Tag: टप न्यूज

  • राष्ट्रियसभा चुनावको तालिका : पुस २३ मा मनोनयन दर्ता

    राष्ट्रियसभा चुनावको तालिका : पुस २३ मा मनोनयन दर्ता

    काठमाडौं । निर्वाचन आयोगले आगामी माघ ११ गते हुने राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचनका लागि विस्तृत निर्वाचन कार्यक्रम सार्वजनिक गरेको छ ।

    आयोगका अनुसार राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचन ऐन, २०७५ को अधिकार प्रयोग गरेर निर्वाचनको विस्तृत कार्यतालिका निर्धारण गरेको हो । निर्वाचन आयोगका अनुसार माघ ११ गते हुने राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचनको प्रक्रिया आगामी पुष १९ गतेबाट सुरु हुनेछ । राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचन ऐन, २०७५ को दफा ६ बमोजिमको यो निर्वाचन कार्यक्रम निर्धारण गरिएको हो ।

    आयोगका अनुसार निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा पुष १९ गते बिहान १० बजेदेखि ११ बजेसम्म मतदाता नामावली प्रकाशन गरिनेछ । त्यसै दिन बिहान ११ बजेदेखि भोलिपल्ट पुष २० गते दिउँसो ४ बजेसम्म प्रकाशित नामावलीमा नाम छुट भएका व्यक्तिले नाम समावेश गर्न दरखास्त दिने, नाम सच्याउन दरखास्त दिने वा नामावलीमा रहेका मतदाताको विरोधमा उजुरी दिने समय तोकिएको छ । यसरी परेको निवेदन तथा उजुरीमाथी पुष २१ र २२ गते छानबिन गरी आयोगले पुष २२ गते दिउँसो ३ देखि ४ बजेभित्र अन्तिम मतदाता नामावली प्रकाशन गर्नेछ ।

    उम्मेदवार बन्न चाहने व्यक्तिले पुष २३ गते बिहान १० बजेदेखि दिउँसो ३ बजेसम्म मनोनयन पत्र दर्ता गराउनुपर्नेछ । त्यसै दिन ३ बजेदेखि ४ बजेसम्म मनोनयन पत्र दर्ता भएका उम्मेदवारको सूची प्रकाशन गरिनेछ । उम्मेदवारको विरोधमा उजुरी दिनका लागि पुष २४ गते बिहान १० देखि ४ बजेसम्मको समय छुट्याइएको छ । मनोनयन पत्र र उजुरीमाथी जाँचबुझ गरी निर्णय गर्ने काम पुष २५ र २६ गते हुनेछ भने उम्मेदवारको नामावली प्रकाशन पुष २६ गते दिउँसो ३ देखि अपराह्न ४ बजेसम्म गरिनेछ ।

    यदि कुनै उम्मेदवारले आफ्नो नाम फिर्ता लिन चाहेमा पुष २७ गते बिहान १० देखि दिउँसो १ बजेसम्मको समय दिइएको छ । त्यसपछि १ देखि २ बजेसम्म उम्मेदवारको अन्तिम नामावली प्रकाशन गरिनेछ र पुष २८ गते बिहान १० देखि १ बजेसम्म उम्मेदवारलाई निर्वाचन चिह्न प्रदान गरिनेछ ।

    तोकिएका मतदान केन्द्रमा आगामी माघ ११ गते बिहान ९ बजेदेखि दिउँसो ३ बजेसम्म मतदान हुनेछ । आयोगका अनुसार मतदान सुरु हुनुभन्दा ४८ घण्टा अगाडि अर्थात् आगामी माघ ८ गते राति १२ बजेदेखि प्रचारप्रसार निषेध अवधि (मौन अवधि) लागु हुनेछ । मतदानपछि मतपेटिका निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा प्राप्त भएपछि मतगणना कार्य तुरुन्त सुरु हुनेछ ।

  • एमाले महाधिवेशनको तयारी सुरु, पार्टी कार्यालय च्यासलमा चहलपहल (तस्बिरहरु)

    एमाले महाधिवेशनको तयारी सुरु, पार्टी कार्यालय च्यासलमा चहलपहल (तस्बिरहरु)

    काठमाडौं । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एमाले) को यही मङ्सिर २७ गतेदेखि सुरु हुने ११औँ राष्ट्रिय महाधिवेशनको तयारी सुरु भएको छ । महाधिवेशनको उद्घाटन भक्तपुरको सल्लाघारीस्थित नेपाल ट्रष्टको चौरमा हुनेछ ।

    एमालेका उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवालीका अनुसार उद्घाटनस्थलमा करिब दुई लाख मानिस अट्न सक्छन् । उद्घाटन सत्रमा उक्त चौर भरिभराउ हुने नेता ज्ञवालीले बताए । उनले महाधिवेशनका सबै तयारीहरू उत्साहजनक रूपमा अगाडि बढिरहेको जानकारी दिए ।

    महाधिवेशनमा करिब दुई हजार ५०० बढी प्रतिनिधि सहभागी हुने छन् । उद्घाटन सत्रमा देशभरबाट एक लाख ५० हजार बढी कार्यकर्ता सहभागी हुने अनुमान गरिएको छ ।

    प्रचार विभाग प्रमुख गौतमले मञ्चलगायतका संरचनाहरु कसरी बनाउने भन्ने तयारी स्वरुप आजको निरीक्षण गरिएको बताए । उनले मञ्च निर्माणदेखि नै करिब ६०० स्वयंसेवक पोसाकमा खटिने जनाइएको छ । पार्टी जिल्लाका उपाध्यक्ष किरण थापाले आजबाटै डोजर लगाएर कार्यक्रमस्थल तयारी सुरु गरेको जानकारी दिए ।

    यसैबीच नेकपा एमालेको ११ औं महाधिवेशन नजिकिएसँगै पार्टी कार्यालय च्यासलमा चहलपहल बढेको छ । तस्बिरहरु हेर्नुहोस् ।

  • गुण्डुमा बनाउन थालियो ‘ओली कुटी’, राधिकाले गरिन् शिलान्यास

    गुण्डुमा बनाउन थालियो ‘ओली कुटी’, राधिकाले गरिन् शिलान्यास

    काठमाडौं । नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको घर निर्माणको काम थालिएको छ। भक्तपुरको गुण्डुमा ओलीपत्नी राधिका शाक्यले घरको शिलान्यास गरेकी हुन्।

    ओली कुटी निर्माणको काम औपचारिक रूपमा सुरु गरिएको भन्दै अब तीव्र गतिमा निर्माणको काम अघि बढ्ने एमाले नेता महेश बस्नेतले बताए।

    जेनजी आन्दोलनका क्रममा प्रदर्शनकारीले बालकोटमा रहेको घरमा तोडफोड र आगजनी गरेका थिए। ओली अहिले गुण्डुमै भाडाको घरमा बस्दै आएका छन्।

  • जरिवाना नतिरेका ६ दल निर्वाचनको दौडमा

    जरिवाना नतिरेका ६ दल निर्वाचनको दौडमा

    काठमाडौं । निर्वाचन आयोगले विभिन्न मितिमा लगाएको जरिवाना नतिरेका ६ राजनीतिक दलले आगामी फागुन २१ गतेका लागि तय भएको प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा सहभागी हुन निवेदन त दिएका छन् । तर, उनीहरूको विगतको आर्थिक जवाफदेहिता भने झनै शंकास्पद देखिएको छ ।

    राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐनको दफा ५४ ले ‘जरिवाना नतिर्ने दललाई निर्वाचनमा रोक लगाउन सकिने’ व्यवस्था गरेको छ । यिनै विवादित ६ दल अहिले कानूनी जोखिममा छन् ।

    निर्वाचन आयोगको पछिल्लो मूल्यांकनअनुसार, २२ दलमाथि आर्थिक अनियमितता, लेखापरीक्षण नगर्ने वा सार्वजनिक नगर्ने लगायतका कारण जरिवाना तोकिएको थियो । तीमध्ये आगामी निर्वाचनमा भाग लिन निवेदन दर्ता गराएका ६ दलले भने आजसम्म जरिवाना नतिरेको तथ्य सार्वजनिक भएको छ ।

    जरिवाना नतिरे पनि निर्वाचनमा भाग लिन हतारिने ६ दल

    आयोगका अनुसार यी ६ दलले अघिल्लो आर्थिक वर्ष तथा त्यसअघि तोकिएका जरिवाना बुझाएका छैनन् । जसमा गान्धीवादी पार्टी नेपाल (अध्यक्ष : लालबहादुर राना), संघीय नेपाल पार्टी (अध्यक्ष : रुक्मिणी चौधरी), अखण्ड सुदूरपश्चिम पार्टी नेपाल (अध्यक्ष : खगेन्द्रराज अवस्थी), संघीय विकासवादी पार्टी नेपाल (अध्यक्ष : तेजबहादुर पाल), नेपाल मातृभूमि पार्टी (अध्यक्ष : ओमप्रकाश विश्वकर्मा) र राष्ट्रवादी युवा मोर्चा (अध्यक्ष : श्यामकुमार थापा) छन् ।

    यी दललाई आयोगले लेखापरीक्षण नबुझाएको, सार्वजनिक नगरेको वा प्रक्रिया नपुर्‍याएको आधारमा ७ हजारदेखि २५ हजारसम्म जरिवाना तोकेको थियो । तर, निर्णय कार्यान्वयनमा यी दल उदासीन देखिए । तर यी दल फेरि निर्वाचन प्रक्रियामा उभिएका छन् ।

    दुई वर्षको लेखापरीक्षण नबुझावापत २५ हजार जरिवाना लागेको गान्धीवादी पार्टी

    २०७३ मंसिर ३० मा दर्ता भएको गान्धीवादी पार्टीमाथि आयोगले दुई छुट्टाछुट्टै निर्णयमार्फत २५ हजार जरिवाना तोकेको थियो । जसमा एक वर्षको लेखापरीक्षण नबुझाएको भन्दै २०८० साउन १ मा १५ हजार र थप एक वर्षको लेखापरीक्षण नबुझाएको भन्दै २०८१ भदौ ३१ मा १० हजार जरिवाना गराउने आयोगले निर्णय गरेको थियो । तर, दुवै जरिवाना अझै नतिरेको आयोगको रेकर्डमा उल्लेख छ ।

    १०–१० हजार जरिवाना परेका संघीय नेपाल पार्टी र नेपाल मातृभूमि पार्टी

    संघीय नेपाल पार्टी र नेपाल मातृभूमि पार्टीमाथि एक वर्षको लेखापरीक्षण प्रतिवेदन नबुझाएको कारण २०८१ भदौ ३१ गते १० हजारका दरले जरिवाना तोकिएका थियो । यद्यपि, दुवैले अहिलेसम्म आयोगको निर्णय कार्यान्वयन गरेका छैनन् ।

    ७–७ हजार जरिवानामा परेका तीन दल

    लेखापरीक्षण सार्वजनिक नगरेको भनी आयोगले २०८० साउन १ मा अखण्ड सुदूरपश्चिम पार्टी नेपाल, राष्ट्रवादी युवा मोर्चा र संघीय विकासवादी पार्टीलाई ७–७ हजार जरिवाना गरेको थियो । तर, तीनै दल ‘अटेर’ गर्ने सूचीमा परे ।

    तोकिएको जरिवाना नतिर्ने ६ दललाई आगामी निर्वाचनमा रोक लाग्न सक्छ

    निर्वाचनमा भाग लिन यो वर्ष १२० भन्दा बढी दलले निवेदन दिएका छन् । तर, तोकिएको जरिवाना नतिरेका दललाई आगामी निर्वाचनमा भाग लिन आयोगले रोक लगाउन सक्ने आयोगका सहसचिव एवम कानून महाशाखा प्रमुख यज्ञप्रसाद भट्टराईले नेपाल प्रेससँग बताए ।

    उनले भने, ‘जरिवाना नतिर्ने दलले निर्वाचनमा भाग लिन नपाउने कानूनी व्यवस्था छ । राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐन, २०७३ दफा ५४ को उपदफा ३ अनुसार आयोगले ती दललाई रोक लगाउन सक्छ ।’

    कानून स्पष्ट छ, आर्थिक अनुशासन नमान्ने, प्रतिवेदन नबुझाउने वा सार्वजनिक नगर्ने दलले निर्वाचनमा भाग लिनसम्म पाउने छैनन् । कानुनको पालना नगर्दा यी ६ दलको राजनीतिक भविष्य प्रभावित हुने देखिन्छ ।

    दुई दलले भने जरिवाना बुझाए

    सबै दलले अटेर गरेका छैनन् । आयोगका अनुसार २ दलले निर्वाचनअघि जरिवाना बुझाई कानुनी दायित्व पूरा गरेका छन् । जसमा नेपाल नौलो जनवादी पार्टीलाई २०८१ भदौ ३१ को निर्णयअनुसार लेखापरीक्षण नबुझाएपछि लगाइएको ५ हजार जरिवाना एक दिनअघि मात्रै बुधबार बुझाएको छ । यस्तै उन्नत लोकतन्त्र पार्टीलाई लेखापरीक्षण सार्वजनिक नगरेको भन्दै ७ हजार र लेखापरीक्षण नबुझाएको भन्दै १० हजार गरेर १७ हजार एक दिन अघि बुधबार मात्रै बुझाएको छ ।

    यी उदाहरणले देखाउँछ, जरिवाना बुझाउन ‘नसकिने’ होइन, ‘नचाहने’ दलको सङ्‍ख्या ठूलो छ ।

    ५० हजार जरिवानामा परेको तीन दल : आर्थिक अनुशासनको गम्भीर उल्लङ्‍घन

    आयोगले २०८१ भदौ ३१ मा गरेको निर्णयअनुसार ५० हजार जरिवानामा परेका दलमा आम आदमी पार्टी नेपाल, राष्ट्रिय जनमुखी पार्टी लोकतान्त्रिक र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी लोकतान्त्रिक रहेका छन् । यी दलले निरन्तर आर्थिक अनुशासन उल्लङ्‍घन गर्दै, समयमै प्रतिवेदन नबुझाउने वा स्पष्टीकरणसमेत पेश गरेका छैनन् ।

    आन्तरिक लोकतन्त्रमा उदासीनता : आधुनिक नेपाल समाजवादी पार्टी

    केन्द्रीय समिति गठन नगरेको र महाधिवेशन नगराएको कारण २०७९ भदौ ८ को निर्वाचन आयोगको निर्णय अनुसार नेपाल समाजवादी पार्टीलाई ५० हजार जरिवाना तोकिएको छ । यसले देखाउँछ, आर्थिक मात्र होइन, राजनीतिक रूपमा पनि दलको आन्तरिक प्रक्रियाप्रति जिम्मेवारी कमजोर छ ।

    लेखापरीक्षण गर्ने तर सार्वजनिक नगर्ने राजनीतिक दलको नयाँ प्रवृत्ति

    राजनीतिक दल सम्बन्धी ऐनले भन्छ, ‘दलले लेखापरीक्षण गराएर सार्वजनिक गर्नुपर्छ ।’ तर आयोगले भन्छ, धेरै दलले प्रतिवेदन बुझाए पनि सार्वजनिक गरेनन् । यसमा ठूला तथा मध्ययम दलसँग मिल्दोजुल्दा नाम भएका दर्जनौं साना दल छन् ।

    निर्वाचन आयोगका अनुसार ७ हजार जरिवाना तिर्नुपर्ने सूचीमा राष्ट्रिय एकता पार्टी प्रजातन्त्रवादी, मधेश तराई फोरम, माओवादी कम्युनिष्ट पार्टी नेपाल, मधेशी जनअधिकार फोरम मधेश, अखण्ड सुदूरपश्चिम पार्टी नेपाल लगायतका दलको नाम छ । आय–व्यय सार्वजनिक नगर्नु भनेको पारदर्शिता र जवाफदेहिता कमजोर पार्नु हो ।

    प्रतिवेदन नै नबुझाउने दलको सूची लामै, २० हजारसम्म जरिवाना

    कसैले लेखापरीक्षण गराएर लुकाए, कसैले लेखापरीक्षण प्रतिवेदन नै बुझाएनन् । २० हजारका दरले कारबाहीमा परेका दलमा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (लोकतान्त्रिक), नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी परिवर्तन, साँझा पार्टी नेपाल, नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (गौरवशाली) रहेका छन् भने समाजवादी केन्द्र नेपाल १५ हजार जरिवानामा परेको छ ।

    २ हजार ५ सय देखि ५ हजार रुपैयाँ जरिवानामा परेका दलको सूची पनि लामै छ । जसमा नेपाली कांग्रेस बीपी, माओवादी जनमुक्ति पार्टी, जय जन्मभूमि पार्टी, जनता प्रगतिशील पार्टी, पुनर्जागरण पार्टी नेपालदेखि विभिन्न ३० भन्दा बढी दल छन् ।

    कसले तिर्‍यो, कसले अटेर गर्‍यो ?

    नेपाल नौलो जनवादी पार्टी, समाजवादी केन्द्र नेपाल, नेपाली कांग्रेस बीपी जस्ता केही दलले जरिवाना बुझाए पनि धेरै दल जरिवाना बुझाउने सूचीमा छैनन् । यसले देखाउँछ, अनेक बहानामा दल आर्थिक दायित्वबाट उम्किन खोजिरहेका छन् ।

    सुशासनको भाषण गर्ने दल आफैं अपारदर्शी !

    लोकतन्त्रको मेरुदण्ड राजनीतिक दल भनिए पनि आर्थिक अनुशासन, पारदर्शिता, जवाफदेहिताजस्ता आधारभूत मानकमा दल आफैं कमजोर देखिनु विडम्बना हो । आयोगको कारबाहीको सूची पल्टाउँदा देखिन्छ, दलले आय–व्यय सार्वजनिक गर्दैनन्, लेखापरीक्षण गराउँदैनन्, गराए पनि आयोगमा बुझाउँदैनन्, बुझाए पनि सार्वजनिक गर्दैनन्, आयोगको निर्णय बेवास्ता गर्छन्, राजनीतिक दलबाटै सुरु हुनुपर्ने सुशासन, उल्टै सबैभन्दा कमजोर क्षेत्र बन्न पुगेको छ ।

  • एनपीएल- २ : चितवनले सुदूरपश्चिमविरुद्ध पहिला फिल्डिङ गर्दै

    एनपीएल- २ : चितवनले सुदूरपश्चिमविरुद्ध पहिला फिल्डिङ गर्दै

    काठमाडौं । नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) सिजन-२ मा चितवन राइनोजले सुदूरपश्चिम रोयल्सविरुद्ध पहिला फिल्डिङ गर्ने भएको छ ।

    टीयु क्रिकेट मैदानमा सुदूरपश्चिमविरुद्ध चितवनका कप्तान कुशल मल्लले टस जितेर फिल्डिङ गर्ने निर्णय लिएका हुन् ।

    सुदूरपश्चिमले यसअघि नै प्लेअफमा स्थान बनाएको छ ।प्लेअफमा पुग्ने सम्भावना कायमै राख्न चितवनलाई आजको खेल जित्नैपर्ने दबाब छ ।

  • फागुन २१ मा चुनाव गराएर युवा शक्तिको हातमा सत्ता सुम्पिन तयार छौँ : प्रधानमन्त्री (भिडिओ)

    फागुन २१ मा चुनाव गराएर युवा शक्तिको हातमा सत्ता सुम्पिन तयार छौँ : प्रधानमन्त्री (भिडिओ)

    काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले आउँदो फागुन २१ गते आम निर्वाचन गराई युवा शक्तिको हातमा सत्ता सुम्पिएर मुलुकलाई तीव्र विकासको मार्गमा अग्रसर गराउनु सरकारको दायित्व भएको बताएकी छन्।

    ज्यापु संस्कृति विकास कोषद्वारा आयोजित कार्यक्रममा बोल्दै घोषित मितिमा निर्वाचन सम्पन्न गर्ने लक्ष्यका साथ सरकार सम्पूर्ण रुपले तयारीमा जुटेको बताइन्।

    उनले भनिन्, ‘गत भदौ २३ र २४ को जेनजी आन्दोलनसँगै घटेका घटनाहरूबाट हामीले एउटा पाठ सिक्नुपरेको छ। मुलुकको युवा शक्तिले भ्रष्टाचार अन्त्य, सुशासनको स्थापना र आमजनतालाई रोजगारी, गाँस–वास–कपासको सुनिश्चितताको माग गरेको छ। ती चाहना पूरा गर्न सबैले कटिबद्ध भएर आ–आफ्नो ठाउँबाट लाग्न आवश्यक छ।’

    चुनाव सफल बनाउने अभियानलाई सफल पार्न सबै नेपालीको सहभागिता र सहयोगको अपेक्षा गरिन्।

  • जेन-जी आन्दोलनको निशानामा परेको भाटभटेनी गोदाम तीन महिनामै सञ्चालनमा (तस्बिरहरू)

    जेन-जी आन्दोलनको निशानामा परेको भाटभटेनी गोदाम तीन महिनामै सञ्चालनमा (तस्बिरहरू)

    काठमाडौं । जेन-जी आन्दोलनका क्रममा भएको तोडफोड, लुटपाट र आगजनीका कारण गम्भीर क्षति बेहोरेको भाटभटेनी सुपरमार्केटले तीन महिनापछि आफ्नो गोदाम पुनः सञ्चालनमा ल्याएको छ।

    बालुवाटारस्थित मुख्य गोदाम रुद्री पूजा गरी आजदेखि औपचारिक रूपमा सञ्चालनमा ल्याइएको छ।

    नेपालकै सबैभन्दा ठूलो सुपरमार्केट मानिने भाटभटेनीका १२ स्टोरमा आन्दोलनका क्रममा करिब १२ अर्ब रुपैयाँ बराबरको क्षति पुगेको थियो।

    आगजनी र तोडफोडका कारण बिग्रिएका संरचना, भण्डारण प्रणाली र सामानको व्यवस्थापन पुनः निर्माण तथा मर्मतपछि गोदाम सञ्चालनमा आएको हो।

    व्यवस्थापनका अनुसार ठूलो आर्थिक नोक्सानीका बाबजुद सेवा प्रवाहलाई नियमित बनाउन काम तीव्र गतिमा अघि बढाइएको थियो।

    आजदेखि गोदाम सञ्चालनमा आएपछि प्रभावित स्टोरहरूको आपूर्ति प्रणाली पनि क्रमशः सहज हुने भाटभटेनीले जनाएको छ।

  • राजनीतिमा ओली अडान, जसले बदल्यो एमालेको पहिचान 

    राजनीतिमा ओली अडान, जसले बदल्यो एमालेको पहिचान 

    नेकपा एमाले ११ औँ महाधिवेशनमा होमिसकेको छ । ‘निर्णायक राष्ट्रिय शक्ति निर्माण हाम्रो संकल्प,समृद्ध नेपाल,सुखी नेपाली राष्ट्रिय गन्तव्य’ भन्ने मूल नारा सहित  मङ्सिर २७–२९ सम्म हुने महाधिवेशनमा करिब २२ सय प्रतिनिधि चयन भइसकेका छन् । महाधिवेशन स्थल, नारा र प्रतीक चिन्ह (लोगो) पनि तय भइसकेका छन् । कुनै पनि पार्टी जीवनमा महाधिवेशन उसको ‘होल बडी चेकअप’  हो ।

    महाधिवेशनले नै पार्टीका ऐँजेरुलाई किनारा लगाउने, नीति र नेतृत्व निर्माण गर्ने,पार्टीलाई जनता र निर्वाचनमा पहिलो बनाउन भूमिका निर्वाह गर्ने कामका लागि उपयुक्त नेतृत्वको छनौट महाधिवेशन मार्फत नै हुन्छ । त्यसैले पार्टीको यो महाधिवेशन एमालेलाई नेपालको राजनीतिक धरातलमा  कहाँ पुर्‍याउने,देशको राजनीतिलाई कता डोर्‍याउने र जनताका सवालहरूलाई कसरी सम्बोधन गर्ने भनेर छलफल सहित निष्कर्ष निकाल्ने सबैभन्दा ठूलो थलो हो ।

    एमालेको आठौँ महाधिवेशन देखि नै चर्चाको शिखरमा रहेका केपी शर्मा ओली ११ औँ महाधिवेशनमा पनि चर्चाको शिखरमै छन् । झन्डै दुई दशकदेखि एमाले राजनीतिको केन्द्रमा रहेका ओलीले ११ वर्ष देखि त पार्टीलाई नेतृत्व दिइरहेका छन् । आजको एमालेको मातृशक्तिको रूपमा रहेको झापा विद्रोहको जगमा उदाएका नेता हुन् केपी ओली । पूर्वी पहाडको शैक्षिक,राजनीतिक तथा ऐतिहासिक केन्द्र आठराईबाट झापा झरेका ओलीमा अनेक जोखिम मोल्ने साहस झापामा भरियो । त्यही साहसको कारणले उनले पहाडबाट झापामा बसाइँ सरेकै अर्को साल तत्कालीन चार पाने गाउँ पञ्चायतका प्रधानपञ्चले गरेको कुकर्मका विरुद्ध हातपात गरेर विद्रोही स्वभावको छनक दिएका  थिए ।

