ।

ओमसतिया गाउँपालिका

बहुमत कार्यपालिका सदस्यहरुले बजेट र नीति तथा कार्यक्रम बहिस्कार गरेपछि ओमसतियाले बजेट ल्याउन सकेन । जनप्रतिनिधिको टकरावले गर्दा यहाँको बजेट नै अन्यौलमा परेको छ ।

ओमसतिया

आन्तरिक विवादका कारण जिल्लाको ओमसतिया गाउँपालिकाले भने बजेट ल्याउन सकेन । पालिका अध्यक्ष हिरा केवटले गणपूरक संख्या नपुगेकाले असार १० गतेको गाउँसभा ३ दिन पछि सारेको बताए । तर पालिकाका सबै अध्यक्षहरुले अध्यक्षले मनोमानी गरेको भन्दै बहिस्कार गर्ने घोषणा गरेका थिए ।

अधिकांश स्थानीय तहले स्वास्थ्य क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखेका छन् । कोरोना महामारी नियन्त्रण, शिक्षा, पर्यटन, कृषि र पूर्वाधार विकासलाई विशेष महत्व दिएर आगामी आर्थिक वर्ष २०७८-०७९ को बजेट ल्याएका छन् । स्थानीय तहमा संचालित गौरवका योजनाहरुलाई पनि बजेटमा प्राथमिकता दिइएको छ ।

रुपन्देही । धान रोप्न तयार भएका रुपन्देहीका मोतिपुर, सेमलार, फर्साटिकरका किसानहरुलाई तिनाउ नदीमा आएको बाढीले नहर भत्काइदिएपछि समस्यामा पारेको छ । रूपन्देहीको तिनाउ नदीमा केही दिन अगाडि आएको बाढीले चार तपाहा सिंचाईँ प्रणाली नै भत्काएको थियो ।

बुटवलको तिनाउ पुलको तलबाट पश्चिम जाने चार तपाहा सिंचाई प्रणाली बाढीले सबै भत्काएपछि सोे नहर बनाउन प्रशासननले स्वीकृत नदिएको किसानको गुनासो छ ।

तिनाउबाट सिंचाई हुँदै आएका ती क्षेत्रका खेतीयोग्य जमिन यतिबेला सुक्न थालेको र तयार भएको बीउ बिग्रन थाल्दा प्रशासनले नहर बनाउनका लागि स्वीकृत नदिएको बुटवल १४ का किसान दीपक कुँवरले गुनासो गरे ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय र बुटवल नगरपालिकाले सो क्षेत्रमा मेशिन चलाउन अनुमति नदिँदा किसानले रोप्न ठिक्क पारेका खेत सुक्न थालेका छन् भने ब्याडबाट गोडिएका धानका बेर्नासमेत सुकेको किसानको गुनासो छ ।

नहर पुरिएकाले पूर्वअवस्थामा फर्काउन मेशिन प्रयोग गर्नुपर्ने तर प्रशासनले स्वीकृत नदिएको गुनासो आएपछि बुटवल उपमहानगरपालिकाले प्रशासनसँग समन्वय गरेको प्रवक्ता रामप्रसाद रेग्मीले बताए ।

त्यो नहर नजिकै तिनाउ पुल रहेको छ, असार लागिसकेकाले प्रशासनले खोलामा स्काभेटर लैजाने अनुमति नदिएको कुरो आएपछि हामीले सीडीयो सावसँग किसानले प्रयोग गर्ने नहर बनाउन दिन माग गरेका हौं, छिटै समाधान हुन्छ– उनले भने । अहिले बाढीले सो प्रणालीमा हिलो,ढुंगा गिट्टी र बालुवा भरिदिएको छ ।

बुटवल पश्चिमका बेलबास, नयाँगाउँ,मोतिपुर सेमलार फर्साटिकर,छपिया सौराहासम्म करिब ४ हजार ५ सय बिगाहामा सिंचाई गर्ने छ नम्बर तपाहा, खडुवा कुलो, एघार मौजा र ५ मौजाको कुलोमा अहिले पानी जान सकेको छैन ।

‘कुलो बनाउन मेसिन चलाउने अनुमतिमा प्रशासनले आनाकानी गर्दा यो अबस्था आयो,’ चार तपाहा सिंचाईँ प्रणालीका वरिष्ठ उपाध्यक्ष पुरूषोत्तम बस्यालले भने । नदी दोहनमा मेसिन चलाउन मिल्ने हामीले कुलो बनाएर पानी लैजान मेसिन चलाउन नमिल्ने यो त किसानलाई मार्ने काम भो बस्यालको गुनासो छ ।

रूपन्देहीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी अस्मान तामाङले समितिकै प्रकृयाले केहि दिन ढिलाइ भएको बताए । चार तपाहा सिंचाईँ प्रणाली समितिका पदाधिकारीले भेटेरै समस्या बताएकाले अब छिट्टै अनुमति दिएर कुलो बन्ने तामाङले बताए ।

‘अर्थतन्त्र चलायमान हुन पनि किसान कृयाशील हुनुपर्छ,मल, बिउ, सिंचाइमा सहजीकरण गर्ने स्थानीय सरकारको जिम्मेबारी नै हो । तर कुलो बनाउन डोजर स्काभेटर चलाउन अनुमति दिन पनि ५ दिन लाउनु बिडम्बना हो ।’ सो क्षेत्रमा रहेका नेपाल चेम्बर अफ कमर्स लुम्बिनी प्रदेशका अध्यक्ष टंकप्रसाद पोखरेलले बताए ।

 

रुपन्देही । कृषि प्रधान देशका किसानले समयमै मल र बीऊ नपाउने गरेको पीडा नयाँ होइन । जिम्मेवारीमा बस्नेहरुले समयमै यसको व्यवस्थापन गर्नसके केही मात्रामा भए पनि किसानले राहत पाउने रहेछन् भन्ने उदाहरण यो वर्ष रुपन्देही बनेको छ ।

धान रोप्दा आवश्यक पर्ने रसायनिक मल धान काट्ने बेलासम्म नपाएका रुपन्देहीका किसानहरु यसवर्ष भने समयमै मल पाएपछि बिगतको पीडा भुल्ने भएका छन् ।

मल आपूर्ति गतवर्ष पनि समयमा हुन नसक्दा किसानहरु मल बिना नै धान रोप्न बाध्य भएका थिए । तर यसवर्ष भने माघ महिनामै आएका मल सहकारी संस्था र किसानहरुले घरघरमा लगेर स्टक समेत राखेका कारण धान रोप्ने समयमा अभाव नहुने सहकारी संस्थाहरुको भनाइ छ ।

रुपन्देहीको सम्मरीमाई गाउँपालिका–५ बगाहाका रामचन्द्र मुराउले गतवर्ष सिमापारी भारतीय बजारबाट रासायनिक मल ल्याएर धान रोपेका थिए । साढे ५ विघा खेतमा धान रोप्दै आएका रामचन्द्रलाई यसवर्ष गाउँकै सहकारीमा मल पाएपछि भारत जानुपर्ने बाध्यता छैन ।

जिल्लाको कोटहीमाई–५ मझगावाका अकबाल खाँले माघ महिनामा लगेको मलले धानको ब्याड राखेको र अहिले उपलब्ध भएको मल धान रोप्दा प्रयोग गर्ने बताउँछन् ।

खाँले मझगावाँ गाउँपालिका भवनसँगै रहेको नवदुर्गा स्वावलम्बन बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थाबाट एक÷एक बोरा युरिया र डीएपीसागै १५ किलो पोटास पाएका छन् । तीन विगाह खेत भएका उनलाई दुई बोरा मल पाए पछि धान रोप्नको लागि मल पाइएन भन्ने चिन्ता हटेको छ ।

मझगावाँकै ऐनुला खानले पनि कोटहीमाईकै अर्को सहकारी संस्थाबाट धान रोप्नको लागि दुई बोरा डीएपी मल किनिसकेका छन् । सात विघा खेतमा धान रोप्ने ऐनुलालाई अब तीन बोरा युरिया र एकबोरा पोटास चाहिन्छ । कोरोना संक्रमणको जोखिमका कारण करिब १ महिना बन्द रहेको नवदुर्गा स्वावलम्बन बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थाले संस्थामा आवद्ध ३८ सयभन्दा बढी सदस्य किसानहरुलाई बुधवारदेखि मल वितरण शुरु गरेको हो ।

सहकारी संस्थाहरुले मल वितरण शुरु गरेपछि विगतमा मलको हाहाकार भोगेका किसानहरु स्थानीय सहकारी संस्थामा लाग्न थालेका छन् । सहकारीहरु संस्थाहरुले संस्थामा आवद्ध सदस्य किसानहरुलाई मल उपलब्ध गराउँदै आएका छन् ।

