Tag: माेदनाथ प्रश्रित

  • ८० वर्षीय मोदनाथ प्रश्रितसँगै कोरोना जितेर फर्केका छोरा विजयका केही टिप्स

    ८० वर्षीय मोदनाथ प्रश्रितसँगै कोरोना जितेर फर्केका छोरा विजयका केही टिप्स

    काठमाडाैं । साहित्यकार तथा पूर्वमन्त्री मोदनाथ प्रश्रित ४ दिनअघि मात्र कोरोना जितेर घर फर्किए । ८० वर्षीय प्रसितले कोरोनालाई जित्नु चानचुने कुरा थिएन ।

    छोरा विजय पौडेलले दुई दिनअघिमात्र डिस्चार्ज भएर घर फर्किएपछि एउटा पोष्ट लेखे, ‘मोदनाथ प्रसित बालाई आज शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जबाट घर ल्याइयो । बा आउने आषाढ ६ गते ८० वर्षमा पाइला टेक्दै हुनुहुन्छ । कोभिडसँग् बाले ठूलो संघर्ष गर्नुभयो र जित्नुभयो । मनमोहन अस्पताल, छाउनी र शिक्षण अस्पतालका सबै स्वास्थ्यकर्मी र कर्मचारीका साथै सबै सहयोगी महानुभावहरूमा हार्दिक धन्यवाद !

    उसो त उनको परिवारमा प्रश्रित मात्रै होइन, छोरा विजय स्वयम् संक्रमित थिए । करिब १७ दिनको अस्पताल बसाइमा बाबु छोरा डिस्चार्ज भएको उनले सुनाए ।

    कोभिडविरुद्धको संघर्षमा छोरा विजयको अनुभव-

    हुन त हामी कसरी संक्रमित भयौं भन्ने नै थाहा थिएन । म पनि अफिस आउँदा जाँदा स्वास्थ्य मापदण्ड पालना गरिरहेको थिएँ । वैशाख १० गते बाले किड्नी दुख्यो भन्नुभयो ।बालाई मेडिसिटीमा लिएर गएँ । फर्कँदाफर्कँदै बाटोमा ज्वँरो आयो । मलाई गाह्रो भएपछि छाउनीतिर दौडाइयो ।

    अर्को दिन बुबालाई श्वास फर्न गाह्रो भयो, बोल्न नसक्ने हुनुभयो । त्यसपछि उहाँलाई १४ मनमोहन मेमोरियल अस्पताल लगियो । यो बीचमा पक्कै हस्पिटलबाट आउँदा जाँदा नै हामीलाई सरेको हुनुपर्छ । काठमाडौंका अस्पताल भरिभराउ थिए । बेड पाउन मुस्किल थियो । हामीलाई बेडको व्यवस्थापन गर्न पनि सहज थिएन । सुरुमा बेड पाइएकै थिएन ।

    बुबालाई मनमोहनमा लगिएको थियो सुरुमा । तर उहाँ त डिप्रेस हुनुभएछ । आतिएर ‘ कहाँ आएँ’ भनेर कराउन थाल्नुभएछ । डाक्टरहरूले समस्या पर्‍यो के गर्ने भने । बुबा आतिनुभयो एक्लै भएर भन्ने ठान्यौं । त्यसमाथि बिर्सने रोग छ बालाई ।

    त्यसपछि बालाई म भर्ना भएको अस्पतालमै ल्याइयो । बालाई मैले सम्झाएँ । मैले सबै कुरा बताएपछि बल्ल पो होसमा आउनुभयो । ‘अहो ! म के भएर सन्केछु’ भन्न थाल्नुभयो बाले ।

    तै पनि बुबा आतिरहँदा बर्बराइरहनुहुन्थ्यो, ‘मलाई कहाँ ल्याए, के गरे । मार्छन् कि क्या हो ।’ बुबा आतिनेबित्तिकै म झक्झकाउँथे । त्यसपछि होसमा आउनुहुन्थ्यो ।

    मैले के थाहा पाएँ भने स्याहार सुसार घरमै मान्छेले गर्‍यो भने छिटै निको हुँदो रहेछ । नत्र बीचमा सेन्सलेस भएर बुढा मान्छेलाई गाह्रो हुने रहेछ ।

