Category: स्वास्थ्य-जीवनशैली

काठमाडौं । कान्ति बाल अस्पतालमा केही दिनअघि छोराको समस्या लिएर चिन्तित हुँदै एक अभिभावक आइपुगे । बालकको समस्या थियो- ‘मोबाइल अत्यधिक चलाएका कारण जीउ गल्ने । बालक जुनबेला पनि घरमा डराइरहन्थे । मनोविद्को परामर्शपश्चात् थाहा भयो उनलाई आफूलगायत ‘बा, आमा र भाइलाई केही हुन्छ कि’ भन्ने डरले सताइरहेको रहेछ । त्यसकै असरले अनौठो स्वभाव देखा परेको रहेछ ।

८ वर्षीय अर्का बालकमा सामानहरू फालिदिने, आगो लगाइदिने र बाआमाका कुरा मान्दै नमान्ने समस्या देखा परेपछि अस्पताल ल्याइयो । ती बालकले यस्तो प्रतिक्रिया जनाउन थालेको केही दिनमात्र भयो ।

कान्ति बाल अस्पतालका चिकित्सक मनोविद् डा. रामपुकार साहका अनुसार अस्पतालमा घरमा अतालिएर मनोवैज्ञानिक समस्या देखा परेका बालबालिकाका केस लकडाउनको बीचमा धेरै आएको छ ।

‘एक जना बालक केहीदिनदेखि डरले हिँड्नै नसक्ने भएका थिए । यसलाई डिसिसरी डिसअर्डर भनिन्छ । यसमा तनाब धेरै भएपछि त्यो शरीरमा जान्छ । र शरीरको कुनै पनि भाग नचल्ने हुनसक्छ । तर शारीरिक रुपमा केही पनि गाह्रो भएको थिएन । अरु जाँच गर्दा रिपोर्ट नर्मल थियो,’ उनले सुनाए ।

कारण रहेछ, कोभिडको मनोवैज्ञानिक असर । घरमा बाहिर जाँदा ज्यान जान्छ भन्ने खालका कुरा सुनेपछि उनी अत्तालिन थालेका रहेछन् । साहका अनुसार कतिलाई त खान निल्नै गाह्रो हुने भएका केस पनि आए ।

‘खासमा बच्चाको डर व्यक्त गर्ने तरिका फरक हुन्छ । र उनीहरूको डर व्यक्त शरीरबाटै हुन्छ,’ डा. शाह भन्छन् ।

मनोविद् करुणा कुँवरसँग पनि पछिल्लो समय यस्ता केस आइरहेका छन् । ‘एकजना अभिभावकले बच्चाले धेरै मोबाइल चलाएपछि किन चलाएको भन्दा बच्चाले मुख लगाएछन् । मुख लगायो भनेर एक थप्पड हान्दा आँखामा लागेर चोटपटक लागेछ । कतिपय अभिभावक चिन्तित हुँदै फोन गर्नुहुन्छ,’ कुँवर भन्छिन् ।

नयाँ भेरियन्टसहितको कोरोना दोस्रो वेभको प्रभाव बालिबालिकामा पनि उत्तिकै परेको छ । कोरोनाको प्रत्यक्ष असर त बालबालिकामा छ नै । त्यसमाथि लकडाउनको समयमा बालबालिकामा मानसिक समस्या पनि देखा पर्न थालेका यी प्रतिनिधि उदाहरण हुन् ।

डा. साहका अनुसार कान्ति बाल अस्पतालमा तीन वर्षमुनिका बालबालिकामा विकासमा कमी आएका केससमेत आउँछन् । मांसपेशी विकास नहुने (जसले गर्दा हिँडडुल गर्न, सामात्न गाह्रो हुने), बोलाउँदा नबोल्ने, बोलीकै विकास नहुने, भावनात्मक कुरा नबुझ्ने खालका समस्या आइरहेको उनले बताए । उनका अनुसार बालबालिकाको हुनुपर्ने जति बौद्धिक विकास पनि भएको पाइएको छैन ।

जोखिममा फ्रन्टलाइनरका बच्चा

इटालीमा गरिएको एक अनुसन्धानका अनुसार ३० प्रतिशत बालबालिका ‘पोष्ट ट्रमाटिक डिसअर्डर’को उच्च जोखिममा छन् । यो जोखिम स्वास्थ्य क्षेत्रका फ्रन्टलाइनरहरूको बालबालिकामा बढी देखिएको छ । नेपालमा पनि विशेषगरी मेडिकल क्षेत्रमा काम गर्ने फ्रन्टलाइनरका बच्चाहरूमा त्यस्ता समस्या देखिएका छन् ।

कोभिडको बेला कतिपय फ्रन्टलाइनरहरू घर नजाँदा बालबालिकाबीचको दूरी बढिरहेको छ । घर गए पनि आइसोलेसनमा रहने हुँदा बालबालिकासँग नजिक हुन पाउँदैनन् । मनोविद् कुँवर सुनाउँछिन्, ‘एकजना डाक्टर साथीले मलाई सुनाउँदै थिए- म घरमा आइसोलेसनमा बस्दा नजिक नआऊ भन्दा बच्चाहरू मान्दैनन् । इरिटेट हुने र एग्रेसिभ हुने समस्या देखा परेको छ ।’

‘उनीहरूसँग अभिभावकले पनि राम्रोसँग कुरा गर्न नपाउने टाढै बसेर कुरा गर्नुपर्ने अवस्था छ । यसले गर्दा बालबालिका अभिभावकसँग अहिले टाढिएको अवस्था छ,’ उनी थप्छिन् ।

मनोविद् डा. साह पनि सोही अनुभव सुनाउँछन्, ‘बाआमा कोही अफिस जानु पर्‍यो भने डाँको छाडेर रुने, टाढा भयो कि दशदेखि पन्ध्रचोटी कल गर्ने, बोलाउने । अभिभावकहरू काममा पनि जान नसक्ने । यस्तो केस बढीजसो मेडिकल क्षेत्रमा काम गर्ने अभिभावकहरूले बताउँछन् ।’