नवदुर्गा सहकारी संस्थाका अध्यक्ष दुर्गाप्रसाद कुर्मीले सहकारीमा माघ महिनादेखि नै मल स्टक राखिएको र कृषि सामग्री कम्पनीबाट हरेक साता मल आपूर्ति भइरहेकोले अहिलेसम्म मलको अभाव नदेखिएको बताए । धान रोप्ने बेलासम्म दुईहजार बोरा डीएपी मल आवश्यक पर्ने भए पनि मल आयात भइरहेकोले अभाव नहुने उनले बताए ।

यस्तो छ कृषि मन्त्रालयको तयारी

लुम्बिनी प्रदेश कृषि विकास निर्देशनालयका अनुसार लुम्बिनी प्रदेशका १२ वटै जिल्लामा गरी वार्षिक १ लाख २० हजार मेट्रिक टन रसायनिक मल आवश्यक पर्छ ।

त्यसमध्ये हाल कृषि सामग्री कम्पनी भैरहवामा हाल युरिया, डीएपी र पोटास गरी १५ हजार ७ सय मेट्रिक टन रसायनिक मल मौज्दात रहेको छ । त्यस्तै प्रदेशका जिल्लाहरुमा गरी २६ सय टन मल मौज्दात रहेको छ ।

बंगलादेशबाट जीटूजीमार्फत १० हजार मेट्रिक टन मल आउने तयारीमा रहेको र कलकत्ताबाट समेत हिँडिसकेकोले एकहप्ताभित्र ७ हजार टनभन्दा बढी मल आउँदै गरेको उनले बताए ।

सरकारले रसायनिक मलको वितरणको जिम्मा कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेड र साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेशन लिमिटेडलाई दिएको छ । जसअनुसार सरकारले उपलब्ध गराएको ७० प्रतिशत मल कृषि सामग्री कम्पनी र ३० प्रतिशत मल साल्ट ट्रेडिङले वितरण गर्दै आएका छन् ।

कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेड भैरहवाका सहायक प्रबन्धक एवं सूचना अधिकारी गणेशप्रसाद घिमिरेले कम्पनी, कृषि सहकारी र स्वयं किसानहरुले समेत माघ महिनादेखि नै मल स्टक राखेको र बंगलादेश, कलकत्ता लगायतबाट मल आउने क्रम जारी रहेकोले यसवर्ष धानको लागि आवश्यक पर्ने मल अभाव नहुने बताए ।

प्रदेश सरकारको प्राथमिकता

गतवर्ष र यो वर्ष लुम्बिनी प्रदेश सरकारले कोभिड राहत कृषि कार्यक्रम, औजार अनुदानलगायतका कृषिमा विशेष योजना अगाडि सारेर कृषि क्षेत्रलाई अगाडि बढाउने जनाएको छ ।

मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलले आगामी वर्षको नीति तथा कार्यक्रममा यस्ता विषयलाई विशेष प्रथमिकता दिएको बताएका छन् । उनले कृषितर्फ स्वदेशमा नै रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्न कृषिमा सुलभ कर्जा सहजीकरण तथा ब्याजमा अनुदान कार्यक्रमलाई प्राथमिकतामा राखिएको छ ।

कृषिमा युवा विशेष कार्यक्रम, करार खेती, कृषिकर्मी रोजगारी कार्यक्रम, प्रतिफलमा आधारित प्रोत्साहन अनुदान कार्यक्रम अगाडि सारिएको प्रदेश प्रमुख यादवले बताए । उनले कृषिको व्यवसायिक उत्पादन बढाउन स्थानीय तहमा स्थापना हुने भूमि बैंकमार्फत जग्गा उपयोग गर्न चाहने व्यक्तिलाई प्रोत्साहन गरी सुविधा दिने बताए । भूमि, पुँजी र प्रविधीको संयोजन मार्फत कृषि भूमिको सदुपयोग गरेमा उत्पादन वृद्धि र रोजगारी सिर्जना हुने उनको भनाइ छ ।

‘म किसान, प्रदेशको शान’ भन्ने नारासहित कृषक सम्मान, ‘गुईंठारहित भान्छाघर, गोबर ग्याँसमा परौं भर’ भन्ने नारासाथ गुईंठा बाल्ने प्रवृतिलाई निरुत्साहन गर्न स्थानीय तहसँगको सहकार्य र समन्वयमा गोठ तथा भकारो सुधार, गौशाला निर्माण, गोबर ग्याँस निर्माण गरिने कार्यक्रम नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख छ ।

एक जिल्ला, एक निर्यात हुने बाली पहिचान, एक स्थानीय तहः एक बिउ स्रोत केन्द्र तथा नश्ल संरक्षण केन्द्र स्थापनाले गत बर्ष जस्तै यस बर्ष पनि निरन्तरता पाएको छ । प्रदेशमा शीत भण्डार, बाली तथा वस्तु विशेषका थप प्रयोगशालाहरूको स्थापना, ‘महिला किसान सहकारी, बनाउँ गाउँघर खुसीयाली’ नाराका साथ महिला लक्षित सहकारी कार्यक्रम पनि नीति तथा कार्यक्रमको प्राथमिकतामा परेको मुख्यमन्त्री पोखरेलले बताए ।

रुपन्देही । चीन सरकारले पछिल्लोपल्ट अनुदानमा उपलब्ध गराएको १० लाख मात्रा खोप ६० देखि ६४ वर्ष उमेरसमूहका नागरिकलाई लगाउने सरकारी निर्णय छ । तर, भनसुन, पहुँच र कमजोर व्यवस्थापनको फाइदा उठाउँदै लक्षितभन्दा कम उमेरसमूहका नागरिकको भीड बढेपछि रुपन्देहीको सिद्धार्थनगर नगरपालिका, तिलोत्तमा नगरपालिका, ओमसतिया गाउँपालिका र मर्चवारी गाउँपालिकामा बुधबारको खोप कार्यक्रम स्थगित भएको छ ।

केही ठाउँमा अत्यधिक भिड र आवश्यकता अनुरुपको खोप नहुनु तथा केही स्थानमा स्थानीय जनप्रतिनिधि तथा कर्मचारीको स्वार्थ बाझिँदा खोप कार्यक्रम विवादित भएको हो ।

केही जनप्रतिनिधिले आफन्त, पार्टी निटककालाई खोपमा प्राथमिकता दिएपछि विवाद जारी छ । रुपन्देहीका स्वास्थ्य कार्यालय प्रमुख डा.राजेन्द्र गिरीले आवश्यकता भन्दा कम परिमाणमा खोप आउनु र कतिपय ठाउँमा लक्षित उमेर भन्दा कम उमेरकाले खोप लगाएपछि विवाद भएको जनाएका छन् ।

जिल्लामा ६२ देखि ६४ वर्ष उमेर समूहका १४ हजार ५५ जनालाई १६ वटा पालिकामार्फत् ६९ वटा खोप केन्द्रमा मंगलबार र बुधबार चीन सरकारले अनुदानमा उपलब्ध गराएको भेरोसेल खोप लगाउने कार्यक्रम तय भएको थियो ।

सुरुको दिनमै खोप लगाउन सुरु गर्दा लक्षित उमेर भन्दा कम उमेरका व्यक्तिलाई खोप लगाइएपछिको उत्पन्न विवादले रुपन्देहीको सिद्धार्थनगर नगरपालिका, तिलोत्तमा नगरपालिका, ओमसतिया गाउँपालिका र मर्चवारी गाउँपालिकामा बुधबारको खोप कार्यक्रम स्थगित हुन पुगेको हो । रुपन्देहीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी अस्मान तामाङले केही स्थानीय तहका स्वास्थ्य चौकीमा विवाद हुँदा खोप कार्यक्रम स्थगित भएको बताए ।

६४ प्रतिशतले लगाए खोप

रुपन्देहीमा लक्षित समूहका ६४ प्रतिशतले भेरोसेल खोप लगाएका छन् । रुपन्देहीमा भेरोसेल खोपको मंगलबार पहिलो दिन लक्षित उमेर समूहका ९ हजार जनाले पहिलो डोज लगाएका छन् । जिल्लामा १४ हजार ५५ जनालाई खोप लगाउने लक्ष्य राखिएको थियो । जिल्लाका १६ वटा स्थानीय तहका ६९ खोप केन्बाट ६० देखि ६४ वर्ष उमेर समूहमा ९ हजारलाई खोप लगाइएको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीका प्रमुख राजेन्द्र गिरीले बताए ।

गिरीका अनुसार जिल्लाका १६ वटा पालिकामा रहेका ६९ खोप केन्द्रबाट ९ हजार जनालाई पहिलो डोज भेरोसेल दिइएको । हरेकजसो पालिकाहरुमा लक्ष्यभन्दा कम खोप लगाएको तथ्यांकले देखाएको छ । बुटबल उपमहानगरपालिकामा २२ सय ८१ लक्ष्य राखिएकोमा जम्मा २१ सय ३० जनाले खोप लगाएका छन् ।

