काठमाडौं । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति रवि लामिछानेलाई हिरासतमा राखेर प्रहरी अनुसन्धान भइरहेको बेला उनको हस्ताक्षरका केही चेकहरू मिडियामा सार्वजनिक गरिएका छन् । ती चेकहरू नै रविले सहकारी ठगी गरेको बलियो प्रमाण भएको दाबी एउटा कोणबाट गरिएको छ ।
गोर्खा मिडिया प्रालिमा प्रवन्ध निर्देशकको हैसियतमा रहँदा रविले कार्यालय प्रयोजनका लागि लाखौंका चेक काटेको पहिल्यै सार्वजनिक भइसकेको विषय हो ।
त्यसमध्ये जीवी राईका सहकारीका नाममा काटिएको पाइएपछि प्रहरीले लामिछानेसँग सोधपुछ गरेको थियो । आफू कुनै पनि सहकारीबाट आफूले रकम नझिकेको दाबी गर्दै आएका रविले के प्रयोजनका लागि सहकारीलाई चेक काटेका थिए भन्ने प्रश्न उब्जिएको छ ।
रविलाई कात्तिक २७ मा बयानका लागि रुपन्देही ल्याइएको थियो । जिल्ला सरकारी वकिलको कार्यालय रूपन्देहीमा लिइएको बयानका क्रममा प्रहरीले सुप्रिम सहकारीलाई काटेको चेकबारे सोधपुछ गरेका थिए । आफ्नै हस्ताक्षरसहितको चेकको प्रतिलिपि देखाइएपछि रवि पहिले हड्बडाएको र पछि झोक्राएको कान्तिपुर दैनिकले दावी गरेको छ ।
स्रोतका अनुसार प्रहरीले चेक देखाएर सोधपुछ गर्दा रविले पुरानो कुरा भएकाले आफूले पनि बुझ्नुपर्ने भने प्रहरीसँग केही समय मागेका थिए । यही विषयमा त्यसदिन उनको बयान लम्बिएपछि जहाजको टिकट क्यान्सिल गरेर अर्को दिन कास्की फिर्ता पठाइएको थियो ।
प्रहरीलाई रविले आफू प्रवन्ध निर्देशक रहेको बेलामा कहिलेकाहीँ खाली चेकमा हस्ताक्षर गरेर छोड्ने गरेको बताएका थिए ।
‘आफू नहुँदा पनि अत्यावश्यक काम नरोकियोस भनेर कहिलेकाहीँ खाली चेकमा हस्ताक्षर गरेर छोड्नुपर्थ्यो । त्यही चेकमा सहकारीको नाम र रकम लेखेर अरुले नै भुक्तानी गरेको हुनुपर्छ,’ रविले प्रहरीलाई बयानमा बनेका छन् ।
सुप्रिम सहकारीबाट लामिछानेसहित गोर्खा मिडिया नेटवर्क प्रालिका अध्यक्ष गितेन्द्र बाबु (जीबी) राई, उपाध्यक्ष एवं नेपाल प्रहरीका पूर्वडिआइजी छविलाल बन्जाडे जोशीलगायतको नामबाट झन्डै साढे १६ करोड रूपैयाँ गोर्खा मिडियामा लगेको संसदीय छानबिन विशेष समिति र प्रहरीको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । त्यसमध्ये लामिछानेको नाममा दुई करोड र जोशीका नाममा साढे दुई करोड रूपैयाँ गएको अनुसन्धान प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । तर, लामिछानेले आफू सहकारीको सदस्य पनि नभएको, रकम माग पनि नगरेको बताउँदै इन्कारी बयान दिइरहेका छन् । रविले सहकारीबाट आफैंले हस्ताक्षर गरेर रकम निकालेको प्रमाण भने अहिलेसम्म भेटिएको छैन ।
त्यसो भए रविले सहकारीका नाममा किन चेक काटेका थिए त ? के यो चेकले उनलाई अप्ठेरोमा पार्न सक्छ रु रवि निकट कानून व्यवसायीहरु भने यो चेकले कुनै पनि नयाँ तथ्य पुष्टि नहुने दाबी गर्छन् ।