    ओलीले पारवहनमा भारतको शताब्दीयौं देखिको एकल वर्चस्वलाई समाप्तीतिर लगेर चीनसँग पनि पारवहन सन्धि गरिदिए । नेपाल भूपरिवेष्टित भनेर पढिने र पढाइने भाष्यलाई उनले नयाँ परिभाषामा बदले । समुद्रले कतै पनि नछोएको नेपाल ‘ल्यान्ड लक्ड होइन कि ल्यान्ड लिंक्ड’ भनेर नयाँ परिभाषा गरे । जसले नेपाल र नेपालीको ‘ल्यान्ड लक्ड’ भन्ने हीनताबोधलाई नयाँ आत्मविश्वासमा बदलिदियो ।

    २०२२/०२३ तिर झापा किसान विद्रोहको तयारीमा थियो । साहुले किसानले उत्पादन गरेका सबै धान लगिदिने,वर्षभरी खेतमा काम गरे पनि मंसिरमा आफ्नो भकारी रित्तो हुने रितबाट किसानहरू मर्माहत थिए । यसै सेरोफेरोमा आठराईबाटै झापा झरेका रामनाथ दाहाल,नेत्र घिमिरेहरूको नेतृत्वमा चलिरहेको किसानलाई संगठित गर्ने र विद्रोहको बीजारोपण गर्ने काममा ओली पनि सक्रियतापूर्वक खटेका थिए । पूर्व कोशी प्रान्तीय कमिटीसँग आबद्धता तोड्दै त्यस बेलाको जेन-जी उमेरका केपी ओली,आरके मैनाली,सिप मैनाली,नरेश खरेल लगायतले २०२५/०२६ तिर स्वायत्त रूपमा झापा जिल्ला कमिटी गठन गरे ।

    कम्यूनिष्ट पार्टीकै एउटा हाँगोको रूपमा झापा जिल्ला कमिटीको सचिव आरके मैनाली भए । २०२९ सालतिर दोस्रो सचिवको रूपमा केपी ओली निर्वाचित भए । झापा जिल्ला कमिटीले ‘व्यक्ति हत्या’लाई प्रधान विषय बनाएको थियो । तर, ओली सधैँ यसको विरोधमा थिए । उनी मान्छे मारेर स्वतन्त्रता हासिल गर्न सकिँदैन । बरु मान्छेलाई विचारले धारिलो बनाएर पार्टीमा गोलबन्द गर्न सकिन्छ भन्ने विचार राख्थे । व्यक्ति हत्याविरुद्धको ओलीको लाइनमा मैनाली दाजु भाइ सधैँ असहमत भए । ओली सधैँ व्यक्ति हत्याको विरुद्धमा पार्टीभित्र बोलिरहे । प्रहरीको सर्वाधिक खोजीमा रहेका केपी ओली २०३० सालमा रौतहटबाट पक्राउ परे ।

    त्यसपछि राज्य विप्लवको अभियोगमा उनलाई निरन्तर १४ वर्ष काल कोठरी सहितको जेलमा राखियो । उग्र क्रान्तिकारी सिपी मैनालीले  २०३२ सालमा व्यक्ति हत्या गलत हो भनेर नख्खु कारागारमा आत्मालोचना गर्दै केपी ओलीको लाइनमा समर्थन गरेका थिए । उनै मैनाली दाजुभाइ मध्ये सीपी अहिले राजतन्त्रको वकालत गर्दै छन् भने आरके त २०६१ सालमा नै शाही कु को समर्थन गरेर राजाकै मन्त्री हुन गए । यसबाट के देखिन्छ भने राजनीतिक जीवनको सुरुवाती समय देखि नै आफ्नो बचनमा अडिग ओली धैर्य गर्ने स्वभावका हुन् । तत्कालका उपलब्धिमा हौसिने वा क्षतिमा विक्षिप्त हुने उनको स्वभाव छैन । त्यो सत्य हो ओलीले उठाउने गरेको लाइन कठोर,सुन्दा स्विकार्न गाह्रो हुने सत्य त्यहीँ हुन्छ । ओलीका सुन्दा तितो लाग्ने तर सधैँ सत्य हुने दृष्टान्त अनेकौँ छन् ।

    कुनै बेला माओवादीलाई ‘बनमारा’ भन्ने गरेको ओलीको वाणी अहिले पुष्टि भयो । जसरी झट्टै फस्टाएको बनमाराको आयु लामो हुँदैन । त्यसै गरी माओवादीको आयु पनि लामो भएन । त्यो पार्टी विघटन गरेर प्रचण्डले नयाँ पार्टी बनाउँदा माओवादी भन्ने शब्दै उडाइदिए । ओलीले पत्रकारलाई अन्तर्वार्ता दिँदा एउटा वाक्य सधैँ दोहोर्‍याउँछन् ‘म २० वर्ष अघिका बोलेका कुराको अहिले पनि जिम्मा लिन्छु । तपाईँहरू पनि कुनै कुरा लेख्दा कुनै समयमा त्यसको जवाफ दिन सक्ने गरी लेख्नुहोस् । आज लेखेको वा बोलेको कुराले भविष्यमा पश्चाताप नहोस् ।

    २०६४ सालमा पहिलो संविधानसभामा पराजित भएपछि ओलीको प्रतिक्रिया थियो ‘यो संविधानसभाले संविधान बनाउन सक्दैन । किन कि यहाँ संविधान बनाउने मान्छेहरू छैनन् ।’ ओलीको यो वाणी २०६८ सालमा साबित भयो जति बेला तत्कालीन माओवादीका नेता बाबुराम भट्टराईले सरकारको नेतृत्व गरेका बेला संविधानसभाको म्याद सकिँदा पनि संविधान बनाउन नसकेका कारण संविधानसभा नै विघटन भयो । आफूलाई संविधानसभाको जननी भन्ने माओवादीको नेतृत्वमा नै संविधानसभा विघटन भएपछि माओवादी रक्षात्मक अवस्थामा पुगेको थियो ।

    २०६४ सालको संविधानसभा निर्वाचनमा झापाको तत्कालीन क्षेत्र नं ७ बाट चुनाव हार्दा ओलीको प्रतिक्रिया थियो ‘झापाका जनताले गल्ती गरे । पछि गल्ती आफैँ सुधार गर्छन् ।’ नभन्दै ओलीलाई हराएर सभासद् बनेका विश्वदिप लिङदेन चुनाव जितेको वर्ष दिन नहुँदै कहिले जग्गा काण्ड,कहिले हतियार काण्ड,कहिले ठगी काण्डमा फसिरहे । लिङदेनका गैह्र राजनीतिक हर्कतको पीडा उनलाई जिताउने मतदाताले भोगिरहनुपर्‍यो । दल बदल गर्दै हिँडेका लिङदेनले चौथो स्टेसनको रूपमा अहिले काँग्रेस पार्टीमा छन् ।

    १० औँ महाधिवेशनमा ओलीको ‘गुड लिस्ट’मा ठूलो संख्यामा माधव नेपालका पक्षधरहरू समेटिएका थिए । त्यसैको उदाहरण हो उपाध्यक्ष अष्टलक्ष्मी शाक्य, सुरेन्द्र पाण्डे, युवराज ज्ञवाली, सचिव गोकर्ण विष्ट, योगेश भट्टराई आदि । स्मरणीय छ पाण्डे त प्रचण्ड-नेपाल समूहको बैठकले ओलीलाई साधारण सदस्यबाट निष्कासन गर्ने निर्णयको कपी बोकेर बालुवाटार जाने नेता हुन् । ती सबै नेताहरूलाई उदारतापूर्वक ओलीले उपाध्यक्ष र सचिवको पद दिए ।

    यस्तो पृष्ठभूमिका व्यक्तिलाई चुनाव जिताएकोमा लज्जित भएका झापा ७ का जनताले २०७० सालमा ओलीलाई अत्यधिक बहुमतले विजयी गराए । संविधानसभामा प्रवेश गर्दै गर्दा  ओलीले भनेका थिए ‘यो संविधानसभाले संविधान बनाउँछ । किन कि यहाँ संविधान बनाउने मान्छेहरू आएका छन् ।’ नभन्दै दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचन भएको अढाइ वर्ष पुग्दा नपुग्दै २०७२ असोजमा ओलीकै लाइन र नेतृत्वमा संविधान जारी भयो ।

    संविधान जारी भए पछि भारत नाखुस  थियो । खास गरी ओलीसँग । संविधान निर्माणका लागि अन्य दलहरूसँग सहमतिको वातावरण बनाउने क्रममै उनको राष्ट्रवादी अडान भारतले थाहा पाउने गरी प्रकट भइसकेको थियो । देशको प्रमुख कार्यकारी पद प्रधानमन्त्रीमा आरोहण गर्नै लाग्दा ओलीको द्वन्द्व घरेलु शक्तिसँग हैन बाहिरी शक्तिसँग बढ्यो । घरेलु शक्तिहरू ओलीका एजेन्डा र अडानमा साथ दिन तयार भइसकेका थिए । त्यस बेलासम्म ओली नेपालका बलिया नेताको रूपमा स्थापित भइसकेका थिए । तर, छिमेकी भारतले ओलीको यो व्यक्तित्वलाई रुचाएन । जसका कारण २०७२ साल कात्तिक २५ गते भएको प्रधानमन्त्री पदको उम्मेदवारमा ओलीलाई सर्वसम्मत बनाउने पूर्व सहमति विपरीत काँग्रेसबाट सुशील कोइरालालाई खडा गरियो ।

    ओलीले अत्यधिक बहुमतले कोइरालालाई परास्त गरेर पहिलो पटक कार्यकारी भूमिकामा प्रस्तुत भए । नेपालको संविधानप्रति ६ बुँदे विमति जनाउँदै भारतले नेपालमा नाकाबन्दी लगाइसकेको थियो । भारतको नाकाबन्दी कै बीच प्रधानमन्त्रीमा बहाल भएकै दिन ओलीले घोषणा गरे ‘भारतले विना सर्त नाकाबन्दी नखोलेसम्म भारत भ्रमण गर्दिन । ’ ओलीको यो अडानमा भारत गल्यो र करिब ६ महिना पछि माघमा विना सर्त नाकाबन्दी खुला गरिदियो ।

    २०७१ सालमा भएको नवौँ महाधिवेशनबाट पार्टीको कार्यकारी भूमिकामा उदाएका ओलीको राप ताप बढेको बढ्यै थियो । त्यस बेलासम्म नेपाली राजनीतिलाई कहिले काँग्रेस त कहिले माओवादीले नेतृत्व गर्दथे । तर जब ओली नेतृत्वमा आए त्यसपछि एमाले अघि अघि अरु पार्टी पछि पछि लागे । त्यस बेलासम्म नेतृत्वको भिजन र नेतृत्वदायी क्षमता नभएर राजनीतिमा एमाले पहिचान विहीन जस्तो भइसकेको थियो । माधव नेपाल र झलनाथका पालामा  एमालेलाई व्यङ्ग्य गर्दै प्रचण्ड भाषण गर्थे  ‘न पोथी न भाले,नेकपा एमाले ।’ तर समय एकनासको रहेन । जब ओली अध्यक्ष भए हरेक राजनीतिक एजेन्डामा स्पष्ट अडान लिएर प्रचण्डलाई जवाफ दिए ।

    समावेशी र संघीयताको विरोधीको रूपमा एमालेलाई प्रस्तुत गर्ने माओवादीलाई ओलीको नेतृत्वले फटाफटी कामबाट जवाफ दिन थाल्यो । समावेशीताको विश्वव्यापी नमूनाको रूपमा राष्ट्रपतिका लागि विद्या भण्डारीलाई पठाएर सम्पूर्ण नेपाली महिलाको आत्मश्विासलाई उँचो बनाउने काम ओलीबाट भयो । समावेशी र महिलालाई नेतृत्वमा पुर्‍याउने सवालमा ओली त्यत्तिमा रोकिएनन् ।माओवादी नेतृ ओनसरी घर्तीलाई सभामुख बनाउन पनि ओलीको साथ रह्यो ।

    एमालेकै समर्थनमा घर्ती २०७२ सालमा सभामुख भइन् । महिलालाई नेतृत्वमा पुर्‍याउने कुरामा ओली अझै रोकिएनन् उनले राष्ट्रप्रमुख,व्यवस्थापिका प्रमुख मात्र महिला भएर पुग्दैन न्यायपालिकाको प्रमुख पनि महिला हुनुपर्दछ भन्ने मान्यता राख्दथे । त्यसैले उनले तत्कालीन प्रमुख प्रतिपक्षी दलका नेता शेरबहादुर देउवालाई लामो प्रयासपछि विश्वासमा लिए सुशीला कार्कीलाई प्रधानन्यायाधीश लागि सिफारिस गरे । यो निर्णयमा सहमत गराउन बिरामी अवस्थामा रहेकी  सभामुख घर्तीलाई हरिसिद्धी अस्पतालमा पुगेर ओलीले प्रधानन्यायाधीश बनाउने ऐतिहासिक अवसर गुमाउने नहुने भन्दै सम्झाएका थिए  ।

    ओलीले पारवहनमा भारतको शताब्दीयौं देखिको एकल वर्चस्वलाई समाप्तीतिर लगेर चीनसँग पनि पारवहन सन्धि गरिदिए । नेपाल भूपरिवेष्टित भनेर पढिने र पढाइने भाष्यलाई उनले नयाँ परिभाषामा बदले । समुद्रले कतै पनि नछोएको नेपाल ‘ल्यान्ड लक्ड होइन कि ल्यान्ड लिंक्ड’ भनेर नयाँ परिभाषा गरे । जसले नेपाल र नेपालीको ‘ल्यान्ड लक्ड’ भन्ने हीनताबोधलाई नयाँ आत्मविश्वासमा बदलिदियो ।

    २०७४ को निर्वाचनमा  ओलीको नेतृत्वमा नै एमाले माओवादी हठात् गठबन्धन गरेर करिब दुई तिहाइ बहुमत आयो । नेपालमा वाम जनमतको बाहुल्यता भए पनि सधैँ काँग्रेसबाट शासित हुनुपर्ने परम्परागत नियति पहिलो पटक तोडियो । वाम गठबन्धनका कारण काँग्रेस निकै सानो आकारको प्रमुख प्रतिपक्षी भएर संसदमा खुम्चियो । मदन भण्डारीको स्मृति दिवसको दिन २०७५ जेठ ३ गते एमाले माओवादी एकता भएर नेपाल कम्यूनिष्ट पार्टी बन्यो । प्रचण्डको अस्थिर राजनीतिक चरित्र नेकपामा प्रकट हुन डेढ वर्ष पनि कुर्न परेन । निर्वाचनको प्रचारका क्रममा छोरा प्रकाशको निधन भएपछि विक्षिप्त भएपछि  प्रचण्ड चुनाव प्रचारमा जानबाट रोकिए । चुनावी आमसभालाई सम्बोधन गर्न ओली जहाँ जहाँ पुग्थे जनताले अस्थिर प्रचण्डसँग किन गठबन्धन गरेको भनेर प्रश्न तेर्स्याउँथे ।  जनताले लगाउने गरेका आरोपको ढाकछोप गर्दै ओली जिल्ला जिल्लामा गएर भन्दिन्थे  ‘प्रचण्डजी अस्थिर होइन एक गतिशील नेता हो ।  अस्थिर भनेर उहाँको गतिशील व्यक्तित्वको क्षय गर्नु हुँदैन । ’

    ओलीले छोपिदिने गरेको प्रचण्डको सक्कली चरित्र लामो समय छोपिएन । पार्टीका हाइकमाण्ड बैठकमा बेला बेला ओलीले सुनाउने गरेको ‘निलो स्याल’को कथा जस्तै प्रचण्ड त्यही अवतारमा प्रकट भए । उनले आफ्नो अधैर्य र अस्थिर चरित्र प्रकट गर्दै सरकार बनेको दुई वर्ष पुगेकै दिन देखि प्रधानमन्त्रीको कुर्सीमा आँखा लगाउन थाले । र,आफ्नै पार्टीको सरकार ढाल्ने भगीरथ प्रयत्न सुरु गरे । यो शृङ्खला अन्ततः नेकपा विभाजनमा पुगेर टुंगियो ।

    नेकपा विभाजनपछि प्रचण्डको गुटका सारथि माधव नेपाल संकटमा थिए । उनी पार्टी फुटाउने प्रयत्न जारी राख्थे । उनलाई केही सारथिहरूले भरथेग गरिरहेकै थिए । तर माधवको पार्टी फुटाउने योजनाको विपक्षमा  अष्टलक्ष्मी शाक्य सहित १० जना नेता एमालेमै बसे । एमालेमा लामो समय उक्त समूह ‘दश बुँदे’ चिनिन्थ्यो । ओलीलाई आफूसँग विमति राख्नेलाई धकेलेर भित्तामा पुर्याउछन् भन्ने आरोप लाग्ने गर्छ । तर वास्तविकता त्यो हो त ? माधव नेपालले पार्टी चोइटाएको तीन महिना नबित्दै भएको १० औँ महाधिवेशनमा ओलीको ‘गुड लिस्ट’मा ठूलो संख्यामा माधव नेपालका पक्षधरहरू समेटिएका थिए । त्यसैको उदाहरण हो उपाध्यक्ष अष्टलक्ष्मी शाक्य, सुरेन्द्र पाण्डे, युवराज ज्ञवाली, सचिव गोकर्ण विष्ट, योगेश भट्टराई आदि । स्मरणीय छ पाण्डे त प्रचण्ड-नेपाल समूहको बैठकले ओलीलाई साधारण सदस्यबाट निष्कासन गर्ने निर्णयको कपी बोकेर बालुवाटार जाने नेता हुन् । ती सबै नेताहरूलाई उदारतापूर्वक ओलीले उपाध्यक्ष र सचिवको पद दिए ।

    उपमहासचिवमा चित्त नबुझाएका घनश्याम भुसाल उपाध्यक्षमा प्रतिस्पर्धा गरेर पराजित भए । अध्यक्षमा प्रतिस्पर्धा गरेर  भीम रावल पराजित भए । ओलीको सुचीमा नअटाएका भुसाल र रावल छोटो समयमा नै एमाले छोडेर धेरै टाढा पुगिसकेका छन् ।  प्रस्ट भन्न सकिन्छ दशौं महाधिवेशनको बेला ओलीले जसलाई चाह्यो उसलाई नेतृत्वमा ल्याउन सक्थे । उनका विरोधी खेमालाई निमिट्यान्न पार्न उनलाई महाधिवेशन प्रतिनिधिले पूरापूर साथ दिन्थे । तर ओलीले व्यक्तिगत रिसिइवी भन्दा पार्टीको हित उक्त  पार्टीको नेतृत्वसँग जोडिएको नेपालको भविष्यलाई विशेष ख्याल गरेर सबै पक्षलाई समेटेका थिए ।

     दोस्रो पटक ओली नेतृत्वमा आउँदा एमाले सङ्कटपूर्ण समयमा गुज्रिएको थियो । पुराना दुई पूर्व प्रधानमन्त्रीहरूले पार्टीको सानो हिस्सा लिएर बाहिरिएका थिए । बाहिरिएको हिस्सा सानो भए पनि राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा यसको सन्देश ठूलो आकारमा फैलाइएको थियो । एमाले फुट्यो भन्ने सन्देश सबैतिर छाएको थियो । जसको मनोवैज्ञानिक असर आम कार्यकर्ता र मतदातामा परेको थियो ।
    जसरी ०७४ वाम गठबन्धन हुँदा कार्यकर्ता मतदाता सूर्यमा हालेको मत खेर जाँदैन भन्ने उच्च मनोबलमा थिए त्यसै गरी ०७९ को निर्वाचनमा काँग्रेस माओवादीलगायत छ दलीय गठबन्धन र फुटेको एमाले चुनावमा जाँदा हारिन्छ भन्ने मानसिकताले घर गरेको थियो ।  कार्यकर्ताको मनोबल उकास्न चुनाव प्रचारका क्रममा झन्डै ४० जिल्लाका १०० भन्दा बढी आमसभालाई सम्बोधन गर्न ओली पुगे । उनको यो दौडाहाले एमाले वृत्तमा अनौठो शक्ति आर्जन भयो । कार्यकर्ताको मनोबल पूर्वतर्फ अवस्थामा फर्कियो ।
    चुनावमा एमालेले ४४ स्थानमा प्रत्यक्ष र ३५ वटा समानुपातिक सिट सहित ७९ वटा सिट लिएर संसदको दोस्रो ठुलो दल बन्यो । गजबको कुरा समानुपातिक तर्फ काँग्रेसको भन्दा बढी मत प्राप्त गरेर मतदाताको सबैभन्दा लोकप्रिय पार्टी बन्यो एमाले । यो विरासत ओलीको नेतृत्वमा नै फर्किएको थियो ।
    कुनै बेला माओवादीलाई ‘बनमारा’ भन्ने गरेको ओलीको वाणी अहिले पुष्टि भयो । जसरी झट्टै फस्टाएको बनमाराको आयु लामो हुँदैन । त्यसै गरी माओवादीको आयु पनि लामो भएन । त्यो पार्टी विघटन गरेर प्रचण्डले नयाँ पार्टी बनाउँदा माओवादी भन्ने शब्दै उडाइदिए ।
    राजनीतिक पार्टीको जीवनमा अनेक आरोह अवरोह आउँछन् जान्छन् । एमाले खहरे नभई विशाल नदी भएकोले कहिलेकाहीँ यहाँबाट भँगाला छुटिन्छन् तर सयौँ खहरेहरू यही नदीमा मिसिन आफैँ आउँछन् । नेतृत्व एउटा भँगालो छुट्दा नदी नै सुक्न लाग्यो भनेर नआत्तिने र केही खहरे मिसिँदा पनि नमात्तिने हुनुपर्दछ । त्यो गुण ओलीमा देखिन्छ ।
    २०८२ भदौ २३ र २४ गते एमालेको जीवनमा मात्र होइन नेपालका राजनीतिक दलको जीवनमा नै अकल्पनीय घटना भयो । जेन-जी आन्दोलनका नाममा भएको विध्वंसमा ७६ जनाको ज्यान गयो । मुलुकको प्रमुख प्रशासनिक निकाय सिंहदरबार,सर्वोच्च अदालत मात्र जलाइएन पार्टीको नेताहरूका घर,पार्टी कार्यालय,प्रहरी कार्यालय सबै जलाइए । तोडफोड गरिए । उक्त घटनाका कारण प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिएर सेनाको सुरक्षामा करिब १० दिन सम्पर्क बाहिर बस्नुपर्ने स्थिति बन्यो । ओली सुरक्षा निगरानीमा भएका बेला दुई दिन अघि सकिएको विधान महाधिवेशनमा ओलीलाई तेस्रो पटक अध्यक्ष बनाउने बाटो सर्वसम्मत खोलिएको विधानलाई चुनौती दिँदै पार्टी पुनर्गठनको माग उठाउन थालियो । उही नीलो स्यालको शैलीमा । ओलीले पार्टी अध्यक्ष छोड्नु पर्छ भनेर सामाजिक सञ्जालका भित्ता रङ्गाउन थालियो ।
    ओलीको राजीनामा माग्ने नेताहरूका पनि घर जलेका थिए । केन्द्र,जिल्ला र स्थानीय तहका थुप्रै नेताका व्यक्तिगत सम्पत्तिमा क्षति पुगेका थिए । विडम्बना,आगलागी र तोडफोडले  घरबार विहीन भएका नेता कार्यकर्तालाई  सान्त्वना दिनु भन्दा ओलीको राजीनामा माग्न केही नेताहरू हतारिए । सेनाको निगरानीमा रहेका ओलीलाई  ५ दिन पछि मोबाइलमा पहुँच दिइयो ।
    सेनाबाट मोबाइल पाउने बित्तिकै ओलीले घर आगजनी गरिएका आफ्ना कार्यकर्तालाई धमाधम फोन गर्दै सान्त्वना दिन थाले । आफ्नै घर जलेको उदाहरण दिएर धैर्य गर्न सुझाउन थाले । अध्यक्षले आफ्नो पीडामा मलहम लगाउने प्रयास गरेपछि ओलीप्रति नकारात्मक भाव राख्न खोजेका थुप्रै पीडित एमालेका सदस्य र तिनका आफन्त एकाएक ओलीको अभिभावकत्वको निरन्तरताको पक्षमा उभिन थाले ।
    दशौं महाधिवेशन (२०७८ मंसिर १०–१३) पछि नेकपा एमालेको जीवन अनेक प्रकारका अवसर र अनेक प्रकारका चुनौतीहरू आए । ‘दक्षिणपन्थी अवसरवाद र सांगठनिक अराजकताको अन्त्य गरौँ,जबजको मार्गदर्शनमा समाजवादको आधार निर्माण गरौँ ’ गरौँ भन्ने नाराका साथ सम्पन्न भएको महाधिवेशनबाट छानिएको नेतृत्वले पाँचै वर्ष पार्टीलाई अगाडि लैजान्छ भन्ने सोचिएकोमा त्यसमा केही अवरोधहरू आएका छन् । राष्ट्रपति भइसकेकी विद्या भण्डारीको पार्टी नेतृत्वमा फर्किने उत्कट चाहनाले एमालेको आन्तरिक समीकरणमा थुप्रै उतारचढाव सृजना गरेका छन् ।
    भण्डारीको अति महत्वकांक्षाले एमालेका आन्तरिक जीवनका कतिपय अवयवहरू निस्प्रभावी भए । कतिपय नेताहरू अनावश्यक सक्रिय भए । कतिपय समूहहरू गुटबन्दी गरेर नेतृत्वलाई घेराबन्दी गर्नतर्फ उद्यत भए । जसले गर्दा एमालेको ११ औँ महाधिवेशन ‘अर्ली महाधिवेशन’को रूपमा सम्पन्न गर्नुपर्ने खण्ड आइलाग्यो ।
    एमालेमा युवा नेतृत्वको माग उठेको भदौ २४ पछि मात्र होइन । एमाले नेतृत्व युवालाई सम्मान र युवालाई स्थान दिन उदार छ । २०४७ सालमा आफैँ तत्कालीन प्ररायु संघको अध्यक्ष भएका ओलीलाई युवाको चाहना,जोस र आवश्यकता के हो र कसरी सम्बोधन गर्नुपर्दछ भन्ने कुरा हेक्का छ । २०७२ सालमा प्रधानमन्त्री भएका बेला युवाका मुद्दालाई नीतिगत रूपमा समेट्नका लागि ओलीले नै युवा परिषद्को गठन गरेका हुन् ।
    झापा जिल्ला कमिटीले ‘व्यक्ति हत्या’लाई प्रधान विषय बनाएको थियो । तर, ओली सधैँ यसको विरोधमा थिए । उनी मान्छे मारेर स्वतन्त्रता हासिल गर्न सकिँदैन । बरु मान्छेलाई विचारले धारिलो बनाएर पार्टीमा गोलबन्द गर्न सकिन्छ भन्ने विचार राख्थे ।
    कुल जनसंख्यामा १६-४० का युवा करिब ४२ प्रतिशत छन् । त्यसैले उनीहरूको आवाजलाई सुन्नु पर्दछ । पछिल्लो समय जेन-जीका नाममा चर्चामा आएको नव युवा पुस्ता पनि राजनीतिमा जबरजस्ती आफ्नो स्पेस बनाउन चाहिरहेको छ । यो सकारात्मक पक्ष हो । त्यसैले एमालेले जेन-जी उमेर समूहका थुप्रै कार्यकर्तालाई महाधिवेशन प्रतिनिधिको रूपमा निर्वाचित गरेर नयाँ नेताको रूपमा स्थापित गराउँदैछ ।  पार्टी कमिटीमा युवाको सहभागिता बढाउनका लागि वडा कमिटीमा ३३,पालिका कमिटीमा २० जिल्ला कमिटीमा १५ प्रदेशमा १५ प्रतिशत युवा राख्नै पर्ने विधि बनाएर ओलीले पार्टी कमिटीमा युवालाई अटाउने अभियान सुरु गरिसकेका छन् ।
    महाधिवेशन प्रतिनिधिको रूपमा हरेक निर्वाचन क्षेत्रबाट ४० वर्ष भन्दा मुनिका एकजना प्रतिनिधि निर्वाचित गराएर १६५ जना भन्दा बढी प्रतिनिधि त युवा आइसकेका छन् । ओलीले यी प्रतिनिधिका तर्फबाट कम्तीमा १० देखि २५ प्रतिशत युवालाई केन्द्रीय समितिमा लैजाने तयारी गरेका छन् ।
    यसबाट एमालेमा युवा देखिएनन् भन्नेहरूका लागि पनि जवाफ हुने छ र पार्टीको भावी नेतृत्वको रूपमा पनि युवाहरू राजनीतिक,साङ्गठनिक,वैचारिक रूपमा तयार भएर बस्नेछन् । त्यसैले ओलीको पार्टी र नेतृत्व निर्माणको दूरदर्शीतालाई युवाको अवमूल्यन, पार्टीको पुनर्गठन, नेतृत्वको बिदाई जस्ता सुन्दा कर्णप्रिय लाग्ने तर परिणाम घातक हुने प्रचारबाट मुक्त हुनु जरुरी छ ।
    (लेखक प्रेस चौतारी नेपालका उपाध्यक्ष हुन्)
  • एनपीएल-२ : प्लेअफ पुग्ने दोस्रो टिम बन्यो काठमाण्डु