कतिपय भने दुवै अभिभावक काममा जानु पर्ने भएकाल लकडाउनको बेला बच्चाहरूलाई समय दिन सकिरहेका हुँदैनन् । यसको परिणाम बच्चाहरूमा बोलीको विकासमा कमी आउने, सामाजिक विकासमा कमी आउने, भावनात्मक समस्या बढी आउने खालका समस्या देखा परेको डा. साह बताउँछन् ।

अत्यधिक त्रास र निराशा

बाल मनोविद् डा. मिनाक्षी दाहाल शिक्षक तथा अभिभावकहरूसँग कुराकानीका क्रममा संवेदनशील बालबालिकालाई यसले थप नकारात्मक असर पारिरहेको पाइएको बताउँछिन् । दाहालका अनुसार जो बालबालिका पहिला बढी डर र त्रासमा थिए । जसलाई प्रत्यक्ष असर अघिल्लो लकडाउनमा पारेको थियो, त्यस्तो बालबालिकालाई यसले थप नकारात्मक प्रभाव पारेको छ । ‘अब यस्तै हुन्छ कहिले पनि खुल्दैन भन्ने खालका सोच, निराश हुने समस्या बालबालिकामा छन् ।

एकजना अभिभावकसँगको संवादमा उनले सुनेकी थिइन् । ‘अब निराश हुनुपर्दैन । एक महिनापछि सबै ठीक हुन्छ’ भनेर अभिभावकले सम्झाउँदा भन्दा पनि सन्तानको निराशाजन्य जवाफ थियो, ‘फेरि अर्को यस्तै आइहाल्छ नि… ।’

यद्यपि, सबै बालबालिकालाई एउटै नियम लागू नहुने उनको अनुभव छ । ‘यसले कति गहिरो असर बनाएको छ, यसलाई उनीहरूले ग्रहण गर्नसक्ने क्षमता कस्तो छ ? युवा तथा अभिभावकले त्यसलाई कसरी लिएका छौं, कसरी यसबारे कुरा गरेका छौं त्यो पनि उतिकै महत्वपूर्ण रहेछ,’ उनी सुनाउँछिन् ।

किन हुन्छ यस्तो ?

मनोविद्हरूका अनुसार कोभिडको कारण जुन भयको वातावारण सिर्जना भयो, त्यसले नै यो किसिमको समस्या पैदा भयो । समाचारमा मान्छे बितेको, अक्सिजन अभाव भएको लगायतका जानकारी आउँछन् । त्यसले गर्दा बच्चालाई सही जानकारी थाहा हुन्न । त्यसपछि उनीहरूले यो अवस्थालाई डरलाग्दो र उपायविहीन भन्ने हिसाबले सोच्छन् । डा. साहका अनुसार ५ वषदेखि १० उमेर समूहका बालबालिकामा कोरोनाबारे धेरै जानकारी आउँछ ।

‘अभिभावकले कुरा गर्दा उनीहरूले सुन्छन् । तर, बुझिरहेका हुँदैनन् । कोरोनालाई लिएर एकदमै डरलाग्दो मनस्थिति बन्छ । उनीहरूले डराएँ भनेर भन्ने भन्दा पनि शरीरबाट व्यक्त गर्ने हो । त्यतिबेला उनीहरूको लक्षण पेट दुख्ने, टाउको दुख्ने खालको हुन्छ,’ साह भन्छन्, ‘ किशोरकिशोरीको अवस्थामा चाहिँ जानकारी पनि हुन्छ । के भइरहेको भन्ने कुरा पनि थाहा हुन्छ । तर, एकदमै धेरै चिन्ता र इन्टरनेट एडिक्ट बढेको कारण ध्यान दिन कमी आउने, चिरचिराहट हुने, छट्पटी हुने, रिसाउने इत्यादि कुरा पनि अत्यधिक मात्रामा पाउँदैछौं ।’

स्कुल बन्द भएका कारण साथीहरू भेट्न नपाउँदा पनि उनीहरूमा छट्पटी देखिने डा. दाहाल बताउँछिन् । ‘जाँच हुन्छ कि हुँदैन, स्कुल खुल्छ कि खुल्दैन लगायतका कुराले नकारात्मक मनोभावनालाई मलजल गरेको छ,’ उनी भन्छिन् ।

अभिभावक सजग हुन आवश्यक

बच्चाको मनोविज्ञान उनीहरूको अभिभावकको मनोविज्ञानमा समेत भर पर्ने मनोविद्हरूको बुझाइ छ । दाहाल भन्छिन्, ‘अभिभावकले कोभिडबारे अरुसँग कुरा गर्दै गर्दा त्यसबारे बच्चाले सुनिरहेका हुन्छन् । समाचार सुनिरहेको छ । कोभिडको ग्राफ त उनीहरूले पनि उतिकै देखिरहेको हुन्छन् । भलै, कुन उमेरको छ, कति भन्न र बताउन नसक्लान् । तर उनीहरूलाई यो परिवेशले, आएको समाचारहरूले, हामीले गर्ने कुराकानीले असर पारिरहेको हुन्छ ।’

अभिभावक स्वयम् सामाजिक सञ्जालमा व्यस्त हुँदा बालबालिकाले समय नपाएको मनोविद् कुँवर बताउँछिन् । ‘बुबाआमा स्वयम् सामाजिक सञ्जालमा व्यस्त भएको हुँदा बालबालिकालाई समय नै नदिएको जस्तो देखिन्छ । यसमा अभिभावकले ध्यान दिनुपर्नेछ,’ उनी सुझाउँछिन् ।

बालबालिकासँग संवाद आवश्यक

बालबालिकालाई मनोवैज्ञानिक समस्याबाट जोगाउन अभिभावक र बालबालिका बीचको दूरी घटाउनुपर्ने डा. दाहाल बताउँछिन् । ‘अभिभावकले के गरिरहेका छन् भन्ने कुरा बालबालिकाले थाहा पाउनुपर्‍यो, बच्चाले के गर्दैछ भन्ने कुरा अभिभावकले थाहा पाउनुपर्‍यो । संवाद गर्नुपर्‍यो एकअर्कासँग,’ उनको सुझाव छ ।