एक कानून व्यवसायीले भने, ‘उहाँ प्रवन्ध निर्देशकको हैसियतमा चेक काट्नुहुन्थ्यो भन्ने विषय नयाँ होइन । जीवी राईको निर्देशनमा सहकारीको नाममा पनि चेक काट्नु भयो होला । तर, रकम तिरेको प्रमाणले सहकारी ठगी पुष्टि हुँदैन । उहाँले सहकारीबाट रकम निकालेको हस्ताक्षरसहितको कुनै कागज भेटियो भने बल्ल त्यो प्रमाण हुन्छ ।’
सहकारीलाई चेक काटेको विषयमा उनी भन्छन्, ‘जीवी राईले फलानोको नाममा चेक काटिदिनु भनेपछि हस्ताक्षर गरिदिनुभयो होला । ब्याज तिर्ने प्रयोजन पनि हुन सक्छ । सबै उहाँलाई थाहा हुने कुरा भएन । अध्यक्षले भनेपछि प्रवन्ध निर्देशकले नमान्ने कुरा पनि आउँदैन । आखिर सबै पैसा जीबी राईकै थियाे ।’
यो विषयमा रवि स्वयम्ले पनि आफ्नो भनाइ बाहिर ल्याएका छन् । पार्टीका नेताहरूमार्फत हिरासतबाटै रविको प्रष्टीकरण सामाजिक सञ्जालमा आएको हो । उनले कम्पनीमा कार्यरत रहँदा आफूले खाली चेकमा हस्ताक्षर गरेर छोड्ने गरेको दोहोर्याएका छन् । साथै, जीवी राईको निर्देशनमा कुनै चेक काटिएको हुन सक्ने उनको स्वीकारोक्ति छ ।
रविले भनेका छन्, ‘सहकारीबाट ऋण लिने कुनै निर्णय कम्पनीले गरेको छैन । कार्यकारी अध्यक्ष एवं लगानीकर्ता जिवी राईले ब्याज नलाग्ने ऋण लिएको ‘डिक्लेयर’ गरेका छन्। उनको निर्देशनमा कुनै चेकहरु काटिएको हुन सक्छ र त्यसका लागि चेकसँगैको ‘सपोर्टिङ डकुमेण्ट’ हेर्नुपर्ला। साथै, व्यस्तता र उपत्यका बाहिरको भ्रमणहरुका कारण खाली चेकमा समेत हस्ताक्षर गरेर छोड्ने अभ्यास थियो। कतै दुरुपयोग पो भयो कि रु जे भए पनि मैले व्यक्तिगत रुपमा र संस्थागत रुपमा समेत सहकारीबाट ऋण लिएको छैन, सहकारीको ऋणको सावाँ, ब्याज, किस्ता तिर्न भनी कुनै पत्र, सूचना प्राप्त भएको वा सार्वजनिक भएको जानकारी छैन। त्यसैले प्रस्तुत चेकबारे ‘सपोर्टिङ’ कागजात हेर्नुपर्छ भनेर जवाफ दिएको थिएँ ।’
रविलाई उद्धृत गरेर पार्टीका कार्यवाहक प्रवक्ता मनिष झाले लेखेको प्रष्टीकरण यस्तो छः
केही मिडियाले संगठित रुपमा आक्रमण गरेको खबर रवि दाइले जानकारीमा राख्नु भएको छ। हिरासत बाहिर हुँदा उहाँले हरेक ‘फेक’ तथा ‘मिस लिडिङ’ न्यूजको तथ्य र प्रमाणसहित जवाफ दिँदै आउनु भएको थियो। प्रेसमिट समेत गरेर प्रश्नहरुको सामना तथा सवालहरुको सप्रमाण जवाफ दिनुभएको थियो। अहिले उहाँलाई एक शब्द, वाक्य बोल्न दिने त परेको कुरा अनुहारको भावसमेत नदेखियोस् भनेर थुनेररछेकेर राखिएको छ। यसरी थुनिएको मौका छोपेर कायरतापूर्वक गरिएको ‘मिडिया ट्रायल’ र संगठित मिडिया आक्रमणको तथ्य प्रमाणसहितको जवाफ दिन पाए त हुन्थ्यो तर यतिबेला धैर्यतापूर्वक प्रतिक्षा गर्नुको विकल्प उहाँसँग छैन। पटकपटक गलत समाचार लेखेर माफी माग्दै आएकाहरुलाई जवाफ दिन होइन उहाँ आमनागरिकलाई भ्रम नपरोस् भन्नेमा चिन्तित हुनुहुन्छ ।