त्यस्तै देवदह नगरपालिकामा ८ सय ५६ लक्ष्य रहेकोमा ६ सय ७ जनाले खोप लगाएका छन् ।

तिलोत्तमामा १६ सय १४ लक्ष्य भए पनि १५ सय ५३ जनाले खोप लगाएका छन् । लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिकामा १४ सय ५४ लक्ष्य भएपनि २ सय ४६ जनाले मात्र खोप लगाएका छन् ।

सैनामैनामा भने लक्ष्य अनुसार नै खोप लगाइएको छ । सैनामैनामा ९ सय १५ जनाले खोप लगाएका छन् । सिद्धार्थ नगरपालिकामा ७ सय ९७, गैडहवामा २ सय २८, कञ्चनमा ३ सय ५९ कोटहीमाई गाउंपालिकामा ६१, मर्चवारी गाउँपालिकामा ८९, मायांदेवी गाउंपालिकामा ३ सय १३, ओमसतियामा ४ सय १५, रोहिणीमा ३ सय ८८, सम्मरीमाईमा ८८, सियारी गाउँपालिकामा ३ सय ९०, शुद्धोधनमा ४ सय ११ गरी जम्मा ९ हजार जनाले पहिलो मात्रामा भेरोसेल खोप लगाएका हुन् ।

रुपन्देही । रुपन्देहीमा एक महिना अगाडि अक्सिजन अभावमा कोभिड संक्रमित उपचार मात्र प्रभावित भएन ९ जनाले मृत्यु नै भयो । यहाँका अस्पताल, प्रशासन तथा जनप्रतिनिधिलाई अक्सिजनको व्यवस्थापन नै चुनौती बनेको थियो ।

अक्सिजन अभावमा यहाँका अस्पतालले नियमित बिरामीसँगै कोभिड संक्रमितको पनि उपचार बन्द गर्नुपर्ने घोषणा गरेका थिए । तर अहिले संक्रमण दर ओरालो लागेको छ भने यहाँका अस्पतालहरुमा अक्सिजनको व्यवस्थापन पनि पर्याप्त छ । अक्सिजन आपूर्ति र उत्पादन सहज बनेपछि संक्रमितको उपचारमा सहज भएको छ ।

संक्रमणले श्वासप्रश्वासमा समस्या भएका बिरामी अस्पतालमा बेड नपाएपछि पेटी बरण्डा, भूइँ जताततै पल्टिएका हुन्थे । बिरामीका आफन्त आक्सिजन जोहो गर्न भौतारिन्थे । पहुँचवालाई भनसुन हुने गर्थ्याे । आफन्त अक्सिजन उत्पादन गर्ने प्लान्टमा दिनरात लाइन लाग्थे, सिलिण्डर खोसाखोस गर्थे । अस्पताल र स्थानीय प्रशासनलाई अक्सिजनको व्यवस्थापन गर्न हम्मेहम्मे थियो । पछिल्लो समय भने अक्सिजन अभाव टरेको छ । यहाँको उत्पादन बाहिरी जिल्लासमेत पठाउन थालिएको छ ।

अक्सिजन चाहिने संक्रमित घट्नु, भारतबाट आयात गरिएको लिक्विड ट्यांकबाट उत्पादन सुरु गरिनु, अक्सिजन उत्पादन गर्ने प्लान्टमा सुरक्षा निकायको व्यवस्थापनजस्ता कारण अक्सिजन आपूर्ति सहज भएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी अस्मान तामाङले बताए ।

यसअघि स्थानीय उत्पादनले नधानेपछि बाहिरी जिल्लाबाट एअर लिफ्टमार्फत् पनि रुपन्देहीमा अक्सिजन आपूर्ति गरिएको थियो । जिल्लामा तीन उद्योगले अक्सिजन उत्पादन गर्दै आएका छन् । तीन उद्योगको दैनिक क्षमता ११ सय अक्सिजन सिलिण्डर भर्ने छ । भारतबाट लिक्विड ल्याएपछि क्षमता बढेर १४ सय पुगेको छ । पहिला दैनिक १७ सय सिलिण्डर खपत हुनेमा अहिले ८ सय मात्रै छ । यहाँका कोरोना अस्पताल र १६ वटै स्थानीय तहले बनाएका २४६ बेडको आइसोलेसन सेन्टरमा पर्याप्त अक्सिजन छ । जिल्लामा उत्पादित अक्सिजन अन्य ८ जिल्लामा पनि उपलब्ध गराइएको छ । अक्सिजन अभावमा संक्रमितको उपचार नगर्ने अस्पतालले पनि विरामी भर्ना गर्न सुरु गरेका छन् ।

अहिले अस्पतालहरुमा अक्सिजन सहज आपूर्ति भए पनि तेस्रो र चौथो लहरको संक्रमण आउन सक्ने विज्ञले चेतावनी दिएका छन् । यसले गर्दा यसअघिकै जस्तै अक्सिजन र बेड अभावमा संक्रमितको ज्यान जाने जोखिम नदोहोरिएला भन्न सकिँदैन । त्यसैले अक्सिजन पर्याप्त भयो भनेर व्यवस्थापकीय काम थाँती राख्न भने हुँदैन ।

रूपन्देहीमा कोभिड संक्रमितको उपचारका लागि अक्सिजनको व्यवस्थापन सहज हुन थालिसकेको छ । यहाँका अस्पतालमा अहिले अक्सिजनको हाहाकार छैन । भारतबाट आयात गरिएको लिक्विडबाट उत्पादन थालिएपछि, अक्सिजन प्लान्टमा सुरक्षा निकायको व्यवस्थापन र संक्रमितको कमीसँगै यसको व्यवस्थापन सहज हुन थालेको हो ।
रूपन्देहीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी अस्मान तामाङले जिल्लामा अक्सिजनको कमी नरहेको बताए । रूपन्देहीका स्थानीय तहले २ सय ४६ बेडका आइसोलेसन सेन्टर तयार पारेका छन् । स्वास्थ्य कार्यालय रूपन्देहीका प्रमुख डा.राजेन्द्र गिरीले दोस्रो चरणको संक्रमणका क्रममा रूपन्देहीमा कुनैबेला एकैदिन अक्सिजन आवश्यक पर्ने कोभिड बिरामीको चाप अस्पतालमा ४ सयभन्दा धेरै पुगेकोमा अहिले त्यो घटेर गएको बताए ।

जिल्लाको कोभिड–१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्रले बुटवलको प्रादेशिक अस्पताल, भैरहवास्थित भीम अस्पताल, युनिभर्सल शिक्षण अस्पताल, मणिग्रामस्थित क्रिमसन अस्पताल र देवदह मेडिकल कलेजबाहेक बुटवलको आम्दा अस्पताल र १६ वटा स्थानीय तहले तयार पारेका आइसोलेसन सेन्टरमा पनि अक्सिजन उपलब्ध गराउन थालेको छ ।

जिल्लामा शंकर अक्सिजन ग्यास प्रालि छिपागढ, लुम्बिनी अक्सिजन ग्यास इन्डस्ट्रिज पडसरी र लुम्बिनी अक्सिजन ग्यास प्रालि तिलोत्तमा गरी तीनवटा प्लान्टसँग दैनिक १ हजार १ सय ५० सिलिन्डर अक्सिजन उत्पादनको क्षमता छ । तर विद्युत् आपूर्तिमा अवरोध र प्लान्ट बिग्रिनाले क्षमताअनुरूपको उत्पादन थिएन । शंकर अक्सिजन ग्यासले भारतबाट लिक्विड अक्सिजनको ट्यांक आयात गर्न थालेपछि उत्पादन बढ्न थालेको छ । उक्त प्लान्टले पछिल्लो एक सातामा मात्रै तीनवटा ट्यांकमा ३ हजार ५ सय सिलिन्डर अक्सिजन आयात गरेको छ । जसमध्ये सबै प्रयोग भएको छैन । अहिले पनि १ हजार ३ सय सिलिन्डर भर्ने अक्सिजन मौज्दात छ । तर खाली सिलिन्डरको अभाव छ ।

रुपन्देहीमा घट्दो संक्रमण

रुपन्देहीमा कोरोनाका सक्रिय संक्रमितको संख्या एक हजार ७६ मात्र पुगेको छ । सात हजार ५ सय सकृय संक्रमित पुगेको जिल्लामा अहिले संक्रमणमुक्त हुनेको संख्या बढेको छ भने संक्रमितको संख्या घटेको छ । जिल्लामा हालसम्म २७ हजार ४ सय ९१ जना संक्रमित भएकोमा २५ हजार ९ सय ५८ जनाले संक्रमण जितेका छन् भने ४५७ जनाको मृत्यु भएको स्वास्थ्य कार्यालयले जनाएको छ ।

रुपन्देही । बुटवल उपमहानगरपालिकाले जस्तै रुपन्देहीको तिलोत्तमा नगरपालिकाले पनि कोरोना संक्रमणको ‘चेनब्रेक’ गर्न कोरोना परीक्षणलाई समुदायस्तरमा केन्द्रित गरेको छ । महामारी सुरु भएसँगै शंकरनगरमा मात्र गरिएको निःशुल्क कोरोना परीक्षणलाई पछिल्ला दिनमा समुदायस्तरसम्म पु¥याइएको नगरपालिकाले जनाएको छ ।