    एनपीएल-२ : प्लेअफ पुग्ने दोस्रो टिम बन्यो काठमाण्डु

    काठमाडौं । काठमाण्डु गोर्खाज नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) सिजन-२ मा प्लेअफमा प्रवेश गरेको छ । बिहीबार भएको खेलमा पोखरा एभेन्जर्सलाई १३ रनले हराउँदै काठमाण्डुले प्लेअफमा स्थान पक्का गरेको हो ।

    ७ खेलबाट ५ जितसहित काठमाण्डुले प्लेअफमा स्थान बनाएको हो । प्रतियोगितामा अपराजित सुदूरपश्चिम रोयल्स यसअघि नै प्लेअफ पुगिसकेको छ । थप दुई टोली प्लेअफको दौडमा छन् । चौथो हारसँगै पोखराको प्लेअफमा पुग्ने सम्भावना कमजोर बनेको छ ।

    काठमाण्डुले दिएको १६६ रनको लक्ष्य पछ्याएको पोखरा २० ओभरमा १५२ रनमा समेटियो । पोखराका लागि ऋषि धवनले सर्वाधिक ५४ रन बनाएपनि जितका लागि पर्याप्त हुन सकेन । कप्तान कुशल भुर्तेल २२, एडम रोसिङटन ५, जेशन रोय १६, तिर्थ राज दास ९, धनन्जय लक्षन ३० र किरणकुमार ठगुन्ना ५ रनमा आउट भए ।

    बलिङमा काठमाण्डुका शाहव आलमले ह्याट्रिकसहित ६ विकेट लिए । उनले अन्तिम ओभरको पहिलो, दोस्रो र तेस्रो बलमा विकेट लिएका थिए । कप्तान करण केसी र सन्नी पटेलले दुई–दुई विकेट लिए ।

    टीयू क्रिकेट मैदानमा टस हारेर पहिला ब्याटिङ गरेको काठमाण्डुले निर्धारित २० ओभरमा ८ विकेट गुमाएर १६५ रन बनाएको थियो । काठमाण्डुका लागि ओपनर वेन चाल्र्सवथले सर्वाधिक ६४ रन बनाए । उनले ५५ बलमा ५ चौका र २ छक्का प्रहार गरे । भीम सार्कीले आक्रामक अर्धशतक बनाए । उनले २३ बलमा ५५ रन बनाएर आउट भए । आकाश त्रिपाठी ०, रसिद खान ७, मिलिन्द कुमार १३, जोन सिम्पसन २ र मोहम्मद आदिल आलम ७ रनमा आउट भए । सन्नी पटेल २ र कप्तान करण केसी ४ रनमा अविजित रहे ।

    बलिङमा पोखराका धनन्जय लक्षनले सर्वाधिक ४ विकेट लिए । कप्तान कुशल भुर्तेलले दुई तथा विपीन खत्री र किरण ठगुन्नाले एकएक विकेट लिए ।

  • कर्मचारीको ‘कब्जा’ मा मन्त्रालयका स्टोर , श्रेणीविहीनदेखि उपसचिवसम्मको रजाइँ

    कर्मचारीको ‘कब्जा’ मा मन्त्रालयका स्टोर , श्रेणीविहीनदेखि उपसचिवसम्मको रजाइँ

    कैलाली । सुदूरपश्चिम प्रदेशको सामाजिक विकास मन्त्रालयअन्तर्गतका ‘स्टोर’ गैरकानुनी रुपमा कर्मचारीले कब्जा गरेका छन् । कब्जा गरिएका ‘स्टोर’ मा श्रेणीविहीन कर्मचारीदेखि उपसचिवसम्मले आवास सुविधा लिएका छन् ।

    सामाजिक विकास मन्त्रालयसँग स्टोरका लागि सम्झौता गरिएका कैलालीको धनगढी-५ हसनपुरस्थित दुई ठूला भवन कर्मचारीको कब्जामा परेका हुन् । धनगढीमै घर भएका केही कर्मचारीदेखि अध्ययन बिदामा रहेका कर्मचारीसम्मले भवनको गैरकानुनी उपभोग गरिरहेका छन् ।

    स्टोरका लागि निर्माण गरिए पनि त्यहाँ मन्त्रालयको स्टोर छैन । ती दुवै भवनमा मन्त्रालयका कर्मचारीहरू बस्छन् । उनीहरूलाई मन्त्रालयले नै त्यहाँ बस्ने व्यवस्था मिलाएको हो । २०७५ सालदेखि नै मन्त्रालयले प्रत्येक वर्ष गैरकानुनी आवासका लागि १५ लाख रुपैयाँभन्दा बढी खर्च गरिरहेको छ ।

    मन्त्रालय स्रोतका अनुसार ती दुई भवनको भाडावापत मासिक झण्डै ६० हजार रुपैयाँ भुक्तानी गर्ने सम्झौता भएको छ । त्यसमा बिजुली, खानेपानी र इन्टरनेटको रकम पनि मन्त्रालयले भुक्तानी गर्छ ।

    ‘प्रत्येक वर्ष १५ लाख रुपैयाँ स्टोरको नाममा सम्झौता गरिएको घरमा खर्च भइरहेको छ । त्यसैमाथि बिजुली, खानेपानी र इन्टरनेटको रकम पनि गइरहेको छ’ मन्त्रालयले स्रोतले भन्यो ‘तर, त्यो स्टोरको रूपमा प्रयोग भइरहेको छैन । त्यहाँ कर्मचारी बस्छन् ।’

    मन्त्रालय स्रोतका अनुसार जनस्वास्थ्य अधिकृत शिवराज सुनार पनि केही समय अघिसम्म त्यहीँ बस्थे । अहिले अध्ययन बिदा लिएर उनी दुई वर्षका लागि थाइल्यान्ड पुगेका छन् । तर, उनी बस्दै आएको स्टोरका दुई कोठा र एउटा हल अझै उनकै जिम्मामा छ ।

    उपसचिव हेमराज खड्का पनि स्टोरको नाममा सम्झौता गरिएको भवनमा बस्छन् । धनगढीमै घर भएका केही कर्मचारीले पनि गैरकानुनी सुविधा लिँदै आएका छन् ।

    स्टोरका नाममा सम्झौता गर्दै २०७५ सालदेखि कहिले दुई वटा त कहिले तीन वटा घर कर्मचारीलाई आवासका लागि दिने गरिएको छ । सामाजिक विकास मन्त्रालयले अहिलेसम्म गैरकानुनी उपयोगका लागि एक करोड रुपैयाँभन्दा बढी रकम खर्च गरिसकेको छ ।

    कर्मचारीलाई आवास सुविधा दिने व्यवस्था कुनै कानुनमा छैन । तर, स्टोरका नाममा सम्झौता गरिएका भवनमा कानुन छलेर आवास सुविधा दिइएको छ । झन्डै एक दर्जन कर्मचारी यसरी गैरकानुनी रुपमा बसिरहेका छन् । एक कर्मचारीले तीन वटा कोठासम्म प्रयोग गरिरहेका छन् ।

    कामको सहजताको लागि केही कर्मचारीले स्टोरका नाममा सम्झौता गरिएको घर प्रयोग गरेको सामाजिक विकास मन्त्रालयका सचिव डा. हेमराज रेग्मी बताउँछन् ।

    ‘सबै काम मन्त्रालयबाट समयमा हुँदैन केही ढिलो-चाँडो पनि हुने गर्छ त्यसैले धेरै टाढाका केही कर्मचारीहरू त्यहाँ बस्नु भएको हुन सक्छ, ’ सचिव डा. रेग्मीले भने, ‘तर, त्यो घर स्टोरको लागि सम्झौता गरिएको हो । ’

    स्टोरका नाममा सम्झौता गरिएको घर कर्मचारीले कब्जा गरेका छन् । तर, सचिव रेग्मी भने अनभिज्ञता प्रकट गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘दुवै घरमा कर्मचारीहरू बसेका छन् भने हामी त्यो बुझ्छौँ । सदुपयोग गर्ने ठाउँमा दुरुपयोग भएको पाइए छानबिन हुन्छ ।’

    सामाजिक विकास राज्यमन्त्री सरस्वती खड्काले पनि यस विषयमा छानबिन हुने बताएकी छन् ।

    ‘स्टोरको लागि सम्झौता भएको हो, त्यसमा स्टोर हुनुपर्छ, ’ उनले भनिन्, ‘त्यसलाई कर्मचारीहरूले प्रयोग गरिरहेको पाइए छानबिन हुन्छ । कानुनी प्रावधानहरू हेरिन्छ । त्यो अनुसार हामी अघि बढ्छौँ । ’

  • एनपीएलः साहब आलमले लिए ह्याट्रिक, काठमाण्डुको जित

    एनपीएलः साहब आलमले लिए ह्याट्रिक, काठमाण्डुको जित

    काठमाडौं । नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) मा काठमाण्डु गुर्खाजका स्पिनर साहब आलमले ह्याट्रिक विकेट लिएका छन् ।

    दोस्रो इनिङको अन्तिम ओभरमा उनले लगातार बलमा तीन विकेट लिएसँगै काठमाडौंले पोखरालाई १२ रनले हराएको हो । आलमले कुल ६ विकेट लिए ।

  • ईश्वर पोखरेलसहितका नेताले गुण्डु पुगेर ओलीलाई भेटे

    ईश्वर पोखरेलसहितका नेताले गुण्डु पुगेर ओलीलाई भेटे

    काठमाडौं । ११ औं महाधिवेशनमा अध्यक्ष उठ्ने घोषणा गरेका वरिष्ठ नेता ईश्वर पोखरेलले अध्यक्ष केपी ओलीलाई भेटेका छन् ।

    ओली निवास गुण्डु पुगेर पोखरेलसहित उनको पक्षमा खुलेका पदाधिकारीहरूले ओलीसँग भेट गरेका हुन् । ओलीलाई भेट्न पोखरेलसहित अष्टलक्ष्मी शाक्य, सुरेन्द्र पाण्डे र योगेश भट्टराई पुगेका थिए ।

    महाधिवेशन प्रतिनिधि चयनको विषयमा विवाद भएका जिल्लाहरूको बारेमा छलफल गर्न लागि पोखरेलको टोली गुण्डु गएको उपाध्यक्ष युवराज ज्ञवालीले बताए ।

  • चुनावको तयारीबारे छलफल गर्न प्रधानमन्त्रीले बोलाइन् सर्वपक्षीय बैठक

    चुनावको तयारीबारे छलफल गर्न प्रधानमन्त्रीले बोलाइन् सर्वपक्षीय बैठक

    काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले सर्वपक्षीय बैठक बोलाएकी छन् । भोलि ४ बजे बालुवाटारमा बस्ने गरी बैठक आह्वान गरेको प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ ।

    बैठकमा प्रमुख ५ राजनीतिक दल, निर्वाचन आयोग र सुरक्षा निकायका प्रमुख सहभागी रहनेछन् ।

    यसअघि सबै राजनीतिक दललाई एकै पटक छलफलमा बोलाइएको भन्दै ठूला दलका नेताहरूले असन्तुष्टि जनाएका थियो। भोलिको छलफलमा कांग्रेस, एमाले, नेपाली कम्युनिस्ट पार्टी, रास्वपा र राप्रपालाई मात्रै बोलाइएको छ ।

    बैठक माघ ११ गते राष्ट्रियसभा र फागुन २१ मा हुने प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनमा केन्द्रित रहेर छलफल हुनेछ । सरकारले निर्वाचनको मिति घोषणा गरेपनि वातावरण बनाउन नसकेको भन्दै दलहरूले असन्तुष्टि जनाउन थालेपछि प्रधानमन्त्रीले सक्रियता बढाएकी छन् ।

  • लुम्बिनीबाट आएका एमालेका ७ पदाधिकारी, यसपालि कसको के तयारी ?

    लुम्बिनीबाट आएका एमालेका ७ पदाधिकारी, यसपालि कसको के तयारी ?

    रूपन्देही । नेकपा एमालेको ११ औँ महाधिवेशन संघारमा आएसँगै नेतृत्वको समीकरणका विषयमा चासो बढ्दै गएको छ । नेताहरूले आगामी नेतृत्वका लागि आआफ्नो दाबेदारी प्रस्तुत गर्न थालिसकेका छन् । दशौं महाधिवेशनबाट एमालेको पदाधिकारीमा लुम्बिनी प्रदेशको राम्रै वर्चस्व रहेको थियो । १९ मध्ये ७ पदाधिकारी लुम्बिनीबाट निर्वाचित भएका थिए भने ५२ जना केन्द्रीय कमिटी र १० जना विभिन्न आयोगमा पुगेका थिए । अहिले तीमध्ये अधिकांश आकांक्षी नै छन् भने नयाँ अनुहार पनि चियाइरहेका छन् ।

    पदाधिकारीसहित सबै पद संख्या कटौती हुँदा प्रतिस्पर्धा पेचिलो बनेको छ । दशौं महाधिवेशनमा उपाध्यक्ष बनेका विष्णुप्रसाद पौडेल र युवराज ज्ञवाली, महासचिव शंकर पोखरेल, उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवाली र सचिवहरू गोकर्ण विष्ट, छविलाल विश्वकर्मा र टोपबहादुर रायमाझी (निलम्बित) मध्ये २ जना नदोहोरिने निश्चितजस्तै छ । रायमाझी भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि थुनामा छन् भने युवराज ज्ञवालीले अब नदोहोरिने संकेत निकटस्थहरूलाई गरेका छन् । तर, सर्वसम्मत भए ज्ञवाली रहन पनि सक्ने केही नेताहरूको आंकलन छ । यी दुई बाहेक अन्य पाँचै जना पदाधिकारी आकांक्षी हुन् ।

    चुनावमा दुई प्यानलको प्रतिस्पर्धा हुने स्थितिमा को कताबाट उम्मेदवार बन्छन् भन्ने विषयले अझै आकार लिएको छैन । अध्यक्ष केपी ओलीपछिको जिम्मेवारीमा उपाध्यक्ष पौडेल र महासचिव पोखरेलको दाबी छ । संसदीय फाँट र पार्टी जिम्मेवारीमा दशकौँदेखि उपाध्यक्ष पौडेल स्थिर रूपमा हाबी छन् । २०५० को दशकदेखि निरन्तर प्रभाव र २०५६ देखि रूपन्देहीमा गाढेको स्थायी राजनीतिक जरो अहिले पनि खुकुलो भएको छैन । तत्कालीन एमाले र माओवादीको एकताबाट बनेको नेकपाको शक्तिशाली महासचिव बनेका उनी दशौं महाधिवेशनबाट उपाध्यक्ष बनेका हुन् ।

    लुम्बिनीका अर्को प्रभावशाली अनुहार हुन् महासचिव पोखरेल । दाङलाई राजनीतिक गृह जिल्ला बनाएका पोखरेल पार्टीभित्र र बाहिर वैचारिक आधारमा चिनिन्छन् । संगठन सञ्चालन र राजनीतिक प्रशिक्षणमा उनको पकड बलियो मानिन्छ । यद्यपि संसदीय राजनीति उनका लागि सजिलो पथ बनेको छैन । २०५१ को मध्यावधि र २०७४ को प्रदेशसभा चुनावमा पराजय व्यहोर्नु नपरे पनि अरु निर्वाचनमा उनले सहजै जित निकाल्न सकेनन् ।

    नवौँ महाधिवेशनमा घनश्याम भुसालसँग उपमहासचिवमा पराजित भए पनि त्यसपछि नेतृत्व तहमा उनको ओज घटेन । उनलाई ओलीले स्थायी कमिटीमै राखेर जिम्मेवारी दिइरहे । पोखरेलले ०५१ मा चुनाव जितेर मनमोहन अधिकारीको प्रचार सदस्यका रूपमा काम गरेका थिए । एमाले सरकारले अघि सारेको नौ ‘स’ कार्यक्रमको प्रस्तावक उनी नै रहेको निकटस्थहरू बताउँछन् । जनताको बहुदलीय जनवादलाई पार्टीको मार्गदर्शक सिद्धान्तका रूपमा अगाडि बढाएका नेताको पहिचान पनि उनको छ ।

    पौडेल र पोखरेलबीच आगामी नेतृत्वको विषयलाई लिएर कहिलेकाहीँ देखिने आन्तरिक मतभेदका विषय बाहिर आए पनि अहिले उनीहरू एउटै खेमामा उभिएको सन्देश एमालेमा गएको छ । यही कारण, महासचिवका रूपमा पोखरेल पुनः दोहोरिन सक्छन् भन्ने आँकलन तीव्र बन्दैछ । यदि नेतृत्वले नयाँ समीकरण बनायो भने उनी उपाध्यक्षतर्फ पनि सारिन सक्छन् ।

    ‘उहाँको तयारी र चाहना नै महासचिवमा दोहोरिने हो, तर सहजताका लागि उपाध्यक्ष बन्ने मूल नेतृत्वको प्रस्ताव आए उहाँलाई बाध्यता बन्न सक्छ,’ उनी निकटस्थ एक नेताले भने । गुल्मीबाट एमाले केन्द्रमा बलियो पहुँच बनाएका दुई अनुहार प्रदीप ज्ञवाली र गोकर्ण विष्ट पनि यस पटक ‘अपग्रेड’ हुने योजनामा छन् । उपमहासचिव ज्ञवाली वैचारिकरुपमा प्रखर र संयमित छविका नेता हुन्, जबकि विष्ट विकास प्रेमी र कार्यसम्पादन–केन्द्रित व्यक्तित्वका रूपमा चिनिन्छन् ।

    महाधिवेशनले बनाउने खेमाका कारण यी दुईबीच नै महासचिव वा उपमहासचिवतर्फ प्रतिस्पर्धा हुनसक्ने आँकलन गर्न थालिएको छ । संस्थापन इतर समूहमा नेतृत्व लिएका वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेलको ‘क्याम्प’ बाट लुम्बिनीमा सचिव गोकर्ण नै अग्रपंतिमा रहनेछन् । त्यही खेमाबाट योगेश भट्टराई वा गोकर्ण विष्टमध्ये एक जनालाई महासचिवतर्फ अघि सार्न सकिने चर्चा एमाले वृत्तमै तातिएको भए पनि अझै टुंगो लागेको छैन । विष्ट दोहोरिएर सचिव बनिसकेकाले अब पक्कै माथिल्लो पद खोज्नेछन् ।

    त्यसो त संस्थापन पक्षको विरोधी खेमामा खुलेका उपाध्यक्ष युवराज ज्ञवाली अब पुरानै जिम्मेवारीमा नबस्ने निकटस्थहरूलाई भनेकाले पनि विष्टलाई अगुवाइ गर्नुपर्ने बाध्यता आइलागेको हुनसक्छ । उनले लामो समयदेखि ओली नेतृत्वमा पुस्तान्तरण आवश्यक छ भन्ने बहस उठाइरहेकाले नेतृत्वले उनलाई कुन जिम्मेवारी दिने हो, अझै स्पष्ट खुलेको छैन । अचम्म त दाङमा वर्षौँदेखि ‘राष्ट्रिय केन्द्रमा पुग्ने नेता’ ठानिएका युवराज पछिल्ला वर्षमा शंकर पोखरेलको उचाइका कारण छायामा परेका छन् ।

    लुम्बिनीबाट पदाधिकारीमा जान सक्ने नयाँ अनुहारमा निकटस्थहरूका अनुसार सूर्य थापा पहिलो सूचिमा छन् । पार्टी अध्यक्ष ओलीको पक्षमा बलियो समर्थन व्यक्त गर्दै आएकाले उनलाई नेतृत्वले समेट्ने दाबी निकटस्थहरूको छ । सूर्य थापा पनि प्युठानको जनमत बटुल्दै महाधिवेशनमा पदाधिकारीको दाबेदारीसँगै अघि बढिरहेका छन् । पत्रकारिताबाट उठेर एकाएक राजनीतिक केन्द्रमा पुगेका थापाले पार्टीभित्र आफ्नो उचाइ कहाँ पुग्ने हो महाधिवेशनमै टुंगो लाग्ने भन्दै ‘मलाई यो पद चाहियो’ भनेर बाहिर भन्दै नहिँड्ने जवाफ दिइरहेका छन् ।

    एमालेभित्र केही समयदेखि चर्चा कम र विवाद धेरै भोगेकी नेतृ रामकुमारी झाँक्री पनि यस पटक पदाधिकारीमा प्रवेश गर्ने मनसायमा छिन् । एकीकृत समाजवादीमा सचिव भइसकेकी उनी एमालेमै सो तहको जिम्मेवारी खोज्दै सक्रिय भएकी हुन् । गुल्मीकी झाँक्री पार्टीभित्र महिलाको सशक्त प्रतिनिधिको रूपमा चिनिन्छिन् । निकटस्थहरूले एमालेमा आउने समयमै उनलाई सचिवमा ल्याउने कुरा भएको दाबी गरे पनि ओली पक्षले झाँक्री पार्टी प्रवेश गर्दा कुनै सर्त नराखेको बताइरहेका छन् ।