मनोविद् कुँवरको पनि उही मत छ । उनका अनुसार बालबालिकासँग अभिभावकले समय बिताउनुपर्छ । ‘उनीहरूसँग कुरा गर्ने, खेल खेल्ने । आँगन छ भने सहभागी भएर कुराकानी गर्ने, घरकै र सिर्जनात्मक काममा उनीहरूलाई संलग्न गराउने । सिकाइमा समावेश गराउने गर्न सकिन्छ,’ उनी सुझाउँछिन् ।

डा. साह अभिभावकले पनि बालबालिकाको जिज्ञासा मेटाउनुपर्ने सुझाउँछन् । ‘बच्चाहरूसँग कोरोनाबारे खुलेर सही ढंगले कुरा गर्न सक्नुपर्‍यो । झुटो बोल्नुएन । बच्चाहरूलाई जिम्मेवारीका काम सिकाएर व्यस्त राख्नुपर्‍यो । साना-साना जिवन उपयोगी सीप सिकाउनुपर्‍यो,’ उनी सुझाउँछन् ।

इन्टरनेटको लतमा नियन्त्रण

इन्टरनेटको लतबाट बालबालिकालाई टाढै राख्नुपर्ने मनोविद्हरूको सुझाव छ ।

डा. साह भन्छन्, ‘यदि बच्चा ६ वर्षमुनि छ भने इलेक्ट्रोनिक ग्याजेट्स आधी घण्टादेखि एक घण्टामात्र चलाउनु दिऊँ । त्यो पनि अभिभावकको उपस्थितिमा, ४ वर्षमुनिकालाई मोबाइल दिनु जरुरी छैन ।’ ८ वर्षभन्दा माथिकालाई ४५ मिनेटदेखि एक घण्टा दिन उनी सुझाउँछन् ।

डा. दाहालका अनुसार इन्टरनेटको कुलतमा बालबालिका यसरी फसिरहेका छन् कि उनीहरू अश्लील साइटहरूमा जाने गरिरहेका छन् । कोही दुर्व्यवहारमा पनि फसिरहेका छन् ।

‘आफ्ना छोराछोरीले इन्टरनेटमा के हेरिरहेका छन्, कस्तो संगत गरिरहेका छन्, सामाजिक सञ्जाल के-के चलाइरहेका छन् भन्ने अभिभाविकले याद गर्नुपर्ने देखिन्छ । सामाजिक सञ्जाल भन्नेवित्तिकै निश्चित उमेर समूहका लागि त बन्दै गरिदिनुपर्छ,’ दाहाल भन्छिन् ।

काठमाडौं । कोरोनाभाइरस संक्रमणको कारण थप २२५ जनाको मृत्यु भएको छ ।

सेनाले विभिन्न मितिमा व्यवस्थापन गरेको शवसमेत अद्यावधिक गर्दै स्वास्थ्य मन्त्रालयले सो मृत्यु संख्या उल्लेख गरेको हो । 

पछिल्लो २४ घण्टामा ९ हजार ४८३ भाइरस संक्रमित थपिएका छन् । २१ हजार ३१६ वटा एन्टीजेन र पीसीआर नमुना परीक्षण गर्दा उनीहरूमा संक्रमण पुष्टि भएको हो । 

पछिल्लो २४ घण्टामा ५,२२५ जना निको भएका छन् । 

कूल संक्रमित संख्या ४ लाख १३ हजार १११ जना पुगेको छ । आजसम्म ४ हजार ८४ जनाको मृत्यु भएको छ । सक्रिय संक्रमित संख्या ९७ हजार ८ पुगेको छ ।

दाङ । दाङको बेलझुण्डी कोरोना अस्पतालमा थप ८ जना संक्रमितको मृत्यु भएको छ । कोरोना अस्पतालका व्यवस्थापक द्रोण वलीका अनुसार गएराति ८ः४५ बजेदेखि अहिले दिउँसो ३ः४५ बजेसम्म उपचाररत ८ जना कोरोना संक्रमितको मृत्यु भएको हो ।

मृतक २ जना महिला र ६ जना पुरूष हुन् । अक्सिजन अभावका कारण उनीहरूको मृत्यु भएको हो । अस्पतालमा ४० जनालाई मात्रै पुग्ने अक्सिजन भएको भन्दै वलीले भने, ‘अहिले ६१ जनाको उपचार गरिरहेका छौ । यसरी कसरी उपचार सम्भव छ ?

उनका अनुसार अहिले ६१ मध्य ५ जनाको आईसीयूमा उपचार भइरहेको छ । अक्सिजन अभावका कारण थप संक्रमित भर्ना गर्न नसकिने अस्पतालले जनाएको छ ।

रुपन्देही । रुपन्देहीको तिलोत्तमा चेम्बर अफ कमर्सले तिलोत्तमा नगरपालिकालाई १०० थान अक्सिजन सीलीण्डर भर्नका लागि आर्थिक सहयोग गरेको छ ।

नगरपालिकाले सञ्चालन गरेको आइसोलेसनमा अक्सिजन अभाव अभाव हुन नदिन चेम्बरका अध्यक्षले तिलोत्तमा नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत प्रदिप पौडेललाई चेक हस्तान्तरण गरेका हुन् ।

चेम्बरका अध्यक्ष बाबुलाल भुसालले चेम्बरको टिम जस्तो सुकै परिस्थितिमा पनि सहयोग गर्न तयार रहेको जानकारी गराएका छन् ।

उद्योग बाणिज्य संघको निःशुल्क परामर्श सेवा

बुटवल उद्योग बाणिज्य संघ रुपन्देहीले कोरोना भाइरस सम्बन्धि निःशुल्क परामर्श सेवा सुरु गरेको छ ।

