काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र विश्वकै एक नम्बर धनाढ्य इलोन मस्कबीचको सम्बन्धमा नाटकीय मोड आएको छ । केही समयअघिसम्म एक–अर्काको पर्याय जस्ता उनीहरु अहिले दुश्मन झैं भएका छन् ।
संसारकै दुई शक्तिशाली व्यक्तिहरु सामाजिक सञ्जाल र सार्वजनिक मञ्चमा एकअर्काविरुद्ध तीखो आलोचना र गालीगलौजमा उत्रिएका छन् । यो वाकयुद्धको जड ट्रम्पको प्रस्तावित आर्थिक नीति विधेयक र मस्कको त्यसप्रतिको कडा असहमति रहेको छ ।
ट्रम्प र मस्कको सम्बन्ध २०२४ को अमेरिकी राष्ट्रपति निर्वाचनको अभियानबाट गहिरिएको थियो । मस्क, जो प्रायः राजनीतिमा तटस्थ रहन्थे, ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालको अभियानमा सक्रिय रूपमा सहभागी भए । उनले ट्रम्पको रिपब्लिकन अभियानलाई करिब २५० मिलियन डलरको आर्थिक सहयोग गरे, जुन उनको राजनीतिक सहभागिताको सबैभन्दा ठूलो कदम थियो । मस्कले ट्रम्पलाई एक ‘प्रगतिशील’ र ‘नवप्रवर्तनलाई समर्थन गर्ने’ नेताको रूपमा चित्रण गरेका थिए ।
ट्रम्पले पनि मस्कको प्रशंसा गर्न कुनै कसर बाँकी राखेनन् । उनले मस्कलाई ‘आधुनिक जीनियस’ र ‘अमेरिकी नवप्रवर्तनको प्रतीक’ भन्दै सार्वजनिक रूपमा सम्मान व्यक्त गरे । ट्रम्पको दोस्रो कार्यकाल सुरु भएपछि उनले मस्कलाई डिपार्टमेन्ट अफ गभर्नमेन्ट इफिसिएन्सी (डोग) को सह–प्रमुख नियुक्त गरे, जहाँ मस्क र उनका सहयोगी विवेक रामास्वामीले सरकारी खर्च कटौती र प्रशासनिक सुधारको जिम्मेवारी लिए । फेब्रुअरी २०२५ मा फक्स न्यूजलाई दिएको संयुक्त अन्तर्वार्तामा ट्रम्प र मस्कले एकअर्काको तारिफ गर्दै साझा दृष्टिकोणको कुरा गरेका थिए ।
मस्कले त्यसबेला भने, ‘ट्रम्पको नेतृत्वमा अमेरिका फेरि नवप्रवर्तनको शिखरमा पुग्नेछ ।’

सम्बन्धमा दरारः नीतिगत मतभेद
यो मित्रता लामो समय टिकेन । मस्कले मे २९, २०२५ मा डोगबाट अप्रत्याशित राजीनामा दिए, जसले ट्रम्पसँगको उनको सम्बन्धमा तनावको संकेत गर्याे । राजीनामाको मुख्य कारण ट्रम्पको प्रस्तावित आर्थिक नीति विधेयक थियो, जसमा उत्पादन र ऊर्जा कम्पनीहरूलाई कर छुट, रक्षा खर्चमा ठूलो वृद्धि, र सरकारी ऋणको सीमा ४ ट्रिलियन डलरसम्म बढाउने योजना थिए ।
मस्कले यो विधेयकलाई ‘अमेरिकी अर्थतन्त्रको लागि घातक’ भन्दै सार्वजनिक रूपमा आलोचना गरे । उनले आफ्नै सामाजिक सञ्जाल एक्समा लेखे, ‘यो विधेयकले सरकारी घाटा बढाउनेछ र मन्दी निम्त्याउनेछ । यसको पक्षमा मतदान गर्ने सांसदहरूले लज्जित हुनुपर्छ ।’
मस्कको यो आलोचनाले ट्रम्पलाई व्यक्तिगत रूपमा चोट पुर्यायो । ट्रम्पले तुरुन्तै प्रतिक्रिया दिँदै मस्कका कम्पनीहरू, विशेषगरी टेस्ला र स्पेसएक्सले प्राप्त गरिरहेको सरकारी अनुदान र ठेक्का रद्द गर्ने धम्की दिए । ट्रम्पले आफ्नो ट्रुथ सोसलमा लेखे, ‘इलोनले अर्बौं डलरको सरकारी ठेक्का पाएका छन्, ती सबै रोकेर हामी बजेट सन्तुलनमा ल्याउन सक्छौं ।’ यो धम्कीले मस्कलाई थप आक्रोशित बनायो ।
वाकयुद्धको चरमताः व्यक्तिगत आक्षेप
मस्कले ट्रम्पको धम्कीलाई चुपचाप सहने मुड देखाए । उनले आज बिहान एक्समा पोष्ट गर्दै ट्रम्पको नीतिलाई ‘विषाक्त’ भन्दै आलोचना गरे । थप विवादास्पद रूपमा उनले ट्रम्पलाई जेफ्री एप्स्टिनको फाइलसँग जोडिएको अप्रमाणित आरोप लगाए, जसलाई ट्रम्पको प्रेस सेक्रेटरी क्यारोलीन लेभिटले ‘आधारहीन र निन्दनीय’ भन्दै खण्डन गरिन् । मस्कले अमेरिकी अन्तरिक्ष कार्यक्रमको मेरुदण्डका रुपमा रहेको स्पेसएक्सको ड्र्यागन स्पेसक्राफ्टको फिर्ती प्रक्रिया तीव्र बनाउने चेतावनी पनि दिए ।