    लुम्बिनी प्रदेशकै नेताहरू ठाकुर गैरे र बलराम अधिकारीको पनि दाबी पदाधिकारीमा छ । तर, अहिलेको अवस्थामा उनीहरू आइहाल्ने अवस्था नदेखिएको नेताहरू बताउँछन् । मतदानबाट नेतृत्व छानिने स्थिति आयो भने ओली-पोखरेल समूहभित्र कसको स्थान कहाँ पर्छ भन्ने अझै पूर्ण रूपमा स्पष्ट छैन । तर, लुम्बिनीमा अहिले महाधिवेशनको राजनीतिक चहलपहलले एकै पटक धेरै आकांक्षीहरूलाई सक्रिय बनाएको छ । एमाले लुम्बिनी प्रदेश अध्यक्ष राधाकृष्ण कँडेलका अनुसार लुम्बिनी अझै पनि पार्टीभित्र नेतृत्व उत्पादन गर्ने ‘पावर हाउस’ नै हो ।

    ‘उपाध्यक्षदेखि महासचिव, उपमहासचिव र सचिवसम्म मुख्य पद नै यही प्रदेशबाट गएका नेताहरूले जिम्मेवारी लिएको अवस्था छ । नयाँ महाधिवेशनमा पदको संख्या घट्ला, तर लुम्बिनीको प्रतिनिधित्व घट्दैन,’ कँडेल भने । ५२ केन्द्रीय सदस्य, १० आयोगका सदस्यहरूसहित १९० जना प्रतिनिधि लुम्बिनीबाट महाधिवेशनमा जाने टुंगो लागिसकेको छ केही मनोनीतमा पक्कै पर्नेछन् । यी सबैले उम्मेदवारीको अधिकार राख्ने भएकाले आकांक्षी व्यवस्थापनमा नेतृत्वलाई केही सकस पक्कै हुने छ ।

  • एनपीएल-२: वेन र भीमको अर्धशतकमा काठमाण्डुले दियो १६६ रनको लक्ष्य

    एनपीएल-२: वेन र भीमको अर्धशतकमा काठमाण्डुले दियो १६६ रनको लक्ष्य

    काठमाडौं । नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) सिजन-२ मा काठमाण्डु गोर्खाजले पोखरा एभेन्जर्ससामु १६६ रनको लक्ष्य प्रस्तुत गरेको छ । टीयू क्रिकेट मैदानमा टस हारेर पहिला ब्याटिङ गरेको काठमाण्डुले निर्धारित २० ओभरमा ८ विकेट गुमाएर १६५ रन बनायो ।

    काठमाण्डुका लागि ओपनर वेन चार्ल्सवथले सर्वाधिक ६४ रन बनाए । उनले ५५ बलमा ५ चौका र २ छक्का प्रहार गरे । भीम सार्कीले आक्रामक अर्धशतक बनाए । उनले २३ बलमा ५५ रन बनाएर आउट भए । आकाश त्रिपाठी ०, रसिद खान ७, मिलिन्द कुमार १३, जोन सिम्पसन २ र महोम्मद आदिल आलम ७ रनमा आउट भए । सन्नी पटेल २ र कप्तान करण केसी ४ रनमा अविजित रहे ।

    बलिङमा पोखराका धनन्जय लक्षमले सर्वाधिक ४ विकेट लिए । कप्तान कुशल भुर्तेलले दुई तथा विपीन खत्री र किरण ठगुन्नाले एकएक विकेट लिए । यो खेलमा जित निकालेमा काठमाण्डुले प्लेअफमा स्थान सुनिश्चित गर्नेछ । प्लेअफमा पुग्ने सम्भावना कायमै राख्न पोखरालाई आजको खेल जित्नैपर्ने दबाब छ ।

  • एनपीएल : भीम सार्कीले बनाए १९ बलमै अर्धसतक

    एनपीएल : भीम सार्कीले बनाए १९ बलमै अर्धसतक

    काठमाडौं । एनपीएलको दोस्रो संस्करणमा काठमाण्डु गुर्खाजका ब्याट्सम्यान भीम सार्कीले १९ बलमै अर्धसतक बनाएका छन् ।

    पोखरा एभेन्जर्सविरुद्धको खेलमा उनले ४ छक्का र ५ चौका प्रहार गर्दै विष्फोटक पारी खेलेका हुन् ।

    सार्की एनपीएलमा सबैभन्दा कम बलमा अर्धसतक बनाउने नेपाली ब्याट्सम्यान बनेका छन् । यसअघि पहिलो सिजनमा दीपेन्द्रसिंह ऐरीले २२ बलमा अर्धसतक बनाएका थिए ।

  • लुम्बिनीमा भूमिगत ४ वर्ष- मैले नबिर्सने भुइँबाट उठेका यी पात्रहरू

    लुम्बिनीमा भूमिगत ४ वर्ष- मैले नबिर्सने भुइँबाट उठेका यी पात्रहरू

    मैले लगातार चार वर्ष पार्टी कामको सिलसिलामा लुम्बिनी अञ्चलमा बिताएको छु । २०४२ साल कात्तिकदेखि २०४६ साल असोजसम्म मैले त्यहाँ बिताएँ । त्यस बेला निरङ्कुश तथा निर्दलीय पञ्चायती शासन व्यवस्था थियो, राजनीतिक दलहरूका गतिविधिहरू पूर्ण रूपले प्रतिबन्धित थिए । सबै काम भूमिगत रूपमा बडो होसियारीपूर्वक मात्रै गर्न सकिन्थ्यो वा कुनै आवरणमा मात्र गर्न सकिन्थ्यो । ‘सेल्टरहरू’ तथा हिँडडुलमा अझ खास गरी ‘अफिस’का रूपमा प्रयोग गरिएका ठाउँहरूबारे विशेष सतर्कता नअपनाई धरै थिएन । त्यस बेला पार्टी कार्यकर्ताहरूको परिचय खुल्नु भनेको धेरै जोखिमको कुरा थियो ।

    यसो त यसभन्दा पहिले पनि लुम्बिनीमा भूमिगत अवस्थामै म पुगेको थिएँ, कुनै बेला सम्पर्कको सिलसिलामा त कुनै बेला भूमिगत रूपमा आयोजना गरिएका पार्टीका बैठकहरूमा सहभागी हुन । तीन पटक त त्यस बेलाको केन्द्रीय कमिटीका बैठकहरू समेत त्यहाँ आयोजना भइसकेका थिए । २०३६ सालको सुरुमा रूपन्देहीको सीतापुरमा हामीले झन्डै पन्ध्र दिन लगाएर केन्द्रीय कमिटीको बैठक आयोजना गरेका थियौँ । स्थानीय किसान जनताको सक्रिय सहयोगमा उक्त बैठक सम्पन्न भएको  थियो ।

    त्यस बेला सीतापुर भूमिगत ‘माले’ पार्टीको आधार इलाकाका रूपमा स्थापित एउटा जागरूक गाउँ थियो । कमरेड पुष्पलालले नेतृत्व गरेको कम्युनिष्ट समूहबाट विद्रोह गरी अलग भएको ‘मुक्ति मोर्चा’ समूहको आधार भूमिका रूपमा सीतापुरले आफूलाई चिनाएको थियो, पछि ‘मुक्ति मोर्चा’ समूह २०३४ असारमा विधिवत् रूपमा तत्कालीन ‘को–अर्डिनेशन केन्द्र’मा समावेश भएपछि त्यो गाउँ ‘माले’हरूको वा ‘झापाली’हरूको विशेष प्रभाव क्षेत्र बन्न पुगेको थियो ।

    विगतका बेलाबेलाका आवतजावतले लुम्बिनीबारे केही धारणा बनेको त थियो, तर पूर्ण रूपले जिम्मा लिएर गएपछि प्राप्त गरेको ज्ञान तथा बुझाइ पृथक र केही गहिरो हुनु स्वाभाविक थियो । नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनमा यसले पुर्‍याएको योगदान, यहाँ सञ्चालित आन्दोलन र यस क्रममा जन्मिएका र विकसित भएका नेता कार्यकर्ताहरूको पङ्क्ति आदिबारे चार वर्ष लुम्बिनीमा पार्टीको जिम्मेवारी पूरा गर्दा मैले जानकारी प्राप्त गरेको थिएँ । यस्तै अनुभव प्राप्त गर्ने महत्त्वपूर्ण थलो पनि बन्यो लुम्बिनी, मेरा लागि ।

    विष्णु पौडेल र प्रदीप ज्ञवालीहरूसँगको संयोग

    लुम्बिनीमा मेरो कार्यक्षेत्र त्यस बेला तोकिएको थियो, जति बेला म ‘मध्य–उत्तर क्षेत्र’मा पार्टी सचिव भएर काम गरिरहेको बेला दोलखाको चरिकोटमा गिरफ्तारीमा परेको थिएँ र पाँच महिनाको कठोर कारावासपछि प्रतिक्रियावादीहरूलाई छक्क्याउँदै रिहा भएको थिएँ । त्यस बेला मेरो रिहाइ आफ्नै सतर्कतापूर्वक गरिएको बयान, पार्टी केन्द्रबाट खेलिएको योजनाबद्ध र प्रभावकारी भूमिका र सम्भव सबै सकारात्मक पक्षहरूको कुशल परिचालनबाट मात्र सम्भव भएको थियो । यो काममा मेरा भिनाजु मनप्रसाद पौडेलको भूमिका सा¥है नै उल्लेखनीय रह्यो । त्यस बेला मेरो सुरक्षाको प्रश्न पार्टीका लागि र म स्वयंका लागि समेत जोखिमपूर्ण थियो ।

    यति हुँदाहुँदै पनि लुम्बिनी मेरा लागि व्यक्तिगत परिचयका हिसाबले त्यति असुरक्षित भने थिएन । भौगोलिक परिवेशभित्रको अनुकूलताका कारण मैले हिँडडुलमा त्यति कठिनाइ महसुस गर्नुपरेको  थिएन । नवलपरासीको उत्तरमा पर्ने डेढ गाउँ र सुदूर दक्षिणमा पर्ने नारायणी वा परासी नै होस्, यस्तै, अर्घाखाँचीको खिदिम–हर्राबोटदेखि धनचौर–जलुके–जुकेना; कपिलवस्तुका पत्थरकोट–चन्द्रौटा–रामापुर; रूपन्देहीका मर्चवार–रामापुर–मणिग्राम–सीतापुर आदि तथा पाल्पाका दर्छा–रामपुर–छहरा–मदन पोखरा सबै गाउँहरू पुग्न–घुम्न मलाई खासै कठिनाइ परेन । यस हिसाबले मलाई लुम्बिनीमा पार्टी कामलाई संगठित गर्न सजिलै भएको थियो ।

    म अहिले सम्झन्छु – त्यस बेला म लुम्बिनी जाँदा प्रदीप नेपाल त्यहाँको पार्टी प्रमुखको जिम्मेवारीबाट बिदा हुनुभएको थियो । ऐतिहासिक ‘नख्खु जेल विद्रोह’बाट प्रतिक्रियावादीहरूका आँखा छल्दै नेपालको सीमा काटी भारत पुगेर त्यहाँ रहेका क्रान्तिकारीहरूसित खास गरी विद्रोही ‘मुक्ति मोर्चा’ समूहका जीवराज ‘आश्रित’, मोदनाथ ‘प्रश्रित’ लगायतका साथीहरूसित सम्पर्क गर्दै उहाँहरूकै माध्यमबाट लुम्बिनी आएर त्यहाँ कार्यक्षेत्र बनाउनु भएका प्रदीप नेपाल ‘कमरेड सिन्धु’का नामले त्यहाँको पार्टी पङ्क्तिका लागि राम्रै किसिमले परिचित भइसक्नुभएको थियो ।

    भूमिगतकालीन अवस्थामा लुम्बिनीको जिम्मेवारीमा रहँदा रेसुङगाको पहाड चढेपछि सहयोद्धा कमरेड विष्णु पौडेलसँग ।

    विभिन्न जिल्लाहरूका प्रमुखहरूमध्ये नवलपरासीको सचिवबाट युवराज ज्ञवाली सुदूर पश्चिमका लागि भर्खर बिदा हुनुभएको थियो र उहाँको ठाउँमा देवेन्द्र घिमिरे आउनु भएको थियो । विष्णु पौडेल गुल्मीमा हुनुहुन्थ्यो । पहिले गुल्मी र अर्घाखाँची संयुक्त जिल्ला कमिटी थियो, पछि पार्टी काम विस्तार हुँदै गएपछि गुल्मी र अर्घाखाँची छुट्टाछुट्टै जिल्ला कमिटीहरू भएर आ–आफ्ना ठाउँमा नेतृत्वदायी भूमिका खेलेका थिए । (विष्णु पौडेललाई मैले पहिलो पटक २०३६ सालमा सीतापुरमा आयोजना गरिएको केन्द्रीय कमिटीको बैठक व्यवस्थापकको रूपमा चिनेको थिएँ । त्यस बेला उहाँलाई देख्दा मलाई लागेको थियो, ‘यी यतै तराइतिरकै अहिर (यादव) जातिका स्थानीय कार्यकर्ता रहेछन् ! … ठूलो दार भएको, नियमित र आवश्यकताअनुसार आहार नपाएका कारण दुब्लो लाग्ने, आँखा धस्सिएको, लामो र ठूलो नाक भएको, कालो–कालो वर्ण भएको व्यक्तिसित त्यस बेला मलाई ‘कैलाश’को नामबाट विष्णु पौडेलसित परिचय गराइएको थियो ।

    … पछि मैले आफ्नो कार्य–क्षेत्रमा आएपछि … सीमापारीबाट पार्टीका दस्ताबेज बोकेर ल्याउँदै गर्दा (२०३७ जेठमा) कमरेड ‘कैलाश’ पार्टीका नेता र प्रसिद्ध साहित्यकार मोदनाथ प्रश्रितसँगै गिरफ्तार भएको सुनेको थिएँ, गिरफ्तारीको खबरले त्यस बेला मलाई दुःखित पनि तुल्याएको थियो । त्यसको केही समयपछि (२०३७ भदौ १ गते) फेरि पार्टी ‘च्यानल’बाटै मैले खबर पाएको थिएँ – मोदनाथ प्रश्रितसँगै कमरेड कैलाश भैरहवा जेलबाट भागे … । यसरी जेलबाट फरार भएकाहरूलाई त्यही क्षेत्रमा भूमिगत पार्टी काम गर्न कठिनाइ हुने जान्दाजान्दै पनि त्यस बेलाको पार्टी नेतृत्वले त्यही क्षेत्रमा जिम्मेवारी तोकेको थियो ! यही जिम्मेवारी पूरा गर्ने सिलसिलामा कमरेड ‘कैलाश’ अर्थात् विष्णु पौडेल पहिले गुल्मी–अर्घाखाँची संयुक्त जिल्ला कमिटी र पछि गुल्मी जिल्लाको नेतृत्वदायी कमिटीको सचिव भएर काम गरिरहुनभएको थियो ।) प्रदीप ज्ञवाली र बेदुराम भुसाल अर्घाखाँची र कपिलवस्तुमा हुनुहुन्थ्यो (आशालाग्दो – लोभलाग्दो कार्यकर्ताका रूपमा देखिने प्रदीप ज्ञवाली पहिले गुल्मीमा काम गर्नुहुन्थ्यो, पछि उहाँलाई अर्घाखाँची पठाइएको थियो ।

    मैले भेटेका योद्धाहरू

    चर्चित ‘बर्रे संघर्ष’ मा अगुवाइ गरेको – सहभागी भएका कारण १३ वर्षभन्दा बढी जेल जीवन बिताएर भर्खर रिहाइ हुनुभएका बेदुराम भुसालले तुरुन्तै पार्टी काममा जुटिहाल्ने प्रतिबद्धता देखाउनु भएको थियो र उहाँलाई अर्घाखाँचीको पार्टी काममा लगाइएको थियो); सिद्धिनाथ ज्ञवाली सबैका प्रिय ‘चाचा’ हुनुहुन्थ्यो, प्रजा परिषद्को समयदेखि पूर्णकालीन कार्यकर्ताको रूपमा खट्दै आउनु भएका उहाँको लामो राजनीतिक इतिहासका कारणले पनि उहाँलाई अञ्चलभरि नै प्रायः सबैले चिन्दथे – आदर गर्दथे, केही केही खतरा पनि थियो, उहाँलाई । उहाँको यो स्थितिबारे हामीहरू बुझ्दथ्यौँ । त्यसैले उहाँलाई अनुकूल हुने गरी पाल्पा केन्द्रित भएर काम गर्न तोकिएको थियो, वास्तवमा उहाँ त्यस बेला सिङ्गो लुम्बिनी अञ्चलको पार्टी कामका लागि अभिभावकका रूपमा हुनुहुन्थ्यो, यसैले पनि होला हामी सबै उहाँलाई माया र आदरका साथ ‘चाचा’ भनेर सम्बोधन गर्दथ्यौँ ।

    भीमनारायण थारु त्यो समुदायबाट आउनुभएका स्थापित कार्यकर्ता हुनुहुन्थ्यो र उहाँले रूपन्देहीको जिम्मा लिनुभएको थियो । शान्ता ‘मानवी’ यस्तो एकजना महिला कार्यकर्ता हुनुहुन्थ्यो, जसको निजी जीवन अत्यन्त संघर्षशील थियो, धेरै किसिमका प्रतिकूलतामा पनि उहाँ पार्टी काममा टिकिरहनु भएको थियो, उहाँको जीवनीमा आधारित मोदनाथ प्रश्रितले लेख्नुभएको ‘नारी बन्धन र मुक्ति’ पढेर म औधी प्रभावित बनेको थिएँ । मलाई लाग्छ– त्यस बेला हजारौँ युवा–युवतीहरू उहाँको यही किताब पढेर प्रगतिशील विचार पक्षधर भएका थिए– कम्युनिष्ट बनेका थिए । शान्ता त्यस बेला मूलतः नवलपरासीमा केन्द्रित भए पनि आवश्यकताअनुसार अञ्चलको जुनसुकै ठाउँमा गएर पनि उहाँ संगठनको काममा जुट्नुहुन्थ्यो । हो, त्यस बेला मैले यही नेतृत्वदायी साथीहरूको पङ्क्तिमा मुख्य गरी भर परेर लुम्बिनीको कामलाई अगाडि बढाउने योजना बनाउनु परेको थियो ।

    प्रत्येक जिल्लामा जिल्ला कमिटीहरू त थिए, तर पनि यिनै नेतृत्वका कमरेडहरू नै मेरा लागि मुख्य आधार बन्नुभएको थियो । आफ्नो घर परिवार छोडेर भूमिगत कार्यकर्ताका रूपमा हिँड्नु भएका भूमिश्वर ढकाल (रूपन्देही) र रामप्रसाद भट्टराई (पाल्पा–गुल्मी) जुन उत्साह र निष्ठाका साथ र सांगठनिक काममा उत्रनु भएको थियो, त्यसलाई अहिले पनि मैले बिर्सन सकेको छैन । अत्यन्त समर्पण भावका साथ गुल्मीको पार्टी काममा लाग्नु भएका कौशल पोखरेल साँच्चै, त्यस बेला दिगाम क्षेत्रमा पार्टी कामको आधार बन्नु भएको थियो ।

    त्यस बेला हामीहरू पार्टी कामलाई अगाडि बढाउन, विस्तार गर्न र थप व्यवस्थित बनाउन विशेष योजनाका साथ लागेका थियौँ । भूमिगत ढाँचामा बनेका संगठन तथा त्यस अनुरूपको कार्यकर्ता पङ्क्तिमा भर परेर मात्र पार्टी काम विस्तार गर्न कठिनाइ भइरहेको कुरालाई विश्लेषण गर्दै खुला क्षेत्रमा रही जनताको बीचमा प्रतिष्ठा प्राप्त गरेका व्यक्तिहरूलाई समेत समेट्नु पर्ने, कामको जिम्मा दिनुपर्ने आवश्यकतालाई हामीले महसुस गरेका थियौँ । यसै उद्देश्यका साथ हामीले आफ्ना योजना र पहललाई अगाडि बढाउन चाहेका थियौँ । यही सिलसिलामा रूपन्देही (भैरहवा) मा जनताको बीचमा लोकप्रियता प्राप्त गर्नु भएका धनपति उपाध्याय हाम्रो आधार बन्नु भएको थियो, गोपीरमण उपाध्याय त यसै पनि वामपन्थी रङ्ग लागिसकेका, वामपन्थीकै रूपमा परिचित बौद्धिक व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो नै । यति मात्र होइन, उहाँ त स्वयं भूमिगत ‘माले’सित भित्रभित्रै आबद्ध पनि भइसक्नुभएको थियो ।

    रिद्धि प्याकुरेल आफ्नो सिंगो परिवारसहित सक्रिय भूमिका खेलिरहेको राम्रो साथी हुनुहुन्थ्यो । यसबहादुर थापा त भैरहवामा हाम्रो पार्टीको आधार नै हुनुहुन्थ्यो । … तेजप्रसाद कँडेल, ऋषिराम भुसाल र दिल साहनीहरू बौद्धिक व्यक्तिका रूपमा चिनिनुहुन्थ्यो । रामचन्द्र भट्टराई साहित्यिक–सांस्कृतिककर्मी तथा पत्रकारका रूपमा स्थापित हुनुहुन्थ्यो । उहाँले त्यस बेला ‘दैनिक निर्णय’ भन्ने पत्रिकाको सम्पादक भएर भूमिका खोलिरहनु भएको थियो । विद्रोही ‘मुक्ति मोर्चा’ समूह कोकेमा सम्मिलित भएपछि पुष्पलाल समूहमै सक्रिय तथा एक समय पूर्णकालीन भूमिगत कार्यकर्ताका रूपमा खट्नुभएकी राधा ज्ञवाली बुटवलमा एउटा निजी स्कुल सञ्चालकको आवरणमा रहनु भएको थियो ।

    लुम्विनीका अगुवा साथीहरुसहित मदन-आश्रित सहित विष्णु पौडेल, गोविन्द कोइराला, भरत पोखरेल लगायतका अगुवाहरुसँग कन्चनपुर, महेन्द्रनगरमा ।

    बुटवलका बाबुराम आचार्य हाम्रो लागि एउटा महत्त्वपूर्ण आधार हुनुहुन्थ्यो । निरङ्कुश पञ्चायती व्यवस्थाका प्रबल पक्षधर माइतीका मान्छेहरू भए पनि पार्टी काम र साथीहरूलाई सहृदयताका साथ सघाउने सीताजी हाम्रो लागि एउटा भरोसाको व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो । पाल्पामा यो काम झपेन्द्र जि.सी., कुलप्रसाद नेपाल र दयाराज बस्यालहरूले गरिरहनुभएको थियो । नवलपरासीमा यो भूमिका ईश्वरी पाण्डे, चन्द्रमणि खराल र वृहस्पति अधिकारी गुल्मीमा भूमिगत ‘माले’ भनेर चिनिए पनि कमल श्रेष्ठले एक्लैजस्तो यो भूमिकामा अगुवाइ गरिरहनु भएको थियो । अर्घाखाँचीमा पीताम्बर भुसाल, पीताम्बर सारु, नेत्र बहादुर क्षेत्री, गुणनिधि भुसाल, मोती खनाल, गच्छे खोलाका नारायण खनाल, जनार्दन खनाल, जयप्रकाश ‘किसान’ र रामजी घिमिरे आदिहरूले यो फाँट सम्हालिरहनु भएको थियो ।

    यो भूमिका पूरा गरिरहँदा त्यसबेला मोती खनाल र जनार्दन खनालले भोग्नुपरेको गिरफ्तारी र यातना वर्णन गरिनसक्ने खालको थियो ! त्यसबेला पञ्चायती प्रशासनले गिरफ्तार गरी चरमा यातना दिइएका मोती खनाल र जनार्दन खनालको यातनाका कारण थिलथिलो बनेको उहाँहरूको अनुहार अहिले पनि झलझली सम्झिरहेको छु । अहिले पनि जब जब जनार्दन कमरेडसित भेट हुन्छ, त्यसै बेलाका कुरा सम्झँदै उहाँप्रति आदर भाव जागेर आउँछ । त्यस बेलाको चरम दमनका बीच प्रतिरोधी मानसिकता बोकेका रामजी घिमिरेसित गरेका कुराकानीहरू अहिले पनि मेरो सम्झनामा ताजै छन् ।

    यिनै साथीहरूलाई आधार मानी, मूलतः यिनै साथीहरूलाई नै केन्द्र गरेर हामीहरूले आफ्नो स्थितिलाई झन्झन् सुदृढ र फराकिलो पार्दै लगिरहेका थियौँ र यसको संगठित अभ्यास हामीले २०४३ सालको ‘जनपक्षीय’ उम्मेदवारी मार्फत गरेका थियौँ । निर्दलीय र निरङ्कुश पञ्चायती व्यवस्थाको समूल अन्त्यका लागि स्वयम् पञ्चायतले आयोजना गरेको निर्वाचनमा भाग लिने र त्यसकै भण्डाफोर गर्ने कामलाई एउटा अभियानको रूपमा हामीले चलाएका थियौँ । त्यस बेला जनपक्षीय हस्तक्षेप अभियानमा हामीले कुशलता देखाएका थियौँ र त्यसमा ठूलो सफलता पनि प्राप्त गरेका थियौँ । वास्तवमा यही अभियानमा त्यस बेलाको ‘माले’ पार्टीले आफूलाई राष्ट्रव्यापी सशक्त पार्टीका रूपमा उभ्याउन सफलता प्राप्त गरेको थियो । त्यस बेला भूमिगत ‘माले’ पार्टीका कार्यकर्ताहरूले यसको सफल प्रयोग गरेका थिए र लुम्बिनीमा पनि हामीले त्यसको सफल प्रयोग गरेका थियौँ । भूमिगत संगठन, भूमिगत रूपमा क्रियाशील सशक्त कार्यकर्ता पङ्क्ति तथा त्यसैको नेतृत्व र योजनामा परिचालित निरङ्कुश व्यवस्थाको विरोध र भण्डाफोर गर्ने अभियान ! कस्तो कुशल संयोजन थियो, त्यस बेला !