नगर प्रमुख बासुदेव घिमिरेले समुदायस्तरमा निःशुल्क कोरोना परीक्षण सुरु भएकोले कन्ट्रयाक्ट ट्रेसिङमा परेका वा कोभिड–१९ को लक्षणसँग मिल्दाजुल्दा स्वास्थ्य समस्या भएका नगरबासीलाई पायक पर्ने परीक्षण स्थलमा गई कोरोना परीक्षण गराउन अनुरोध गरेका छन् ।

नगरपालिकाले दुई वटा समूह बनाएर १७ वडामै एन्टिजिन परीक्षणको व्यवस्था मिलाएको हो । एन्टिजिन परीक्षणबाट व्यक्तिमा कोरोना संक्रमण भएको वा नभएको तत्काल थाहा हुन्छ ।

मंगलबार वडा नं. १७ मा ३४ जनामा गरिएको कोरोना परीक्षणमा ६ जनामा संक्रमण देखिएको स्वास्थ्य शाखाले जनाएको छ । नगरपालिकामा बुधबार वडा नं. १३ र १६ मा परीक्षण हुँदैछ भने २० गतेको लागि वडा नं. ९ र १५ तोकिएको छ । यस्तै २१ गते वडा नं. १२ र १४, २२ गते वडा नं. ११ र ८, २३ गते वडा नं. १० र ७ मा कोरोना परीक्षण गर्ने कार्यतालिका छ । यसैगरी २४ गते वडा नं. ३ र ६, २५ गते वडा नं. २ र ५, २६ गते वडा नं. १ र ४ मा कोरोना परीक्षण गरिने नगरपालिकाले जनाएको छ ।

पछिल्लो समय समुदायस्तरमा परीक्षण कम हुँदा संक्रमण घटेको हुन सक्ने आशंका भैरहँदा तिलोत्तमाले परीक्षणलाई समुदायस्तरमा केन्द्रीत गरेको हो । यो परीक्षणले नगरपालिकामा कोरोना संक्रमणको वास्तविक अवस्था बाहिर ल्याउने र यसबाट महामारी नियन्त्रणका लागि आवश्यक थप योजना बनाउन सकिने नगरपालिकाका कोरोना फोकल पर्सन केशव भट्टराईले बताए ।

तिलोत्तमा नगरपालिको पछिल्लो तथ्यांकअनुसार नगरपालिकामा हाल सक्रिय संक्रमितको संख्या ४७५ रहेको छ भने मंगलबार मात्र थप १४ जना कोरोना संक्रमित थपिएका छन् । नगरपालिकाले सञ्चालन गरेको कोरोना अस्थायी अस्पतालमा हाल उपचाररत बिरामीहरु ६ जना छन् । नगरपालिकामा हालसम्म ५ हजार ८ सय ३६ जनालाई कोरोना संक्रमण भएकोमा ५ हजार २ सय १६ जना संक्रमणमुक्त भएको नगरपालिकाको स्वास्थ्य शाखाले जनाएको छ ।

रुपन्देहीमा यसअघि बुटवल उपमहानगरपालिकाले सोमबारदेखि यस्तो परीक्षणको शुरुवात गरेको छ । जिल्लामा सबैभन्दा बढी प्रभावित यी दुवै पालिकाले समुदायस्तरको संक्रमण पत्ता लगाउन शुरु गरेका हुन् ।

 

रुपन्देही । अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले प्रस्तुत गरेको आगामी आर्थिक वर्ष २०७८/७९ को बजेटमा देशभरका नगरपालिकाहरुमध्ये रुपन्देहीको तिलोत्तमा नगरपालिका सबैभन्दा बढी अनुदान पाएको छ । तिलोत्तमा नगरपालिकाले कुल ८३ करोड ३७ लाख बजेट प्राप्त गरेको हो ।

यो बजेटमा सबैभन्दा कम बजेट अनुदान पाउने सिराहाको कर्जन्हा नगरपालिले २७ करोड ६४ लाख रुपैया प्राप्त गरेको छ । अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलले प्रस्तुत गरेको बजेटमध्ये झण्डै ४ खर्ब रुपैयाँ प्रदेश र स्थानीय तहमा हस्तान्तरण गर्नेछ ।

विनियोजित बजेटमध्ये आगामी वर्ष ३ खर्ब ८६ अर्ब ७१ करोड ७२ लाख रुपैयाँ वित्तीय हस्तान्तरणका माध्यमबाट प्रदेश र स्थानीय सरकारमा हस्तान्तरण हुने र त्यो मध्ये प्रदेशमा १ खर्ब ३ अर्ब ७० करोड र स्थानीय तहमा २ खर्ब ८३ अर्ब १ करोड रुपैयाँ वित्तीय हस्तान्तरण हुनेछ ।

यसरी गएको रकममध्ये गाउँपालिकामा १ खर्ब ३९ अर्ब १९ करोड, नगरपालिकामा १ खर्ब २३ अर्ब ९६ करोड, उपमहानगरपालिकामा ९ अर्ब ७६ करोड र महानगरपालिकाहरुमा १० अर्ब ९ करोड रुपैयाँ हस्तान्तरण भएको छ ।

नेपाल सरकारले समानीकरण अनुदान (कार्यसम्पादनमा आधारित अनुदान, न्यूनतम अनुदान, सुत्रमा आधारित अनुदान), ससर्त अनुदान, समपुरक अनुदान गरी स्थानीय तहलाई अन्तर सरकारी वित्तीय हस्तान्तरण गर्दै आएको छ ।

लुम्बिनी प्रदेशका उपमहानगरपालिकाहरुमध्ये सबैभन्दा बढी घोराही उपमहानगरपालिकाले एक अर्ब तीन करोड ५५ लाख प्राप्त गर्दा तुल्सीपुर उपमहानगरपालिकाले ९१ करोड ५८ लाख,नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाले ९४ करोड ६१ लाख र बुटवल उपमहानगरले ७८ करोड ९७ लाख प्राप्त गरेको अर्थमन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको बजेटमा उल्लेख छ ।

त्यसैगरी लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिकाले ५४ करोड १५ लाख, सिद्धार्थनगर नगरपालिकाले ५३ करोड ४३ लाख, सैनामैना नगरपालिकाले ४२ लाख ६५ लाख र देवदह नगरपालिकाले ४२ करोड ६० लाख, बर्दघाट नगरपालिकाले ४९करोड ३३ लाख सुनवल नगरपालिकाले ४६ करोड ४८ लाख रामग्राम नगरपालिकाले ५१ करोड ६ लाख, प्राप्त गरेका छन् ।

त्यसैगरी बाणगंगा नगरपालिकाले ६३ करोड ६६ लाख तानसेन नगरपालिकाले ६१ करोड ५ लाख मुसीकोट नगरपालिकाले ४७ करोड १८लाख सन्धीखर्कले ५९ करोड ५ लाख प्राप्त गरेका छन् ।

त्यसैगरी रोल्पा नगरपालिकाले ३९ करोड ३८ लाख, प्युठान नगरपालिकाले ४३ करोड ४ लाख लमही नगरले ४४ करोड ६९ लाख कोहोलपुर नगरले ५५ करोड ९ लाख र बार बर्दिया नगरपालिकाले ५५ करोड ७१ लाख प्राप्त गरेका छन् ।

संघीय सरकारले स्थानीय तहलाई त्यहाँको जनसंख्या, भूगोल, पालिकाको महत्वको आधारमा न्यूनतम अनुदान उपलब्ध गराउँदै आएको छ । रुपन्देहीको बुटवल उपमहानगरपालिकाले न्यूनतम अनुदान ८ करोड २५ लाख प्राप्त गर्दा तिलोत्तमाले ५ करोड, देवदहले ३ करोड ७५ लाख, लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिकाले ४ करोड २५ लाख, सिद्धार्थनगरपालिकाले ४ करोड र सैनामैनाले ३ करोड ७५ लाख प्राप्त गरेका छन् ।
स्थानीय सरकारलेहरुले संघीय र प्रदेश सरकारबाट अन्तर सरकारी वित्तीय हस्तान्तरणमार्फत् प्राप्त हुने बजेट समेतको आधारमा आगामी आर्थिक वर्षको लागि आफ्नो बजेट सार्वजनिक गर्छन् ।