    हामीले शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जमा निवेदन हालेका थियौं । त्यो रोल क्रममा हाम्रो पालो आउन ७ दिन लाग्यो । १७ गतेतिर बाबु छोरा दुवै टिचिङ अस्पताल भर्ना भयौं ।

    टिचिङ लगेको ६-७ दिन त निकै गाह्रो भयो । घोप्टो परेर सुतेपछि फोक्सोले राम्रो काम गर्दोरहेछ । अक्सिजन त हटाउनै नहुने मेरो पनि । अक्सिजन हटायो कि ८० भन्दा तल घटिहाल्ने । सातौं दिनपछि अक्सिजन सन्तुलित हुन थाल्यो ।

    टिचिङमा निकै भयावह अवस्था रहेछ । कोही बाटैमा लडेका छन् । अक्सिजनको हाहाकार छन् । मान्छे मरेको सुन्दा देख्दा निकै तनाव हुने । तै पनि आत्मबल बलियो बनायौं । कोरोनाबाट बच्न सबैभन्दा पहिला आत्मबल बलियो बनाउनुपर्दो रहेछ ।

    मनोबलचाहिँ मैले उच्च राखेँ । विभिन्न डाक्टरले आर्टिकल लेखेको पढिरहेको थिएँ । आफूले आफूलाई म ठीक हुन्छु भनिरहेको थिएँ । आफूले आफूलाई राम्रो भइरहेको छ भने ढाडस दिने गरेँ ।

    अस्पतालमा हुँदा सामाजिक सञ्जाल हेरिनसक्नुको थियो । हेर्न सक्ने क्षमता थिएन । मोबाइल स्वीच अफ गरेर सुतेँ । सुरुको दिन कोभिड भयो भनेर हालेको थिएँ । बीचमा हालिनँ । मलाई मेरो भन्दा बढी चिन्ताका बुबाको थियो । उहाँ ८० वर्षको हुनुहुन्थ्यो । मलाई चाहिँ जनरल बेडमै राखेर अक्सिजन दिइयो । तर बालाई चाहिँ आइसियुमा राखियो ६ दिन । त्यतिबेला अलि डर लागेको थियो ।

    विस्तारै बालाई पनि निको हुँदै गयो । म पनि तंग्रिँदै गएँ । मेरी छोरी डाक्टर छन् । छोर छोरी नै दौडिएर आइपुगे । परिवारले नै हामीलाई चौबिसै घण्टा ड्युटी गरे । उनीहरूको स्याहारले पनि बल प्राप्त भयो । अन्ततः दुवै निको भएर घर फर्कियौं ।

    अहिले बुबाको अक्सिजन ९५ भन्दा माथि छ । श्वास फेर्न सकिरहनुभएको छ । बोल्न चाहिँ अझै सक्नुभएको छैन । म पनि धेरै निको भइसकेको छु ।

    संक्रमण हुँदा आतिनु हुन्न भन्नेचाहिँ मैले बुझेँ । बेलैमा उपचार पायो भने कोरोना जित्नसकिने रहेछ । अहिले युवाहरूले ज्यान गुमाइरहेका छन् । यसको कारण बेलैमा उपचार नपाएर हो भन्ने लाग्छ ।

    पहिलो कुरा त हामी कोभिड लाग्नै नदिऔं । लागिहालेमा पनि मनोबलचाहिँ उच्च राखौं । मेरो अनुभवमा संक्रमण हुँदा सकेसम्म घोप्टो सुतौं । प्रणायम गरौं र प्रोटिनयुक्त आहार खाऔं । कोभिड जित्छु भन्ने आत्मविश्वास बढाइराखौं ।

  • ‘भाग्न खोज्दा पीठमा गोली खानेहरू शहीद होइनन्’

    ‘भाग्न खोज्दा पीठमा गोली खानेहरू शहीद होइनन्’

    काठमाडौं । आज शहीद दिवस । हरेक वर्ष माघ १६ मा शहीद दिवस आउँछ । शहीदका सपना पूरा गर्ने प्रतिबद्धता जाहेर गरिन्छन् । भोलिपल्टबाट त्यो सबैले बिर्सिन्छन् ।