    त्यो बेलाका लुम्बिनीका विद्यार्थी नेताहरू

    यो अभियानको एउटा महत्त्वपूर्ण पाटो थियो– विद्यार्थीहरूको निरङ्कुश व्यवस्थाका पक्षधर गुन्डाहरू विरुद्धको लडाइँ । ती गुन्डाहरू ‘राष्ट्रव्यापी विद्यार्थी मण्डल’का रूपमा संगठित हुने गर्थे र तत्कालीन पुलिस–प्रशासनद्वारा संरक्षित हुने गर्दथे । अनि, तिनैका बलमा उनीहरू प्रजातन्त्र पक्षधरहरूमाथि हमला गर्थे । तिनीहरूलाई त्यस बेला ‘मण्डले’ भनेर चिनिन्थ्यो । त्यस बेला त्यस्ता ‘मण्डले’हरूको गढ मानिन्थ्यो, लुम्बिनीको रूपन्देही, खास गरी भैरहवा–बुटवल क्षेत्र ।

    त्यस बेला मण्डलेहरू विरुद्धको लडाइँमा अग्रिम मोर्चामा रहनुभएका हाम्रो पार्टी पक्षधर अनेरास्ववियूका विद्यार्थी नेताहरूमा घनश्याम भुसाल, विजय पौडेल, बालकृष्ण चापागाईँ, कृष्ण पौडेल, कृष्ण न्यौपाने, शिवहरि अधिकारी, पुरुषोत्तम घिमिरे, बलबहादुर आचार्य, होमप्रसाद भुसाल, विष्णु घिमिरे (महिला), खेम लुइँटेल, सुरेन्द्र पोखरेल, दिलमाया विश्वकर्मा आदि हुनुहुन्थ्यो । गुल्मीमा बोमबहादुर खड्काले मण्डलेहरूसितको लडाइँमा धेरै पटक कुटाइ खानुपरेको थियो, तम्घासको माटोमा धेरै पटक रगतसमेत बगाउनु भएको थियो, उहाँले ।

    बोमबहादुर जात–थरले खड्का हो, तर उहाँ आफूलाई ‘प्रदेज’ भन्नुहुन्थ्यो, त्यस बेला । मतलब, ‘प्रगतिशील, देशभक्त र जनवादी’ ! उहाँको समर्पण र निष्ठालाई नै व्यक्त गर्दथ्यो, यसले पनि । यी साथीहरूले मण्डले विरोधी लडाइँमा धेरै पटक कुटाई खानुपरेको थियो र गम्भीर घाइतेसमेत हुनुपरेको थियो । मण्डलेहरूबाट पटक पटक कुटाइ खाएर दाँत भाँचिएर सुन्निएको अनुहारसहित गम्भीरताका साथ कुरा गर्न आउनु भएका विजय पौडेल र कृष्ण पौडेललाई म अहिले पनि झलझली सम्झिरहेको छु ।

    अहिले पनि कृष्ण पौडेललाई भेट्दा वा उहाँका भाँच्चिएका अगाडिका दाँत देख्दा त्यस बेलाका घटनाहरू मेरो मस्तिष्कमा नाच्न थाल्छन् । त्यस बेला मण्डलेहरूको संगठन एउटा फासिष्ट संगठनका रूपमा विद्यार्थीहरू र आम जनताको बीचमा चिनिँदै थियो । वास्तवमा, त्यस बेला लुम्बिनीका हाम्रा युवा साथीहरूले निरङ्कुश व्यवस्थाले योजनाबद्ध रूपमा हुर्काएका फासिष्ट तत्त्वसित बहुतै साहसका साथ मुकाबिला गरिरहनुभएको थियो ।

    त्यो सम्मेलनमा मदन भण्डारीको उपस्थिति विशेष आकर्षणको विषय बनेको थियो । पार्टी भूमिगत नै भए पनि बिस्तारै बिस्तारै पार्टी पङ्क्तिभित्र उजागर हुँदै गरेको उहाँको व्यक्तित्वले सबैलाई आकर्षित गरिरहेको थियो, उहाँलाई नै केन्द्र गरेर पार्टीभित्र एक किसिमको आत्मविश्वास र भरोसाको भावना सञ्चार भइरहेको थियो ।

    लुम्बिनीमा पुगेपछि मलाई थाहा भयो – काठमाडौं बाहिर बुटवल–भैरहवा नै यस्तो ठाउँ रहेछ, जहाँ प्रशस्त पत्र–पत्रिकाहरू प्रकाशित हुँदा रहेछन्, अझ वामपन्थी विचार भएका पत्रकार र पत्रिकाहरूको संख्या उल्लेखनीय रहेको कुरा त त्यहीँ पुगेपछि मात्र जानकारी पाएँ, मैले ।  हामीहरूले आफ्नो कामलाई विस्तार गर्ने र व्यवस्थित गर्ने सिलसिलामा ती सबै पत्र–पत्रिकाहरूलाई अधिकतम उपयोग गर्ने – प्रयोग गर्ने नीति र योजना बनाएर लाग्यौँ ।

    भैरहवाबाट प्रकाशित हुने ‘दैनिक निर्णय’ होस्, ‘दैनिक लुम्बिनी’ होस्, वा ‘एक्सरे’ होस् वा पाल्पाबाट प्रकाशित हुने ‘सत्य’ साप्ताहिक होस् – यी सबैमा हामीहरूले कुनै न कुनै किसिमले आफ्नो प्रभाव, गतिविधि र पकडलाई योजनाबद्ध रूपमा अगाडि बढाउने प्रयत्न थालेका थियौँ । पार्टी पक्षधर केही साथीहरूले पुस्तक पसलहरू खोल्नुभएको थियो, ती पुस्तक पसलहरू हाम्रा लागि आफ्नो प्रभावबाट प्रकाशित भएका पुस्तक र पत्र–पत्रिकाहरू विक्री वितरण गर्ने महत्त्वपूर्ण ठाउँहरू मात्र थिएनन्, भूमिगत सम्पर्कका लागि खुला विन्दुहरू पनि थिए ।

    बुटवलका कृष्ण पाण्डे र बालकृष्ण चापागाईँ तथा पाल्पाको तानसेनमा मीनप्रसाद गैरेहरूले यो काम गरिरहनुभएको थियो । विभिन्न साथीहरू, खास गरी विद्यार्थी क्षेत्रका साथीहरूलाई यस क्षेत्रको काममा हामीले किटानीका साथ जिम्मेवारी पनि तोकेका थियौँ । यस किसिमको कामले राम्रै परिणाम दिन थालेको थियो ।

    लुम्बिनीमा पार्टी कामको जिम्मा लिएपछि त्यहाँका किसान जनताले चलाएका ऐतिहासिक संघर्षहरूबारे अध्ययन गर्ने, जाँच पडताल गर्ने, वर्तमान सन्दर्भमा शिक्षा र अनुभव लिने चाहनाले मलाई सार्है हुट्हुट्याइरहेको थियो । नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनमा लुम्बिनी अञ्चल एउटा उर्वर भूमिको रूपमा रहेको कुरा त्यहाँ काम गर्न थालेपछि मात्र मलाई राम्ररी थाहा हुँदै गयो । जति–जति मैले लुम्बिनीबारे बुझ्दै गएँ, त्यति नै लुम्बिनीलाई बुझ्ने मेरो त्यो चाहना झन् झन् जागृत बन्दै गएको थियो ।

    यस क्रममा मैले जीवराज आश्रित, मोदनाथ प्रश्रित, एकदेव आले, वामदेव गौतम, सिद्धिनाथ ज्ञवाली, देवेन्द्र घिमिरे, एकदेव ज्ञवाली, भीमनारायण थारु आदि स्थापित व्यक्तिहरूले निर्वाह गर्नुभएको भूमिका र योगदानलाई बुझ्ने मौका पाएँ । नेतृत्वदायी तहमा रहेका केशरमणि पोखरेलको विवादास्पद भूमिकाबारे पनि साथीहरूले बताउनु भएको थियो ।

    बर्रे संघर्षका डोबहरू

    तीसको दशकमा सिङ्गो अञ्चलमा कम्युनिष्ट पार्टीको (कमरेड पुष्पलालले नेतृत्व गरेको कम्युनिष्ट समूहको) नेतृत्वमा सञ्चालित किसानहरूको आन्दोलन; पछिल्लो समयमा सशस्त्र संघर्ष सञ्चालन गर्ने योजना अन्तर्गत भएको ‘बर्रे संघर्ष’; यस क्रममा भएको डरलाग्दो सरकारी दमन, गिरफ्तारी तथा त्यसको प्रतिरोध र ठूलो संख्यामा कार्यकर्ताहरूको पलायन आदि घटना–प्रसङ्गले लुम्बिनी अञ्चललाई नै कम्युनिष्ट पार्टीको ‘हट वेल्ट’का रूपमा चिनाएको थियो ।

    ‘बर्रे संघर्ष’ एउटा यस्तो संघर्ष थियो, जुन घटनामा सयौँको संख्यामा कार्यकर्ता तथा समर्थकहरूको गिरफ्तारी भएको थियो । (यसै प्रसंगमा गिरफ्तारीमा पर्नुभएका बेदुराम भुसाल, बुद्धिबहादुर रायमाझी, भेषराज ढुंगाना, रामचन्द्र पौडेल, हेमनाथ भुसाल र प्रभाकृष्ण पौडेल आदि साथीहरू लामो कारावासपछि रिहाइ हुने बित्तिकै भूमिगत ‘माले’ सितको सम्पर्कमा आएर पार्टी काममा जुटिसक्नु भएको थियो ।

    उहाँहरूमध्ये प्रायः सबै साथीहरूले त्यस बेलासम्म नेतृत्व गरिरहेका केशरमणिको अवसरवादी–आत्मसमर्पणवादी अडान र चरित्रप्रति असहमति जनाउँदै उनलाई अस्वीकार गरिसक्नु भएको थियो । धेरैको जेलभित्रै ‘झापाली क्रान्तिकारीहरू’सित सम्पर्क भइसकेको  थियो ।) यस क्रममा कम्युनिष्ट आन्दोलनमा नेता–कार्यकर्ताहरूको उल्लेखनीय पङ्क्ति समेत मैदानमा तयार  हुन पुगेको थियो । प्रतिरोधी भावनाले भरिएका, कम्युनिष्ट चेतना र समर्पणले ठूलो संख्यामा कार्यकर्ताहरू मैदानमा निक्लिएका थिए । भूमिगत र पूर्णकालीन भएर जनतालाई संगठित गर्ने क्रममा यिनीहरू तयार भएका थिए । गिरफ्तारी, जेल, यातना मात्र होइन; पलायन र निष्ठाच्यूतहरूको पङ्क्ति समेत देखा परेको थियो, त्यस बेला ।

    भूमिगत कालमा लुम्बिनीको पहाडी जिल्ला गुल्मीको कार्यक्षेत्रबाट विदा हुँदै एकजना अगुवा नेता ।

    एउटा अनौठो तर सुखद संयोग – यी सबै ऐतिहासिक प्रसंगसित गाँसिएका धेरै व्यक्तिहरू जीवित नै हुनुहुन्थ्यो । त्यति मात्र होइन, राजनीतिक रूपमै उहाँहरूमध्ये धेरै सक्रिय नै हुनुहुन्थ्यो । अझ, मेरा लागि सुखद संयोग नै थियो– तीमध्ये कतिपय त हाम्रै पार्टीमा हुनुहुन्थ्यो, एउटै कमिटीमा समेत थियौँ । आन्दोलनको जीवित इतिहासका रूपमा रहनुभएका आदरणीय सिद्धिनाथ ज्ञवाली, आन्दोलनको खोज अनुसन्धान तथा समीक्षामा विशेष रुचि राख्ने देवेन्द्र घिमिरे, थारु समुदायबाट आसलाग्दो किसिमले विकसित हुनुभएका भीमनारायण थारु, लोकप्रियता, सहजता र सिर्जनाका धनी कमल श्रेष्ठ; गिरफ्तारी, यातना र लामो जेल जीवनको प्रतिकूलतामा पनि आस्थाको धरहरालाई झुक्न नदिने र सधैँ अध्ययन–चिन्तन–मननमा रुचि राख्नुहुने बेदुराम भुसाल; आफ्नो औपचारिक अध्ययनको सिलसिलामा कलेजमा प्रवेशसम्म नपाए पनि स्वअध्ययन, लेखन तथा संगठित प्रस्तुतिका हिसाबले लोभलाग्दो किसिमले हुर्किरहनुभएका प्रदीप ज्ञवाली; प्रतिकूलतामा पनि कम्युनिष्ट आन्दोलनमा लागेर जीवन बिताउन प्रतिबद्ध शान्ता मानवी, कम्युनिष्टका रूपमा चिनिएका गुणनिधि भुसाल; संघर्षशील र किसान जनताको बीचमा स्थापित पीताम्बर भुसाल र टंक पोखरेल आदि लगायतका थुप्रै साथीहरू संगठित रूपमा क्रियाशील रहेको मैले पाएको थिएँ । यी सबै साथीहरू आ–आफ्ना ठाउँमा स्थापित, क्रियाशील र यसैकारणले अगुवासमेत हुनुहुन्थ्यो ।

    हाम्रो पार्टीमा बाहेक अन्य वाम समूहहरूमा पनि यस्तो ऐतिहासिक पृष्ठभूमि भएका साथीहरू  हुनुहुन्थ्यो । ‘माले’ पार्टीमा त हुनुहुन्थेन, तर सबै वामपन्थीहरूको बीचमा र आमजनसमुदायको बीचमा पनि लोकप्रिय हुनुहुन्थ्यो – बी.आर. राई । उहाँलाई मैले प्रत्यक्ष भेट त गर्न पाएको थिइनँ, तर उहाँका बारेमा मैले धेरै राम्रा र अनुकरणीय कुराहरू सुन्ने गरेको थिएँ । केशव ज्ञवाली, हरि ज्ञवाली र मोहनलाल आचार्य त्यस बेला कमरेड मनमोहन अधिकारीले नेतृत्व गरेको नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी)का त्यस क्षेत्रका स्थापित नेताहरूमा पर्नुहुन्थ्यो । उहाँहरूको प्रभाव र प्रतिष्ठा राम्रै थियो । हामी ‘माले’हरू त्यस बेला उहाँहरूलाई ‘संशोधनवादी’ कम्युनिष्टका रूपमा हेर्थ्यौँ । त्यस बेलाको हाम्रो दृष्टिकोणले यस्तै विश्लेषण गर्ने गरेको थियो । उग्र वामपन्थी अतिवादबाट हामी राम्ररी मुक्त नभइसकेका कारणले पनि हाम्रा कतिपय विश्लेषणहरू प्रभावित थिए – हेर्ने दृष्टिकोणमा समेत पनि यस्तै एकाङ्गीपन प्रकट हुने गरेको थियो ।

    जसलाई बिर्सिँदा अन्याय हुन्छ

    दलबहादुर राना, घनश्याम ज्ञवाली र यमनाथ पाठक–यी गाउँहरूका नेता मात्र नभएर सिंगो पूर्वी पाल्पा कै भूमिगत ‘माले’ पार्टीका उदीयमान नेताको रूपमा चिनिनुहुन्थ्यो । मैले लुम्बिनीमा पार्टी कामको जिम्मा लिएपछि चन्द्रगढी, झापामा रहेका जागरूक युवा भरत पोखरेल शिक्षकका रूपमा रही त्यस भेगलाई संगठित गर्ने काममा योगदान पुर्‍याउन आएपछि, धेरै लाभ पुगेको थियो । त्यस बेला भरतको राजनीतिक जागरूकता अत्यन्त उत्साहजनक थियो । यस्तै, भोजप्रसाद श्रेष्ठ स्थानीय तहमा स्थापित भइरहनु भएको थियो । यी गाउँमा यिनै साथीहरूको समीपमा मैले महत्त्वपूर्ण समय बिताएको छु ।

    म अहिले पनि सम्झन्छु– यमनाथ, उहाँकी आमा र स–साना नानीहरूलाई । यमनाथ सार्‍है असल र समर्पित लाग्नुहुथ्यो,  मलाई । माओवादीले सञ्चालन गरेको हिंसात्मक द्वन्द्वमा उहाँ सेनाको गोलीबाट मारिनु भएछ । सुनेँ, पछिल्लो कालमा माओवादीतिर लाग्नुभएको थियो रे ! उहाँ जता लागे पनि उहाँको हत्याको खबरले मेरो मनलाई विह्वल बनाएको थियो, त्यस बेला मलाई आफ्नो मन चिरिएजस्तो भएको थियो र मैले आमा, उहाँकी श्रीमती र स–साना नानीहरूलाई फेरि सम्झेको थिएँ । घनश्याम ज्ञवाली पनि माओवादी बनेका कारण मारिनु भएछ ! माओवादी हिंसाको अविवेकी अभियानले धेरै असल मानिसहरू मारिएको कुराले मेरो मनलाई छियाछिया पार्ने गरेको छ । अहिले यी तीन जनामा केवल दलबहादुर राना त्यस भेगको (नेकपा एमाले) को नेता भएर टिक्नुभएको छ ।

    तानसेन पश्चिमका छहरा र अर्गली, उत्तरतिरका दर्लमडाँडा र रम्घा, सिद्धेश्वर, देउराली, कुसुम खोला आदि सुन्दर गाउँहरू बिसौँ वर्ष बितिसक्दा पनि मेरो मनमस्तिष्कबाट हट्न सकेका छैनन् र यिनीहरूसित गाँसिएका अविस्मरणीय प्रसंंग र सानिध्यतालाई मैले बिर्सन सकेको छैन । यी पाल्पाको सबै दृश्यसित सधैँ गाँसिएर आउनुहुन्छ–एकप्रसाद भण्डारी, झपेन्द्र जी.सी., दयाराज बस्याल र कुलप्रसाद नेपाल । अर्घाखाँची, मैले पार्टी काम गर्दाको मनले विशेष खाएका जिल्लाहरू मध्येको एउटा जिल्ला !

    लुम्बिनीको पार्टी कामको प्रसंगमा गोपाल शाक्यको भूमिका र उहाँसित गाँसिएका प्रसङ्गको चर्चा नगर्दा अधूरो हुन्छ जस्तो लाग्छ मलाई । काठमाडौंको नेवार व्यापारी परिवारको छोरा गोपाल शुरुदेखि वामपन्थी राजनीतिबाट प्रभावित हुनुभयो । यस क्रममा ऐतिहासिक झापा संघर्षबाट प्रभावित हुनुभयो र यसैको पक्षमा गतिविधि गरेका कारण दश वर्षको लागि जेलसमेत पर्नुभयो । जेलमा त उहाँको झन् ‘झापाली क्रान्तिकारी’ बन्दीहरूसित प्रत्यक्ष सम्पर्क–सम्बन्ध हुन पुग्यो ।

    चार वर्षको अवधिमा मैले यो जिल्लालाई सयौँ पटक पूर्व–पश्चिम, उत्तर–दक्षिण हिँड्दै छिचोलेको छु । पाल्पाको पश्चिममा पर्ने छहराबाट खिदिम–हर्रा बोट हुँदै पाली, ढिकुरा–किमडाँडा–धनचौर हुँदै पश्चिम लागेर झिम्रुक नदी तरेको छु । अर्घाखाँचीमा धनचौर हाम्रो त्यस्तो आधार गाउँ थियो, जहाँ पीताम्बर भुसालले स्थापित नेताका रूपमा भूमिका खेलिरहनु भएको थियो । पीताम्बर जीको र पार्टीको पनि राम्रो प्रभाव भएका कारण भूमिगत ‘माले’ पार्टीको चौथो राष्ट्रिय महाधिवेशन गर्ने एउटा सम्भावित ठाउँका रूपमा भएको जाँच पडतालसमेत हामीले गरेका थियौँ ।

    माधव कुमार नेपाल र जीवराज आश्रितसहित मैले कार्यक्रमका लागि त्यो गाउँको सम्भावनाबारे राम्ररी जाँच पडताल गरेको थिएँ । तर पछि सबै प्रतिनिधिहरूलाई त्यहाँ सुरक्षित पुर्‍याउन जोखिमपूर्ण हुने विश्लेषणका आधारमा त्यो ठाउँमा महाधिवेशन हुन नसक्ने भनेर हामी निष्कर्षमा पुगेका थियौँ । पछि त्यही कार्यक्रम हामीले सिरहामा गर्‍यौँ । दक्षिण खाँची लाग्नुपर्दा सीतापुर हाम्रो महत्त्वपूर्ण आधार गाउँ थियो । नेत्र बहादुर क्षेत्रीलाई केन्द्र गरी हामी त्यस क्षेत्रमा आफ्ना गतिविधिहरू गर्ने गर्दथ्यौँ । खन, खनदह र हंसपुर सदरमुकाम उत्तरका हाम्रा महत्त्वपूर्ण आधार थिए ।

    अहिलेको सदरमुकाम सन्धिखर्क त्यस बेला ढिकुरा, किमडाँडा र अर्घा गाउँहरूमा बाँडिएको थियो भन्दा हुन्छ । त्यस बेला पनि सदरमुकाम रहेको चुत्राबेसी–सन्धीखर्कले हामीलाई राम्रो आधार दिएको थियो । त्यहाँ गुणनिधि भुसाल हाम्रा लागि मुख्य आधार हुनुहुन्थ्यो । गुल्मीका प्रायः धेरै गाउँहरू कम्युनिष्ट राजनीतिबाट प्रभावित थिए, रिडीको नामबाट बहु परिचित रुरु गाविसमा पर्ने भडकुवा गाउँ पुरानो आधार गाउँका रूपमा स्थापित थियो । युवराज ज्ञवालीले आफ्नो राजनीतिक जीवनको महत्त्वपूर्ण समय त्यहीँ बिताउनु भएको र उहाँले गरेका कामका प्रभाव र असर भडकुवामा र त्यसका वरपर मात्र होइन, जिल्लाभरि नै देख्न सकिन्थ्यो ।

    त्यसो त लुम्बिनीमा कम्युनिष्ट पार्टीको राजनीतिक–सांगठनिक काममा विगतदेखि धेरै नेता–कार्यकर्ताहरूले भूमिका खेल्नु भएको छ – योगदान गर्नुभएको छ । एक समय कमरेड पुष्पलालले नेतृत्व गरेको कम्युनिष्ट समूहका नेता–कार्यकर्ताहरूले नेतृत्व गरेको, एकछत्र त्यसैको प्रभावमा रहेको लुम्बिनी, पछिल्लो कालमा विद्रोही ‘मुक्ति मोर्चा’ समूह हुँदै ‘माले’को प्रभावमा पुगेको थियो । ‘माले’ भएपछि त्यहाँ प्रदीप नेपाल, जीवराज आश्रित, मोदनाथ प्रश्रित, गोपाल शाक्य, डिबी सिंहहरूले नेतृत्व गर्नु भएको थियो । पछिल्लो समयमा प्रदीप नेपालपछि म पुगेको थिएँ म सम्भवतः लगातार लामो समयसम्म बस्ने सचिव थिएँ, त्यहाँ । …

    गोपाल शाक्यका दुर्दिन र कार्यकर्ताको आँसु

    लुम्बिनीको पार्टी कामको प्रसंगमा गोपाल शाक्यको भूमिका र उहाँसित गाँसिएका प्रसङ्गको चर्चा नगर्दा अधूरो हुन्छ जस्तो लाग्छ मलाई । काठमाडौंको नेवार व्यापारी परिवारको छोरा गोपाल शुरुदेखि वामपन्थी राजनीतिबाट प्रभावित हुनुभयो । यस क्रममा ऐतिहासिक झापा संघर्षबाट प्रभावित हुनुभयो र यसैको पक्षमा गतिविधि गरेका कारण दश वर्षको लागि जेलसमेत पर्नुभयो । जेलमा त उहाँको झन् ‘झापाली क्रान्तिकारी’ बन्दीहरूसित प्रत्यक्ष सम्पर्क–सम्बन्ध हुन पुग्यो । उहाँ झापाली क्रान्तिकारीहरूका त्यस बेलाका अगुवा सीपी मैनालीसहित नख्खु जेलबाट सुरूङ्ग खनी निस्कन सफल हुनुभयो । सुरूङ्गबाट भाग्नेहरूमध्ये केही साथीहरू गिरफ्तार हुनुभयो । तर गोपाल शत्रुका आँखा छल्दै भारतको आसाम पुग्नुभयो, त्यहीँबाट नेपालमा रहेका क्रान्तिकारीहरूको केन्द्र ‘कोकेन्द्र’ सित सम्पर्कमा आउनुभयो र सल्लाह अनुसार नै लुम्बिनीमा पुगेर भूमिगत काममा जुट्नुभयो ।

