Category: विश्व प्रेस

काबुल । अफगानिस्तानबाट अमेरिकी सेनाको फिर्ती प्रक्रियालाई अर्को शक्तिराष्ट्र चीनले अवसरको रुपमा हेर्न थालेको छ ।

चीनले अफगानिस्तानमा आफ्नो महत्वाकाङ्क्षी बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई)मा लगानी गर्ने तयारी थालेको छ । काबुलमा चीनले ४.६० लाख करोड रुपैयाँ लगानी गर्ने जनाइएको छ ।

सूत्रका अनुसार उक्त योजना चीन-पाकिस्तान आर्थिक करिडोरकै एक हिस्सा हुनेछ । जसमा उत्तर-पश्चिम पाकिस्तानबाट अफगानिस्तान र चीनको बीचमा एक करिडोरको निर्माण हुनेछ । यसबाट चीनलाई मध्यपूर्व, मध्य एसिया र युरोपसम्म व्यापारको बाटो खुल्नेछ ।

काबुल र पेशावरबीच बाटो बनाउनेबारे अधिकारीहरुबीच अहिले चर्चा चलिरहेको छ । पाँचवर्षदेखि चीनले अफगानिस्तानमा बीआरआईलाई विस्तार गर्ने योजना बनाइरहेको छ । तर, अमेरिकाको उपस्थितीको कारण चीनको योजना पुरा हुन पाएन ।

चीन र अफगानिस्तान सरकारबीच वार्ताहरु भएपनि अमेरिकाको कारण प्रक्रिया अघि बढ्न पाएको थिएन । अमेरिकाले सेप्टेम्बर ११ सम्म अफगानिस्तानबाट आफ्ना सैनिक फिर्ता गर्ने तयारी गरेको छ । काबुलस्थित प्रमुख सैन्य अड्डालाई पछिल्लो साता नै अमेरिकाले छाडिसकेको छ ।

वासिङ्टन । अमेरिकामा एउटा भनाई चर्चित छ : जुन राष्ट्रपति चुनावमा पराजित हुन्छन्, उनीहरु नफर्किने गरेर चलेर जान्छन् । फर्केर पनि सत्ताको अनुहार उनीहरुले हेर्दैनन् ।’ तर, डोनाल्ड ट्रम्पको हकमा भने यो भनाई सार्थक नहुने देखिएको छ । ट्रम्पले पटक-पटक सन् २०२४ मा हुने राष्ट्रपतिय चुनावमा आफू रिपब्लिकन पार्टीबाट उम्मेदवार हुने बताउने गरेका छन् ।

शनिबार फ्लोरिडाको सरसोटामा ट्रम्पले ‘सेभ अमेरिका’ नामक र्‍याली आयोजना गर्दै शक्ति प्रदर्शनको तयारी गरेका छन् । पुनः राष्ट्रपतिमा उठ्ने उनको कसरतको रुपमा यो प्रदर्शनलाई हेरिएको छ ।

यो र्‍याली किनपनि महत्वपूर्ण छ भने, ४ जुलाईमा अमेरिकाको स्वतन्त्रता दिवस पनि मनाइन्छ । राजनीतिक विश्लेषक तथा रिपब्लिकन पार्टीका नेताहरुका अनुसार यो वर्षको ६ जनवरीपछि ट्रम्पको पहिलो ठूलो सम्बोधन हुनेछ ।

सन् २०२४ मा हुने चुनावको दाबेदारीको रुपमा यो र्‍याली महत्वपूर्ण हुने विश्लेषकले लिएका छन् । ट्रम्पका सहयोगी ज्यासन मिलरको नजरमा ट्रम्प एक नेता मात्र हैनन्, बरु उनी एउटा आन्दोलन हुन् । बाइडेन प्रशासनलाई खोप अभियान चलाउन ट्रम्प खाँचो पर्न सक्ने विश्लेषण उनको छ । किनभने, ट्रम्पका १७ प्रतिशत समर्थक खोप अभियानको विरुद्धमा छन् ।

दिल्ली । केही दिनमै भारतीय मन्त्रिपरिषद् विस्तार हुने भएको छ । सन् २०२४ मा हुने लोकसभा चुनाव र आउँदो पाँचवर्षमा हुने विधान सभा चुनावलाई दृष्टिगत गर्दै प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले मन्त्रिपरिषद्को आकार विस्तार गर्न लागेका हुन् ।

मोदीको दोस्रो कार्यकालको यो पहिलो विस्तार हुनेछ । कांग्रेसबाट सत्तारुढ भाजपा प्रवेश गरेका ज्योतिरादित्य सिन्ध्यिा मन्त्री बन्ने बलियो सम्भावना छ । सिन्ध्यिाको साथ पाएरै भाजपाले मध्यप्रदेशमा सत्ता प्राप्त गरेको थियो ।

असममा भाजपालाई जित दिलाएका सर्बानन्द सोनोवाल पनि मन्त्री बन्ने जनाइएको छ । उनकै साथ पाएर भाजपाका हेमन्तविश्व शर्मा राज्यका मुख्यमन्त्री बनेका थिए ।

मन्त्रिपरिषद् विस्तारमा केही पुराना मन्त्रीलाई हटाउने तयारी भएको छ । अहिले पनि ९ मन्त्रीसँग एकभन्दा बढी विभाग रहेका छन् जसमा प्रकाश जावेडकर, पीयूष गोयल, धर्मेन्द्र प्रधान, नितिन गड्करी, डा. हर्षवर्धन, नरेन्द्रसिंह तोमर, रविशंकर प्रसाद, स्मृति इरानी र हरदीप सिंह छन् ।