    त्यसो त पछिल्लो समयमा शहीद को हुन् र को होइनन् भन्नेमा पनि व्यापक वादविवाद एवं बहस हुँदै आएको छ । गाडीले किचेर मरेकादेखि हृदयघात भएर मरेकासम्मलाई दबाबमा शहीद घोषणा गरिंदा वास्तविक शहीदको अवमूल्यन भएको भनेर चिन्ता व्यक्त भइरहेका छन् ।

    २०६२-६३ पछि देश एउटा राजनीतिक संक्रमणमा फस्यो । हरेक क्षेत्रमा बेथिति मौलाएको त्यो बेला शहीद घोषणामा पनि त्यस्तै भयो । जुन दल सरकारमा गयो, विभिन्न कारणले मरेका आफ्ना कार्यकर्तालाई आर्थिक लाभका लागि शहीद घोषणा गर्ने प्रचलन व्यापक बन्दै गयो । त्यसलाई निरुत्साहित गर्न भन्दै ६ कात्तिक २०६६ मा तत्कालीन एमाले नेता माधवकुमार नेपाल नेतृत्वको सरकारले शहीदका लागि मापदण्ड बनाउन उच्चस्तरीय कार्यदल बनायो । संयोजक तोकिए तत्कालीन एमाले नेता मोदनाथ प्रश्रित

    प्रश्रित नेतृत्वको कार्यदलले अध्ययन गरेर प्रतिवेदन त दियो, तर त्यसको कार्यान्वयन हुन सकेन । प्रतिवेदन यत्तिकै दराजमा थन्क्याइयो । त्यसपछि बाबुराम भट्टराई नेतृत्वको सरकारले ४ फागुन २०६८ मा तत्कालीन एकीकृत नेकपा माओवादी नेता नवराज सुवेदीको संयोजकत्वमा उस्तै कार्यदल बनायो । उनको कार्यदलले बुझाएको प्रतिवेदनको नियति पनि उस्तै रह्यो । फलस्वरुप शहीद घोषणामा व्याप्त विकृतिले आजपर्यन्त निरन्तरता पाइरहेको छ ।

    अघिल्लो कार्यदलका संयोजक प्रश्रित आफूहरूले दुःख गरेर बनाएको प्रतिवेदन यत्तिकै थन्काइँदा दुःखी छन् । आफूहरूले प्रतिवेदनमा शहीदको वर्गीकरण गर्न सुझाएको भए पनि अहिलेसम्म जथाभावी शहीद घोषणा भइरहेकोमा उनको चित्तदुखाइ छ । प्रस्तुत छ, प्रश्रितले नेपाल प्रेससँग व्यक्त गरेको धारणा जस्ताको तस्तैः

    ‘शहीद’ आफैंमा एउटा गहु्रँगो शब्द हो । यसलाई परिभाषित गर्न पनि त्यति सहज छैन ।

    विकसित मुलुकमा कसरी मृत्युवरण गर्नेलाई शहीद भन्ने भनेर विभिन्न खालका अध्ययन भएका छन् । हाम्रो देशमा शहीदको परिभाषा गोलमटोल छ । कसैको हकमा शहीद शब्दले न्याय गरेको छ भने कसैलाई यत्तिकै शहीद घोषणा गरिएको छ ।

    खासगरी हाम्रो राणाकालमा सहादत प्राप्त गरेका चार जनालाई हृदयदेखि शहीद मान्छौं । अहिलेको परिवेशमा सबैभन्दा पहिले सम्बोधन गर्ने, स्मरण गर्ने ती चार जनालाई नै हो । राणाशाही खत्तम गरेर प्रजातन्त्र ल्याउन खोज्दा डरलाग्दो तरिकाले उहाँहरूको हत्या गरिएको थियो ।

    सामान्यतया ज्यान जोगाउनका लागि भाग्न खोज्दा र भागेका बेला पीठमा गोली लाग्नेलाई शहीद भनिंदैन । जो भाग्न खोज्छ, ऊ शहीद हुन सक्दैन । उसले अगाडि बढेर निश्चित उद्देश्यका लागि ज्यानको आहुति दिन तयार हुन्छ । यो पूरा गर्नका लागि लड्नु परे पनि लड्छु, मर्नु परे पनि मर्छु भन्छ ।