    उहाँले २०३४ साल साउनमा भारतको नौतनवाबाट लुम्बिनी प्रवेश गर्नुभएको थियो र त्यही सालको फागुनमा नवगठित कोके अन्तर्गत नवलपरासीको सचिव बनेर काम सम्हाल्न थाल्नुभएको थियो । त्यसपछि उहाँ ‘पश्चिम–दक्षिण क्षेत्र’ नामकरण गरिएको ‘लुम्बिनी’को सदस्य समेत हुनुभयो । यहीँबाट उहाँले २०३५ साउनमा सम्पन्न ‘कोके’ को ‘तेस्रो सम्मेलन’मा सहभागी हुनुभयो । जीवराज आश्रितपछि मोदनाथ प्रश्रितलाई त्यस क्षेत्रको सचिव बनाएपछि गोपाल त्यहाँको उपसचिव बन्नुभयो । २०३७ को जेठ महिनामा मोदनाथ प्रश्रित गिरफ्तार भएपछि गोपाल सचिव बन्नुभयो । गोपाल शाक्यको एउटा स्वभाव के थियो भने उहाँ गतिविधिहरूमा जति सक्रिय हुनुहुन्थ्यो – विकसित परिस्थितिअनुसार चिन्तन–मननमा पनि त्यत्तिकै अगाडि हुनुहुन्थ्यो ।

    शीतयुद्धले ढल्दो स्थितिसँगै अन्तर्राष्ट्रिय कम्युनिष्ट तथा समाजवादी आन्दोलनसित गाँसिएर उठेका थुप्रै प्रश्नहरूले उहाँको चिन्तनशील मनस्थितिलाई हल्लाइदिएको थियो । त्यसै प्रसंंगमा ‘माओत्सेतुङ्ग विचारधारालाई मार्गदर्शक सिद्धान्त मान्न नहुने’ र ‘सोभियत संघलाई कमजोरीहरूका बाबजुद समाजवादी मुलुक स्वीकार गर्नुपर्ने’ भन्ने विषयमा गोपालले बहस चलाउन थाल्नु भयो । गोपालले जतिसुकै जबर्जस्त रूपमा कुरा उठाए पनि त्यति बेलाको ‘माले’ पार्टीले त्यसलाई सुन्ने–स्वीकार गर्न सक्ने स्थिति नै थिएन ।

    स्थिति कस्तो बन्यो भने एकातिर गोपाल शाक्य आफ्ना विचारमा जबरजस्त रूपमा दृढ बनिरहनु भएको थियो भने अर्कोतर्फ ‘माले’ पार्टीको नेतृत्व पनि उहाँमा देखा परेको त्यो ‘विचलन’का विरुद्धमा कडा रूपमा प्रस्तुत हुने ‘मुड’मा थियो । परिणाम के भयो भने – २०३८ सालमा उहाँले (१४ बुँदे) फरक मतको लिखित दस्ताबेज पार्टीमा बुझाउनु भयो भने २०३९ साल चैतमा उहाँलाई पार्टीबाट हटाउने निर्णय गरियो । उहाँलाई पार्टीबाट हटाउने क्रममा त्यस बेला ‘माले’ पार्टीका महासचिव सीपी मैनालीले पार्टीका मान्यता ‘अटल, अचल र अविचारणीय’ भनी गोपाल शाक्यका विचारहरूलाई पूर्ण रूपले अस्वीकार गरिएको जानकारी गराउनु भएको थियो ।

    पार्टी सदस्यबाट निष्कासन गरिएपछि गोपाल शाक्यका दुर्दिनहरू सुरु भए । पार्टीबाट उहाँलाई कहीँ कतै खान–बस्नसमेत नदिन आदेश गरियो । गोपालको प्रभावमा रहेका कार्यकर्ताहरूले रुँदै पार्टीको त्यो निर्देशनको पालना गरे । यहाँसम्म कि सुकुमबासी बस्तीमा जनतन जीवन धान्न पुग्नु भएका गोपालजीका ससुरालाई रूपन्देहीको खैरेनीबाट उठीबास लगाइयो ! … त्यसपछि गोपाल एक किसिमले बिल्लीबाठ हुँदै भारत प्रवास र आफ्नो सम्पर्कमा रहेका विभिन्न जिल्लाका कार्यकर्ताहरूसित भेटघाटमा लाग्नु भयो ।

    जेल तोडेर भागेको खतरनाक क्रान्तिकारीको यो के हालत भयो होला ! तर ‘वामपन्थी एकता सम्मेलन मञ्च’ गठन गर्दै गोपाल अगाडि बढिरहनु भयो । त्यो बीचमा कम्युनिष्ट आन्दोलनबाट पलायन हुनुभएन, खाली आफ्नो पार्टीले लिएका उग्र वामपन्थी अतिवादी विचारप्रति कडा असहमति भने राख्न पछि पर्नुभएन । गोपालीजीको यो विचार, आचरण र गतिविधिले ‘माले’ पार्टीभित्र समेत केही बहस सिर्जना गरिदिएको थियो । त्यसै क्रममा मैले लुम्बिनीमा २०४४ सालको दसैँको बेला गोपालजीलाई भेटेको थिएँ, हामीले सँगै बसेर केही कुराहरू गरेका थियौँ । …

    गोपालजीले उठाउनु भएका विषयलाई लिएर पार्टीभित्रैको बहस पनि गहिरिन थाल्यो । उहाँमा कम्युनिष्ट आन्दोलन र विचारप्रति कायम रहेको निष्ठा, कायम राख्नु भएको राजनीतिक चरित्र र क्रियाशीलतालाई हेर्दै उहाँलाई पार्टीमा ल्याउनु पर्ने माग र दबाब बढ्दै गयो । पार्टी स्वयं पनि गोपालले उठाउनु भएका विषयमा औपचारिक छलफल गर्न तत्पर भयो । (केही समयपछि त हामीले औपचारिक रूपमै माओत्सेतुङ्ग विचारधारालाई मार्गदर्शक सिद्धान्तबाट हटाउने र सोभियत संघलाई केही कमजोरी सहितको समाजवादी मुलुक हो भन्ने निष्कर्ष निकालेका थियौँ ।) यस क्रममा माधव कुमार नेपाल र म सहितको दुई सदस्यीय आयोग गठन गरियो – त्यही आयोगले छानबिन गरी पार्टीमा बुझाएको प्रतिवेदनका आधारमा गोपालजी ‘माले’ पार्टीमा पुनः स्थापित हुनुभयो । २०४६ सालको चौथो राष्ट्रिय महाधिवेशनमा उहाँ प्रतिनिधि बनाइनु भयो र केन्द्रीय कमिटीमा समेत चुनिनुभयो ।

    कमरेड गोपाल शाक्य, हाम्रो पार्टीमा एउटा यस्तो दृष्टान्त हुनुहुन्छ, जसले विचारको बहसमा आफूलाई सधैँ दृढ राख्नुभयो र पार्टीमा पुनः स्थापित समेत हुनुभयो । यो संघर्षका बीचमा थुप्रै टिका–टिप्पणी, खतरा र अपमानसमेत उहाँले सहनु पर्‍यो । सिङ्गो परिवारले समेत यही नियती झेल्नुपर्‍यो । लुम्बिनीको पार्टी कामसित मात्र होइन, नेकपा (एमाले)को पार्टी जीवनमा गोपाल शाक्यप्रति यही पृष्ठभूमिका कारणले मेरो सधैँ आदर भाव रहिरहेको छ । जहिले पनि मलाई उहाँप्रति सम्मान भाव व्यक्त गरिरहूँ जस्तो लाग्छ ।

    मदन आश्रित र केपी ओलीको प्रसंग

    लुम्बिनीबाट जब मैले उपत्यकामा आउनुपर्ने भयो, त्यस बेला अञ्चल स्तरीय सम्मेलनको आयोजना गरिएको थियो र त्यो सम्मेलन त्यही मदन पोखरा र त्यहीँ केशवजीकै घरमा आयोजना गरिएको थियो । त्यो सम्मेलन भूमिगत “माले” पार्टीले आफ्नो चौथो महाधिवेशन आयोजना गरेको लगत्तै आयोजना गरिएको थियो । मदन भण्डारी त्यही चौथो राष्ट्रिय महाधिवेशनबाट पार्टीको महासचिवमा चुनिनु भएको थियो । लुम्बिनीको उक्त सम्मेलनमा मदन भण्डारी नवनिर्वाचित महासचिवको हैसियतले उपस्थित हुनुभएको थियो, जीवराज ‘आश्रित’ संगठन विभाग प्रमुख तथा वरिष्ठ नेताका रूपमा केपी शर्मा ओली मपछि लुम्बिनीको जिम्मेवारी लिने सचिव (वा इन्चार्ज) का रूपमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो ।

    त्यो सम्मेलनमा मदन भण्डारीको उपस्थिति विशेष आकर्षणको विषय बनेको थियो । पार्टी भूमिगत नै भए पनि बिस्तारै बिस्तारै पार्टी पङ्क्तिभित्र उजागर हुँदै गरेको उहाँको व्यक्तित्वले सबैलाई आकर्षित गरिरहेको थियो, उहाँलाई नै केन्द्र गरेर पार्टीभित्र एक किसिमको आत्मविश्वास र भरोसाको भावना सञ्चार भइरहेको थियो । उहाँको सारपूर्ण, आकर्षक र सुसङ्गठित प्रस्तुतिका कारण सिङ्गो पार्टी पङ्क्तिले नयाँ स्तरमा आत्मविश्वास प्राप्त गरिरहेको थियो । यस्तो अवस्थामा मदन भण्डारीको उपस्थितिले सिङ्गो कार्यक्रमकै महिमा, महत्त्व र गरिमालाई बढाएको थियो । … कार्यक्रममा उहाँले प्रमुख अतिथिका हैसियतले अत्यन्त सारपूर्ण मन्तव्य दिनुभएको थियो ।

    भरखरै सम्पन्न भएको चौथो राष्ट्रिय महाधिवेशनले पारित गरेका विचार, त्यसले निकालेका निष्कर्षहरूलाई उहाँले बडो सजीव किसिमले प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । खास गरी पञ्चायती निरंकुशताका विरुद्धमा सम्भव सबै शक्तिहरूसित संयुक्त भएर अगाडि बढ्नुपर्ने अपरिहार्यता र यसका लागि पार्टीले लिँदै आएका कतिपय नीतिहरूमा समेत परिवर्तन गर्नुपर्ने – आवश्यकताबारे विशेष जोड दिनु भएको थियो । वृहत् राजनीतिक संयुक्त मोर्चाको बारेमा वहाँले उल्लेख गर्नुभएको थियो । यसका लागि वृहत् तयारीमा लाग्नुपर्ने– पार्टी पङ्क्ति त्यसको लागि स्पष्ट बन्दै परिचालित हुनुपर्ने कुरा राख्नु भएको थियो । यस्तै, आश्रित कमरेडहरूले नयाँ अवस्थामा संगठन निर्माण र परिचालनको बारेमा भनाइहरू राख्नुभएको  थियो । अन्तिममा के.पी. शर्मा ओलीलाई औपचारिक रूपमा सचिवको जिम्मेवारी हस्तान्तरण समेत गरिएको थियो ।

    सहयोद्वाहरुका साथ भूमिगत अवस्थामा ईश्वर पोखरेल ।

    …..सम्मेलनको समापन लगत्तै म आफ्नै नयाँ कार्यक्षेत्र– ‘काठमाडौं उपत्यका’का लागि हिँड्नुपर्ने मेरो योजना थियो । हिँड्ने बेलामा लुम्बिनीका अगुवा साथीहरूसित बिदा भएको थिएँ, पाल्पा खास गरी मदन पोखराका साथीहरूसित भारी मनका साथ बिदा लिएको थिएँ, केशवजीको परिवारसित बिदा हुँदा खास गरी आमासित बिदा हुने बेला त मैले आफ्ना गहका आँसुलाई रोक्नसमेत ज्यादै मुस्किल परेको थियो । उपत्यकामा हिँड्ने एक दिन अघि, दिनभरि बुटवल मिलन चोकको कोठामा बसेर ‘क्षेत्रीय कमिटी’ का साथीहरूसित समीक्षा गरेका थियौँ, आलोचना–आत्मालोचना गरेका थियौँ । सबै साथीहरूले खुला खुलस्त हिसाबले कुराहरू राख्नुभएको थियो, कमरेड देवेन्द्र घिमिरेले राख्नुभएका खराखरी कुराहरूलाई त अहिले पनि मैले बिर्सन सकेको छैन ।

    … सुख्खा नगरका ढालबहादुर ‘दाइ’ मेरा लागि त्यस्ता आदरणीय ‘दाइ’ हुनुहुन्थ्यो, जसको घरलाई पनि मैले आफ्नो विशेष बस्ने ठाउँ बनाएको थिएँ । केही समय त त्यो घरलाई सानोतिनो ‘हेडक्वार्टर’ नै बनाएको थिएँ, मेरा कतिपय महत्त्वपूर्ण ‘डकुमेन्ट’हरू र अन्य केही सामाग्रीहरू समेत त्यहाँ राख्ने गरेको थिएँ । बुटवल पुगेको बेला उहाँको घरमा रहेको कोठामा पुग्दा सहृदयताका साथ सन्चो–बिसन्चोबारे सोधपुछ गर्ने मात्र होइन, आफै अगाडि बसेर खाना–खाजासमेत खुवाउनु हुन्थ्यो । मैले लुम्बिनी रहँदाको अन्तिम समयतिर ढालबहादुरजीबाट पाएको सद्भाव र सहयोगप्रति आभार व्यक्त गर्न म उहाँकोमा पुगेको थिएँ । बिदा हुने बेलामा उहाँले विशेष आत्मीयता देखाउनु भएको थियो ।

    …लुम्बिनीमा म २०४२ कात्तिकमा पुगेको थिएँ । लगातार चार वर्ष पार्टी कामको सिलसिलामा त्यहाँ बिताउँदा बेलाबेलामा काठमाडौंमा ‘पार्टीको हेडक्वार्टर’मा पुगे – बैठकका कार्यक्रमहरूमा गएँ, नभए प्रायः सबै समय मैले त्यहीँ नै बिताएँ । काठमाडौं आउँदा मिरासित कहिलेकाहीँ भेट हुन्थ्यो, उनी काखको छोरा लिएर काभ्रेको ठूला पर्सेलबाट आएकी हुन्थिन् । ठूलो छोरा सिर्जन २०४२ साल कात्तिक ७ गते जन्मेको  थियो । ऊ जन्मेको केही समयपछि नै म मिरालाई छोडेर लुम्बिनी पुगेको थिएँ । लुम्बिनीमा पुगेपछि मैले पार्टी च्यानलबाट मिराको पत्र पाएको थिएँ – उनी काखको छोरा लिएर ठूला पर्सेलको पञ्चकन्या मा.वि.मा पठाउन गएकी थिइन् । त्यसै बेला त मलाई खासै केही लागेको थिएन ।

    तर, पछि पछि त्यस बेलाको मेरो अव्यवहारिक र अविवेकी रवैयाका कारण आफूलाई ग्लानि भइरह्यो । अहिले पनि सम्झँदा त्यस्तै अनुभूति हुन्छ । म त्यस्तो परिवारसित बेखबर भएर पार्टी कामका लागि लुम्बिनी पुगेपछि त्यस बेला सुदूर–पश्चिम क्षेत्रको जिम्मा लिनु भएका वामदेव गौतमले भेटमा मलाई व्यवहारिक हुन सम्झाउनु भएको थियो । त्यस बेला मभन्दा लामो पारिवारिक–निजी अनुभवमा खारिनु भएका वामदेव गौतमले भन्नुभएका कुरालाई मैले त्यति ध्यान दिइनँ । तर अहिले लाग्छ – कमरेड वामदेव गौतमले मलाई आफ्ना समृद्ध अनुभवको उचाइमा उभिएर ‘कमरेडली’ सल्लाह दिइरहनु भएको थियो शायद !

    त्यसै दिन ‘नाइट बस’ चढेर म काठमाडौं हिँडेको थिएँ, रातभरि झिमिक्कै नगरी मैले बाटो काटेको थिएँ र बाटोभरि लुम्बिनीमा काम गर्दाका घटना–प्रसंगहरू दिमागभरि नाचिरहेका थिए……!

  • क्रियाशील सदस्यता टुङ्ग्याउन जुट्यो कांग्रेस- २ दिनभित्र फाराम देशभर पठाउन निर्देशन

    क्रियाशील सदस्यता टुङ्ग्याउन जुट्यो कांग्रेस- २ दिनभित्र फाराम देशभर पठाउन निर्देशन

    काठमाडौं । १५ औँ महाधिवेशनको मिति घोषणा भएसँगै नेपाली कांग्रेसले क्रियाशील सदस्यताको विषय चाँडै टुङ्ग्याउने तयारी गरेको छ ।

    महामन्त्री गगन थापाले क्रियाशील व्यवस्थापन समितिको बैठक राखेर १६५ निर्वाचन क्षेत्रमा दुई दिनभित्र नयाँ सदस्यता फाराम पठाउन निर्देशन दिएका छन् ।

    समितिका सदस्य प्रकाश रसाइली स्नेहीले भने, ‘हामीले अब दुई दिनभित्र नयाँ सदस्यताको फर्म देशभर पुर्‍याउँछौं । जनसङ्ख्या र क्लस्टर संरचनालाई समेत मापदण्डका रूपमा प्रयोग गरेर सदस्यताको विषय तोकिएको सयमै हामीले सम्पन्न गराउँछौँ ।’

    सदस्यता नवीकरणका लागि सबै जिल्लाले अब सक्रियतापूर्वक काम गर्ने बताए। भातृ संस्थाबारे पनि पदाधिकारी बैठक बसेर चाँडै टुङ्ग्याउने तयारी भइरहेको बताए ।

    महामन्त्री थापा संयोजक रहेको समितिमा स्नेहीसहित योगेन्द्र चौधरी र सीता गुरुङ सदस्य छन् ।

  • तस्बिरमा योमरी पुन्ही तथा राष्ट्रिय ज्यापु दिवस

    तस्बिरमा योमरी पुन्ही तथा राष्ट्रिय ज्यापु दिवस

    काठमाडौं । मार्गशीर्ष शुक्ल पूर्णिमाका दिन अर्थात आज धानको विधिपूर्वक पूजाआजा एवं दान गरी धान्यपूर्णिमा पर्व मनाइएको छ ।

    मङ्सिरमा धान भित्र्याएपछि शुक्ल पूर्णिमामा धान, गणेश, कुलदेवता, गैडु देवता, गोठ देवता, महारुद्र, महालक्ष्मीलगायत देवताको पूजा गरी नयाँ भित्रिएको धान कुटेर चामल बनाउने त्यसबाट पीठो पिँधेर सेल, बाबर, पुरी मालपुवा र नेवार समुदायले योमरी बनाएर चढाउने परम्परा छ ।

    नयाँ धान भित्र्याएको खुसियालीमा उपत्यका लगायत देशभरका नेवार समुदायले यो:मरी पूर्णिमा पर्वका साथै राष्ट्रिय ज्यापु दिवस हर्षोल्लासका साथ मनाएका छन् ।

    यस वर्षको यो:मरि पूर्णिमा एबं राष्ट्रिय ज्यापु दिवसको र्याली काठमाडौं ५ हाँडीगाउँबाट निकालिएको छ र्याली हाँडिगाउँ बाट सुरु हुदै टंगाल गणेश, नक्साल भगवती मन्दिर, प्यगं:था, नाग पोखरी, नारायण हिटी, कशर महल, ठँबही त्रिदेवी चोक, ज्याठा, त्य:र, असं,बालकुमारी,केलत्वा: , वंघ: , मरुत्वा, कालभैरव, हनुमान ध्वाका हुदै बसन्तपुरमा समाप्त हुने आयोजकले जानकारी दिएको छ ।

    यो:मरी पूर्णिमालाई योमरी पुन्ही पनि भनिन्छ । नेवार समुदायको ठूलो मानिने यो पर्वलाई खाद्यपदार्थको रसिलो चाडका रूपमा पनि लिइन्छ । योमरी नयाँ धानबाट बनेको चामलको पीठो, चाकु र तिलबाट बनाइन्छ ।

    काठमाडौं उपत्यकाका नेवार समुदाय अन्तर्गतका ज्यापुहरूले एक साथ योमरी पुन्ही र राष्ट्रिय ज्यापु दिवस मनाएका छन् ।

    तस्बिरहरू : NPL

  • कांग्रेसले राष्ट्रियसभा र प्रदेश सांसदलाई उम्मेदवार नबनाउने

    कांग्रेसले राष्ट्रियसभा र प्रदेश सांसदलाई उम्मेदवार नबनाउने

    काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसले कुनै तहका जनप्रतिनिधिलाई पनि आगामी निर्वाचनमा उम्मेदवार नबनाउने भएको छ ।

    केन्द्रीय कार्यालयबाट उम्मेदवार सिफारिसको मापदण्डमा थप प्रस्ट पार्दै पठाएको परिपत्रमा राष्ट्रिय सभा र प्रदेश सभामा रहेकाहरूलाई उम्मेदवार सिफारिस नगर्न भनेको हो ।

    ‘राष्ट्रिय सभामा हाल बहाल रहनु भएका माननीय सांसदहरूको नाम उम्मेदवारको रूपमा सिफारिस गर्न पाइने छैन’ परिपत्रमा भनिएको छ, ‘प्रदेश सभामा हाल बहाल रहनुभएका प्रदेश सभा सदस्यहरूको नाम उम्मेदवारको रूपमा सिफारिस गर्न पाइने छैन ।’

    यसअघि १० बुँदे मापदण्डसहित पठाएको परिपत्रमा ०७९ मा सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा पार्टीका तर्फबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरूलाई उम्मेदवार सिफारिस गर्न नपाइने उल्लेख छ ।

    यस्तै, ०७९ को निर्वाचनमा प्रतिनिधि सभा सदस्य र प्रदेश सभा सदस्य पदमा समानुपातिकतर्फबाट निर्वाचित भएको व्यक्ति, प्रदेश सभा सदस्य निर्वाचन, २०७९ को समानुपातिकको बन्द सूचीमा समावेश भएका व्यक्तिहरूलाई समेत कांग्रेसले उम्मेदवार बन्न रोकेको छ ।

  • एनपीएल-२ : पोखराविरुद्ध काठमाण्डुले पहिला ब्याटिङ गर्दै

    एनपीएल-२ : पोखराविरुद्ध काठमाण्डुले पहिला ब्याटिङ गर्दै

    काठमाडौं । नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) सिजन-२ मा काठमाण्डु गोर्खाजले पोखरा एभेन्जर्सविरुद्ध पहिला ब्याटिङ गर्ने भएको छ ।

    टीयू क्रिकेट मैदानमा काठमाण्डुविरुद्ध पोखराका कप्तान कुशल भुर्तेलले टस जितेर फिल्डिङ गर्ने निर्णय लिएका हुन् ।

    यो खेलमा जित निकालेमा काठमाण्डुले प्लेअफमा स्थान पक्का गर्नेछ । प्लेअफमा पुग्ने सम्भावना कायमै राख्न पोखरालाई आजको खेल जित्नैपर्ने दबाब छ ।

  • जिन्दगानी घाटको नौकाविहार : प्राकृतिक रसस्वादनको अवसर (तस्बिरहरू)

    जिन्दगानी घाटको नौकाविहार : प्राकृतिक रसस्वादनको अवसर (तस्बिरहरू)

    चितवन । नेपालको मुख्य पर्यटकीय गन्तव्य हो चितवन । पर्यटकीय नगरी चितवनको सौराहा विश्वभर परिचित छ ।

    चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको सीमाना- राप्ती किनाराको बस्ती हो सौराहा । यहाँ विशेष गरी एकसिङे गैँडा र बाघको अवलोकन गर्न सकिन्छ । यहाँको शान्त मनोरम दृष्यले पर्यटकलाई आह्लादित बनाउँछ ।

    भीडभाड र बढ्दो भौतिक संरचना निर्माणले प्राकृतिक सुन्दरतामा ह्रास आएको गुनासो सुनिन्छ । पर्यटकको गुनासो कम गर्न र प्रकृतिको प्रवर्धन गर्न सौराहामा जलविहारको सुविधा थप गरिएको छ ।

    चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको अनुमतिमा सौराहामा जलमार्गको गन्तव्य थप गरिएको हो । यहाँ नौकाविहार गर्न सक्ने तीन वटा गन्तव्य पहिले नै छन् । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जलाई सीमा बनाएर बग्ने राप्ती नदी, बुढी राप्ती, ढुङग्रेखोला र नारायणी नदीमा डुङ्गाशयर र जलयात्राको सुविधा छ ।