कोरोना संक्रमण भएका बिरामीलाई लक्षित गरेर संघले निःशुल्क परामर्श सेवा सुरु गरेको संघका अध्यक्ष उज्ज्वलप्रसाद कसजूले बताए ।

संघले सुरु गरेको ‘कोभिड–१९ निःशुल्क परामर्श सेवा’मा डा. द्वारिका प्रधान, डा. सुशिल श्रेष्ठ र डा. सुशान्त श्रेष्ठले परामर्श प्रदान गर्नेछन् ।

मध्यान्न १२ बजेदेखि साँझ ५ बजेसम्म सेवा लिन सकिने छ । परामर्श सेवाबाट संक्रमण भएका व्यक्तिहरुले आफ्ना समस्या राख्नुको साथै समाधान कसरी गर्न सकिन्छ, खाने आहार, औषधि तथा स्वास्थ्य उपचार लगायतका बिषयमा परामर्श लिनसक्ने संघका महासचिव बिमलराज भट्टराईले जानकारी गराए ।

कोरोना भाईरस संक्रमितहरुलाई अस्पतालमा बेड नभएको तथा अक्सिजनको समेत अभाव भएका बेला संक्रिमतले त्यो अवस्थामा पुग्नु नपरोस् भन्ने उद्देश्यले परामर्श सेवा प्रदान गरिएको उनले बताए ।

काठमाडौं । पीसीआर परीक्षण गर्ने कीट्स सकिएपछि टेकु स्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालले परिक्षण स्थगित गरेको छ।

परीक्षणका लागि आवश्यक परीक्षण सामग्री आउन नसकेपछि केही दिनका लागी पीसीआर स्थगित गर्नु परेको अस्पतालका निर्देशक डाक्टर सागर राजभण्डारीले जानकारी दिए ।

उनले अस्पतालमा मौज्जात किट्स सकिएको र आवश्यक परिमाणमा किट्स उपलब्ध हुन नसकेकाले आगामी आइतबार सम्मको लागी परीक्षण बन्द गरिएको बताए ।

टेकु अस्पतालमा दैनिक पाँच  सय बढी व्यक्तिको पिसिआर परीक्षण हुँदै आएको छ।

दिल्ली । पछिल्लो साता भारतमा कोरोनाभाइरस संक्रमण घट्ने क्रममा देखिएको छ । मंगलबार ३ लाख २९ हजार संक्रमित भेटिए ।

पछिल्लो २४ घण्टामा ३,८७६ जनाको मृत्यु भएको छ ।

भारतमा कूल संक्रमित संख्या २ करोड २६ लाख पुगेको छ । १ करोड ९० लाख निको भएका छन् ।

२ लाख ४९ हजार जनाको भाइरसबाट मृत्यु भएको छ । सक्रिय संक्रमित संख्या ३७ लाख १५ हजार पुगेको छ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनले भारतको संक्रमण र मृत्युदुर चिन्तित तुल्याउने खालको रहेको जनाएको छ ।

काठमाडौं । चन्द्रागिरि नगरपालिकाकाले कोभिड-१९ का संक्रमितको उपचारका लागि आइसोलेशन सेन्टर सञ्चालन गर्ने भएको छ । नगरपालिकाले आउँदो जेठ १ गतेदेखि वडा नं ८ मातातीर्थस्थित सामुदायिक अस्पतालको निर्माणाधीन भवनमा सो सेन्टर सञ्चालन गर्ने तयारी गरेको हो ।

अक्सिजनसहितको ३० शय्याबाट १०० शय्याको आइसोलेशन सेन्टर बनाइने सो वडाका अध्यक्ष सन्तोष खड्काले जानकारी दिए । नगरको सामाजिक विकास समितिका संयोजक खड्काले सो वडा कार्यालयले प्रयोग गर्दै आएको सरकारी गाडीलाई एम्बुलेन्सका रूपमा प्रयोग गर्ने पनि बताए ।

सो सेन्टरमा चिकित्सक, स्वास्थ्यकर्मीलगायतको समूहले आइसोलेशनमा २४ सै घण्टा सेवा प्रदान गर्ने र बिरामीको अवस्था हेरी आवश्यक परेमा बलम्बुस्थित सशस्त्र प्रहरीको अस्पतालमा थप उपचारका लागि समन्वय गरिएको नगरपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख राममणि घिमिरेले जानकारी दिए ।

नगरपालिकामा हालसम्म दुई हजार ६६३ संक्रमित भएका छन् भने २६ जनाको मृत्यु भएको छ । हाल चन्द्रागिरी नगरपालिकामा ३९० सक्रिय संक्रमितत छन् ।

कैलालीको टिकापुर अस्पतालमा शय्या नपाएपछि सोमबार एकजना कोरोना संक्रमित पुरुषको घर पुर्‍याउनेवित्तिकै निधन भयो । टिकापुर अस्पतालमा उपचाररत संक्रमितमध्ये गएको दुई दिनमा १० जनाको मृत्यु भएको छ ।

अस्पतालमा १३ जना कोभिड–१९ एचडीयूमा भर्ना छन् । ३५ जना शंकास्पद संक्रमित डाक्टरको निगरानीमा छन् । अस्पतालमा शय्या अभाव हुँदा उनीहरूको अस्पताल बाहिर आँगनमा राखेर उपचार भइरहेको छ ।

अस्पताल विकास समितिका अध्यक्ष दीपक रावल भन्छन्, ‘समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको छ । जटिल संक्रमितलाई बचाउन कठिन छ ।’
संक्रमित बढेसँगै टीकापुर अस्पतालमा अक्सिजनको अभाव हुन थालेको छ । ‘अहिलेसम्म जसोतसो गरी काम चलाइरहेका थियौँ, अब त अक्सिजन नै सकिन लाग्यो,’ उनले भने ।

धनगढीमा निजी क्षेत्रबाट सञ्चालित एक मात्र मालिका अक्सिजन उद्योग छ । त्यो उद्योगमा दैनिक २ सय सिलिन्डर ग्यास उत्पादन गर्न सक्ने क्षमता रहेको भनिए पनि मुस्किलले १ सय ५० सम्म उत्पादन भइरहेको छ ।