    खास–खास अवस्थामा मृत्यु भएको मानिसलाई वास्तविक शहीद मानिन्छ । देशको सीमा रक्षा गर्ने क्रममा विदेशी शक्तिको आक्रमणमा परेर मारिएको व्यक्ति सबैभन्दा महान शहीद हो । यस्तै, आफ्नो धार्मिक आस्था अनुसार काम गरिरहेको र समाजलाई केही नोक्सानी नगरेको मान्छेलाई अर्को धर्मको मान्छेले ‘ड्याम्म’ हान्दिन्छ र त्यो मान्छे मारिन्छ भने पनि त्यसलाई शहीद नै मानिन्छ । त्यो धार्मिक शहीद भयो ।

    हामीले बुझाएको प्रतिवेदनमा शहीदलाई यसरी वर्गीकरण गर्नुपर्छ भनेर नियम बनाएका छौं । यस्तो–यस्तो परिवेशको संघर्षमा मारियो भने त्यो शहीद हो, यस्तो–यस्तो अवस्थामा मारियो भने होइन भने हामीले प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेका छौं । बहुसंख्यक जनताको धर्म, आस्था, उद्देश्य, राष्ट्रको हित, सांस्कृतिक विषय, भूमि व्यवस्थाको रक्षा, जलस्रोतको संरक्षण गर्ने जस्ता सन्दर्भमा मारिनेलाई शहीद भनिन्छ ।

    जस्तो कि, जनयुद्धका बेला तत्कालीन एमाले र माओवादीबीच टकराव भयो । एउटाले राज्यसँग सम्बन्धित भएर काम गर्‍यो । माओवादीले नेकपा एमालेलाई हामी मेटाइदिन्छौं भन्यो । त्यस्तो अवस्थामा माओवादीबाट एमालेका कोही मारिए भने उनीहरू पार्टीगत शहीद हुन्छन्, तर देशका हुँदैनन् ।

    व्यक्तिगत रूपमा मरेका मान्छेलाई पनि शहीद भन्न खोज्ने काम विगतमा भयो । समाजको हितका लागि महान उद्देश्य बोकेर मारिने कुरा मात्रै सहादत हुन्छ । विगतमा पैसा लुट्न खोज्दा मर्नेहरू पनि दबाबमा शहीद घोषणा हुँदा विकृति देखियो ।

    हामीले निकै दुःख गरेर बुझाएको प्रतिवेदनलाई सरकारले केही वास्तै गरेन । पाँच विकास क्षेत्रमा गएर हामीले सबैलाई राखेर, अन्तर्राष्ट्रिय कानून–नियम के छन्, त्यसलाई हेरेर दुई÷तीन महिना लगाएर बनेको प्रतिवेदन हो, त्यो ।

    हाम्रो देशका अधिकांश नेताहरू अलपत्रै हुन् । हामीले प्रतिवेदन बनाएर बुझाइसकेपछि सरकारका मान्छे बसेर यस बारेमा विस्तृत छलफल गर्नुपथ्र्यो । प्रतिवेदन बनाउन भनियो, बनायौं, तर त्यसलाई यत्तिकै थन्क्याइयो ।

    हाम्रो कार्यदलमा सबै पक्षका मान्छे थिए । को कांग्रेस ? को कम्युनिष्ट ? सबै । सरकारी कर्मचारीहरू पनि थिए । सबैलाई मिलाएर गरेको हो । त्यसमा सरकारले त्यत्रो खर्च गरेको थियो । तपाईंले प्रतिवेदन दिनुभयो, धन्यवाद भन्दियो । थन्क्याइदियो, सकियो ।

    हामीले प्रतिवेदन बुझाउँदा नै सरकारलाई भनेका थियौं– हामीले त ल्यायौं । तपाईंहरूले थप्ने, घटाउने के–के गर्ने हो गर्नुहोस् । बुझाइ सकेपछि पनि बीच–बीचमा सोध्यौं । तर, त्यहाँका कर्मचारीले केही गरेनन् ।

    त्यो प्रतिवेदन कार्यान्वयन गरेको भए सबैका लागि काम लाग्थ्यो । दायित्व पूरा गरेर, यत्रो मिहिनेत गरिसकेपछि त्यसलाई महत्व दिनुपर्छ । त्यसलाई कार्यान्वयन गरेर नियम बनाउनुपर्छ भनेर हामीले सुझाव दिएका छौं ।