काठमाडौं । विश्व फुटबलमा सबैभन्दा ठूलो दुश्मनी जर्मनी र इङ्ल्यान्डभन्दा अरू छैन । यी दुई देशबीच दशकौंदेखि भएका भिडन्तका कयौं इतिहास सम्झनालायक छन् । इङ्ल्यान्ड समर्थकहरूले त पेनाल्टीमा झन् धेरै वर्षदेखि पीडादायी क्षण भोग्नुपरेको परेको छ ।
फेरि एक पटक मंगलबार युरो २०२० को नकआउटमा जर्मनी र इङ्ल्यान्ड आमनेसामने हुँदा दुवै देश इतिहासमा नयाँ अध्याय थप्न तयार छन् । क्वार्टरफाइनलमा आफ्नो स्थान सुरक्षित गर्नु दुवै टोलीको एउटै उद्देश्य हुनेछ ।
सन् २०१४ को विश्वकप जितेको जर्मनीको हात पछिल्लो समयमाथि देखिन्छ । तर, इङ्ल्यान्डसँगको प्रतिस्पर्धा कठिन हुनेमा शंका छैन । जर्मन समर्थकहरू यो प्रतिस्पर्धालाई लिएर आत्मविश्वास पनि कमजोर छैनन् ।
सन् १९८७ मा इङ्ल्यान्डबाट जर्मनी सरेका स्टुआर्ट दाइक्स दोहोरो नागरिक हुन् । बुन्डेसलिगा क्लबको कार्यालयमा काम गरेको एक फुटबल समर्थक भएकोले उनले दुवैको आँखाबाट प्रतिस्पर्धा देखेका छन् ।
‘मलाइ लाग्छ, जर्मनीको लागि पनि यो सबैभन्दा ठूलो खेल हो’, उनी सिएनएनसँग भन्छन् । ‘इङ्ल्यान्डविरुद्ध जर्मनीको चार्म बाँकी सबै भन्दामाथि छ । फुटबल परिदृष्यमा जर्मनीका लागि अरू ठूल्ठूला खेलहरू होलान् । तर, पृष्ठभूमि, इतिहास र अर्थको आधारमा ती सबै खेल भन्दा इङ्ल्यान्डविरुद्धको भिडन्त नै ठूलो हुन्छ । इङ्ल्यान्ड फुटबलको घर हो । वेम्ब्ली फुटबलको घर हो । त्यसैले यो जर्मनीका लागि विशेष छ । यति भनिरहँदा पनि उनीहरू(जर्मन)मध्ये धेरैलाई सधैंझैँ जितिन्छ भन्ने लागेको हुनसक्छ ।’
विश्व फुटबललाई नै परिवर्तन गर्ने त्यो खेल
सन् २०१० मा जर्मनीसँग भएको प्रतिस्पर्धा इङ्ल्यान्ड समर्थकहरू सम्झन चाहँदैनन् । दक्षिण अफ्रिकाको ब्लोइमफोन्टेनमा भएको प्रतिस्पर्धामा जर्मनीले इङ्ल्यान्डलाई ४-१ गोलको नतिजामा हराएको थियो । त्यसको नजिताको बाबजुद त्यो दिनको खेलका गतिविधिहरूले फुटबललाई सधैंका लागि परिवर्नत गर्यो ।
फ्रांक लाम्पार्डको ‘घोस्ट गोल’को त्यो खेल सधैं सम्झना भइरहेनेछ । जुन गोल विश्व फुटबलमा गोललाइन प्रविधि भित्र्याउनु पर्ने कारण बन्यो ।
२-१ गोलको नतिजा जारी खेलको मध्यपंक्तिका इङ्लिस खेलाडी लाम्पार्डले जर्मन गोलकिपर मानुएल नोएरको गोलपोस्टमा छिराएर बराबर गरेको सोचे । क्रसबार र गोल लाइनबाट पार भएर बल फर्किए पनि त्यो दिनका म्याच अफिसियलहरूले देखेनन् । र, गोलले मान्यता पाएन ।
यसले इङ्ल्यान्डमा व्यापक आक्रोश पैदा गर्यो । फुटबलको नियामक निकायलाई माफी मगाउन र फुटबलमा नयाँ प्रविधि भित्राउन माग भयो ।
र, अर्को संस्करणको फिफा विश्वकप २०१४ बाट गोललाइन प्रविधिको प्रयोग भयो । त्यसपछिको २०१८ को संस्करणमा त भिडियो असिस्टेन्ट रेफ्रि (भार)को पूरा प्रचलन आयो । ‘यसले खेलमा राम्रो परिवर्तन ल्यायो’, लाम्पार्डले भनेका थिए, ‘यस बारेमा म खुशी छु । गोललाइन प्रविधि समग्र खेलका लागि सकरात्मक कदम भएको छ ।’
पेनाल्टी पीडा
जर्मनीसँगको प्रतिस्पर्धामा इङ्ल्यान्डलाई सधैं ध्वंश र अन्धकार मात्रै छैन । डेभिड बेक्याम, स्टेभेन जेरार्ड र माइकल ओवेनले नेतृत्व गरेको इङ्ल्यान्डले सन् २००१ को विश्वकप छनौट खेलमा जर्मनीलाई ५-१ अन्तरले हराएको थियो । सन् १९६६ मा इङ्ल्यान्डले जितको पहिलो र एक्लो विश्वकप फाइनलमा पनि जर्मनीलाई नै हराएको थियो ।