नितिशकुमारको जेडीयू कोही मन्त्री बन्नेछ वा छैन भन्ने कुरा तय छैन । सन् २०१९ मा केन्द्रमा नितिशले मन्त्री बन्न गरिएको आग्रह अस्वीकार गरेका थिए । सूत्रका अनुसार नितिशले कम्तीमा दुई मन्त्रालय प्रस्ताव गरेका छन् ।

दिल्ली । कोभिड–१९ को कारण भारतमा मृत्यु हुनेको संख्या ४ लाख नाघेको छ । खोप अभियान चलिरहँदा पनि त्यहाँ मृत्यु हुनेको संख्यामा उल्लेखनीय कमी आएको छैन ।

थप मृत्युहरुलाई गणना नगरिँदा मृत्यु संख्या यो भन्दा उच्च हुन सक्ने भारतीय संचारमाध्यमले जनाएका छन् । अमेरिका र ब्राजिलपछि भारत कोभिड मृत्यु हुने ४ लाख संख्या पुग्ने तेस्रो प्रभावित मुलुक हो ।

संक्रमित संख्या अमेरिकाबाट दोस्रो स्थानमा रहेको भारतको ३० मिलियन पुगेको छ । पछिल्ला दिनहरुमा भारतमा दैनिक संक्रमण ४० हजारमा घटेको छ ।

गत मे महीनामा संक्रमण उत्कर्षमा पुग्दा दैनिक ४ लाख संक्रमण भएको थियो । विभिन्न राज्यले कडा लकडाउन गरेपछि संक्रमित हुने संख्यामा कमी आएको हो ।

गत जनवरीमा खोप अभियान सुरु भएपनि कूल जनसंख्याको ५ प्रतिशतले मात्र भारतमा खोप लगाएका छन् ।

ओटावा/बीबीसी । अहिलेसम्मकै उखरमाउलो गर्मीको कारण क्यानडामा दर्जनौं मानिसको मृत्यु भएको छ । भ्यानकुभर प्रहरीका अनुसार शुक्रबारयता सो क्षेत्रमा गर्मीकै कारण १३० जनाभन्दा बढीले ज्यान गुमाएका छन् ।

मृत्यु हुनेहरुमा अधिकांश वृद्धवृद्धा र कुनै न कुनै रोगसँग जुधिरहेका व्यक्तिहरु छन् । मंगलबार लगातार तेस्रो दिन क्यानडाको ब्रिटिस कोलम्बियास्थित लाइटनमा अहिलसम्मकै सर्वाधिक तापमान ४९.५ डिग्री सेल्सियस रेकर्ड भयो ।

यो साता अगाडि उक्त क्षेत्रमा तापमान ४५ डिग्री सेल्सियसभन्दा बढी मापन भएको थिएन । उत्तर पश्चिमी अमेरिका र क्यानडाको आकाशमा तातो हावाको उच्च प्रवाह हुँदा सो क्षेत्रमा गर्मी बढेको बताइएको छ ।

भ्यानकुभर सहरमा मात्र ६५ जनाले गर्मीकै कारण ज्यान गुमाए । बर्नबे क्षेत्रमा मात्र ३४ जनाको एक्कासी मृत्यु भएको छ भने सर्रे क्षेत्रमा ३८ जनाले ज्यान गुमाएका छन् ।

प्रहरी सर्जेन्ट स्टिभ एडिसन भन्छन् : यसअघि भ्यानकुभरमा यस्तो गर्मी कहिल्यै महसुस भएको थिएन, दुःखसाथ भन्नुपर्छ दर्जनौं मानिसले गर्मीकै कारण ज्यान गुमाएका छन् ।’

इन्भाइरोमेन्ट क्यानडाले बढ्दो तापक्रमबारे ब्रिटिस कोलम्बिया र अलबेटासहितका ठाउँलाई चेतावनीसहितको सूचना जारी गरेको छ ।

अमेरिकाको पोर्टल्यान्ड र सियाटलमा सन् १९४० यताकै सर्वाधिक गर्मी महसुस गरिएको छ । सियाटलमा ४२.२ डिग्री सेल्यिससम्म तापक्रम पुगेको छ ।

काठमाडौं । अदालतको अपमान गरेको अभियोगमा दक्षिण अफ्रिकाको सर्वोच्च अदालतले पूर्वराष्ट्रपति ज्याकोब जुमालाई १५ महीनाको जेल सजाय सुनाएको छ ।

उनको कार्यकालमा परेको एक भ्रष्टाचार मुद्दाको सुनुवाइका लागि अदालतमा उपस्थित हुन दिइएको आदेश अवज्ञा गरेको अभियोगमा जुमालाई सजाय दिलाइएको हो ।

आफ्नो कार्यकालको अन्त्यतिर सन् २०१८ मा जुमाले भ्रष्टाचारको अभियोगको सामना गर्नुपरेको थियो । नीति निर्माण प्रक्रियामा प्रभावित तुल्याउन व्यापारीहरुले राजनीतिज्ञसँग अनुचित लाभ लिएको आरोप त्यसमाथि उठेको थियो ।

अदालतको आदेशपछि पूर्वराष्ट्रपति जुमा एकपटकमात्र अदालतमा उपस्थित भएका थिए तर, त्यसपछिका आदेशलाई उनले अवज्ञा गरेका थिए । न्यायाधीश रेमन्ड जोन्डो नेतृत्वको संबैधानिक इजलासले जुमालाई सजाय सुनाएको हो ।

बेइजिङ । चीनको व्यवसायिक सहर सांघाई संसारकै आकर्षक होटलको कारणले पनि चर्चित छ । सांघाई सहरमा अहिले थप आकर्षक होटल धमाधम बनिरहेका छन् ।

गत जुन १९ मा खुलेको जे होटल अर्को चित्ताकर्षक मात्र छैन यसले अर्को कीर्तिमान राखेको छ । यसलाई विश्वकै सबैभन्दा अग्लो होटल भनिएको छ । ६३२ मिटर उचाइमा रहेको सांघाई टावरमा उक्त होटल अवस्थित छ ।