प्रयोगविहीन उपकरण

विरामीे धमाधम मृत्यु भइरहेको टीकापुर अस्पतालमा आईसीयू र भेन्टिलेटर भने प्रयोगविहीन भएको छ । एनेस्थेसिया र फिजिसियनको अभावमा ७ वटा भेन्टिलेटरसहितको आईसीयू प्रयोगविहीन छ ।

अस्पतालले लामो समयदेखि एनेस्थेसिया र फिजिसियनको माग गर्दै आएको भए पनि व्यवस्था हुन नसक्दा आइसियुमा भर्ना गरेर उपचार गर्नुपर्ने कोरोना संक्रमित उपचार नपाएर ज्यान गुमाइ रहेका छन् ।

अस्पतालले हाल २० शय्याको एचडीयु (उच्च उपचार कक्ष) स्थापना गरेर कोरोना संक्रमितको उपचार गर्दै आएको छ । अध्यक्ष रावलले जनशक्तिको व्यवस्थापन निकै चुनौतीपूर्ण भइरहेको बताए । ‘गत वर्षदेखि नै एनेस्थेसिया माग्दै आएका छौं, आफू पनि खोजिरहेका छौं तर पाउन सकेका छैनौं,’ उनले भने, ‘संघीय मन्त्रालय, प्रदेश सरकारमा कुरा गर्दा पनि अहिलेसम्म पाएका छैनौं ।’

अध्यक्ष रावलले अस्पतालमा भएका पूर्वाधारको प्रयोग गर्ने जनशक्ति नहुँदा अकालमा ज्यान गुमाउनु परिरहेको गुनासो गरे ।

पहाडी जिल्लामा झन् समस्या

शुक्रवार बैतडीको पाटन नगरपालिका–४ का ४० वर्षीय पुरुषको कोरोना संक्रमणबाट ज्यान गयो । अघिल्लो दिन कोरोना पुष्टि भएर जिल्ला अस्पतालमा उपचार गराइरहेका उनको थप उपचारका लागि धनगढी लैजाँदै गर्दा बाटोमै मृत्यु भएको हो ।

अस्पतालमा आईसीयु र भेन्टिलेटर छैन । ‘आईसीयू र भेन्टिलेटर भएको भए उहाँको ज्यान जोगाउन सकिने थियो’ अस्पतालका एक स्वास्थ्यकर्मीले भने । कोरोनाको दोस्रो लहरबाट जिल्लामा अहिलेसम्म चार जनाको मृत्यु भइसकेको छ । कोरोना संक्रमण र मृत्यु हुनेको संख्या बढ्दै गएका बेला जिल्लामा उपचारका स्रोतसाधनको अवस्था भने चिन्ताजनक रहेको स्वास्थ्य कार्यालयका प्रमुख योगेशप्रसाद भट्टले स्वीकारे ।

एक सातादेखि बिरामी रहेका बाजुराको बडीमालिका नगरपालिका ९ का वडाध्यक्ष विनोदकुमार विक शनिवार जिल्ला अस्पताल गए । उनलाई शनिवार नै कोरोना संक्रमण पुष्टि भयो । त्यो बेला सम्म उनको अवस्था जटिल भइसकेको थियो । तत्काल भेन्टिलेटर आवश्यक पर्‍यो । तर, अस्पतालमा भेन्टिलेटर थिएन ।

अस्पतालले उनलाई धनगढी लैजान सुझाव दियो। परिवारका सदस्यहरूले त्यसै गरे । अन्ततः उपचारको लागि डडेल्धुरा लैजाने क्रममा अछामको साँफेबगरमा उनको मृत्यु भयो ।

‘अक्सिजनसहित भेन्टिलेटर भएको भए सायद उहाँ बाच्नु हुन्थ्यो होला,’ जिल्ला अस्पतालका फोकल पर्सन चुणामणि पन्तले भने, ‘उपकरण प्रयोग नहुँदा उहाँको ज्यान गयो ।’

जिल्ला अस्पतालमा उपकरण नभएको होइन । तर, प्रयोग भएको छैन । जनशक्ति नभएको भन्दै अस्पतालले आईसीयू र भेन्टिलेटर थन्क्याएर राखेको छ ।

सोमबार बिहान पनि जिल्ला अस्पतालका २ जना संक्रमितले ज्यान गुमाएका छन् । अहिले अस्पतालमा भएका उपकरणहरू प्रयोगविहीन हुँदा जटिल प्रकारका संक्रमितहरुलाई बचाउनै समस्या देखिएको छ ।

यो समस्या बाजुराको मात्रै होइन । कैलालीको सेती अस्पताल, कञ्चनपुरको महाकाली अस्पताल र डडेल्धुराको डडेल्धुरा अस्पताल बाहेकका सबै ६ जिल्ला अस्पतालहरुमा यस्तै अवस्था छ ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशमा प्रत्येक दिन १० जना भन्दा बढी कोरोना संक्रमितको मृत्यु भइरहेको छ । आइतबार यो संख्या बढेर १८ पुगेको छ । हाल सम्म प्रदेशमा २०८ जना कोरोना संक्रमितको मृत्यु भइसकेको छ । २४ हजार बढीमा संक्रमण पुष्टि भइसकेको छ ।

यस्तो अवस्थामा सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले पहिलो चरणको कोरोना महामारीका बेला उपलब्ध गराएको भेन्टिलेटर र आईसीयू शय्या अहिले पनि प्रयोगविहीन छन् ।

विशेषज्ञ चिकित्सक नै कम रहेको सुदूरपश्चिममा समुदायमा संक्रमण फैलिएकाले जोखिम बढ्दै गएको स्वास्थ्यकर्मी बताउँछन् । आइसोलेसन वार्ड स्थापना गरिएका अधिकांश अस्पतालमा कोरोना संक्रमितको उपचारका लागि कन्सल्ट्यान्ट फिजिसियन र क्रिटिकल कन्सल्ट्यान्ट फिजिसियनसमेत छैनन् ।