आगामी आर्थिक वर्षमा रुपन्देहीको ओमसतिया गाउँपालिकाले २८ करोड ६० लाख, कञ्चन गाउँपालिकाले ३३ करोड ७५ लाख, कोटहीमाई गाउँपालिकाले २८ करोड ९० लाख, गैडहवा गाउँपालिकाले ३२ करोड ७८ लाख, मर्चवारी गाउँपालिकाले ३० करोड ९५ लाख, मायादेवी गाउँपालिकाले ३५ करोड ८८ लाख, रोहिणी गाउँपालिकाले ३४ करोड १९ लाख, शुद्धोधन गाउँपालिकाले ३१ करोड ४३ लाख, सम्मरीमाई गाउँपालिकाले ३२ करोड ७५ लाख र सियारी गाउँपालिकाले ३८ करोड ५० लाख अन्तर सरकारी वित्तीय हस्तान्तरणमार्फत् संघीय सरकारबाट बजेट प्राप्त गरेका छन् ।

रुपन्देही । अर्घाखाँची सिमेन्ट प्रालिले ७० लाख लगानी गरेर रुपन्देहीको सियारी गाउँपालिका-२, मैनहियामा स्वास्थ्य चौकी निर्माण गरिदिएको छ । उद्योग आफैंले ४ महिनामा निर्माण गरेको सो स्वास्थ्य चौकी भवन बुधबार गाउँपालिकालाई हस्तान्तरण गरिएको छ ।

उद्योगका प्रबन्ध निर्देशक राजेशकुमार अग्रवालले सामाजिक उत्तरदायित्व अन्तर्गत स्वास्थ्य चौकी निर्माण गरी पालिकालाई हस्तान्तरण गरेको बताए ।

एक तलाको उक्त स्वास्थ्य चौकीमा ६ वटा कोठा, ट्वाइलेट, बाथरुम छन् । १५ शय्यासम्म राख्न मिल्ने सो भवनमा तत्काललाई १० बेड र १० वटा अक्सिजन सिलिन्डरसमेत उपलब्ध गराइएको र १५ बेडसम्म राखेर बिरामीको उपचार गर्न मिल्ने अग्रवालले बताए ।

अग्रवालले भने, ‘हाम्रो उद्योग यहाँ संचालित छ, यहाँको स्वास्थ्य, शिक्षालगायतका कुराहरुमा हामीले हातेमालो गरौं भन्ने उद्देश्यले स्वास्थ्य चौकी बनाएका हौं ।’ उनका अनुसार आवश्यकताका आधारमा दोस्रो तला थप्न पनि सहयोग गरिनेछ ।

गाउँपालिका अध्यक्ष अयोध्या थारुले बेड र अक्सिजन पनि भएकाले स्वास्थ्य चौकी तत्काल संचालनमा ल्याई कोरोना संक्रमितको उपचार शुरू गर्ने बताए । ‘यस्तो अवस्थामा स्वास्थ्य चौकी बनाएर उद्योगले शिक्षा, स्वास्थ्यमा पालिकाभित्र ठूलो योगदान गरेको छ’, थारुले भने ।

स्वास्थ्य चौकी हस्तान्तरण कार्यक्रममा लुम्बिनी प्रदेशका स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री भोजप्रसाद श्रेष्ठले निजी क्षेत्रसँगको सहकार्यमा कोरोना महामारीलाई जित्न सफल हुने विश्वास गरे ।

केही समयअघि अर्घाखाँची सिमेन्ट प्रालिले सियारीकै भगदरीमा ४ कोठा र सेमरामा ६ कोठाको विद्यालय निर्माण गरेको थियो ।

रुपन्देही । अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलको विशेष योजनामा रहेको रुपन्देही र पाल्पाको सीमा क्षेत्रमा रहेको सिद्धबाबा सुरुङ मार्गको टेण्डर आह्वान गरिएको छ ।

यसअघि अर्थमन्त्री भएको समयमा यो सुरुङमार्गलाई प्राथमिकता साथ योजनामा राखेर बजेट बिनियोजन गर्न थालेका अर्थमन्त्री पौडेलले दोस्रोपटक अर्थमन्त्री भएपछि बजेट सुनिश्चित गरी अगाडि बढाएका हुन् ।

सिद्धार्थ राजमार्गको बुटवल–तानसेन सडकखण्डमा सुरुङमार्ग बनाउन बजेट सुनिश्चित भएपछि आज टेण्डर भएको हो । ‘मृत्यु मार्ग’का रुपमा चिनिने यो सडक पहिरोको उच्च जोखिमयुक्त क्षेत्र हो । जोखिमयुक्त सिद्धबाबा क्षेत्रमा सुरुङ मार्ग बनाउन संघीय भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले प्रक्रिया थालेको थियो ।

सुरुङ मार्ग निर्माण गर्न अर्थ मन्त्रालयले १० अर्ब बजेटको सुनिश्चितता दिएको र सोही आधारमा प्रकृया अगाडि बढाइएको सडक विभागका उपमहानिर्देशक विजय जैसीले नेपाल प्रेसलाई बताए ।

‘अहिले ५ वर्षको समय तोकेर टेण्डर आह्वान भएको छ, यसका विभिन्न संरचनागत सम्झौताहरुमा स्पष्ट उल्लेख छन्, ४५ दिनको समय राखेर सूचना सार्वजनिक गरिएको छ, त्यसपछि निर्माणको काम अगाडि बढ्नेछ,’ उनले भने ।

मंसिर १ गतेको अर्थमन्त्रीस्तरीय निर्णयले सुरुङका लागि बहुवर्षीय योजनामा काम गर्ने गरी बजेट स्वीकृति दिएको हो । ‘ग्लोबल टेन्डर आह्वान गर्छौं, आर्थिक वर्षभित्रै निर्माण सुरु हुनेछ,’ उनले भने । सुरुङमार्ग ५ वर्षभित्र बनाइसक्ने टेण्डरमा उल्लेख छ । करिब ५ कि.मी. को यो सिद्धबाबा सुरुङमार्ग आयोजनामध्ये ११२६ मिटरको टनेल, ७८० मिटरको डबल लेन रक सेड, माथिल्लो भागमा रक नेट, स्लोप पोटेक्सन लगायतका कामहरु हुनेछन् ।

सिद्धबाबामा सुरुङ मार्ग बनाउने विषयमा केही वर्षयता बहस भइरहेको थियो । लुम्बिनीबाट गण्डकीको राजधानी पोखरा जोड्ने महत्वपूर्ण सडकमा सुरुङ नै समस्याको समाधान भएको निष्कर्षसहित निर्माण प्रक्रिया थालिएको हो ।

अर्थमन्त्री तथा रुपन्देहीबाट प्रतिनिधिसभाका सदस्य विष्णु पौडेलले सुरुङ मार्गसँगै डबल लेनको सडकसमेत निर्माण हुने बताएका छन् ।

‘सुनौली–कोरला सडकको दीर्घकालीन सोचसहित सिद्धबाबामा सुरुङ बनाउने निष्कर्ष निकालिएको हो,’ उनले भने, ‘रुपन्देही र पाल्पावासीका लागि मात्र होइन यो देशकै पहिलो र नमुना योजनाका रुपमा अगाडि बढेको योजना हो, सबैको साथले समयमै निर्माण सम्पन्न हुनेछ ।’

रुपन्देही र पाल्पाको सीमानामा पर्ने सिद्धबाबा क्षेत्रमा स्वीस सरकार विकास सहयोगमार्फत सुरुङ मार्गको भौगर्भिक अध्ययन गरिएको थियो । ड्रिलिप नेपालले प्लानेट टेस्ट प्रालिमार्फत गरेको अध्ययनले सुरुङ मार्ग बनाउन सकिने प्रतिवेदन दिएको थियो ।

सुरुङ मार्ग पाल्पाको सिद्धबाबा मन्दिरको उत्तरतर्फको चिडियाखोलाको छेउबाट सुरु हुनेछ । चिडियाखोला खोंचबाट सुरु हुने सुरुङ दोभाननजिकै रामापिथेकस पार्कको उत्तरतर्फ निस्कनेछ । यो करिब ११ सय मिटरको हुने अनुमान छ ।

सिद्धार्थ राजमार्ग सिद्धबाबा क्षेत्रकै पहिरोका कारण असुरक्षित मानिन्छ । यहाँ पछिल्ला पाँच वर्षमा करिब डेढ सयको मृत्यु भएको छ भने सयौंको अंगभंग भएको छ । सिद्धबाबा क्षेत्र पत्रे चट्टानको भएकाले यो सडकमा पहिरो खस्नका लागि पानी पर्नुपर्दैन ।

रुपन्देही । कोरोना संक्रमणको दोस्रो लहरमा केन्द्र बनेको रुपन्देहीमा कोरोना संक्रमित र मृत्यु हुनेको संख्या निरन्तर ओरालो लागेको छ भने निको हुनेको संख्यामा बढेको छ । पछिल्लोे २४ घण्टाको अवधिमा जिल्लामा १६७ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ । यो परीक्षणको करिब २६ प्रतिशत हो ।

यो अवधिमा ५३१ जना कोरोना संक्रमणमुक्त भएका छन् । जिल्लामा केही समय अघि परीक्षणको ५० प्रतिशत भन्दा धेरैमा संक्रमण पुष्टि भएको थियो ।