यो भवन चीनकै सर्वाधिक उचाइको भवन हो । १६५ वटा कोठा रहेको उक्त होटलमा ३४ वटा सुइट छन् । होटलले चौबिसै घण्टा र सातै दिन सेवा दिने गरेको छ ।

अत्याधुनिक शौचालयसहित इन्डोर स्विमिङ पुल समेत रहेको छ । स्पाको पनि यसभित्र व्यवस्था छ । प्रत्येक कोठाहरुमा चिनियाँ चियाको व्यवस्था समेत गरिएको छ । उक्त होटलमा ५५७ डलरबाट कोठाको शुल्क तोकिएको छ ।

इथियोपियाको विद्रोही संगठन ‘टिग्रे पीपल्स लिबरेसन फ्रन्ट’ ले केन्द्रीय फौजविरुद्धको नयाँ आक्रमण सुरु गरेको एकसातापछि टिग्रेस्थित विद्रोही लडाकूहरूले आफूहरूले क्षेत्रीय राजधानी मिकेली कब्जा गरेको दावी गरेका छन् ।

यद्यपि इथियोपिया सरकारले भने आफूले कब्जा गुमाएको पुष्टि गरेको छैन बरु युद्धविरामको एकतर्फी प्रस्ताव गरेको छ । मिकेलीलाई इथियोपियाको सरकारी फौजले गत नोभेम्बरमा विद्रोहीको कब्जाबाट फिर्ता लिएको थियो ।

मिकेलीस्थित प्रत्यक्षदर्शीहरूले उत्सव मनाउन सडकमा मानिसहरू नाचिरहेको बताएका छन् । टिग्रेमा गत साता नयाँ आक्रामक हमलाहरू सुरु गरेका त्यहाँका लडाकुहरूले मिकेलीको अन्तरिम प्रशासनलाई बाहिर निकालेको भन्ने खबर सोमवारदेखि आउन थालेका हुन् ।

टिग्रे क्षेत्रमा त्यहाँको नेतृत्वलाई बाहिर निकाल्नका लागि प्रधानमन्त्री अबी अहमदले आठ महिनाअघि सरकारी फौज पठाउनुभएको थियो ।

टिग्रे पीपल्स लिबरेसन फ्रन्टका प्रवक्ताले मिकेली आफ्नो नियन्त्रणमा आएको एएफपीसँगको कुराकानीमा दावी गर्नुभयो । अन्तरिम सरकारका एक अधिकारीले नाम उल्लेख नगर्ने शर्तमा एएफपीसँग मिकेलीबाट सरकारी सेना पछि हटेको पुष्टि गरेका छन् ।

यसैबीच संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टेनियो गुटेर्रेसले प्रधानमन्त्री अबीसँग सोमवार कुरा गर्दै सर्वसाधारणको सुरक्षा र मानवीय सहायता मानिसहरूसम्म पुगेको सुनिश्चित गर्न आवश्यक रहेको बताउनुभएको छ । उहाँले राजनीतिक समाधान खोज्न पनि प्रधानमन्त्री अबीलाई आग्रह गर्नुभयो ।

संयुक्त राष्ट्रसंघले ५० लाखभन्दा बढी मानिस खाद्यान्न सहायताको पर्खाइमा रहेको र ३ लाख ५० हजार मानिसले भोकमरीको सामना गरिरहेको जनाएको छ। इथियोपियामा द्वन्द्वरत सबै पक्षमाथि आमहत्या र मानवअधिकार उल्लङ्घनको आरोप लागेको छ ।

इथियोपियामा सरकारी फौजहरूबाट मिकेलीलगायतका ग्रामिण क्षेत्रलाई विद्रोहीको कब्जाबाट फिर्ता लिने क्रममा महिला तथा किशोरीहरूमाथि बलात्कार तथा दुब्र्यवहारका घटनाहरू भइरहँदा त्यहाँका नागरिकले टिग्रे पीपल्स लिबरेसन फ्रन्टलाई सहयोग गरेका कतिपय स्थानीयले बताएका छन् ।

सेनाले किशोरीहरूमाथि बलात्कार र मानवीय दुब्र्यवहार गर्ने गरेको र प्रतिकार गर्न खोज्नेको हातखुट्टा नै काटिदिनेजस्ता अमानवीय व्यवहारहरू गर्नेगरेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले बताएका छन् ।

वासिङ्टन । राष्ट्रपति जो बाइडेनले सत्ता सम्हालेयता अमेरिकाले इराक र सिरियामा हवाई आक्रमण सुरु गरेको छ । अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयका अनुसार इराक र सिरियामा रहेका इरान समर्थित विद्रोहीमाथि लक्षित हवाई आक्रमण सुरु भएको हो ।

पेन्टागनले विज्ञप्तिमार्फत अमेरिकी फौजमाथि विद्रोहीको ड्रोन हमलाको प्रत्युत्तरमा सञ्चालनमा रहेका र हतियार केन्द्रहरूमा हमला गरिएको जनाएको छ । ‘अमेरिकी सैनिकको रक्षा गर्ने कुरामा राष्ट्रपति बाइडन स्पष्ट छन्’ विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।

राष्ट्रपति बनेयता बाइडेनले इरान समर्थित विद्रोहीमाथि आक्रमण गर्न स्वीकृति दिएको यो दोस्रो पटक हो। इरानमा रहेका अमेरिकी सेनामाथि गतमहिना केही ड्रोन आक्रमण भएका छन्। तर, यसमा आफ्नो संलग्नता नरहेको इरानले जनाएको छ ।