जिल्ला सरकारी वकीलको कार्यालय, रुपन्देहीमा भएको बयानलाई विभिन्न मिडियाले आ–आफ्नो स्वादअनुसारले पूर्वाग्रही भई संगठित रुपमा सार्वजनिक गरेर भ्रम छर्न मिल्छरु जिल्ला सरहकारी वकीलको कार्यालय, रुपन्देहीको नियत संगठित ‘मिडिया ट्रायल’लाई सघाउने होरु सिंगो राज्य संयन्त्र र केही मिडिया उहाँविरुद्ध कसरी लागेका छन् भन्ने प्रमाण योभन्दा अरु के हुन सक्ला ! उहाँले हस्ताक्षर गरेका चेकबारे दिएको जवाफ भनी उहाँकै जवाफलाई तोडमोड गरी अझ एकदम आत्तिएको, तर्सिएको, झस्किएको भन्दै आफूखुसी बङ्ग्याएर आममानिसमा भ्रम छर्ने काम कायरताको पराकाष्ठा हो। हातखुट्टा बाँधेर, मुख थुनेर, खोरभित्र कोचेर, खोर बाहिरबाट ढुंगा हान्ने तहको कायरता उहाँले कल्पना नै गर्नुभएको छैन ।
हिरासत कक्षमा भएको भेटमा रवि लामिछानेले भन्नुभयो-
‘पहिलो कुरा, उक्त चेकसहितको सवालका लागि एकैछिन बुझ्नुपर्छ भनेको हुँ। पुरानो कुरा भएकाले बुझ्न दुई÷तीन कल वयान लिनेकै अगाडि गरेको पनि हुँ। सबै कलको समय जोड्दा ५ देखि ७ मिनेट मात्र भयो होला। त्यतिन्जेल अरु सवालहरुमा काम निरन्तर भयो। काम रोकिएको र त्यसैका कारण बयानमा समय लागेको कुरा गलत हो, झुटो हो ।’
दोस्रो कुरा भन्दै उहाँले अगाडि भन्नुभयो-
‘मेरो जवाफमा मैले यसो यसो भएको हुनुपर्छ तर मलाई अहिले यकिन भएन, लेखापरीक्षण प्रतिवेदनमा पनि कतै नदेखिएकाले थप तथ्य अनुसन्धान अधिकारीलाई पछि जानकारी गराउँछु भनेर प्रष्ट रुपमा भनेको थिएँ। सहकारीबाट ऋण लिने कुनै निर्णय कम्पनीले गरेको छैन। कार्यकारी अध्यक्ष एवं लगानीकर्ता जिवी राईले ब्याज नलाग्ने ऋण लिएको ‘डिक्लेयर’ गरेका छन्। उनको निर्देशनमा कुनै चेकहरु काटिएको हुन सक्छ र त्यसका लागि चेकसँगैको ‘सपोर्टिङ डकुमेण्ट’ हेर्नुपर्ला ।
साथै, व्यस्तता र उपत्यका बाहिरको भ्रमणहरुका कारण खाली चेकमा समेत हस्ताक्षर गरेर छोड्ने अभ्यास थियो। कतै दुरुपयोग पो भयो किरु जे भए पनि मैले व्यक्तिगत रुपमा र संस्थागत रुपमा समेत सहकारीबाट ऋण लिएको छैन, सहकारीको ऋणको सावाँ, ब्याज, किस्ता तिर्न भनी कुनै पत्र, सूचना प्राप्त भएको वा सार्वजनिक भएको जानकारी छैन। त्यसैले प्रस्तुत चेकबारे ‘सपोर्टिङ’ कागजात हेर्नुपर्छ भनेर जवाफ दिएको थिएँ ।’
कम्पनीको जिम्मेवारी पूरा गर्दा पनि आफूमाथि निरन्तर अन्याय गरिएको भन्दै रवि लामिछानेले भन्नुभयो-
