काठमाडौं । गण्डकीमा कांग्रेसका सुरेन्द्र पाण्डे नेतृत्वको सरकार जोगाउन र ढाल्न तीव्र रसाकस्सी चलिरहेको छ । सत्ताको यो खेलमा नेकपा माओवादीको चुनाव चिन्हबाट विजयी डा. बाबुराम भट्टराई नेतृत्वको नेपाल समाजवादी पार्टीका सांसद फणिन्द्र देवकोटा निर्णायक बन्न सक्ने देखिएको छ ।
६० जना सांसद रहेको गण्डकीमा बहुमतका लागि ३१ जनाको समर्थन चाहिन्छ । कांग्रेससँग २७ जनामात्रै सांसद रहेकाले पाण्डेले ४ सांसदको खोजी गरिरहेका छन् । दुई सांसद रहेको राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीले कांग्रेसलाई समर्थन गर्न सक्ने जनाउ दिएको बुझिएको छ । यसबाट पाण्डेको मनोबल बढेको छ । उनी भोलि प्रदेशसभामा विश्वासको मत माग्दैछन् ।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले राप्रपा अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनलाई गण्डकी सरकार जोगाइदिन गुहारेका छन् । उनले लिङदेनलाई पत्र नै पठाएर समर्थन मागेका हुन् । गण्डकी सरकारपछि अन्यत्र सबैतिर सहकार्यको ढोका खुल्ने भनेर पनि देउवाले लिङदेनलाई फकाएका छन् । देउवाको आग्रहमा लिङदेन सकारात्मक बनेको स्रोतले बताएको छ ।
केही दिनअघि राप्रपा केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिको बैठकले वर्तमान सत्ता गठवन्धनलाई कतै पनि समर्थन नगर्ने निर्णय लिएको थियो । कुनै पनि प्रदेशमा विपक्षी गठवन्धनको सरकार बन्ने अवस्था आएमा त्यसमा सहभागी हुन पार्टीको आन्तरिक रणनीति रहेको छ । यस विषयमा निर्णय गर्ने अधिकार लिङदेनले आफैंसित राखेका छन् । त्यही आधारमा उनले गण्डकी सरकारलाई समर्थन गर्ने तयारी गरेका हुन् ।
राप्रपाले समर्थन गर्दा अब मुख्यमन्त्री पाण्डेलाई २ भोटमात्र अपुग हुन् । त्यसमध्ये एक भोट उनले स्वतन्त्र सांसद राजीव गुरुङ उर्फ दीपक मनाङे र दोस्रो भोट नेसपाका देवकोटाबाट आशा गरेका छन् । एक थान मन्त्री पाएपछि मनाङेले मुख्यमन्त्री पाण्डेलाई समर्थन गर्ने पक्का नै छ । उनले बहुमत पुग्ने अवस्था आएको खण्डमा आफूले भोट हाल्ने भनेर प्रत्याभूति गराइसकेका छन् । तर, देवकोटाको समर्थन भने पक्का भएको छैन ।
२०७९ को निर्वाचनमा बाबुरामको नेसपाले नेकपा माओवादीसँग सहकार्य गरेको थियो । नेसपाले माओवादीकै चुनाव चिन्हबाट आफ्ना उम्मेदवारहरू उभ्यायो । त्यसमध्ये संघीय संसदमा महिन्द्रराय यादव प्रत्यक्ष निर्वाचित भए भने उमरावती देवी समानुपातिक सांसद बनिन् । प्रदेशमा गंगानारायण श्रेष्ठ र फणिन्द्र देवकोटा विजयी भए ।
अहिले नेसपाको दुई अध्यक्ष बाबुराम र महिन्द्रा पनि अलग भइसकेका छन् । विभाजनका क्रममा गंगानारायण महिन्द्रातिर लागे भने फणिन्द्रले बाबुरामलाई साथ दिए ।
डा. भट्टराई अहिले माओवादीसँग चिढिएका छन् । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले गत फागुनमा काँध फेर्दै एमालेसँग नयाँ समीकरण बनाएपछि भट्टराई रुष्ट बनेका हुन् । त्यसैले गण्डकीमा वर्तमान सत्ता गठबन्धनलाई साथ नदिने रणनीति उनको छ । तर, गण्डकी संसद सचिवालयमा देवकोटा माओवादी सांसदका रूपमा दर्ता छन् । उनले माओवादी संसदीय दलको बैठकमा नियमित भाग लिँदै आएका पनि छन् । यसअघि उनले एमालेका खगराज अधिकारीलाई विश्वासको मत दिएका थिए ।
अब देवकोटाले के गर्छन् भन्ने कौतुहल छन् । उनी खुलिसकेका छैनन् । आफूले स्थायित्वको पक्षमा मत हाल्ने बताउँछन् । वर्तमान सत्ता गठबन्धन उनले पाण्डेलाई भोट नहाल्नेमा ढुक्क छ । तर, पाण्डे उनीप्रति निकै आशावादी छन् ।
चेपुवामा परेका पाण्डेले विश्वासको मत हालेको खण्डमा कारबाही भोग्नु पर्छ कि पर्दैन भन्ने प्रश्न पनि छ । राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐनमा एउटै चुनावचिन्ह लिएर लडेका सांसदहरू एउटै संसदीय दलमा हुने व्यवस्था गरेको छ । यस्तोमा सचेतकले संसदीय दललाई ह्वीप लगाउन सक्छन् । त्यसैले माओवादीले लगाउने ह्वीप देवकोटालाई पनि लाग्छ ।
तर, सम्भावित कारबाहीको प्रश्न भने अन्योलपूर्ण छ । सचेतकले ह्वीप लगाउँदा नमानेको अवस्थामा कारबाहीका लागि सम्बन्धित दलमा सिफारिस गर्ने व्यवस्था राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐनमा छ । देवकोटाको ‘सम्बन्धित दल’ कुन त ? उनी माओवादीको संसदीय दलका सदस्य हुन् । तर, प्रदेशसभाको रेकर्डमा नेसपाको एक सांसद रहेको उल्लेख छ । त्यसैले कारबाहीको सिफारिस माओवादीमा जान्छ कि नेसपामा भन्ने विषयमा संवैधानिक जटिलता देखिएको छ ।