त्यो खेलमा पनि एक गोल विवादास्पद बन्यो । एलन बलले दिएको क्रसमा जेफ हर्ट्सले बल नियन्त्रण गरे । गोलकिपरलाई बिट गर्दै बल माथि हाने । बल क्रमबारमा ठोक्किएर हुत्तिँदै भुइँमा बजारियो । यसले लाइन पार गरेको भनेर भन्न असम्भव बनायो ।
दुवैतर्फबाट हात उठे । केही मिनेटको समय तनावग्रस्त बन्यो । अजरबैजानका लाइन्सम्यान तोफिक बाक्रामोभले सुरुमा गोलको मान्यता दिएनन् । पछि रेफ्रीसँग सल्लाह गरेर गोलको मान्यता दिए । त्यपछि ३-२ को गोल नतिजा भयो । पछि इङ्ल्यान्डले ४-२ अन्तरले उपाधि जित्यो । त्यो नै अहिलेसम्मको इङ्ल्यान्डले जितको एक्लो विश्वकप उपाधि हो ।
त्यसपछिका इङ्ल्यान्डका सफलता थोरै र धेरै अन्तरालका बीचमा मात्रै भएका छन् । इङ्ल्यान्डले अधिकांश हृदयघात हुने खालका प्रतिस्पर्धाहरू पेनाल्टीमै भोगेको छ ।
सन् १९९० को विश्वकप र १९९६ को युरो दुवैको. सेमिफाइनलबाट पेनाल्टीमै जर्मनीसँग हारेर इङ्ल्यान्ड बाहिरिएको थियो ।
सन् १९९० मा इङ्ल्यान्ड पाउल ग्यासकोइ आँशु खसालेर बाहिरिएका थिए । पहेलो कार्ड पाएर बाहिरिएका उनी फाइनमा पुगेको खण्डमा खेल्न वञ्चित हुने सम्झिएर रोएका थिए ।
एउटा उक्ति छ: २२ जनाले एउटा बलको पछि ९० मिनेटसम्म कुद्छन् । अन्तिम सधैं जर्मनीले जित्छ ।
अहिलेका इङ्ल्यान्ड टोलीका मुख्य प्रशिक्षक गेराथ साउथगेटले वेम्ब्लीमा भएको १९९६ को निर्णायक पेनाल्टी मिस गरेका थिए । इङ्ल्यान्ड समर्थकहरू मंगरबारको खेलमा त्यो अवस्था नआओस् भनेर प्रार्थाना गरिरहेका हुनेछन् ।
‘जर्मनीका सथर्मकहरूको एउटा कुख्यात चुट्किला छ । पेनाल्टी हान्नमा इङ्ल्यान्डका खेलाडीहरू धेरै खराब छन्,’ दाइक्स भन्छन् ।
‘मेलै एक समाचार शीर्षक हेरेको थिए जहाँ लेखिएको थियो इङ्ल्यान्डले जर्मनीलाई जित्नसक्छ तर, पेनाल्टीमा होइन । यो अहिलेको क्षणमा आएको कुरा यहि हो । साँचो भएर भन्दा दुवै टोलीले राम्रोसँग खेलिरहेका छैनन् । र, त्यो उनीहरूको मानसिकता भएको हुनसक्छ । जहाँ जर्मनीलाई केही फाइदा हुन सक्छ ।’
वेम्ब्लीको जादु
कोभिड-१९ को प्रतिबन्धका बीच ४० हजार समर्थकहरूले प्रत्यक्ष खेल हेर्नेछन् । र, दाइक्स वेम्ब्ली जर्मनी र इङ्ल्यान्ड दुवैका समर्थकहरूका लागि जादुमयी स्थान भएको बताउँछन् ।
‘मैत्रीपूर्ण खेलमासमेत वेम्ब्लीमा जित निकाल्नु धेरै ठूलो कुरा हो । कोभिड निषेधका कारण त्यहाँ धेरै जर्मनी सथर्मकहरू नहुनु दु:खद् कुरा हो । जर्मनी फुटबल समर्थकहरूका लागि वेम्ब्ली उत्कृष्ट ठाँउ हो’, उनी भन्छन् ।
अझै पनि राजनीतिक विगत र दुई वटा विश्वयुद्धको कुरा कोट्याएर अस्वस्थ्य तुलना गर्नेहरू छन् । खासगरी अंग्रेजी ट्याब्लोइड अखबारबाट यस्तो हुन्छ ।
तर, अधिकांशले यो जस्तो वास्तविकता हो, त्यसरी नै हेर्छन् । अरू कुनै फुटबलसँग तुलना नहुने इतिहास भएका प्रतिभाशाली खेलाडीहरूले भरिएका दुई फुटबल शक्तिको रूपमा हेर्छन् ।
‘हामी खेलाडीको रूपमा धेरै इतिहासको बारेमा सोच्दैनौं । यो यहाँको र अहिलेको सवाल हो । जमर्नी कुन पक्षमा बलियो छ कुन पक्षमा हामीले फाइदा लिएर उनीहरूलाई तनाव दिन सक्छौँ हामी त्यो सोच्छौं’, इङ्ल्यान्डका खेलाडी जोर्डन ह्यान्डरसनले पत्रकारहरुलाई बताएका छन् ।
इङ्ल्यान्डले युरो २०२० को प्रि-क्वार्टरफाइनलमा मंगलबार राति ९:४५ बजे वेम्ब्लीमा जर्मनीको सामना गर्दैछ ।
सिएनएन स्पोर्ट्सबाट