    यी सुविधाबाहेक नौकाविहारका लागि अर्को एउटा गन्तव्य थपिएको छ । जहाँ जङ्गल सफारीको मनोरञ्जन, सीमसार अवलोकन, विभिन्न प्रजातिका चरा, जङ्‍गली जनावर र गोहीलगायतका जलचरको अवलोकन गर्न पाइन्छ ।

    जिन्दगानी घाटदेखि भीमपुर घाटसम्म सञ्चालन भइरहेको जलयात्राले सौराहाको पर्यटनमा अझ विविधता थपेको छ । राप्ती नदीको सङ्लो र कलकल पानीको सङ्‍गीतमा पर्यटकले अनुपम आनन्द लिन सक्छन् ।

    स्थानीय पर्यटन व्यवसायीले सञ्चालन गरेको जलयात्राको दूरी करिब ६ किलोमिटर छ । एक घण्टादेखि सवा घण्टासम्म नौकाविहार गर्न सकिने यो गन्तव्य अद्भूत रहेको सञ्चालक बासु ढुङ्गाना बताउँछन् ।

    निकुञ्जको क्षेत्र विस्तारका लागि खाली गराइएको पुरानो बस्ती पदमपुर यो यात्राका क्रममा भेटिन्छ । जहाँ अधिकांश आदिवासी थारुको बसोबास थियो । सरकारले उनीहरुलाई हालको कालिका नगरपालिकामा स्थानान्तरण गराएको छ । खेतीपाती गरिएको र मलिलो माटो रहेको यो क्षेत्र वन्यजन्तु साथै चराचुरुङ्गीका लागि उपयुक्त बासस्थान रहेको ढुङ्गाना बताउँछन् ।

    सिङ्‍गो पदमपुर गाउँ स्थानान्तरणपछि यो क्षेत्र शान्त छ । यहाँको यात्रामा मानिसले निर्माण गरेका भौतिक संरचना देख्नु पर्दैन । केवल चराचुरुङ्गीको चिर्बिराहट, हात्ती, गैँडाका आवाज अनि मौसम खुलेको दिन राप्तिको कलकल बगेको पानी, पहाड र हिमालको अभूतपूर्व दृष्यावलोकन गर्न सकिन्छ ।

    डुङ्गा शयरका क्रममा दुई किसिमका गोही, चिसो मौसममा बसाइँ सरी आउने चरा, बाघ, गैँडा, जंगली हात्ती देख्न सकिने ३५ वर्षदेखि नेचरगाइडको काम गरिरहेका रामप्रसाद पराजुली बताउँछन् ।

    यहाँ भीडभाड छैन । मानव निर्मित भौतिक संरचना छैनन् । पर्यटकहरुले यो क्षेत्र रुचाउनुको कारण नै यहाँको शान्त र मनोरम वातावरण रहेको नेचरगाइड पराजुलीको भनाइ छ ।

    सौराहाको नयाँ गन्तव्य ‘जिन्दगानी घाट’ का केही तस्बिर हेरौँ

     

    तस्बिरहरू : कोमलचन्द्र भगत ।

  • कुलमान इंगित शंकरको टिप्पणी– लोडसेडिङ हटाउने योजना एउटाको, जस पायो अर्कोले, पार्टी खोल्यो तेस्रोले

    कुलमान इंगित शंकरको टिप्पणी– लोडसेडिङ हटाउने योजना एउटाको, जस पायो अर्कोले, पार्टी खोल्यो तेस्रोले

    दाङ । नेकपा एमालेका महासचिव शंकर पोखरेलले लोडसेडिङ हटाउन योजना बनाउनेले जस नपाई तेस्रो पक्षले त्यसकै नाममा पार्टी खोलेको टिप्पणी गरेका छन् ।

    ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री कुलमान घिसिङले ‘उज्यलो नेपाल पार्टी’ घोषणा गरेकामा इंगित गर्दै महासचिव पोखरेलले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा यस्तो टिप्पणी गरेका हुन् ।

    उनले फेसबुकमा लेखेका छन्, ‘लोडसेडिङविरुद्ध उज्यालो नेपालको योजना एउटाको, जस पायो अर्कोले, पार्टी खोल्यो तेस्रोले । जसको योजना उसैलाई श्रेय दिने कहिले ?’

    उनले नेपाललाई लोडसेडिङमुक्त गर्ने योजना एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको भएको दाबी गर्दै आएका छन् ।

    पोखरेलले ७ मंसिर २०८१ मा काठमाडौँको दरबारमार्गमा एमालेले गरेको जागरणसभामा भनेका थिए, ‘केपी ओली पहिलोपटक प्रधानमन्त्री हुँदा नेपालमा १८ घण्टा लोडसेडिङ हुन्थ्यो । आधारभूत लोडसेडिङ एक वर्षभित्र हल गर्ने योजना तयार गर्ने प्रधानमन्त्रीका रूपमा पनि केपी शर्मा ओली रहनुभयो ।’

  • सिन्धुलीबाट सौराहा घुम्न आएकी किशोरीको होटलको छतबाट खसेर मृत्यु

    सिन्धुलीबाट सौराहा घुम्न आएकी किशोरीको होटलको छतबाट खसेर मृत्यु

    चितवन । सिन्धुलीबाट सौराहामा घुम्न आएकी पर्यटकको होटलको छतबाट खसेर ज्यान गएको छ ।

    रत्नननगर नगरपालिका वडा नम्बर ६, सौराहामा रहेको होटल पार्क साइटको चार तला माथिबाट खसेर ज्यान गएको चितवन प्रहरीले जानकारी दिएको छ ।

    चितवनमा प्रहरी प्रवक्ता रविन्द्र खनालका अनुसार सिन्धुली कमलामाई नगरपालिका–६ बस्ने १८ वर्षकी स्नेहा पाख्रिनको ज्यान गएको हो ।

    बुधबार राति ११ बजेर १० मिनेट जाँदा होटलको छतबाट खसेर गम्भीर घाइते भएकी पाख्रिनको उपचारक्रममा बकुलहर अस्पतालमा ज्यान गएको डिएसपी खनालले जानकारी दिए ।

  • मधेशमा राजनीतिक अस्थिरताः ५१ दिनमा ३ मुख्यमन्त्रीको राजीनामा

    मधेशमा राजनीतिक अस्थिरताः ५१ दिनमा ३ मुख्यमन्त्रीको राजीनामा

    काठमाडौँ । मधेशका मुख्यमन्त्री सरोजकुमार यादवले बुधबार राजीनामा दिएका छन् । मुख्यमन्त्री नियुक्ति विवादलाई लिएर सर्वोच्च अदालतमा कार्तिक २४ गते र कार्तिक २५ गते रिट दर्ता भएपछि उनलाई सर्वोच्चकै आदेश अनुसार चाँडै विश्वासको मत लिनु पर्ने बाध्यता आइलाग्यो ।

    मुख्यमन्त्री भएको ३० दिनभित्र विश्वासको मत लिनु प्रावधानमा पनि उनले टेक्न पाएनन् र २२ औँ दिनमा उनले राजीनामा दिए । मन्त्रिपरिषद् विस्तारसमेत गर्न भ्याएनन् ।

    सोमबार अबेर साँझ २४ घण्टा भित्र विश्वासको मत लिन परमादेश जारी भयो । विश्वासको मत लिन बुधबार बोलाइएको प्रदेशसभा बैठकमा मन्तव्य राख्दै उनले राजीनामा घोषणा गरे ।

    उसो त उनी अघिका मुख्यमन्त्री जितेन्द्र प्रसाद सोनार (सोनल) को पनि उस्तै अवस्था बन्यो । लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) नेपालबाट मुख्यमन्त्री बनेका सोनलले कार्तिक २२ गते राजीनामा दिनु पर्यो । आफ्नै गठबन्धनका दुई सांसद रहबर अन्सारी र माला कर्णले मत कसैलाई नदिने भनेपछि मुख्यमन्त्री सोनलले विश्वासको मत लिनु अघि नै राजीनामाको घोषणा गरे ।

    सोनलअघि जनमत पार्टीबाट मुख्यमन्त्री बनेका सतिश कुमार सिंहले असोज २८ गते राजीनामा दिनु पर्यो । उनको आफ्नै पार्टी जनमत नै सरकारबाट फिर्ता भएपछि उनले विश्वासको मत लिन समय माग्दै राजीनामा दिएका हुन् ।

    २०८२ जेठ २३ गते जसपा नेपालबाट मुख्यमन्त्री बनेका सरोजकुमार यादवले प्रदेशसभाबाट विश्वासको मत गुमाएपछि २०८२ साल जेठ २५ गते जनमतबाट सतिश कुमार सिंह नेकपा एमाले, माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी पार्टी, नागरिक उन्मुक्ति र संघिय समाजवादी पार्टीको समर्थनमा मुख्यमन्त्रीमा नियुक्त भएका थिए ।

    भदौ २३ गते देशभर चर्किएको जेन्जी आन्दोलनपछि मुख्यमन्त्री सिंहले सामाजिक सञ्जालमार्फत २०८२ साल भदौ २४ गते पदबाट राजीनामा दिएका थिए । तर पछि मुख्यमन्त्री सिंह सामाजिक सञ्जालमार्फत दिएको राजीनामाबाट पछि हटेपछि उनीविरुद्ध जनमत पार्टीका साथै सत्तारुढ दल नै विपक्षमा उभिएका थिए ।

    त्यसपछि लोसपाका जितेन्द्र सोनल ६ दलका ५७ प्रदेशसभा सदस्यहरुको समर्थनमा मुख्यमन्त्री नियुक्त भएका थिए ।

    कात्तिक २२ गते संविधानको धारा १६८ को उपधारा ३ अनुसार तत्कालीन प्रदेश प्रमुख सुमित्रा सुवेदी भण्डारीले एमाले संसदीय दलका नेता सरोज यादवलाई कात्तिक २४ गते बिहानै साढे ५ बजे बर्दिबासको एक होटलमा मुख्यमन्त्रीको शपथ ग्रहण गराएकी थिइन् ।

    यो घटनाक्रमपटि संघीय सरकारको सिफारिसमा राष्ट्रपतिले प्रदेश प्रमुख भण्डारीलाई पदमुक्त गरे भने पछि मधेश प्रदेश सभाका दुई तिहाइ बहुमत सदस्यले एमालेबाटै सभामुख भएका रामचन्द्र मण्डललाई पनि हटाए ।

    २२ औँ दिनमा मुख्यमन्त्री सरोज यादवले पनि बहुमत नपुग्ने देखिएपछि राजीनामा दिए । यसरी ५१ दिनमा मधेशमा ३ मुख्यमन्त्रीको राजीनामापछि अर्को मुख्यमन्त्री चयनका लागि प्रदेश प्रमुख सुरेन्द्र लाभले दाबी गर्न बुधबार आह्वान गरेका छन् ।

  • काठमाडौँमा आज दिनभर आंशिक बदली रहने

    काठमाडौँमा आज दिनभर आंशिक बदली रहने

    काठमाडौँ । देशभर कुनै उल्लेखनीय मौसम प्रणालीको प्रभाव नरहेको जल तथा मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ ।

    महाशाखाका अनुसार आज दिउँसो कोशी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी भागमा आंशिक बदली रही बाँकी भागमा मौसम सफा रहने छ । आज राति देशका अधिकांश भागमा मौसम मुख्यतया सफा रहने छ ।

    काठमाडौँ उपत्यकामा आज बिहानको न्यूनतम तापक्रम ९ डिग्री सेल्सियस मापन गरिएको थियो भने अधिकतम तापक्रम २० देखि २१ डिग्री सेल्सियसबीच रहने अनुमान छ ।

  • एनपिएलः आज दुई खेल हुने

    एनपिएलः आज दुई खेल हुने

    काठमाडौँ । त्रिभुवन विश्वविद्यालय अन्तरराष्ट्रिय क्रिकेट रङ्गशालामा जारी दोस्रो संस्करणको नेपाल प्रिमियर लिग (एनपिएल) अन्तर्गत आज बिहीबार दुई खेल हुँदैछन् ।

    पहिलो खेल ११ः४५ बजे पोखरा एभेन्जर्स र काठमाडौँ गोर्खाज र अपराह्न ४ बजे सुदूरपश्चिम रोयल्स र चितवन राइनोजबीच हुँदैछ ।

    पाँच खेलबाट चार अङ्क मात्र जोडेको पोखरालाई प्लेअफको सम्भावना जीवित राख्न जित्नै पर्ने दबाब छ । काठमाडौँले भने छ खेलबाट आठ अङ्क जोडेको छ ।

    प्लेअफमा पुगिसकेको सुदूरपश्चिम र प्लेअफको बाटोमा रहेको चितवन आमनेसामने हुनेछन् ।

    सुदूरपश्चिम १० अङ्कका साथ शीर्ष स्थानमा छ । पाँच खेलबाट चार अङ्क जोडेको चितवनलाई प्लेअफका लागि जित्नैपर्ने बाध्यता छ ।

  • मार्गशीर्ष शुक्ल पूर्णिमाः आज किराँत समुदाय उँधौली पर्व मनाउँदै

    मार्गशीर्ष शुक्ल पूर्णिमाः आज किराँत समुदाय उँधौली पर्व मनाउँदै

    काठमाडौँ । मार्गशीर्ष शुक्ल पूर्णिमाका दिन आज पितृको मान र प्रकृतिको सम्मानका रूपमा किराँत समुदायले उँधौली पर्व मनाउँदैछन् ।

    किरात समुदायका याक्खाले चासुवा, सुनुवारले फोलस्यादर, राईले उँधौली सकेला र लिम्बूहरूले चासोक तङ्नाम पर्वका नाममा उँधौली धुमधामसँग मनाउँदैछन् ।

    लिम्बूहरूले चासोक तङ्नाम पर्व तीन दिनअघि नै मनाउन शुरु गरेका थिए । यो पर्वको पहिलो दिन थियो । आज संयुक्त रूपमा यस समुदायका सबैले उँधौली सकेला अर्थात् उँधौली पर्व मनाउँछन् ।

    किरात संस्कृतिबारे अनुसन्धानरत कीर्तिकुमार दुमी राई किराँतभित्रका जातजातिले मनाउने यो पर्वलाई फरक फरक नाम दिए पनि समग्रमा उधौलीका नामले चिनिने बताउँछन् ।

    किराँत समुदायले आपूmले लगाएको अन्नबाली पाकेपछि इष्टदेवतालाई चढाउने, खानका लागि अनुमति माग्ने तथा पितृलाई स्मरण गर्ने दिनलाई पर्वका रूपमा मनाउँछन् । बाली लगाउने बेलामा भने किराँत जातिमा यावा अर्थात् उँभौली पर्व मनाइने प्रचलन छ ।

    भूमिपूजाका लागि बिहानैदेखि किराँत महिला तथा पुरुषहरू जातीय वेशभूषामा सजिएर च्याबु्रङ बाजाको तालमा धाननाच नाच्दै पर्व मनाउने स्थानमा पुग्छन् । पर्व र रीतिरिवाज एउटै भए पनि आ–आफ्नो भाषाअनुसार पर्वलाई पुकार्ने चलन छ ।

    ललितपुरको सानो हात्तीवन किराँतकालदेखिको ऐतिहासिक धार्मिक तीर्थस्थल मानिन्छ । आज त्यहाँ चाड विशेष रूपमा मनाइन्छ । लिम्बूहरूले युमासामाङ र थेवासामाङलाई आफ्नो इष्टदेवता मान्छन् भने किराँतहरू तागेरा निङ्वाफुमाङलाई आफ्नो देवताका रूपमा पुज्ने गर्छन् । तागेरा निङ्वाफुमाङलाई आकृति विनाको अदृश्य शक्ति मानिने भएकाले मूूर्ति वा प्रतिमा नहुने भनाइ छ ।

    पूजापछि आ–आफ्नो परम्पराअनुसार चण्डीनाच, च्याब्रुङनाच, ढोलनाचलगायतका नाच नाचेर मनोरञ्जन गर्छन् । पर्व मनाउन त्यहाँ भेला भएका किराँतहरूले आफ्नो परम्परगत सांस्कृतिक कार्यक्रम र विभिन्न खेलकुद प्रतियोगिता पनि आयोजना गर्ने परम्परा छ ।

    वैशाख शुक्ल पूर्णिमामा उँभौली पूजा गरेका किराँतले आज उँधौली पूजा गरेपछि माथिबाट तल झर्ने गर्छन् । जसलाई पर्यावरण अनुकूलताअनुरुपका कामका रूपमा समेत लिइने अनुसन्धाता राईले बताए । जाडोमा तल झर्ने गर्मीमा माथि लेकमा जाने रूपमा पनि उँधौली र उँभौली पर्वलाई लिने गरिन्छ ।

    उँभौलीमा खेतीपाती राम्रो होस् भनी पूजा गर्ने र उधौलीमा खेतीपाती राम्रो गरेकामा साकेला (भूमे) लाई धन्यवाद दिने पर्वका रूपमा मनाउने गरिएको विश्वाससमेत किराँत जातिमा छ । दुवै पर्वलाई किराँत समुदायले भव्य रूपमा मनाउँछन् ।

    खस आर्यले मनाउने धान्य पूर्णिमा, नेवार समुदायले मनाउने यः मरि पुन्हि अर्थात् योमरी पूर्णिमा र किराँत समुदायले मनाउने उधौली पर्वको भाव भने एकै छ । नयाँ अन्न बाली भित्र्याएपछि आ आफूले मानेका देवी देवतालाई चढाएर खाने परम्परा । यस पर्वका अवसरमा विगतमा काटिएको बिदालाई सरकारले पुनः दिन थालेको छ । यस अवसरमा आज देशभर सार्वजनिक बिदा दिइएको छ ।

  • राष्ट्रपतिद्वारा उधौलीको शुभकामना

    राष्ट्रपतिद्वारा उधौलीको शुभकामना

    काठमाडौँ । राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले किराँत समुदायको उधौली पर्वका अवसरमा शुभकामना सन्देश जारी गर्दै स्वदेश तथा विदेशमा रहनुभएका सम्पूर्ण नेपाली दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरूमा सुख, शान्ति र समृद्धिको कामना गरेका छन् ।

    प्रकृतिसँग अभिन्न सम्बन्ध रहेको किराँत समुदायको यस पर्वले नेपालका सबै जातजातिबीच आपसी सद्भाव अभिवृद्धि गर्नुका साथै पारिवारिक, सामुदायिक र सामाजिक एकता कायम राख्न सहयोग गरेको राष्ट्रपतिले सन्देशमा बताएका छन् ।

    ‘विभिन्न जातजाति र समुदायहरूको साझा फूलबारीको रूपमा रहेको नेपालमा उधौलीजस्ता चाडपर्वले हाम्रो सांस्कृतिक, जातीय र भाषिक विविधतालाई आपसमा गाँसेर सामाजिक सद्भाव, राष्ट्रिय एकता र साझा नेपालीको पहिचान कायम गर्नमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह भएको छ । यस पर्वले मानव जीवन र प्रकृतिबीचको अन्योन्याश्रित सम्बन्ध, वातावरण अनुकूल जीवन व्यवस्थापन, एकता, सहकार्य, सांस्कृतिक संरक्षण, श्रमको सम्मान, पूर्वजप्रतिको आस्थालाई अझ मजबुत बनाउन सहयोग पु¥याएको महसुस गरेको छु,’ सन्देशमा उनले भनेका छन् ।

    उधौली पर्वले विविधतायुक्त नेपाली समाजमा आपसी सद्भाव, सहिष्णुता र भ्रातृत्वको भावना अभिवृद्धि भई राष्ट्रिय एकतालाई थप सुदृढ बनाउन सहयोग पुग्ने विश्वास राष्ट्रपतिले सन्देशमा व्यक्त गरेका छन् ।

    किराँत समुदायका मूलत राई, लिम्बु, सुनुवार र याक्खाहरूले उधौली पर्व परम्परागत वेशभूषा लगाई सार्वजनिकस्थलमा भेला भएर सामूहिक रूपमा साकेला नृत्य गर्दै विविध कार्यक्रमका साथ मनाउने गरेका छन् ।

    उधौलीपर्वले जाडो मौसममा मानिस, जीवजन्तु तथा चराचुरुङ्गी लेकबाट बेँसीतिर बसाइँ सर्ने समय भएको सङ्केत गर्दछ । यस पर्वमा भित्र्याइएको नयाँ अन्नबाली पितृलाई चढाई पितृ पूजा गरिनुका साथै अन्नको सह बनोस् भन्ने कामनासहित भूमिको पूजा पनि गर्ने गरिन्छ ।

  • एमालेमा नयाँ ट्रेन्ड : पोस्टर हालेर कित्ता खुलाउँदै नेता

    एमालेमा नयाँ ट्रेन्ड : पोस्टर हालेर कित्ता खुलाउँदै नेता

    काठमाडौं । नेकपा एमालेको ११ औँ महाधिवेशन नजिकिएसँगै नेता-कार्यकर्ताबीच रस्साकस्सी सुरु भएको छ । नेतादेखि कार्यकर्तासम्म कित्ताकाटसहित प्रचारप्रसारमा लागेका छन् ।

    संस्थापन पक्ष अध्यक्ष केपी शर्मा ओली नेतृत्वको विकल्प नरहेको भन्दै प्रचारमा जुटेको छ । त्यस्तै वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेल समूह पनि काउन्टरसाथ प्रचारमा उत्रिएका छन् ।

    संस्थापन समूह प्रोष्टर प्रचारमा लागेसँगै पोखरेल समूह पनि सामाजिक सञ्जालमा तातिएका छन् । प्रतिनिधि छनौट सकिएसँगै महाधिवेशन लक्षित प्यानल निर्माण, आकांक्षीहरूको दौडधुप बढेको छ ।

    पोखरेलको टीमलाई पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको समर्थन छ । केन्द्रमा दुई समूह बनेपछि यसको छाया गाउँसम्म देखिन थालेको छ । संस्थापन पक्षले बनाएका प्रचार सामग्री स्थानीय तहसम्म रहेका उनी पक्षका कार्यकर्ताले प्रचार गरेका छन् भने पोखरेल पक्षले तयार गरेका सामग्री पनि बिस्तारै बाहिर आउन थालेका हुन् ।

    भावी अध्यक्षका लागि ओली-पोखरेल खुलेर मैदानमा उत्रिएसँगै ओलीनिकटकाले ‘ओलीको ब्राण्डिङ’ लाई केन्द्रमा राखेर अभियान चलाइरहेको छ ।

    संस्थापन पक्षका विष्णु पौडेल, शंकर पोखरेल, पीएस गुरुङ, प्रदीप ज्ञवालीलगायतका नेताले ‘मेरो होइन माटोको बोली, फेरि एक पटक केपी ओली’, ‘जोगाउन देशको अस्तित्व पुनः केपी ओलीको नेतृत्व’ जस्ता नारा लेखिएको पोष्टर बनाएर प्रचार गरेका छन् ।

    त्यस्तै पोखरेलको समूहकाले ‘जोगाउन लोकतन्त्र र देशको अस्तित्व, एमालेमा दृढ र सन्तुलित नेतृत्व’ लेखिएको पोष्टर सार्वजनिक गरेका छन् । यो समूहका नेताको पोष्टरको पृष्ठभूमिका मदन भण्डारीको फोटो राखिएको छ ।

    अष्टलक्ष्मी शाक्य, सुरेन्द्र पाण्डे, युवराज ज्ञवाली, योगेश भट्टराई, गोकर्ण विष्ट, गोकुल बास्कोटासहितले नेतृत्व परिवर्तनको आवाजसहितको पोष्टर प्रचारमा ल्याएका छन् । ईश्वर पोखरेल राखिएको एक पोष्टरमा ‘लोकतान्त्रिक पार्टी समुन्नत देश, नयाँ नेतृत्व नयाँ सन्देश’ नारा लेखिएको छ ।

    प्रतिनिधि छनोटसँगै दुवै पक्षमा विभिन्न पदका आकांक्षीको दौडधुप पनि सुरु भएको छ । महासचिवदेखि उपमहासचिव र सचिवसम्म पदाधिकारीमा दर्जनौँ आकांक्षी देखिएका छन् । यद्यपि अहिलेसम्म दुवै समूहले प्यानल सार्वजनिक गरेका छैनन् ।

    अहिलेसम्म दुवैतिरको प्यानल घोषणा भएको छैन । उनीहरू ‘पर्ख र हेर’ को स्थितिमा रहेको बताइन्छ । केही नेतालाई आफ्नो पक्षमा पार्न दुवैतिर संवादमा रहेको बताइन्छ ।

    एमालेको ११औँ महाधिवेशन यही २७-२९ मा काठमाडौंमा हुँदैछ ।

  • प्रधानन्यायाधीश र न्यायाधीशहरुले र्‍याखर्‍याख्ती पारेपछि इजलासमै फेन्ट भए युवा वकिल

    प्रधानन्यायाधीश र न्यायाधीशहरुले र्‍याखर्‍याख्ती पारेपछि इजलासमै फेन्ट भए युवा वकिल