पछिल्लो समय लक्षण सहितका जटिल खालका संक्रमितको संख्या बढिरहेको हुँदा ठूलो समस्या उत्पन्न हुन थालेको सेती प्रादेशिक अस्पतालका वरिष्ठ फिजिसियन डा. शेरबहादुर कमरले बताए ।

‘समुदायमा महामारी फैलिएपछिको जटिल अवस्थाको अनुमान गरेर पूर्वाधार, आईसीयू र भेन्टिलेटर थप गर्ने व्यवस्थापनको गरिनु आवश्यक छ,’ उनले भने।

सरकारले फिर्ता माग्यो उपकरण

सुदूरपश्चिम प्रदेशको सामाजिक विकास मन्त्रालयले पहाडी जिल्लाका अस्पतालमा थन्किएका भेन्टिलेटर फिर्ता मागेको छ ।
जनशक्ति अभावमा सञ्चालनमा नआएका भेन्टिलेटर कोरोना संक्रमितको उपचारका लागि प्रयोगमा ल्याउन फिर्ता मगाइएको मन्त्रालयले जनाएको छ ।

जनशक्ति अभावमा चलाउन नसकेका अस्पतालबाट भेन्टिलेटर फिर्ता दिन पत्राचार भएको सामाजिक विकास मन्त्रालयको अस्पताल विकास तथा चिकित्सा महाशाखा प्रमुख डा. जगदीश जोईले बताए ।

‘पहाडका ६ जिल्ला अस्पताललाई १०/१० शय्या आईसीयू र २/२ वटा भेन्टिलेटर दिएका थियौँ, तर त्यहाँ उपकरण प्रयोग नभएपछि हामीले फिर्ता मागेका हौं ।

उनले जनशक्ति नभएको जिल्लामा उपकरण प्रयोगविहीन राख्नु भन्दा जनशक्ति भएका ठाउँमा सञ्चालन गर्नु उपयुक्त ठानेर फिर्ता मागेको बताए ।

प्रदेशका दार्चुला, बैतडी, अछाम, डोटी, बझाङ र बाजुराका जिल्ला अस्पतालमा २–२ भेन्टिलेटर छन् । ती सबै प्रयोगमा छैनन् । उपकरण चलाउन सक्ने आवश्यक जनशक्ति नभएर सञ्चालन गर्न नसकिएको ती अस्पतालले जनाएका छन् ।

अहिले सेती प्रादेशिक अस्पतालमा १०, टीकापुर अस्पताल ७, महाकाली अस्पतालमा ६ र डडेल्धुरा अस्पतालमा ६ वटा भेन्टिलेटर चालू अवस्थामा छन् ।

अक्सिजनको चरम अभाव

धनगढीमा निजी क्षेत्रबाट सञ्चालित एक मात्र अक्सिजन उद्योग छ । मालिका अक्सिजन उद्योग अहिले अहिले १ सय ५० सिलिन्डर सम्म उत्पादन गरिरहेको छ । यति सेती प्रादेशिक अस्पताललाई मात्रै आवश्यक सिलिन्डर हो । तर, ९ जिल्लालाई नै वितरण गर्नु पर्ने बाध्यता छ उद्योगलाई ।
यस्तो अवस्थामा जिल्लाका सबै अस्पतालहरूमा अक्सिजनको अभाव सृजना भएको छ । ।

त्यसो त सेती अस्पतालको पनि आफ्नै अक्सिजन जेनेरेसन प्लान्ट छ । त्यहाँ दैनिक रूपमा ७५ सिलिन्डर भर्न सकिन्छ । तर, उक्त प्लान्टले पनि आवश्यक मात्रामा अक्सिजन उत्पादन गर्न सकिरहेको छैन । अस्पतालमा आवश्यक पर्ने आधा भन्दा बढी अक्सिजन बाहिर बाट ल्याउनु पर्ने बाध्यता छ ।

अहिले एउटै अक्सिजन दुई जना बिरामीलाई दिएर समेत जोहो गरिरहेको अस्पतालका सूचना अधिकारी दिलीपकुमार श्रेष्ठले बताए ।

कोरोना संक्रमण भयावह बन्दै गएपछि कैलालीको गेटामा निर्माणाधीन गेटा मेडिकल कलेजको भवनमा आइसोलेसन निर्माण गरिएको छ । तर अक्सिजन र जनशक्ति अभावले सञ्चालन गर्न कठिनाइ भइरहेको छ ।

अक्सिजन र जनशक्ति व्यवस्थापनका लागि पहल भइरहेको सामाजिक विकास मन्त्रालयले जनाएको छ । ‘हामीले सक्दो प्रयास गरिरहेका छौं,’ मन्त्रालयका प्रवक्ता नरेन्द्र कार्कीले भने, ‘कोरोना संक्रमण नियन्त्रण बाहिर गइसकेको छ । रोकथामका लागि सक्दो प्रयास गर्दै छौं । सबैले आ–आफ्नो क्षेत्रबाट भूमिका खेलौं ।’

सेतीमा विशेषज्ञ छैनन्, आवेदन पनि पर्दैन

सुदूरपश्चिम प्रदेशको रेफ्रल अस्पताल हो, सेती प्रादेशिक अस्पताल । यहाँ प्रदेशमा सबै भन्दा धेरै संक्रमितको उपचार हुन गरेको छ । तर, सीमित उपकरण हुँदा यहाँ पनि समस्या छ ।

अस्पतालका कोरोना संक्रमितको लागि भनेर ५ वटा भेन्टिलेटर प्रयोगमा ल्याइएको छ ।

आइतबार साँझ सम्म अस्थायी कोरोना अस्पतालमा ५४ जना कोरोना संक्रमितको उपचार भइरहेको छ । ती मध्ये ५ जनाको भेन्टिलेटरमा उपचार भइहरेको छ । १८ जना आईसीयूमा छन् । २६ जनालाई अक्सिजन दिएर राखिएको । ५ जना मोड्रेटमा छन् ।