आईएस समूहसँग लड्न इराकमा २,५०० जति अमेरिकी सैनिक छन्। पेन्टागनका अनुसार सिरियाका दुई र इराकको एक लक्ष्यमा रक्षात्मक हवाई हमला गरिएको हो। ती लक्ष्य इरान समर्थित कैताइब हेज्बुल्लाह र कैताइब सय्यद अल(शुहादा विद्रोही समूहले प्रयोग गर्ने स्थान भएको जनाइएको छ।

सन् २००९ देखि अमेरिकाले कैताइब हेज्बुल्लाहलाई इराकको शान्ति र स्थिरताका लागि खतरा भन्दै आतङ्ककारी समूहको सूचीमा राखेको छ। विज्ञप्तिमा अमेरिकाले आफ्नो रक्षाका लागि प्रतिक्रिया जनाएको बताइएको छ।

अमेरिकाले हमलामा के कति घाइते भए वा मारिए भन्ने बताएको छैन। तर एएफपी समाचार संस्थाले यूकेको सिरिया अब्जर्भेटरी फर ह्युमन राइट्सका अनुसार सिरियामा अमेरिकी युद्ध विमानको एउटा आक्रमणमा पाँच विद्रोही मारिएको र अन्य केही घाइते भएको जनाएको छ।

अमेरिकी आक्रमणमा जनएक बालक मारिएको र कम्तीमा अन्य तीन जना घाइते भएको केही सिरियाली संचारमाध्यमले जनाएका छन् । अमेरिकी नेतृत्वमा सद्दाम हुसेनलाई निस्तेज पारिएयता इराकको आन्तरिक मामिलामा इरानको प्रभाव बिस्तारै बढिरहेको बताइएको छ।

इरानले अमेरिकासहित अन्य शक्ति राष्ट्रहरूसँग सन् २०१५ को परमाणु सम्झौतालाई पुनर्जीवित गर्न वार्ता गरिरहेको बेला यस्तो भएको हो। सो सम्झौतामा इरानले केही परमाणु कार्यक्रम रोक्ने र त्यसको बदला इरानमाथि लगाइएका प्रतिबन्ध कम गर्ने बुँदा छन्।

बेइजिङ । चीनको दक्षिण पश्चिममा निर्माण गरिएको विश्वकै दोस्रो ठूलो जलविद्युत आयोजनाबाट सोमबार विद्युत परीक्षण उत्पादन शुरु भएको छ । याङ्सी नदीको सहायक नदीका रुपमा रहेको जिन्सा नदीमा निर्माण गरिएको बाइहिटान बाँधबाट विद्युत उत्पादन हुन थालेको छ ।

जैविक इन्धनको खपत कम गरी वैकल्पिक र जलविद्युत उत्पादन मार्फत विद्युतको माग पूरा गर्ने चीनको योजना बमोजिम चीनमा ठूला जलविद्युत गृहहरु निर्माण भइरहेका छन् ।

यद्यपी जलविद्युत उत्पादनका लागि ठूला बाँध बनाउँदा पर्यावरणीय क्षतिमा चीनले पर्याप्त ध्यान नदिएको आरोप लाग्ने गरेको छ । सन् १९२१ मा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको स्थापनाको एक सयौं वर्ष यसै साता मनाउने अवसरमा नयाँ विद्युत गृह निर्माणको घोषणा भएको छ ।

बाइहेटान बाँधको उचाई २८९ मिटर अग्लो हुनेछ र १० लाख किलोवाट क्षमताका १६ वटा विद्युत उत्पादन जेनेरेटर जडान हुनेछन् । यो सन् २००३ मा चीनको याङ्जी नदीमै निर्मित थ्री गर्जेज बाँधपछिको दोस्रो ठूलो हो । थ्री गर्जेजको विद्युत उत्पादन क्षमता दुई करोड २५ लाख किलोवाट रहेको छ ।

यी दुबै विद्युत आयोजना राज्य नियन्त्रित थ्री गर्जेज ग्रुप कर्पोरेसनले निर्माण गरेको हो । यो समूह जलविद्युत, सौर्य र वायु ऊर्जा उत्पादनमा विश्वकै सर्बाधिक ठूलो लगानीकर्ता हो ।

विश्वका अन्य कतिपय मुलुकले जलविद्युत उत्पादनलाई त्याग्न थालेका छन् किनभने यसबाट समुदाय र खेतीपाती डुबानमा पर्ने तथा नदीको जैविकता विशृंखलित बनाउने तथा माछा र अन्य प्रजातिको अस्तित्वमा खतरा उत्पन्न हुने वातावरणविदहरुको चेतावनी दिइरहेका छन् ।

चीनले उत्पादित विद्युतलाई शाङ्घाई र अन्य पूर्वी शहरहरुमा उच्च गतिको प्रसारण लाइनबाट विद्युत लैजाने गरेको छ । बाइहेटान विद्युतगृहबाट उत्पादित विद्युत उत्पादन पूर्ण क्षमतामा हुन थालेपछि बर्सेनि दुई करोड टन कोइलाको खपत कम हुने चिनियाँ अधिकारीहरुले बताएका छन् ।

सन २०१९ को डिसेम्बर ३१ मा चीनको वुहान प्रान्तमा देखिएको भनेर कोरोना भाइरसबारेमा चीनले सबै देशलाइ अवगत गरायो । डिसेम्बर २०१९ बाट अहिले २०२१ जुन सम्म आइपुग्दा कोरोनाभाइरस (कोभिड-१९) विश्वव्यापी भएको छ । बोल्डोमिटर डटकमका अनुसार झन्डै साढे ३९ लाखको ज्यान गएको छ ।