स्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीका अनुसार जिल्लामा शनिबार बुटवल उपमहानगरमा सबैभन्दा धेरै ४९ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ । त्यसैगरी तिलोत्तमामा २९ जना, सिद्धार्थनगर नगरपालिकामा२४ जना, सैनामैना नगरपालिकामा ३१ जना, देवदह नगरपालिकामा १० जना, ओमसतिया गाउँपालिकामा ६ जना र अन्य पालिकामा ५ जना भन्दा कम संक्रमित थपिएका छन् ।

यो सँगै रुपन्देहीमा कोरोना संक्रमित हुनेको संख्या २४ हजार ८४५ पुगेको छ । जसमध्ये १९ हजार २६६ जना निको भएका छन् ।

शनिबारसम्म जिल्लामा ५ हजार १९४ जना कोरोनाका सक्रिय संक्रमितहरु रहेका छन् । जिल्लामा पछिल्लो २४ घण्टामा थप २ संक्रमितको मृत्यु भएसँगै मृत्यु हुनेको संख्या ३८८ पुगेको छ ।

संक्रमणमुक्त हुनेको संख्या बढ्दै गएपछि र संक्रमितको संख्या पनि घट्दै गएपछि केही दिन अगाडिसम्म भरिएका अस्पतालहरुमा सहज ढंगले उपचार हुन थालेको स्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीका प्रमुख डा. राजेन्द्र गिरीले जानकारी दिए ।

उनले केही निजी अस्पतालमा पनि कोरोना उपचारको व्यवस्था थप गरिएकाले पनि केही दिनयता उपचारमा सहज भएपनि जोखिम कम नभएकाले सर्तकता अपनाउन सबैमा आग्रह गरेका छन् ।

रुपन्देही । लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालमा उपचाररत ३ जना कोरोना संक्रमितको मृत्यु भएको छ ।

आइतबार विहान २ र गएराति १ जना गरी तीन जना संक्रमितको मृत्यु भएको अस्पतालले जनाएको छ । अस्पतालका सूचना अधिकारी डा. विष्णु गौतमका अनुसार २ जनाको आकस्मिक कक्ष र एक जनाको बुटवल धागो कारखाना स्थित कोरोना बिशेष अस्पतालको आईसीयू कक्षमा मृत्यु भएको हो ।

नवलपरासी भूमहीका ४८ वर्षीय पुरुषको बुटवल कोरोना विशेष अस्पतालको आईसीयूमा उपचारका क्रममा आइतबार बिहान १२ः४० बजे मृत्यु भएको हो ।बैशाख २४ गते कोरोना पुष्टि भएका ती पुरुष २६ गते अस्पतालमा भर्ना भइ उपचारत रहेको सूचना अधिकारी डा. गौतमले जानकारी दिए ।

यसैगरी गुल्मी सत्यवती गाउँपालिका ५ निवासी ४५ वर्षीय पुरुषको आकस्मिक कक्षको वार्डमा उपचारका क्रममा मृत्यु भएको हो । बैशाख २८ गते भर्ना भएका उनको विहान ५ः१५ बजे मृत्यु भएको अस्पतालले जनाएको छ ।

यसैगरि तिलोत्तमा ४ रुपन्देहीका ३६ वर्षीय पुरुषको आकस्मिक कक्षमा गएराति ९ः५५ बजे मृत्यु भएको डा। गौतमले बताए । श्वासप्रश्वासको समस्याले अस्पताल ल्याएका उनको आकस्मिक कक्षमै मृत्यू भएको हो । यो सँगै रुपन्देहीमा कोरोना संक्रमणबाट मृत्यु हुनेको कूल संख्या ३३९ पुगेको छ ।

रुपन्देही । कोरोना संक्रमितको संख्या अत्यधिक बढेपछि रुपन्देहीको भैरहवास्थित भीम अस्पताललाई पूर्णरुपमा कोभिड अस्पताल बनाइएको छ । तर आवश्यकताअनुसारको जनशक्ति नहुँदा बिरामीले सेवा पाउन सकेका छैनन् ।

प्रदेश सरकारले गत वर्षबाट नै यो अस्पताललाई कोरोना विशेष अस्पतालका रुपमा कार्यक्षेत्र छुट्याए पनि यो अस्पतालमा क्षेत्र छुटएर अन्य रोगका बिरामीहरुको पनि उपचार गरिँदै आएको थियो ।

अहिले पूर्णरुपमा कोभिड अस्पताल बनाइए पनि क्षमताअनुसार जनशक्ति अभाव हुँदा स्वास्थ्यकर्मीलाई संक्रमितको उपचार गर्नै मुस्किल परेको छ । त्यहाँ कार्यरत स्वास्थ्यकर्मीले स्स्वास्थ्यकर्मीसहित अन्य सहयोगी कर्मचारी पनि कम हुँदा संक्रमित बिरामीको उपचार चाहेअनुसार गर्न नसकिएको बताउँछन् ।

अस्पतालका निमित्त नर्सिङ इन्चार्ज भगवती रानाले स्वास्थकर्मीबाहेकका कर्मचारीको कमीले काम गर्न निकै समस्या भएको बताइन् । उनले भनिन्, ‘कोभिड अस्पतालमा धेरै कार्यालय सहयोगी, अन्य सहयोगीको काम धेरै हुन्छ तर हामीकहाँ त्यो जनशक्ति नै कमी छ, निकै समस्या छ ।’

अस्पतालमा अहिले मेडिकल अफिसरसहित चिकित्सक २०, स्टाफ नर्स र अनमी गरेर ४६ जना, १८ कार्यालय सहयोगी र ८ जना सरसफाई कर्मचारी कार्यरत छन् । मेसुसहित ५ चिकित्सक मात्रै स्थायी छन् ।

यीमध्ये पनि एक चिकित्सक र ३ स्टाफनर्स विदामा छन् । ७ जना स्वास्थ्यकर्मीमा कोरोना संक्रमणपछि जनशक्तिको झनै अभाव भएको छ । अस्पतालका अनुसार क्षमताअनुसार संचालन गर्न र कोभिड संक्रमितको उपचारका लागि अझै मेडिकल अफिसरसहित २४ चिकित्सक, ६० बढी स्टाफ नर्स र २५ जना कार्यालय सहयोगी थप गर्नुपर्छ ।

भीम अस्पताललाई कोभिड अस्पताल बनाए पनि जनशक्तिको कमीले अस्पताल आफंै थलापरेको छ । जनशक्ति नभएकै कारण तीनहप्ता अघिदेखि ओपीडी बन्द छ ।

कोभिडका बिरामीले अस्पताल नै भरिएपछि अन्य बिरामीले पाउनुपर्ने उपचार सेवा लिन बञ्चित छन् । बेड भरिएपछि संक्रमितको अस्पताल बाहिर भुइँमा राखेर उपचार भइरहेको छ भने कतिपयलाई एम्बुलेन्सबाटै फर्काइन्छ । कोभिड संक्रमितका लागि फिजिसियन चिकित्सकसमेत छैनन् । नवजात शिशु तथा बालरोग विशेषज्ञले फिजिसियनको गर्ने काम गर्नुपरिरहेको डा. आरिफ हुसेनले बताए ।

भीम अस्पताल २५ शय्या क्षमताको हुँदा ३ विशेषज्ञ र ३ जना मेडिकल अधिकृत गरी ६ जना चिकित्सकको स्वीकृत दरबन्दी थियो । गत वर्ष लुम्बिनी प्रदेश सरकारले अस्पताललाई स्तरोन्नति गरेर २५ शय्या थप गरी ५० पुर्‍यायो । तर दरबन्दीअनुसार कर्मचारी र चिकित्सक उपलब्ध गराएन ।

अघिल्लो वर्ष नै कोभिड अस्पतालको रुपमा स्थापना गर्दा २७ बेड पुनः थप गरियो । अहिले ‘लीलाराम–कुन्तिदेवी न्यौपाने प्रतिष्ठान’ले निर्माण गरेको अत्याधुनिक आकस्मिक कक्षमा २१ बेडसहित अस्पतालमा कुल १ सय ४ बेड छन् । आवश्यक जनशक्ति अभावमा पूर्ण क्षमतामा संचालन हुन नसकेको अस्पतालका मेसु डा. शकुन्तला गुप्ताले बताइन् ।

अस्पतालमा ७० जनाभन्दा बढी संक्रमितको उपचार भइरहेको छ । स्वास्थ्यकर्मीलाई खानाखाने, सुत्ने र दिसापिसाव गर्नेसमेत समय मिलाउन समस्या परेको गुनासो गर्दछन् । महामारीका बेला पनि सरकारले स्वास्थ्यकर्मीको पदपूर्ति गर्न यस क्षेत्रका धेरै संक्रमित उपचारबाट बञ्चित भएका छन् ।

रुपन्देही । कोरोना भाइरस नियन्त्रण तथा संक्रमितको उपचार प्रभावकारी बनाउन लुम्बिनी प्रदेशका स्थानीय तहले आइसोलेसन निर्माणदेखि अक्सिजनको जोहो गर्दै सेवा दिने कामलाई तीव्र बनाएका छन् ।