कोरोना संक्रमित बढ्न थालेपछि अस्पतालले चाहिने जनशक्ति थप गर्न थालेको छ । तर, विशेषज्ञ डाक्टरको लागि कसैले आवेदन दिएका छैनन् ।

२ जना जना बाल रोग विशेषज्ञ, ३ जना फिजिसियन, १ जना मानसिक रोग विशेषज्ञ, १ जना कन्सल्टटेन्ट मेडिकल जनरलिष्ट र १ जना माइक्रो बायोलोजिष्ट कन्सल्टटेन्ट माग गरिएकोमा आवेदन नपरेको अस्पतालका प्रशासन अधिकृत दिलिप सिंह साउदले बताए।

 

दृश्य १- पोखरा अक्सिजन प्राली

तीव्र गतिमा आएको एउटा स्कुटर पोखरा अक्सिजन प्रालीको गेटअघि राकियो । स्कुटरमा २ जना थिए । पछाडि बसेका अधबैंशे पुरुषको काखमा अक्सिजन सिलिन्डर थियो ।

स्कुटर राम्रोसँग रोकिन नपाउँदै ती अधबैंशे पुरुष हतारमा झरे र हतारमै सिलिन्डर भण्डारतिर लागे । यता, स्कुटर चलाइरकेका चालक अक्सिजन उद्योगको कार्यालयतिर लागे ।

‘सर… इमर्जेन्सी पर्‍यो । एक सिलिन्डर अक्सिजन जसरी पनि चाहियो,’ हस्याङफस्याङ गर्दै एकै स्वर त्यहाँ खटिएका सशस्त्रका जवानलाई सुनाए, ‘…यी हेर्नुस् त ! अस्पतालको रिपोर्टै बोकेर आएका छौं ।’ उनीहरुले बोकेको रिपोर्ट पत्र चरक अस्पतालको थियो ।

२ दिनअघि एक्कासी स्वास्थ्यमा खराबी देखिएर अस्पताल भर्ना गरिएकी एक महिलालाई कोरोना पुष्टि भएको रहेछ । महिला ती अर्धबैंशे पुरुषका आमा रहेछन् । ‘बुढी आमालाई एक्कासी अक्सिजन कमी भयो । धन्न पहिले नै घरमा एउटा सिलिन्डर थियो र पो….!’ जाँदाजाँदै सुनाए ।

दृश्य २- कालीगण्डकी अक्सिजन प्राली

अगाडि ३ वटा मिनी ट्रक छन् । कामदारहरु धमाधम अक्सिजन लोड गर्दैछन् । उनीहरुलाई जतिसक्दो चाँडो सक्न व्यवस्थापनको उर्दी छ । छेउमै देखिन्छन्, केही निराश अनुहार ।

उद्योगको कार्यालयतिर उनीहरुको नजर छ । कोही भित्रबाट निस्किहाल्छन् कि भन्ने आशाभाव उनीहरुको अनुहारमा प्रष्ट देखिन्छ । त्यतिकैमा एकजना उद्योग कर्मचारी बाहिर आउँछन् ।

बाहिर उभिएका ती व्यक्तिहरु घेरिहाल्छन्, ‘…सर साह्रै अप्ठेरो पर्‍यो । एउटा अक्सिजन सिलिन्डर जसरी पनि मिलाइदिनुस् न ।’
कर्मचारी सोध्छन्, ‘आफ्नै सिलिन्डर छ कि छैन ?’

जवाफ दिन्छन्, ‘छैन सर । यहींबाट नयाँ भरेर लैजाने हो ।’

कर्मचारी जवाफ फर्काउँछन्, ‘त्यसो भए हामी केही गर्न सक्दैनौं । मन दुखाएर भए पनि तपाईंहरुसँग माफी चाहन्छौं ।’ यत्तिकैमा उनको फोन आउँछ । फोनमा पनि उनी आफैं सिलिन्डर लिएर आए अक्सिजन पाउने नत्र नपाउने जवाफ फर्काउँदै अफिसभित्र छिर्छन् ।

अक्सिजन पाइन्छ कि भनेर उभिएका आँखाहरु फेरि कार्यालयतिरै सोझिन्छन् । कार्यालयको ढोकामा लेखिएको छ, ‘अनुमतिबिना प्रवेश निषेध ।’

०००

पूरा गण्डकी प्रदेशमा अक्सिजन उत्पादन गर्ने जम्मा २ वटामात्रै कम्पनी छन् । दुवै पोखराको औद्योगिक क्षेत्रमा छन् । उल्लेखित २ दृश्य ती दुवै कम्पनीमा सोमबार दिउँसो स्थलगत रिपोर्टिङका क्रममा देखिएका हुन् ।

कोरोना महामारीको दोस्रो लहर सुरु भएसँगै बजारमा अक्सिजनको माग उच्च छ । अस्पतालले मागबमोजिम अक्सिजन दिन नसक्दा कोरोना संक्रमितका आफन्तीहरु उद्योगमै धाउन थालेका छन् ।

अन्य ठाउँजस्तो अक्सिजनकै उत्पादन अपुग भने गण्डकीमा छैन । तर, पर्याप्त सिलिन्डर नहुँदा सेवाग्राहीमात्रै नभई उद्योगीहरु पनि समस्यामा छन् । उनीहरु भन्न बाध्य छन्, ‘सिलिन्डरबिना अक्सिजन दिन सक्दैनौं ।’ सरकारले सिलिन्डर व्यवस्था गर्न सके अझै उत्पादन क्षमता बढाउन सक्ने दुबै उद्योगको प्रतिवद्धता छ ।

०६१ सालदेखि पोखरामा अक्सिजन उत्पादन गरिरहेका पोखरा अक्सिजन प्रालि यस अघि यतिधेरै व्यस्त हुनुपरेकै थिएन । हप्तामा मुस्किलले २ दिन उद्योग चालू हुन्थ्यो र त्यसैले बजारको माग पूरा हुन्थ्यो ।