‘तर यस प्रसंगलाई यसरी उचालिएको छ कि मानौं मैले सहकारीबाट ऋण मागेको, लगेको, खाएको, मासेको प्रमाण नै फेला पर् यो। गोर्खा मिडियाले सम्झौता गरेका कर्मचारी, कम्पनी, भेण्डर आदिलाई भुक्तानी दिन प्रदान गरिएका चेकहरुबारे तथा कार्यकारी अध्यक्षको निर्देशन पालना गरी भुक्तानी गरिएको बैंक, वित्तीय संस्था, कम्पनी, वा व्यक्तिका हकमा मेरो जवाफदेहित रहन्छ। प्रचलित कम्पनी ऐन बमोजिम गोर्खा मिडियाले तिरेको पैसाको जिम्मेवारी र जवाफदेहिताबाट मैले निमुख हुन्छु भनेको छैन, हुन्न। तर, सहकारीबाट पैसा ल्याउने कार्यमा मेरो संलग्नता थिएन, छैन । मैले गोर्खा मिडियाका खाताहरु रहेको चेकमा हस्ताक्षर गरी भुक्तानी गर्दा कुन-कुन चेकले कुन-कुन कानूनको उलंघन भयोरु आज पो सुप्रिम, सूर्यदर्शनजस्ता सहकारीका समस्या सार्वजनिक भयो। तीन वर्ष अगाडि लगानीकर्ताको निर्देशसनसँगै निश्चित विधि र प्रक्रिया पूरा गरी आएका बैंक, वित्तिय संस्था, सहकारी वा कुनै कम्पनीलाई दिइने चेकमा हस्ताक्षर गर्न किन सोच्नुपर्थ्यो र ?’
निजी क्षेत्रमा भइरहेका अभ्याससहित आफूविरुद्ध गरिएको षड्यन्त्रबारे उहाँले भन्नुभयो-
‘निजी क्षेत्र विश्वासमा चल्छ। मैले हस्ताक्षर गरेका चेकहरु गोर्खा मिडियाका चेकहरु हुन्। कम्पनी ऐनको अधिनमा रहेर गरिएका प्रत्येक कारोबारको जवाफ म दिन्छु। सहकारीका कुरा सहकारीका मान्छेले जानुन्। सहकारीबाट गोर्खा मिडियामा पैसा ल्याउने सम्पूर्ण प्रक्रियामा मेरो संलग्नता छैन भनेर संसदीय छानबिन विशेष समितिको प्रतिवेदनले पृष्ठ नम्बर ४४९ मा लेखेको छ। ममाथि कम्पनी ऐनमा अनुसन्धान हुनुपर्नेमा सहकारी ठगीको झुटो मुद्दामा गिरफ्तार गरियो, अझ प्रतिशोधपूर्वक संगठित अपराध र सम्पत्ति शुद्धीकरण समेतको मुद्दा लगाइँदैछ। त्यतिले नपुगेर सरकारी वकील कार्यालय नै लागेर मेरा बयानका अधुरा, अपुरा र मेरोविरुद्ध हुनेगरी मिडियालाई सूचना चुहाउने कार्य हुँदैछ।’
रवि लामिछानेले चेतावनीपूर्ण रुपमा अगाडि भन्नु भएको छ-
‘म चाहिँ नागरिकले दुःख नपाउन् भनेर शान्तिपूर्ण ढंगले गरिएको आन्दोलन समेत नगर्नु भन्ने अनी मेराविरुद्ध सिंगो राज्य र केही मिडिया सुनियोजित भएर लागिरहनेरु यसरी एउटा व्यक्तिविरुद्ध भएभरका सारा शक्ति नाङ्गो भएर लाग्ने र त्यसमा पनि नपुगेर न्यायलयमा पनि चल्छ भन्दै खुलमखुला तर्साउने हो भने हामीले विश्वास गरेको निलो क्रान्तिको रंग बदल्नुपर्ने हुनसक्छ ।’
हिरासत कक्षको पाँच नम्बर कोठाबाट छुटिँदै गर्दा यो सन्देश चाहिँ नछुटोस् है भनेर भन्नुभयो-
‘म जिल्ला सरकारी वकीलको कार्यालय, रुपन्देहीबाट भएको गैरकानूनी क्रियाकलापप्रति सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यू र महान्यायाधीवक्ताज्यूको गम्भीर ध्यानाकर्षण गराउँदछु। अन्यायका कयौं सीमारेखा पार भइसके, सत्यमाथि शक्ति प्रदर्शन बन्द होस्। मलाई न्यायालयप्रति आशा र न्यायप्रेमी जनताप्रति भरोसा छ।’