कोभिडको उत्पतिदेखी विश्वव्यापी भएको दौरानमा धेरै देशहरुले कोभिड-१९ विरुद्धको खोप बनाउन प्रतिस्पर्धा गरे । प्रतिस्पर्धामा रुस, क्युवा र इरान आ-आफ्नो ठाँउमा अब्बल देखिए । रुस विश्वको सबैभन्दा पहिलो कोभिड-१९ खोप सार्वजनिक गर्ने र प्रयोग गर्ने देश बन्यो । क्युवा ल्याटिन अमेरिकामा सबैभन्दा पहिलो भ्याक्सिन बनाउने देश बन्यो । इरान मुसलमान विश्वको पहिलो आफ्नै खोप बनाएर लगाउने देश बनेको छ ।

अमेरिकी नेतृत्वको विश्व व्यवस्थामा पटक-पटक आँखा बिझाउने र नाकाबन्दी सामना गरेका विश्व शक्ति रुस, ल्याटिन अमेरिकी कम्युनिस्ट मुलुक क्युवा र पश्चिम एसियाली शक्ति इरानले कोभिड-१९ खोप दौडमा भने अमेरिकालाइ इष्र्या लाग्ने काम गरेर देखाए । यी तीनै बाघी देशको खोप उत्पादन र प्रयोगको बारेमा यहाँ बुँदागत रुपमा चर्चा गरौँ ।

रुस

विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोभिड-१९ देखिएको ठीक एक बर्षपछि सन् २०२० को डिसेम्बर ३१ मा पहिलोपटक फाइजर भ्याक्सिनलाई आपतकालिन प्रयोगको अनुमति दियो । अमेरिकी कम्पनी फाइजर र जमर्न कम्पनी बायो-एनटेकले मिलेर यसको विकास गरेका थिए । तर, फाइजरको अनुमतिभन्दा धेरै अगाडि रुसले स्पुत्निक-पाँच नामक खोप उत्पादन गरेको थियो ।

क्युवाले अन्य देशको खोप नल्याउने र आफ्नै लगाउने लक्ष्य सफल बनाएको छ । क्युवा आफ्नै पाँच खोप उत्पादनमा सक्रिय भएको अलजजिराले उल्लेख गरेको छ । पाँच खोपमा सोबेर्ना २ र आब्दाला प्रयोगमा आइसकेका छन् ।

सन् २०२० को अगस्ट ११ मै रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले खोप सार्वजनिक गरेका थिए । आफ्नै छोरीलाइ खोप लगाएर खोपको महत्व र सुरक्षाको सन्देश पुटिनले दिएका थिए । फाइजरले सन् २०२१ को डिसेम्बर ३१ मा मात्रै आपतकालिन प्रयोगको लागि विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट अनुमति पाएको थियो । तर, स्पुतनिक-पाँच खोपको व्यापक प्रयोग डिसेम्बर पहिलो हप्ताबाटैै भएको थियो । बीबीसीका अनुसार २०२० को डिसेम्बर ५ बाट रुसले नागरिकलाई खोप लगाउन सुरु गरेको थियो । जर्मन समाचार च्यानल डीडब्लुका अनुसार आमसर्वसाधारणको लागि खोप कार्यक्रम सुरु गर्ने विश्वको प्रथम देश रुस हो ।

हुन त, विश्व स्वास्थ्य संगठनले अनुमति नदिएको भन्दै विभिन्न आलोचना भएका छन । अहिलेसम्म विश्व स्वास्थ्य संगठनले अनुमति दिएको छैन । तर, युरोपका इटाली, बेलारुस र हंगेरी, एसियाका चीन, भारत, इरानदेखि ल्याटिन अमेरिकी देश ब्राजिलदेखि अर्जेन्टिना लगायत दर्जनौँ देशहरुले रुसी खोप लगाएका छन् । नेपाल लगायतका कयौँ देशहरुले रसियन खोप किन्न इच्छा देखाएका छन । यतिमात्र हैन भारत, चीन, अर्जेन्टिना, इटाली, ब्राजिल, इजिप्ट लगायतका देशले त आफ्नै देशमा रुसी खोप उत्पादन गरेको स्टाटिस्टा डटकमले उल्लेख गरेको छ ।

यिनै कारणले रुस खोप उत्पादनमा सबैभन्दा अगाडि हुन सफल भएको छ । त्यही सफलताको मानक जनाउन नै साबिक सोभियत संघ हुँदा अन्तरिक्षमा पुग्ने पहिलो विमान ‘स्पुत्निक’कै नामबाट खोपको नामाकरण भएको छ ।

क्युवा

आफ्नै खोप उत्पादन गर्नेमा क्युवाका केही रेकर्ड छन् । जस्तो, क्युवा आफ्नै खोपहरु उत्पादन गर्ने ल्याटिन अमेरिकाको सबैभन्दा पहिलो देश हो । १ करोड १३ लाख हाराहारी जनसंख्या भएको क्युवा आफ्नै खोप उत्पादन गरेर प्रयोग गर्ने सबैभन्दा सानो देश पनि हो ।

क्युवाले अन्य देशको खोप नल्याउने र आफ्नै लगाउने लक्ष्य सफल बनाएको छ । क्युवा आफ्नै पाँच खोप उत्पादनमा सक्रिय भएको अलजजिराले उल्लेख गरेको छ । पाँच खोपमा सोबेर्ना २ र आब्दाला प्रयोगमा आइसकेका छन । रोचक कुरा चाहिँ भ्याक्सिनमा सार्वभौमसत्ता खोजेको क्युवाले त्यहि नामबाट सोभेर्ना २ को नामाकरण गरेको छ । सोबेर्ना भनेको स्पेनिस भाषामा सार्वभौम हो । यस्तै, आदाब्ला भ्याक्सिन चाहि क्युवाका प्रख्यात क्रान्तीकारी कवि होसे मार्तिको कविता ‘आब्दाला’बाट नामारण गरेको भारतीय अखबार इन्डियन एक्सप्रेसले लेखेको छ ।