    काठमाडौं । सर्वोच्च अदालतमा बहसका क्रममा प्रधानन्यायाधीश प्रकाशमान सिंह राउतले फरक प्रसंग निकालेर र्याखर्याख्ती पारेपछि आज इजलासमै एक वकिल ढलेका छन् । एमालेले संसद विघटनविरुद्ध हालेको रिटमा बहस हुनुभन्दा अगाडिको इजलासमा यो घटना भएको हो ।

    राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी निकट युवा अधिवक्ता सुलभ खरेल एउटा भ्रष्टाचारसम्वन्ध व्यक्तिकेन्द्रीत मुद्दामा बहसका लागि खडा भएका थिए । उनीसँगै निवेदकको तर्फबाट बहस गरिरहेका थिए वरिष्ठ अधिवक्ता टिकाराम भट्टराई । भट्टराईकै ल फर्ममा काम गर्छन् अधिवक्ता खरेल ।

    यो बहस लगत्तै एमालेको मुद्दामा बहस हुने भएकाले त्यसका निवेदक र वकिलहरूसमेत इजलासमा उपस्थित भइसकेका थिए । खरेलले बहस सुरु गर्नुअघि प्रधानन्यायाधीश र न्यायाधीशले उनीमाथि आचरणजन्य सवालहरू गर्न थाले । ती सवाल थिए खरेलले गत जेनजी आन्दोलनका क्रममा फेसबुकमा लेखेका स्टाटसहरुबारे ।

    गत भदौ २४ गतेको जेनजी आन्दोलन विध्वंसात्मक बनेपछि सर्वोच्च अदालतमा समेत आगजनी भएको थियो । उक्त आगजनी हुँदै गर्दा खरेलले विवादित स्टाटस लेखेका थिए, जसलाई लिएर उनले पछि माफी मागे ।

    स्टाटस यस्तो थियो:

    सर्वोच्च अदालत जल्दै गर्दा तपाईँको मन रोएको होला, तर मेरो मन एक रत्ती पनि रोएको छैन । नेपाल बार भवन जल्दै गर्दा पनि तपाईँको आँखा रसाएको होला, तर मेरो आँखा एक रत्ती रसाएको छैन । किनकि, त्यही अदालत र त्यही बारमा म शेरबहादुर र केपी ओलीका अनुहारहरू पटक–पटक देख्ने गर्छु । यिनीहरू मेरो आँखामा संवैधानिक चोरहरू हुन् । साँच्चिकै संवैधानिक फटाहाहरू हुन् ।

    अदालतलाई कब्जा गर्ने, बारलाई विकृत गर्ने, अनि जनताको अधिकार चुरोटजस्तै चुस्ने, राजनीतिक स्वार्थमा फैसला भनेर आफ्ना देउताको स्वार्थ अनुकूल निबन्ध लेख्ने यी नेतृत्वहरू नै आजको संकटका मुख्य जिम्मेवार हुन् । अब सर्वोच्च अदालत र उच्च अदालतका न्यायाधीशहरूको तथा नेपाल बार र मातहत बारहरूको सामूहिक राजीनामा माग्दछ र परीक्षाबाट मात्रै न्यायाधीश नियुक्तिको जोडदार माग राख्दछ । अब न्यायालयको भविष्य अवश्य सुलभ खरेलले लेख्नेछ । नेपालको न्यायालयको जय होस् । विकृत न्यायालय एक रत्ती चाहिँदैन ।

    प्रधानन्यायायीशले सर्वोच्च अदालत जल्दा खुसी मनाउने वकिललाई बहसमा उभिने नैतिकता हुन्छ ? भनेर सोधेका थिए । यसमा खरेलले आफ्नो बचाउ गर्दै पहिल्यै गल्ती महसुस गरेर माफी मागिसकेको बताए । तर, प्रधानन्यायाधीश राउतसहित संवैधानिक इजलासका सबै न्यायाधीशहरु एकसाथ खनिन थालेपछि खरेल रातोपिरो बने । अनुहारबाट चिटचिट पसिना आइरहेको थियो । ३–४ मिनेटपछि उनी भक्लक्कै लडे ।

    वकिल ढलेपछि अदालतमा स्तब्धता छाएको थियो । खरेलको पछाडि रहेका एमालेका नेता महेश बर्तौलाले उनलाई उठाए र कुर्सीमा राखे । पानी पिउन दिइयो । एक मिनेटभित्रै खरेलको होस खुलेको थियो ।

    खरेल होसमा आएपछि बहसलाई निरन्तरता दिइयो । वरिष्ठ अधिवक्ता टिकाराम भट्टराईले खरेलको स्टाटसका लागि इजलाससामु माफी मागे ।

    खरेलले बल्लतल्ल उठेर आफ्नो थप बचाउ गरे । आफ्नो स्टाटसलाई तोडमोड गरिएको तर आफ्नो आशय अदालत जलाउनुपर्छ भन्ने नभएको दाबी गरे । यद्यपि, आफूले लेखेको विषयमा उनले फेरि क्षमा मागे ।

    यो बहस स्थगन गर्दै प्रधानन्यायाधीसले अधिवक्ता खरेललाई अस्पताल जान सुझाव दिएका थिए ।

    नेपाल प्रेससँग गर्दै खरेलले आफ्नो ब्लड प्रेसर लो भएर ढलेको बताए । उनले भने, ‘त्यहाँबाट निस्किएर ब्लड प्रेसर चेक गराऊँ लो भएको रहेछ । पहिले पनि यदाकदा यस्तो भएको थियो ।’

    प्रधानन्यायाधीश र न्यायाधीशहरुले सोधेका प्रश्नहरूबारे उनले धेरै बोल्न चाहेनन् । खरेलले यति मात्रै भने, ‘उहाँहरूले त्यो विषय कोट्याएपछि अलिकति असहज भएको हो । केही सञ्चारमाध्यममा आएका फेक न्युजहरूलाई आधार बनाएर प्रश्न सोध्दा अलिकति दुख लाग्यो । तर मलाई यसमा केही भन्नु छैन ।’

    खरेल रास्वपासँग निकट छन् । उनले रुपन्देहीमा हुन लागेको उपनिर्वाचनका लागि रास्वपाको प्राइमरी इलेक्सनमा भाग लिएका थिए । उनलाई बलियो दाबेदारका रूपमा हेरिएका थियो । तर, उनी सर्ट लिस्टमा परे पनि अन्तिममा उम्मेदवार छनोट हुन सकेनन् ।

  • एनपीएल–२ : डुप्लेसिस आएको खेलमा विराटनगरको हार, लुम्बिनी ५ विकेटले विजयी

    एनपीएल–२ : डुप्लेसिस आएको खेलमा विराटनगरको हार, लुम्बिनी ५ विकेटले विजयी

    काठमाडौं । नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) सिजन–२ मा लुम्बिनी लायन्सले विराटनगर किंग्सलाई ५ पराजित गर्दै प्लेअफमा पुग्ने सम्भावना कायमै राखेको छ । बुधबार भएको खेलमा विराटनगरले दिएको १४५ रनको लक्ष्य लुम्बिनीले १७ ओभर ४ बलमा ५ विकेट गुमाएर पूरा ग¥यो ।

    लुम्बिनीको जितमा ओपनर डार्सी सर्टले अर्धशतक प्रहार गरे । डार्सीले ४४ बलमा ५७ रनको योगदान दिए । सुमित महर्जन १०, कप्तान रोहित पौडेल ०, सन्दीप जोरा २४ र दिलिप नाथ १६ रनमा आउट भए । निरोशन डिक्वेला २९ र शेर मल्ल एक रनमा अविजित रहे ।

    बलिङमा विराटनगरका कप्तान सन्दीप लामिछाने र सुवाश भण्डारीले दुईदुई तथा बसिर अहमदले एक विकेट लिए । त्यसअघि टीयु क्रिकेट मैदानमा टस हारेर पहिला ब्याटिङको निम्तो पाएको विराटनगरले निर्धारित २० ओभरमा ८ विकेट गुमाएर १४४ रन बनाएको थियो । विराटनगरका लागि लोकेश बमले सर्वाधिक ३५ रन बनाए । जर्ज मुन्से ०, फाफ डु प्लेसिस १२, साम हिटलेट २७, नारायण जोशी ५, बसिर अहमद २८, शाहिल पटेल ३ र प्रतिश जिसी ११ रनमा आउट भए । कप्तान सन्दीप लामिछाने ६ र मार्चेन्ट डि लिङ १० रनमा अविजित रहे ।

    बलिङमा शेर मल्ल नायक बने । शेरले ४ ओभरमा २५ रन खर्चेर ३ विकेट लिए । जेजे स्मिथ, अभिषेश गौतम र रुवेन ट्रम्पलमेनले एकएक विकेट लिए । यो जितसँगै लुम्बिनीले ६ खेलबाट ६ अंक जोड्दै चौथो स्थानमा उक्लिएको छ । ६ खेलबाट ८ अंक जोडेको विराटनगर तेस्रो स्थानमा छ ।

  • निर्वाचन आयोगमा दर्ता हुने दलको संख्या १४३ पुग्यो, कुन दलको चिन्ह के ? (सूचीसहित)

    निर्वाचन आयोगमा दर्ता हुने दलको संख्या १४३ पुग्यो, कुन दलको चिन्ह के ? (सूचीसहित)

    काठमाडौं । निर्वाचन आयोगमा दर्ता हुने दलको संख्या १४३ पुगेको छ । निर्वाचन आयोगले भर्खरै मात्रै सार्वजनिक गरेको अद्यावधिक दलको सूची अनुसार आयोगमा अहिलेसम्म दर्ता हुने दलको संख्या १४३ पुगेको छ ।

    दर्ता भएका दलको सूचीको पहिलो नम्बरसँगै दर्ता नम्बर १ मा नेपाल मजदुर किसान पार्टी (नेमकिपा) रहेको छ भने सूचीको अन्तिम तथा दर्ता नम्बर २३० मा जनअधिकार पार्टी रहेको छ ।

    नारायणमान बिजुक्छे अध्यक्ष रहेको नेमकिपा २०७३ मंसिर ३० मा दर्ता भएको हो भने शरदसिंह यादव संयोजक रहेको जनअधिकार पार्टी सबैभन्दा अन्तिममा यहीँ मंसिर १४ गते दर्ता भएको हो ।

    गत भदौ २३ र २४ गते भन्दा अघिसम्म १२२ दलको दर्ता कायम रहेकोमा त्यसपछि नयाँ दल दर्ता, दल एकीकरण तथा दल खारेजसमेत गरेर १४३ पुगेको आयोगले जनाएको हो । जसमा २५ वटा नयाँ दल दर्ता भएका छन् भने ४ वटा पुराना दल एक आपसमा एकीकरण भएका छन् ।

    एकीकरण हुनेमा तत्कालीन नेकपा (माओवादी केन्द्र), नेकपा (एकीकृत समाजवादी), जनता समाजवादी पार्टी नेपाल, नेकपा (समाजवादी) र नेकपा माओवादी समाजवादीसहित ५ दल मिलेर नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) बनेको छ । नेकपा बन्दा ५ दल खारेज थप एक दल बनेको छ ।

  • कांग्रेसमा नेतृत्व दौड : शेखर-गगन दुवै सभापतिका आकांक्षी, संस्थापनमा देउवाकाे आशीर्वाद कसलाई ?

    कांग्रेसमा नेतृत्व दौड : शेखर-गगन दुवै सभापतिका आकांक्षी, संस्थापनमा देउवाकाे आशीर्वाद कसलाई ?

    काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसले १५ औँ महाधिवेशनको मिति घोषणा गरेसँगै नेतृत्वको आकाङ्क्षीहरू खुल्न थालेका छन्। पुस २६ देखि २८ गतेसम्म महाधिवेशन गर्ने निर्णय गरेसँगै आकाङ्क्षीहरूले दाबी गर्न थालेका हुन्।

    यद्यपि, निर्धातिर समयमा महाधिवेशन हुनेमा कांग्रेसका नेताहरू नै ढुक्क हुन सकेको छैनन्। महाधिवेशनको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण हिस्सा क्रियाशील सदस्यताको विषय अझै टुङ्गिएको छैन। महामन्त्री गगन थापाले क्रियाशील सदस्यताको विषय टुङ्ग्याउने गृहकार्य थालिसकेका छन्।

    अब हुने महाधिवेशनबाट कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा नेतृत्वबाट बिदा हुँदैछन्। अहिले नै उनले उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यवाहक सभापतिको जिम्मेवारी दिइसकेका छन्। देउवालाई नेतृत्वमा दोहोरिने विधानले पनि दिँदैन।

    देउवा नेतृत्वमा नआउने भएपछि आगामी महाधिवेशनमा उनको आशीर्वाद लिएर नेतृत्व हत्याउने दाउमा उनी निकट नेताहरूको हानथाप छ। देउवाले अहिले महाधिवेशन गर्ने जिम्मेवारीका साथ उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यवाहकको जिम्मेवारी दिएका छन्।

    अहिले कार्यवाहक भूमिकामा रहेका खड्काको आगामी नेतृत्वमा दाबी स्वाभाविक हो। तर, महाधिवेशनको मिति विवाद सल्टाउन समेत देउवाकै मुख ताकेको भन्दै उनको कार्यक्षमतामाथि नेताहरूले प्रश्न उठाएका छन्।

    असोज २८ गतेबाट सुरु भएको बैठकले महाधिवेशनको मिति विवाद समाधान गर्न नसकेपछि देउवा आफैँ सक्रिय भएर पार्टीभित्रको विवाद समाधान गरेका थिए। देउवाको उत्तराधिकारी बन्न सात पूर्वपदाधिकारीहरूले निरन्तर छलफलमा छन्।

    संस्थापन पक्षबाट गोपालमान श्रेष्ठ, कृष्णप्रसाद सिटौला, डा. शशांक कोइराला, विमलेन्द्र निधि, विजयकुमार गच्छदार, प्रकाशमान सिंह र डा. प्रकाशशरण महत निरन्तर संवादमा छन्।

    हिजो पनि श्रेष्ठ र कोइरालाबाहेक पूर्वपदाधिकारीहरू आफूनिकट केन्द्रीय सदस्यहरूसँग छलफलमा बसेका थिए। सभापति देउवासँग परामर्श लिएर पूर्व पदाधिकारीहरूबाट एक जनाको नाममा सहमति जुटाउन केन्द्रीय सदस्यले दबाब दिएका छन्।

    यो टिममा कार्यवाहक सभापति खड्का, उमाकान्त चौधरी, बालकृष्ण खाण र एनपी साउदलगायत नेताहरू पनि एक ठाउँमा उभिनसक्ने बताइन्छ। उनीहरूको एउटै बटमलाइन छ– आगामी सभापति आफूहरूभन्दा बाहिरबाट नहोस्।

    ‘हाम्रो टिमबाट सहमतिमै टुङ्ग्याउँछौँ’

    तर प्रवक्ता डा. प्रकाशशरण महत नेतृत्वबारे अहिलेसम्म आफ्नो टिममा कुनै छलफल नभएको जिकिर गर्छन्। टिममा सल्लाह गरेरै नेतृत्व तय गर्ने बताए।

    उनले भने, ‘नेतृत्वको दाबी त सबैले गरिरहेका छन्। आगामी सभापति त महाधिवेशनले नै निर्णय गर्छ। टिममा सल्लाह भएर सबैको सहमतिमा अघि बढ्ने हो। सभापतिसँग नेतृत्वबारे अहिलेसम्म कुरा भएको छैन।’

    कार्यवाहक सभापति खड्काको सम्भावनालाई पनि उनले नकारेनन्। उनले निर्धारित समयमा महाधिवेशन हुनेमा नै आशंका व्यक्त गरे।

    उनले भने, ‘महाधिवेशनको मिति भर्खरै तय भएको छ। नेतृत्वबारे बिस्तारै छलफल हुन्छ। महाधिवेशनको मिति तोकिएको भएपनि समय टाइट छ निर्धारित समयमा हुन्छ हुँदैन भन्न सकिँदैन।’

    कार्यसमितिको माघसम्म म्याद थपबारे उनले थपे, ‘काम गर्दै जाँदा सकिए पुसभित्रै हुन्छ, माघमा त महाधिवेशन हुँदैन। ढिला भयो भने आम निर्वाचन पछि नै हो। चुनावको तयारी गर्ने बेलामा माघमा महाधिवेशन गर्न सकिँदैन। माघमा सम्भव छैन। जति तहसम्म हुन्छ नभए पछि हुन्छ।’ समयमै महाधिवेशन गर्नको लागि चुनौती रहेको बताए।

    ‘शेखर र गगन एक ठाउँमा उभिनुपर्छ’

    सहमहामन्त्री जीवन परियारले अहिले नेतृत्वको बहसमा आफूहरू नपुगेको बताए। १४ औँ महाधिवेशनको टिम एक ढिक्का भएर अघि बढ्नुपर्ने बताए।

    उनले भने, ‘१४ औँ महाधिवेशनमा शेखर दाइ र गगनजीहरू एक ठाउँमा हुनुहुन्थ्यो। त्यो टीमका साथीहरू एक ढिक्का नै हुनुपर्छ। र अरू थप साथीहरूलाई जोडेर आगामी महाधिवेशनमा चुनाव जित्ने प्रयत्न गर्नुपर्छ भने हो।’ शेखर कोइराला र गगन थापा बसेर एक ठाउँमा दृढतापूर्वक उभिने सङ्कल्प गर्नुपर्ने उनको मत छ।

    उनले भने, ‘शेखर दाइ सभापतिमा नलड्ने भए गगन थापाको पालो हो। शेखर दाइले नै एक पटक लड्छु भन्नुहुन्छ भने गगन थापाले नमान्नुपर्ने कारण नहोला। शेखर दाइले लड्दिनँ भन्नुभयो भने मात्रै विकल्पमा जाला।’ उनले संस्थापन पक्षका नेताहरू पनि संवादमा रहेको र महाधिवेशनसम्म खुल्ने जिकिर गरे।

    गगनको बेग्लै तयारी

    जेनजी आन्दोलनपछि पार्टीमा रूपान्तरणको मुद्दा उठाएका महामन्त्री थापाले आगामी नेतृत्वको लागि तयारी गरिरहेका छन्। उनीनिकट केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्यले निर्वाचनअघि महाधिवेशन कार्यतालिका विशेष महाधिवेशनको हस्ताक्षरकर्ताहरूबाटै मात्रै सम्भव भएको बताए।

    उनले भने, ‘यो कार्यतालिका २४८८ को हस्ताक्षरले नै सम्भव भएको हो। कांग्रेसमा नयाँ नेता, नयाँ नीति, जेनजी आन्दोलनले उठाएको एजेन्डा सम्बोधन गर्ने र हिजो भएको गल्ती कमजोरी सुधार गरेर जानुपर्ने कुरा महामन्त्री गगन थापाले नै उठाउनुभएको हो। परिवर्तनको आवाजको नेतृत्व जसले गरेको छ, अबको नेतृत्व पनि त्यही हुनुपर्छ भन्ने हाम्रो कुरा हो।’

    १४ औँ महाधिवेशनमा शेखर कोइराला जिताउन आफूहरू लागेको भन्दै अहिलेको महाधिवेशनमा गगनले साथ पाउनुपर्ने उनको मत छ।

    उनले थपे, ‘अहिले परिस्थिति र आवश्यकता पनि नयाँ भएको छ। त्यसैले हामीले नेता पनि नयाँ ल्याउनुपर्छ भनेका हौँ। हिजो गगनको समर्थनमा शेखर कोइराला, आज शेखरको समर्थनमा गगन थापा हुनुपर्छ भन्ने हाम्रो कुरा हो।’

    पार्टीभित्र सर्वसम्मत सभापति गगनलाई नै बनाउँदा उपयुक्त हुने पार्टीपंक्तिको माग रहेको जिकिर गरे।

    उनी भन्छन्, ‘विमलेन्द्र निधि दाइले सर्मसम्मत सभापति छानौँ भन्ने प्रस्ताव ल्याउनुभएको छ, त्यसलाई सकारात्मक रूपमा लिनुपर्छ, अहिलेको माग अनुसार नेतृत्व हस्तान्तरणको राम्रो सन्देश जाने भएकाले सभापतिले पनि युवा पुस्ता गगनजीलाई नेतृत्व दिन सकारात्मक हुनुपर्छ भन्ने हाम्रो बुझाइ हो, हुनुहुन्छ होला पनि।’

    गगनलाई अर्का महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्मा, युवा नेता प्रदीप पौडेलसहित युवा नेताहरूको साथ छ। गगनकै अगुवाइमा विशेष महाधिवेशनको लागि हस्ताक्षर संकलन गर्दा ५४ प्रतिगत महाधिवेशन प्रतिनिधिको हस्ताक्षर संकलन गर्न सफल भएका थिए।

    १४ औँ महाधिवेशनमा देउवाको प्यानलबाट जितेका सहमहामन्त्री फरमुल्लाह मन्सुरले गगन थापालाई सभापति र अबको प्रधानमन्त्री प्रस्ताव गरेर पार्टी चुनावमा जानुपर्ने बताएका थिए।

    केन्द्रीय समितिको बैठकमै भनेका उनले भनेका थिए, ‘म कुरा लुकाउने मानिस होइन। गगन थापा सभापति र प्रधानमन्त्री भए राम्रो हुन्छ भनेर मानिसहरूले भनेका छन्। उनी १४ औँ महाधिवेशनमा पनि धेरै मतसहित महामन्त्री जितेका हुन्। अहिले उनकै पहलमा ५४ प्रतिशतले विशेष महाधिवेशन गर्न हस्ताक्षर पनि गरेको अवस्था छ। त्यसैले आउने चुनावमा गगन थापालाई प्रधानमन्त्री उम्मेदवार र सभापति बनाएर नयाँ नेताको नेतृत्वमा प्रतिनिधि सभा चुनावमा पार्टी जानुपर्छ।’ गगनले स्वंयमले पनि आगामी महाधिवेशनमा आफ्नो उम्मेदवारी घोषणा गरिसकेका छन्।

    नयाँ समीकरणको संकेत

    कांग्रेसमा देउवा नेतृत्वमा नदोहोरिने निश्चित भएपछि समीकरणमा उलटफेर आउने संकेत देखिएको छ। संस्थापन पक्षका नेताहरू मात्रै नभई १४ औँ महाधिवेशनमा एउटै टिममा रहेका शेखर र गगन थापा पनि अलग हुने सम्भावना बढेको छ। उनीहरूले दुवैले आआफ्नै तयारी गरिरहेका छन्।

    नेता डा. शशांक कोइरालाले १५ औँ महाधिवेशनमा आफू र शेखर कोइरालामध्ये एक जना सभापतिको उम्मेदवार हुने बताएका छन्। चितवन पुगेका कोइरालाले शेखरसँग आफ्नो कुरा भइरहेको बताए।

    उनले भने, ‘सभापतिका लागि लड्ने भनेको थिएँ। शेखर दाइ पनि इच्छुक हुनुहुन्छ। कुरा भइरहेको छ। दुई जनामध्ये एक जना लड्छौँ।’ उनले विगतमा कुरा नमिलेको भएपनि अहिले मिलेको र दाजुभाइ एक ठाउँमा उभिनुपर्ने निष्कर्ष निकालेको बताए।

    आजै मात्रै पनि शेखर कोइरालानिकट नेताहरूको बेग्लै भेला बसेको थियो। बैठकमा सहभागी ती नेताले भने, ‘आज पनि शेखर दाइको टिमको बैठक बसेको थियो। शेखर दाइलाई सभापति र गगनलाई पनि सँगै लिएर जानुपर्छ भनेर निष्कर्ष निकालेका छौँ। छलफल जारी छ।’

    भेला कोइरालासहित सहमहामन्त्रीद्वय जीवन परियार, बद्री पाण्डे, नेता गुरुराज घिमिरे, केन्द्रीय सदस्य गोविन्द्र पोखरेलसहित एक दर्जन नेताहरू सहभागी थिए।

  • एनपीएल–२ : विराटनगरले लुम्बिनीलाई दियो १४५ रनको लक्ष्य

    एनपीएल–२ : विराटनगरले लुम्बिनीलाई दियो १४५ रनको लक्ष्य

    काठमाडौं । नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) सिजन–२ मा विराटनगर किंग्सले लुम्बिनी लायन्सलाई १४५ रनको लक्ष्य दिएको छ ।

    टीयु क्रिकेट मैदानमा टस हारेर पहिला ब्याटिङको निम्तो पाएको विराटनगरले निर्धारित २० ओभरमा ८ विकेट गुमाएर १४४ रन बनायो ।

    विराटनगरका लागि लोकेश बमले सर्वाधिक ३५ रन बनाए । जर्ज मुन्से ०, फाफ डु प्लेसिस १२, साम हिटलेट २७, नारायण जोशी ५, बसिर अहमद २८, शाहिल पटेन ३ र प्रतिश जिसी ११ रनमा आउट भए । कप्तान सन्दीप लामिछाने ६ र मार्चेन्ट डि लिङ १० रनमा अविजित रहे ।

    बलिङमा शेर मल्ल नायक बने । शेरले ४ ओभरमा २५ रन खर्चेर ३ विकेट लिए । जेजे स्मिथ, अभिषेश गौतम र रुवेन ट्रम्पलमेनले एकएक विकेट लिए ।