रुपन्देही । दुई दिनदेखि परेको वर्षाले यस क्षेत्रका किसानले तयार पारेको धानबालीमा ठूलो नोक्सानी बनाएको छ । वर्षाले आफूहरुको हर्ष लुटेको भन्दै उनीहरुले बेमौसमी पानीले तयारी खेतीमा ठूलो नोक्सानी पुराएको बताएका छन् ।
दसैं नसकिदै खेतहरुमा धान पाकेपछि काटेको र पाकेको धान वर्षाले क्षति पुराएको हो । दसैँसँगै यस क्षेत्रका किसानहरुलाई धान भित्राउने चटारो सुरु भएको थियो ।
पश्चिम तराईका अधिकांश खेतहरुमा असोजको अन्तिम साता पाकिसकेको थियो भने कतिपय ठाउँमा अझै धान पाक्दै छ । धान उत्पादनको पकेट क्षेत्र मानिने रुपन्देहीको दक्षिण क्षेत्रमा बिशेषगरी गोरखनाथ, राधा–४, सर्जु–५२ जातका धान लगाएका किसानहरुका खेतमा धान पाकेको थियो ।
रुपन्देहीको देवदह, ओमसतिया, सियारी, शुद्धोदन, मर्चवारी, सम्मरीमाई, कोटइमाई लगायतका स्थानीय तहमा अहिले धान काटेको अवस्थामा खेतमै डुबेको छ भने थोरैले मात्र उठाउन भ्याएका छन् ।
रुपन्देहीको देवदहका किसान लक्ष्मण न्यौपानेले तयारी अवस्थामा रहेको धान भित्राउने समयमा आएको वर्षाले ठूलो क्षति पु्र्याएको बताए । उनले भने, सबै धान उठाउन काटेको थियौं, सबै खेतमै डुबेर स्वाहा भयो, किसानको मुख्य बालीमा यो वर्षले ठूलो क्षति पुर्यायो ।
अहिले अधिकांशका खेतमा गोरखनाथ, राधा–४, सर्जु–५२ लगायतका धान पाकिसकेको र काटिसकेको ओमसतिया ५ का किसानसमेत रहेका कृृषि ज्ञान केन्द्रका कर्मचारी समेत रहेका गजेन्द्र चौधरीले बताए ।
रुपन्देही किसान संघका तिलोचन दाहालले अविरल वर्षाले काटेको र पाकेको धानबालीमा ठूलो नोक्सानी गरेको बताए । उनले भने, अधिकांश किसानले धान बाली भित्राउन काटिसकेका थिए, केहीले मात्र उठाउनसके पनि धेरैको खखेतमै डुबेको अवस्था छ, धेरै किसानहरुले आफ्नो मुख्य बालीमा ठूलो नोक्सानी परेको बताएका छन्, प्रकृतिले पनि किसानलाई नि ठग्यो, उनले भने ।
दसैँ अगाडि र लगत्तै यहाँका साना तथा ठूला किसानले धान काट्न शुरु गरेका थिए । मौसम बिभागले केही दिनमा खराव मौसमको संकेत गरेपनि धेरै किसानले त्यो संकेतको मेसो पाएनन् ।
समयमै पानी परेको र मल पनि समयमै पाएकाले अन्य वर्षको तुलनामा यो वर्ष धान खेती बढी हुने अनुमान गगरिएको थियो । समयमै वर्षा भएपछि पश्चिम तराईका जिल्लामा रोपाई छिटो भएको थियो ।
रुपन्देहीमा हातले काटेर धान स्यार्न धेरै समय लाग्ने भएकाले कम्पाईलको प्रयोग गरेर धान काट्न थालिएको थियो । जिल्लाभित्र अगौते अन्तर्गत राधा ४, सुख्खा ३, हर्दिनाथ १ र केही भारतीय उन्नत जातका धान किसानको रोजाइमा परेका छन्। त्यस बाहेक मध्यम जातमा गोरखनाथ, लोकनाथ, मकवानपुर १, रामधाम, सावित्री, लोकतन्त्र, मिथिला, मनीषा, पृथ्वी, सुरज, चाँदनी जस्ता धानको खेती गरिएको छ ।
त्यस्तै पछौटे जातमा सावा मनसुली, सोणसव १, सावा सव १, गोल्डेन मन्सुली, कालानमक को खेती गरिएको छ । राधा ४, सावित्री, रामधाम र सावा मनसुली हाइब्रिडमा गोरखनाथ, लोकनाथ, मयुर र मनीषा किसानहरूको रोजाइमा परेकाले यसको खेती बढी गरिएको कृषि ज्ञान केन्द्रका कर्मचारी गजेन्द्र चौधरीले बताए ।
रुपन्देहीमा ८२ हजार हेक्टर खेतियोग्य जमिनमध्ये रुपन्देहीमा यो वर्ष ६५ हजार भन्दा बढी हेक्टरमा धान खेती गरिएको छ । वर्षाले काटेको धान मात्र होइन काट्न बाँकी रहेको धानमा समेत नोक्सानी पुराउने आंकलन कृषि ज्ञान केन्द्रका कर्मचारीको अनुमान छ ।