शुक्रबार खोप लाएका सर्वोच्च नेता खामेनीले खोप लगाउन तीन सर्त राखेका छन् । पहिलो सर्त  नागरिक भन्दा अगाडि आफ्नो उमेर समूहको पालो नआइकन खोप नलगाउने । दोस्रो- अमेरिकी र बेलायती खोप नलगाउने । तेस्रो सर्त थियो- इरानलेनै विकास गरेको खोप लाउने ।

सोबेर्ना २ को प्रभावकारिता कोभिड-१९ नियन्तत्रणमा ६२ प्रतिशत छ । आब्दालाको प्रभावकारिता भने त्यो भन्दा धेरै ९२.२८ प्रतिशत क्युवाको बायो क्युवा फर्माले उल्लेख गरेको छ । क्युवाको खोप किन्न अर्जेन्टिना, मेक्सिको, जमाइका, भियतनामदेखि भेनेजुएलाले इच्छा जाहेर गरेको बेलायती समाचार संस्था रोयटर्सले उल्लेख गरेको छ । इरानले त सोबेर्ना २ भ्याक्सिनको सन २०२१ को सुरुवातसँगै उत्पादन गर्न थालेको छ । सोबेर्ना २ र आब्दाला दुवै तीन डोजका खोप हुन् ।

खोप विकासमा पाएको सफलताको व्याख्या गर्दै क्युवाली राष्ट्रपति मिगेल दियाज कनेलले खुशी हुँदै ट्विट गरे । क्युवाले पाँच खोप तयार गर्दै गरेको र दुई प्रयोगमा आएको प्रसंग ल्याउँदै कनेलले जुन २२ मा लेखेका छन, ‘१३ महिना अगाडि मैले क्युवाली वैज्ञानिकहरुलाई कोभिड-१९ विरुद्ध सार्वभौम सामना गर्न आग्रह गरेको थिएँ । उहाँहरुले एक मात्रै हैन पाँच उत्तर दिनुभयो । दुईवटा खोप तयार भइसके । अरु तयार हुदैछन् ।’

इरान

आफ्नै खोप उत्पादनमा अभूतपूर्व सफलता पाउने अर्को देश हो इरान । अमेरिकी नाकाबन्दीले तहसनहस भएको अर्थतन्त्रका बीच इरानले आफ्नै कोभिड-१९ बिरुद्धको खोप तयार गर्न सफल भएको छ । यो सँगै इरान मुसलमान विश्वको खोप उत्पादन गर्ने प्रथम मुलुक भएको छ । यहि शुक्रबार इरानी सर्वोच्च नेता अलि हुसैनी खामेनीले इरानले उत्पादन गरेको खोप लगाएर खोप सुरक्षित भएको सन्देश दिए ।

इरानले आफ्नै पुँजी, प्रविधि र प्राविधिकबाट उत्पादन गरेको खोपको नाम ‘कोभिरान बरेकात’ राखएको अलजजिराले उल्लेख गरेको छ । अलजजिराका अनुसार नयाँ आफ्नै खोप उत्पादनलाइ सर्वोच्च नेता खामेनीले ‘राष्ट्रिय गौरव’ भनेका छन ।

शुक्रबार खोप लाएका सर्वोच्च नेता खामेनीले खोप लगाउन तीन सर्त राखेका अलजजिरा र इरानी अखबार तेह्रान टाइम्सले लेखेका छन । पहिलो सर्त थियो- नागरिक भन्दा अगाडि आफ्नो उमेर समूहको पालो नआइकन खोप नलगाउने । दोस्रो सर्त- अमेरिकी र बेलायती खोप नलगाउने । विश्वास गर्न नसकिने भएकोले नलगाउने उनले गत जनवरी ८ मा सार्वजनिक रुपमा बोलेका थिए । तेस्रो सर्त थियो- इरानलेनै विकास गरेको खोप लाउने ।

अन्ततः यी तीनै शर्त शुक्रबार खामेनीले पुरा गर्न सफल भए । उनले नागरिक भन्दा अगाडि खोप लाएनन् । ८० बर्ष माथिका इरानीलाई पहिलो चरणको खोप अभियान सुरु हुँदा आफूले ८२ बर्षका खामेनीले पनि लगाए । खोप इरानले नै बनाएको लगाए ।

आफ्नै खोप उत्पादन गरेर लगाउने देशहरुमा इरान छैटौँ र मुसलमान विश्वको पहिलो मुलुक भएको तेहरान टाइम्सले लेखेको छ । इरानी खोप किन्नलाई एसिया र दक्षिण अमेरिकी ११ देशले इच्छा जाहेर गरेको तेहरान टाइम्सले जानकारी दिएको छ । अलजजिराका अनुसार इरानले कोभिरान बाहेकका अन्य खोपहरुको विकासमा पनि काम अगाडि बढाइरहेको छ ।

वासिङ्टन । अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले अफगानिस्तानका शीर्ष नेताहरु समक्ष दिगो साझेदारीका लागि बचनवद्धता व्यक्त गरेका छन् । अफगानिस्तानमा सक्रिय तालिबानीको हिंसात्मक कारबाही जारी रहेकै अवस्थामा अमेरिकी र नेटो फौज स्वदेश फर्कन लागेपछि दुई देशका शीर्ष नेताहरुबीच पछिल्लो घटनाक्रमबारे शुक्रबार साँझ समीक्षा भएको छ ।

अफगान राष्ट्रपति अश्रफ घानी र राष्ट्रिय मेलमिलापका लागि उच्च परिषदका अध्यक्ष अब्दुल्ला अब्दुल्लाहले ह्वाइट हाउसमा राष्ट्रपति बाइडेनसँग भेट गर्नुअघि रक्षा मन्त्री लोयड अस्टिनसँग पेन्टागनमा अफगान सुरक्षा मामिला बारेमा छलफल गरेका थिए ।