ट्रम्पले पनि जवाफमा कुनै कसर बाँकी राखेनन् । उनले मस्कलाई ‘आत्ममुग्ध अर्बपति’ र ‘अमेरिकी मूल्यविरोधी’ भन्दै आलोचना गरे । ट्रम्पले मस्कको स्पेसएक्सको योगदानलाई कम आँक्दै ड्र्यागन स्पेसक्राफ्टलाई ‘महँगो खेलौना’ को संज्ञा दिए । उनले शुक्रबार ९ः५२ बजे (नेपाल समय) ट्रुथ सोसलमा लेखे, ‘इलोनले मेरो नेतृत्वमा प्राप्त गरेको अवसरको कदर गरेनन्, उनको कम्पनीले सरकारी ठेक्का लिन्छ, तर मलाई आलोचना गर्छ । यो देशद्रोह हो ।’
यो वाकयुद्धले आर्थिक, राजनीतिक र सामाजिक क्षेत्रमा ठूलो प्रभाव पारेको छ ।
आर्थिक प्रभावः मस्कको टेस्लाको शेयर बिहीबार एकै दिन १४५ ले खस्कियो, जुन ट्रम्पको सरकारी ठेक्का रद्द गर्ने धम्कीको प्रत्यक्ष परिणाम मानिएको छ । नासासँग अर्बौं डलरको ठेक्का लिएको स्पेसएक्स पनि जोखिममा परेको छ । विश्लेषकहरूका अनुसार यो विवादले अमेरिकी अन्तरिक्ष कार्यक्रम र विद्युतीय सवारी उद्योगमा दीर्घकालीन प्रभाव पार्न सक्छ ।
राजनीतिक प्रभावः ट्रम्पको विधेयकलाई लिएर रिपब्लिकन पार्टीभित्रै मतभेद देखिएको छ । मस्कको प्रभाव र उनको आर्थिक शक्तिका कारण विधेयक पारित गर्न ट्रम्पलाई कठिनाइ हुन सक्छ । मस्कले आगामी मध्यावधि र राष्ट्रपति निर्वाचनमा ट्रम्पविरोधी उम्मेदवारहरूलाई सहयोग गर्ने संकेत गरेका छन्, जसले रिपब्लिकन पार्टीमा तनाव बढाएको छ ।
सामाजिक प्रभावः सामाजिक सञ्जालमा ट्रम्प र मस्कका समर्थकहरूबीच तीव्र बहस चलिरहेको छ । एक्समा #TrumpVsMusk र #lEonBetrayed ह्यासट्याग ट्रेन्ड भइरहेका छन् । मस्कका समर्थकहरूले उनलाई ‘स्वतन्त्र विचारक’ भन्दै समर्थन गरेका छन् भने ट्रम्पका समर्थकहरूले मस्कलाई ‘अहंकारी’ र ‘देशद्रोही’ भन्दै आलोचना गरेका छन् ।
किन यस्तो मोड ?
ट्रम्प र मस्कको सम्बन्ध बिग्रनुमा नीतिगत मतभेदमात्र नभई व्यक्तिगत अहंकार र शक्ति प्रदर्शनको टकराव पनि मुख्य कारण देखिन्छ । मस्क जो आफूलाई विश्वको आर्थिक र प्राविधिक नेतृत्वको केन्द्रमा राख्छन्, ट्रम्पको नीतिलाई आफ्नो व्यापारिक हित र दीर्घकालीन दृष्टिकोणविरुद्ध ठान्छन् । यता, ट्रम्प, जसले आफूलाई ‘अमेरिका फस्र्ट’ को प्रतीकका रूपमा प्रस्तुत गर्छन्, मस्कको आलोचनालाई व्यक्तिगत चुनौतीका रूपमा लिएका छन् ।
यो वाकयुद्धले तत्काल समाधान हुने संकेत देखिएको छैन । मस्कले ट्रम्पको विधेयकविरुद्ध आफ्नो अभियानलाई तीव्र बनाउने संकेत गरेका छन्, जबकि ट्रम्पले मस्कका कम्पनीहरूलाई लक्षित गरी नीतिगत कदम चाल्ने धम्की दोहोर्याएका छन् । विश्लेषकहरूका अनुसार, यो टकरावले अमेरिकी अर्थतन्त्र, अन्तरिक्ष कार्यक्रम, र राजनीतिक परिदृश्यमा दीर्घकालीन प्रभाव पार्न सक्छ ।
ट्रम्प र मस्कबीचको सम्बन्ध एक समयको मित्रताबाट तीव्र शत्रुतामा परिणत भएको छ । नीतिगत असहमतिबाट सुरु भएको यो विवाद अब व्यक्तिगत आक्षेप र शक्ति प्रदर्शनको लडाइँ बनेको छ । यो वाकयुद्धले विश्वको सबैभन्दा शक्तिशाली देश र यसका प्रभावशाली व्यक्तित्वहरूको सम्बन्धलाई कसरी परिभाषित गर्छ, त्यो आगामी दिनमा स्पष्ट हुनेछ । तर, हाललाई यो द्वन्द्वले विश्वभर चर्चा र चासोको विषय बनेको छ । (एआईको सहयोगमा)