प्रदेशका अस्पतालमा अक्सिजन अभावका कारण कोरोना भाइरस संक्रमित बिरामीको उपचारमा समस्या हुन थालेपछि स्थानीय तहले आ–आफ्ना पालिकामा अक्सिजन सिलिन्डरसहितका आइसोलेसन निर्माणदेखि घरघरमा पुगेर काम गरेका छन् । प्रदेशमा अहिलेसम्म नौ जिल्लाका पालिकामा ६० आइसोलेशन सेन्टर र १ हजार ८३ शय्या तयार पारिएको छ ।

अस्पतालबाहेक रुपन्देहीमा १३, कपिलवस्तुमा सात, दाङमा दश, बाँकेमा १४, गुल्मीमा चार, अर्घाखाँचीमा पाँच, प्युठानमा आठ, नवलपरासी ४ र रुकुम(पूर्व)मा एक आइसोलेसन सेन्टर सञ्चालनमा छन् भने बाँकी जिल्लामा पनि आइसोलेसन निर्माणको तयारी गरिएको प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयले जनाएको छ ।

प्रदेशका आठ जिल्लाका स्थानीय तहका आइसोलेशन सेण्टरमा मात्रै ५ सयभन्दा बढी संक्रमितको उपचार भइरहेको छ । यीबाहेक प्रदेशमा चार विशेष कोरोना आइसोलेसन अस्पतालसहित १२ अन्य आइसोलेशन अस्पताल छन् । प्रदेशमा होम आइसोलेशनमा १४ हजार ४३६ जना कोरोना संक्रमित छन् ।

बुटवलमा घरघरमा सेवा

रुपन्देहीको बुटवल उपमहानगरपालिकाले कोरोना संक्रमण नियन्त्रण र उपचार प्रक्रियालाई प्रभावकारी बनाउ समुदायस्तरमा कोरोना परीक्षण गर्नका साथै अक्सिजन संकलन र उपचार सञ्चालन गरेको छ ।

नगरपालिकाले अहिलेसम्म अस्पतालमा शय्या नपाएका २ सय जनालाई अक्सिजन सिलिन्डरको व्यवस्था गरेको प्रवक्ता रामप्रसाद रेग्मीले जानकारी दिए । अस्पताल बिरामीले भरिएपछि नगरपालिकामा अक्सिजनको माग धेरै भएको उनको भनाइ छ ।

कावा नगरप्रमुखको जिम्मेवारीमा रहेका प्रवक्ता रेग्मीले उपनगरपालिकाले बुटवलको एन्फा एकेडेमीमा आइसोलेसन सेन्टर सञ्चालनमा ल्याएको तथा वडा नं ११ र १३ को नवनिर्मित भवनमा थप आइसोलेशन सेन्टर बनाउने तयारी गरेको जनाए ।

बुटवल उपमहानगरपालिकाले अक्सिजन सेवा शुरु गरेको ५ दिन आइतवारसम्म रााति र दिउँसो गरी दुई सिफ्टमा चौबिसै घण्टा स्वास्थ्यकर्मीसहितको टोली परिचालन गरेर दिनको ५०–५५ जनाको दरले २७० भन्दा बढी कोरोना संक्रमितहरुको घरघरमा पुगेर तिनीहरुको स्वास्थ्य परिक्षण गरेको उपमहानगरपालिकाका योजना आयोगका उपाध्यक्ष मेघराज भट्टराईले जनाएका छन् । उनले तत्काल अक्सिजन आवश्यक परेका २१० जनालाई सेवा दिएको बताए ।

होम आइसोलेसन, सामुदायिक आइसोलेसन र होटल आइसोलेसनमा बसेका कोरोना संक्रमितहरुमध्ये मापदण्डका आधारमा तत्काल अक्सिजन उपलब्ध गराउनपर्ने संक्रमितहरुको आपतकालीन सेवाका लागि प्रयोग गरिएको उनको भनाई छ ।

सञ्चालित अक्सिजन बैंकबाट विभिन्न अस्पतालमा रहेका बिरामीहरु, एम्बुलेन्स सेवाहरु र बुटवल बाहेक अन्यत्र स्थानका संक्रमितहरुलाई पनि सेवा दिने इच्छा हुदाँहुदै पनि नगरभित्रका नागरिकहरुलाई आवश्यकताका आधारमा सेवा दिने गरेको उनले बताए ।

उपमहानगरले सिलिण्डर खरिद गरेको नभएर बुटवलका संघसंस्था र उद्योग व्यवसायीको सहकार्यमा उद्योग, व्यवसाय र घरयासी प्रयोजनमा प्रयोग भइरहेका सिलिण्डर बटुलेर हाल १५० वटा पुर्‍याएको हो । अक्सिजन बैकले १५० वटा सिलिण्डर राखेको हुनाले रुपन्देहीका अस्पतालहरुमा सिलिण्डरको अभाव भयो भनेर भ्रमित पार्ने काम भएको भन्दै उपमहानगरले आपत्ति प्रकट गरेको छ ।

बुटवल उपमहानगरपालिकाले आइतवार जम्मा गरेका सिलिण्डरहरु चितवन लगेर भरेर ल्याएको थियो ।

यसैगरी उपमहानगरले संक्रमितको घरदैलोमै भिटामिन सी, भिटामिन बी कम्प्लेक्स, जिंक, पेन्टाप्राजोल, सिटामोल, गिलोये चूर्ण, अमला चूर्णसहितका आयुर्वेद औषधि वितरण गरेको छ । यसैक्रममा दोस्रो लहर सुरु भएयता बुटवलका विभिन्न वडाहरुमा घरदैलोमा पुगेर एक हजार बढीलाई निशुल्क आयुर्वेद औषधि वितरण गरिएको स्वास्थ्य शाखाले जनाएको छ ।

एम्बुलेन्स सेवा

उपमहानगरले बुटवलका होम आइसोलेसन, होटल आइसोलेसन, सामुदायिक आइसोलेसन सेन्टरमा रहेको संक्रमितहरुलाई हस्पिटलसम्म पुर्‍याउन अथवा हस्पिटलबाट घरसम्म पु¥याउन एवम् रुपन्देही जिल्लाभित्रका अन्य कुनै स्थानसम्म पु¥याउन निःशुल्क एम्बुलेन्सको व्यवस्था गरेको छ ।

यो सेवा लक्षण देखिएका संक्रमित तथा कन्ट्रयाक ट्रेसिङमा परेका लक्षणसहितका संक्रमितको परीक्षणका लागि स्वाब संकलन गर्न, बाहिरबाट आएकालाई होल्डिङ सेन्टरसम्म पुर्‍याउन सकिने गरी उपलब्ध गराइएको प्रबक्ता रेग्मीले जानकारी दिए ।

कोरोना संक्रमण भएपछि सेवा चाहिएको अवस्थामा वडाका जनप्रतिनिधि तथा स्वास्थ्यकर्मीसम्म सूचना पुर्‍याएमा नागरिकप्रतिको उत्तरदायित्व बहन गर्ने कुरामा पछि नहड्ने प्रबक्ता रेग्मीले बताए ।

उपमहानगरले १९ वटै वडाहरुमा संक्रमितको कन्ट्याक्टमा रहेका नजिकका व्यक्तिहरुको निशुल्क पीसीआर परीक्षण गर्ने गरेको छ । यस्तै कतिपय लक्षण देखिएका संक्रमितहरुको घरमै पुगेर स्वाब संकलन गर्ने गरिएको उपहानगरका स्वास्थ्य शाखा प्रतिनिधिले बताए ।

हालसम्म दोस्रो लहर सुरु भएयता एक हजार ५५ जनाको निःशुल्क स्वाब परीक्षण गरिएको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

रुपन्देहीमा यस्तो छ तयारी

सैनामैना नगरपालिकामा कोरोना भाइरसविरुद्ध कोरोना अस्थायी आइसोलेशन अस्पताल सञ्चालनमा आएको छ । सैनामैना–१ स्थित पदमपाणि योग तथा प्राकृतिक चिकित्सालयमा कोरोना विशेष अस्थायी आइसोलेशन अस्पताल निर्माण गरी सञ्चालनमा ल्याइएको नगर उपप्रमुख विना रानाले बताइन् । नगरपालिकाले समुदायस्तरमा समेत कोरोना परीक्षण शुरु गरेको छ । यही वैशाख २७ गतेसम्म्म नगरका सबै वडामा स्वाब संकलन र परीक्षणको काम गरिने नगरपालिकाले जनाएको छ ।

यस्तै देवदह नगरपालिकामा अक्सिजनसहितको २० शय्याको आइसोलेशन सेन्टर सञ्चालन गरिएको छ । देवदह –७ मा रहेको मगर समाजको भवनमा सेन्टर सञ्चालन गरिएको नगर उपप्रमुख विद्यालक्ष्मी गुरुङले बताइन् । नगरपालिकाले समस्या देखिएका नगरवासीको निःशुल्क कोरोना परीक्षणसमेत शुरु गरेको पनि उनले बताइन् ।