राष्ट्रपति बाइडेनले अफगानिस्तानलाई सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे पनि अमेरिकी सेना स्वदेश फर्कने समय आइसकेकामा जोड दिएका थिए ।

“अफगानिस्ताने आफ्नो भविष्यको निर्णय आफैं गर्नु पर्दछ,” राष्ट्रपति बाइडेनले अफगान नेताहरुसँगको आफ्नो भेटको शुरुमा संक्षिप्त टिप्पणी गर्दै भने । राष्ट्रपति बाइडेनले दिगो साझेदारी के हुन सक्छ भन्ने बारेमा विस्तृत वर्णन दिन चाहेनन् ।

बाइडेन प्रशासनले आगामी सेप्टेम्बर ११ भन्दा अघि नै अफगानिस्तानमा तैनाथ अमेरिकी सेना स्वदेश फर्काइसक्ने गरी तयारी भइरहेको अवस्थामा अफगान नेताहरु वासिङ्टन पुगेका हुन् ।

अफगानिस्तानमा अमेरिकी सेना बस्न थालेको २० वर्ष पुग्न लागेको छ । यस अवधिमा अमेरिकी र अफगानी सेना तथा सर्वसाधारणको ठूलो संख्यामा हत्या एवं मृत्यु भएको छ भने लाखौं विस्थापित भएका छन् ।

राष्ट्रपति घानीले शुक्रबार नै अमेरिकी संसदकी सभामुख नान्सी पेलोसी र रिपब्लीकन पार्टीका सांसदहरुसँग भेटघाट गरेका थिए । उनले बिहीबार सिनेटमा रिपब्लीकन नेता मिच म्याक्कोनेलसँग पनि भेट गरे ।

अमेरिकी रक्षा विभागका अनुसार सन् २००१ देखि जारी अफगान युद्धमा दुई हजार ४०० भन्दा बढी अमेरिकी सैनिकको मृत्यु हुनुका साथै २० हजारभन्दा बढी घाइते भएका छन् । युद्धका क्रममा तीन हजार ८०० भन्दा बढी अमेरिकी निजी सुरक्षागार्ड पनि मारिएको विभागको भनाई छ ।

यस युद्धबाट अफगानी सर्वसाधारण अझ बढी प्रताडित भएका थिए । युद्धमा ६६ हजार भन्दा बढी अफगानी सेनाको ज्यान गएको थियो भने २७ लाखभन्दा बढी मानिस विस्थापित भएका थिए । उनीहरुमध्ये अधिकांश इरानतर्फ पलायन भएका थिए ।

अमेरिकी सेनाको सबैभन्दा ठूलो हिस्सा स्वदेश फर्किए पनि अमेरिकी कुटनीतिज्ञको सुरक्षाका लागि करिब ६५० जना सैनिक मात्र अफगानिस्तानमा तैनाथ हुनेछन् । अमेरिकी अधिकारीहरुका अनुसार अर्को दुई साताभित्र कुटनीतिज्ञहरुको सुरक्षा व्यवस्था टुङ्गो लाग्नेछ ।

केही सय अतिरिक्त अमेरिकी फौज काबुल विमानस्थलमा सेप्टेम्बरसम्म रहने सम्भावना छ । उनीहरुले टर्कीका सेनालाई आवश्यक सुरक्षा प्रदान गर्नेछन् ।

समग्रमा, अधिकारीहरुले अमेरिकी र गठबन्धनको सैन्य कमान्ड, यसको नेतृत्व र अधिकांश सैनिकहरु जुलाई ४ सम्ममा वा त्यसको केही समयपछि फिर्ता हुने योजना रहेको बताएका छन् । यो योजना केही महिना अघि नै तयार भइसकेको बताइएको छ ।

यद्यपी सैन्य फिर्ता सम्बन्धी विस्तृत विवरण दिन अमेरिकी अधिकारीहरुले अस्वीकार गरेका छन् ।

पछिल्लो समय अफगानिस्तानमा चार हजारको हाराहारीमा अमेरिकी सेना बाँकी रहेको बताइएको छ । अमेरिकी सेनाको फिर्तीसँगै केही महिनाभित्रै अफगानिस्तानको सरकार र सैनिक पतन हुने अनुमान गरिएको छ । पछिल्लो समय तालिबान समूहले देशका धेरै जिल्लामा निरन्तर कब्जा गर्दै गएको र कैयौं जिल्लामा सेना एवं प्रहरीले आफ्ना पोस्टहरु छाड्न थालेका छन् ।

अमेरिकी राष्ट्रपतिको “ओभल कार्यालय”मा बैठकपछि आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै राष्ट्रपति घानीले राष्ट्रपति बाइडेनसँगको छलफल सकारात्मक रहेको बताउ । उनले अमेरिकी सहयोग निरन्तर राख्ने बाइडेनको भनाईबाट आफूहरु आशावादी रहेको बताएका थिए । तर उनले आगामी दिनमा कठिनाईहरु रहेको पनि स्वीकारेका थिए ।

बाइडेनसँगको बैठकमा सहभागी अब्दुल्लाहले अमेरिकी सहयोगको निरन्तरताको आवश्यकताका बारेमा जोड दिएका थिए ।

“हामीले के कुरा बिर्सिरहेका हुन्छौ भने अलकायदाले अफगानिस्तानमा एक निश्चित तह पार गरेको थियो जुन सबै मुलुकको सुरक्षाका लागि खतरा थियो,” अब्दुल्लाहले एपीसँगको भेटमा भने । “यदि अफगानिस्तानलाई पूर्ण रुपमा परित्याग गरियो, समर्थन गरिएन भने अफगानिस्तान फेरि एकपल्ट आतंकवादी समूहहरुको आश्रयस्थलमा परिणत हुने खतरा छ ।”

अमेरिकी विदेश मन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले शुक्रबार पेरिसमा बोल्दै अफगानिस्तानमा बढ्दै गएको हिंसाका बारेमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । उनले भने, ‘यदि तालिबान समूहले जबर्जस्ती शासन सत्ता हत्याउन खोजे युद्धको नवीकरण हुने वा त्योभन्दा खराब अवस्था सिर्जना हुनेछ ।”

तैपनि, राष्ट्रपति बाइडेनमाथि अफगानिस्तानबाट बाहिरिने निर्णयलाई लिएर केही रिपब्लीकनले तिखो आलोचना गरिरहेका छन् । पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले नै सन् २०२० मा तालिबान समूहसँग सन् २०२१ को मे महिनाभित्र सबै अमेरिकी फौज स्वदेश फिर्ता गर्ने सम्झौता गरेका थिए ।

रिपब्लीकन नेता मिच क्याक्कोनेलले बिहीबार अफगानिस्तानबाट सेना फिर्ता गर्न बाइडेन प्रशासनले हतार गरेको बताउँदै सेना फिर्ताबाट आतंकवादी त्रास अरु बढ्ने बताए । उनले अमेरिकी सैनिक फिर्तीमा ढिलाई गर्न पनि आग्रह गरेका थिए ।

तर ह्वाइट हाउसकी प्रेस सचिव जेन साकीले पूर्व राष्ट्रपति ट्रम्पले नै सेना फिर्ता गर्नेगरी तालिबान समूहसँग सम्झौता गरेको बताउँदै अहिले त्यस सम्झौताबाट अमेरिका पछि हट्न नसक्ने स्पष्ट पारिन् ।

राष्ट्रपति बाइडेनले अफगान राष्ट्रपति घानी र अब्दुल्लाहले सामना गर्नुपर्ने कठिन परिस्थितिका बारेमा जानकार रहेको पनि साकीले उल्लेख गरे ।

सिड्नी । अष्ट्रेलियाको सिड्नीमा शनिबारदेखि १४ दिने लकडाउन शुरु भएको छ । विशाल सिड्नी, ब्ल्यु माउन्टेन्स, सेन्ट्रल कोष्ट र वोलोङगोङलगायतका क्षेत्रमा लकडाउन लागू गरिएको अधिकारीहरुले जनाएका छन् ।

कोरोनाभाइरसको डेल्ट भेरियन्टको महामारी थप फैलिने खतरा रहेकाले लकडाउन लगाउनुपरेको अधिकारीहरुको भनाइ छ । अहिले घोषणा गरिएको लकडाउन अघिल्ला पटकभन्दा कडा गरिने पनि सरकारी अधिकारीहरुले जानकारी दिएका छन् ।

त्यसैगरी न्यू साउथ वालेस (एनएसडब्लु)मा पनि पाँच जनाभन्दा बढी हिँड्न नपाउने व्यवस्थासहित निषेधाज्ञा लागू गरिएको छ । बाहिरी गतिविधिहरुमा ५० प्रतिशत क्षमताको मात्रै गर्न अनुमति दिइने गरिएको छ ।

घरभित्र वा बाहिर जहाँ गरिने काममा पनि मास्क अनिवार्य लगाउनुपर्ने र चार वर्गमिटर दूरी अनिवार्य हुनुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ । शनिबार बिहान ६ बजेदेखि शुरु भएको लकडाउन आगामी जुलाई ९ तारिखको मध्यरातसम्म कायम रहने भएको छ ।

न्यूयोर्क । अफ्रिकी-अमेरिकी मूलका अश्वेत जोर्ज फ्लोइडको हत्या आरोप लागेका एक अमेरिकी पूर्वप्रहरी डेरेक शोभिनलाई २२ वर्ष ६ महिनाको जेल सजाय सुनाइएको छ । सन् २०२० को मेमा अमेरिकाको मिनिआपुलिस सहरमा हत्या गरेको आरोपमा उनी हिरासतमा थिए ।

शोभिनमाथि उनले पदमाथिको विश्वास र अख्तियारीको दुरुपयोग गरेको र खासगरी क्रूरता देखाएको आरोप लगाइएको छ । ४८ वर्षीय फ्लोइडको मृत्यु ती प्रहरी अधिकारीले नौ मिनेटभन्दा बढी समय घुँडाले घाँटी थिचेपछि भएको थियो।

उनको हत्याले रङ्गभेद र प्रहरी बर्बरताविरुद्ध विश्वव्यापी प्रदर्शनहरू सिर्जना गरेको थियो। ४५ वर्षीय शोभिन गत महिना सेकेन्ड डिग्री हत्या र अन्य अभियोगमा दोषी ठहरिएका हुन्।

सुनुवाइका बेला उनका वकिलले उक्त हत्यालाई ‘राम्रो मनसाय राख्दा भएको गल्ती’ बताएका थिए। उनले अब आजीवन हतियार राख्न समेत पाउने छैनन्।

फ्लोइडको परिवार र समर्थकहरूले यस फैसलाको स्वागत गरेका छन्। फ्लोइडकी बहिनी ब्रिडगेट फ्लोइडले उक्त सजायले ‘अन्ततः प्रहरी बर्बरताका विषयलाई प्रहरीले गम्भीर रूपमा लिएको देखाएको बताउँदै अझै अगाडिको बाटो लामो रहेको’ बताएकी छन्। राष्ट्रपति जो बाइडनले सजाय उपयुक्तजस्तो देखिएको तर आफूलाई सबै कुरा थाहा नभएको स्वीकारेका छन्।