सिद्धार्थ नगरपालिकाले बसपार्कमै आइसोलेशन सेन्टर सञ्चालनमा ल्याएको छ । सेन्टरमा अक्सिजन सिलिण्डर सहितका २० शय्या रहेको नगर उपप्रमुख उमा काफ्लेले जानकारी दिइन् । सिद्धार्थ नगरले संक्रमितको मनोबल बढाउन होम आइसोलेशनमा मनोपरामर्श दिने कामसमेत गरिहेको उनले बताइन् ।

लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिका–१० मा अक्सिजनसहितको २० शय्याको आइसोलेशन सञ्चालन गरिएको छ । नगरमा कोरोना संक्रमण देखिएका बिरामीलाई आसोलेशनमा राख्ने र थप समस्या देखिए अस्पताल पठाउने गरिएको नगर प्रमुख मनमोहन चौधरीले जानकारी दिए ।

बिरामीको सेवाका लागि दक्ष स्वास्थ्यकर्मी र एउटा एम्बुलेन्सको समेत व्यवस्था गरिएको उनको भनाइ थियो । लुम्बिनीले कोरोनाको रोकथामका लागि आइतबारदेखि समुदायस्तरमा कोरोना परीक्षणसमेत गर्न लागेको छ ।

रोेहिणी गाउँपालिकाले पनि कोरोना संक्रमितको उपचारका लागि पाँच शय्याको आइसोलेशन सञ्चालन गरेको छ । रोहिणी–३ मा रहेको धकधई प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा संघीय सरकारको १० लाख सहयोगमा आइसोलेशन तथा कोरोना विशेष अस्पताल सञ्चालमा ल्याइएको प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत रोमनाथ न्यौपानेले जानकारी दिए ।

शुद्धोधन गाउँपालिकाले पनि मोतीपुर स्वास्थ्य केन्द्रको स्तरोन्नति गरी पालिकाका नागरिकलाई सेवा दिएको छ । पाँच शय्याको स्वास्थ्य केन्द्रलाई १० मा पु¥याएर कोरोना संक्रमितको उपचारलाई प्रभावकारी बनाउन लागिएको प्रवक्ता राजेन्द्र कँडेलले जानकारी दिए ।

रुपन्देहीको दक्षिणी क्षेत्र मर्चवार अन्तर्गत पर्ने स्थानीय तहहरुले आइसोलेसन सेन्टर निर्माण गरेका छन् । तीव्र रुपमा बढ्दै गएको दोस्रो लहरको कोरोना भाइरसको नियन्त्रण तथा उपचारलाई प्रभावकारी बनाउन नागरिकको ‘घरदैलोको सरकार’ भनेर चिनिने स्थानीय तहले पालिकामै आइसोलेशन सेन्टर निर्माण गरेका हुन् ।

कोरोना भाइरस संक्रमण पुष्टि भएका र लक्षण नदेखिएका बिरामीहरुको उपचार तथा हेरचाहका लागि रुपन्देहीको दक्षिण क्षेत्र मर्चवार अन्तर्गत पर्ने कोटहीमाई, मर्चवारी र सम्मरीमाई गाउँपालिकामा आइसोलेसन सेन्टर निर्माण गरिएको छ ।

कोटहीमाई गाउँपालिकामा ७ शय्याको अक्सिजनसहितको आइसोलेशन सेन्टर निर्माण गरिएको गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दिनेश कुमार गौडले बताए । ‘मझगावा स्वास्थ्य चौकीमा ७ शय्यको आइसोलेशन सेन्टर निर्माण गरेका छौं, आवश्यकता अनुसार बेड थप्दै जान्छौं,’ उनले भने । अहिले ५ जना कोरोना संक्रमित बिरामी आइसोलेसनमा रहेको उनले जानकारी दिए ।

त्यस्तै सम्मरीमाई गाउँपालिका वडा नम्बर ६ स्थित असुरैनामा ५ शय्याको अक्सिजनसहितको आइसोलेसन सेन्टर निर्माण गरिएको छ । गाउँपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख मुन्सी माझीका अनुसार तीन जना स्वास्थ्यकर्मीसहितको टोली पालैपालो आइसोलेसन सेन्टरमा खटिएका छन् । हाल ३ जना संक्रमित सेन्टरमा रहेको उनले बताए ।

कोरोनासँग मिल्दोजुल्दो लक्षण देखिए तत्काल परीक्षण गराउन सम्मरीमाई गाउँपालिकाले आग्रह गरेको छ । गाउँपालिकाका अध्यक्ष जितेन्द्रनाथ शुक्ला (बब्लु) ले गाउँपालिकावासीको लागि निःशुल्क पीसीआर परीक्षणको व्यवस्था गरिएको बताए । त्यस्तै मर्चवारी गाउँपालिका वडा नम्बर २ स्थित अमवामा अक्सिजनसहित ५ शय्याको आइसोलेसन सेन्टर निर्माण गरिएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष केशवनन्द बनियाले जानकारी दिए ।

त्यस्तै मर्चवार अन्तर्गत केही क्षेत्र ओगटेको मायादेवी गाउँपालिकामा आइसोलेसन सेन्टर सञ्चालनको तयारीमा रहेको छ । गाउँपालिकाको सभाहलमा १० शय्यासहितको आइसोलेसन सेन्टर सञ्चालनमा ल्याउन लागिएको स्वास्थ्य शाखा प्रमुख भाष्कर आत्रेयले बताए ।

कोरोना संक्रमित विरामीहरुको उपचार तथा हेरचाहको लागि आइसोलेसन सेन्टर सञ्चालन गर्ने तयारीमा रहेको मायादेवी गाउँपालिकाका अध्यक्ष धु्रव नारायण चौधरीले बताए

लक्षण देखिएका र गम्भीर प्रकृतिका बिरामीहरुका लागि अस्पतालमा अक्सिजन र आईसीयू अभावका कारण छटपटिनु परेको तथा कतिपय अवस्थामा ज्यानै जाने क्रम बढेको बेला रुपन्देहीको दक्षिणी क्षेत्रमा आइसोलेसन सेन्टर बनाउनु महत्वपूर्ण रहेको स्थानीय बताउँछन् । नियन्त्रण र उपचार पद्दतिलाई सहज बनाउन आइसोलेसन सेन्टरलाई थप व्यवस्थित बनाउँदै लैजानुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ ।

संक्रमितको संख्या घट्दै

रुपन्देहीमा आइतबार थप ४ सय ९२ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको छ । योसँगै रुपन्देहीमा सक्रिय संक्रमितको संख्या ६ हजार ३ सय ८५ पुगेको छ । बुटवल उपमहानगरपालिकामा मात्रै १ सय ९१ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ ्। यसैगरी तिलोत्तमामा १ सय ३५, सिद्धार्थनगरमा ८० जना, देवदहमा २७, सैनामैनामा २१ जनामा संक्रमण फेला परेको छ ।

यस्तै ओमसतियामा १६, सियारीमा ५, लुम्बिनी साँस्कृतिकमा ४, रोहिणी र सुद्धोदनमा ३-३ जना मायादेवी, कञ्चन, कोहहीमार्ई गाउँपालिकामा २-२ र मर्चवारीमा १ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको स्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीका भेक्टर कन्ट्रोल निरिक्षक केदारनाथ शाहले जानकारी दिए ।

यस्तै पछिल्लो २४ घण्टामा ६ जनाको मृत्यु भएको छ । रुपन्देहीमा कुल मृतकको संख्या २ सय ६८ पुगेको स्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीले जनाएको छ ।

 

रुपन्देही । रुपन्देहीमा शनिबार २४ घण्टामा ९ जना कोरोना संक्रमितको मृत्यु भएको छ भने सक्रिय संक्रमितको संख्या ३ हजार २ सय ८२ पुगेको छ ।

जिल्लामा कोरोना संक्रमणका कारण ज्यान गुमाउनेको संख्या २ सय पुगेको छ । स्वस्थ्य कार्यालय रुपन्देहीले दिएको जानकारी अनुसार शनिबार २४ घण्टामा रुपन्देहीमा ४ सय ३२ जना संक्रमित थपिएका छन् । जसमध्ये सबै भन्दा बढी बुटवल उप-महानगरपालिकामा २ सय ५ जना संक्रमित थपिएका हुन् ।

सिद्धार्थनगर नगरपालिकामा ६५, तिलोत्तमा नगरपालिकामा ७२ , देवदह नगरपालिकामा २३ जना संक्रमित थपिएका छन् ।

तथ्यांक अनुसार संक्रमितहरु मध्ये २५ प्रतिशत सक्रिय संक्रमित रहेका छन् भने ७३ प्रतिशत निको भएर घर फर्किसकेका छन् । संक्रमितमध्ये २ प्रतिशतको मात्र मृत्यु भएको छ ।