तर, अहिले अवस्था त्यस्तो छैन । दिनमा १८ घन्टा काम गर्दा पनि हम्मेहम्मे परिरहेको उद्योगका निमित्त प्रमुख लक्ष्मण ताम्राकार सुनाउँछन् ।
‘केही समयअघिसम्म पनि दैनिक जम्मा ५०÷६० सिलिन्डरमात्रै जान्थ्यो । तर, अहिले ४, ५ सयसम्म जान थालेको छ,’ उनले भने ।

प्रालिसँग आफ्नै नाममा भएको १५ सय सिलिन्डर छ । तर, ती सिलिन्डरमध्ये अहिले उद्योगमा करिब ८ सय सिलिन्डरमात्रै रहेको ताम्राकार बताउँछन् । ‘बाँकी सिलिन्डर कहाँ छन् हामीलाई नै थाहा छैन । लैजानेले फिर्ता नै ल्याइदिएनन्,’ उनले भने, ‘त्यसैले हामीसँग भएका सिलिन्डर नै रोटेसनबाट काम चलाइरहेका छौं ।’

उद्योगबाट पहिले गण्डकी प्रदेशका सबै जिल्लाहरुमा अक्सिजन पुग्थ्यो । तर, अहिले पोखराकै माग बढेकाले बाहिर पठाउन नसकिएको उद्योगका एक सञ्चालक विनोद कायस्थ बताउँछन् । ‘पहिले यहाँबाट मनाङ, मुस्ताङ, तनहुँ, गोरखा सबैतिर पठाउँथ्यौं । तर, अहिले पोखराकै माग बढेकाले बाहिर पठाउन सकेका छैनौं,’ उनले भने ।

उद्योगमा पहिलेभन्दा बढी चाप बढेकाले कर्मचारीको संख्या पनि थपेर काम गरिरहेको कायस्थले सुनाए । उनका अनुसार कोरोना महामारी सुरु हुनुअघि त्यहाँ ९ जना कर्मचारी कार्यरत थिए । तर, महामारी बढेसँगै माग पनि बढेकाले अहिले कर्मचारी बढाएर ११ जना पुर्‍याइएको छ ।

‘पहिले यो अवस्था आउला भन्ने सोचिएकै थिएन । एक्कासी माग बढ्दा हामीलाई पनि समस्या भयो,’ सञ्चालक कायस्थ भन्छन्, ‘अब फेरि ४ जना कर्मचारी बढाएर २४ सै घन्टा चलाउने निर्णय गरिसकेका छौं ।’

अक्सिजन उत्पादन गरिरहेको अर्को कम्पनी कालीगण्डकी अक्सिजन प्रालिको कथा पनि उस्तै छ । पहिले हप्तामा मुस्किलले ४ दिन खुल्ने उद्योग अहिले दिनमै १९ घन्टासम्म चलाइराख्नु परेको उद्योगका निर्देशक प्रेम गिरी बताउँछन् ।

‘एकदमै बढी माग छ अहिले । योभन्दा बढी माग भयो भने त हात उठाउनुबाहेक विकल्प हुँदैन,’ निर्देशक गिरी भन्छन्, ‘उद्योगले जति पनि अक्सिजन उत्पादन गर्न सक्छ । तर, बजारमा सिलिन्डर नै नभएपछि के गर्न सकिन्छ र ?’

पहिले ४ जनाबाट सुरु गरेको उद्योगमा अहिले कोरोना महामारीपछि कर्मचारी थपेर १६ जनाले काम गरिरहेको गिरीले जानकारी दिए । ३ हजार सिलिन्डरमध्ये अहिले आफूहरुसँग मुस्किलले १५ सयमात्रै रहेको उनले बताए ।

उद्योगी भन्छन्– सिलिन्डर र विद्युत आपूर्ति प्रमुख समस्या

अक्सिजन उत्पादनका लागि अहिलेसम्म आफूहरु सक्षम रहेको तर, सरकारी पक्षबाट सहयोग नमिलेको दुवै उद्योगको गुनासो छ । उद्योगलाई आवश्यक पर्ने विजुली आपूर्ति नियमित नहुँदा योजनाबमोजिम कार्य सम्पादन गर्न नसकेको उनीहरुको भनाइ छ ।

‘काम गर्दागर्दै झ्याप्प बिजुली जान्छ । बिजुली गयो भने फेरि प्रोसेस सुरुदेखि नै गर्नुपर्छ,’ पोखरा अक्सिजनका सञ्चालक विनोद कायस्थ भन्छन्, ‘सरकारले यत्ति काम गरिदियो भने अझै केही समय माग थेग्न सक्छौं ।’

कालीगण्डकी अक्सिजनको गुनासो पनि उस्तै छ । औद्योगिक क्षेत्रमा पनि विद्युत नियमित नहुँदा समस्या भोग्नु परिरहेको निर्देशक प्रेम गिरी बताउँछन् । उनी बजारमा सिलिन्डर अभाव भएकाले त्यसको आपूर्ति नहुँदासम्म समस्याको समाधान नहुने सुनाउँछन् । ‘चाहिएजति सिलिन्डर नै छैन । सिलिन्डरबिना अक्सिजन प्लान्ट स्थापना गरेरमात्रै के गर्न सकिन्छ ?’ गिरीको प्रश्न छ ।

अक्सिजनको कृत्रिम अभाव हुन नदिन दुबै कम्पनीले अस्पतालको सिफारिस लिएर आएपछिमात्रै दिने व्यवस्था मिलाएका छन् । त्यसका लागि दुबै उद्योगमा २/२ जनाका दरले शसस्त्र प्रहरी खटिएका छन् । उनीहरुले अनुमति दिइसकेपछिमात्रै सेवाग्राहीले अक्सिजन लैजान पाउँछन् ।

काठमाडौं । नेपालको कोरोनाभाइरस संक्रमित संख्या ४ लाख नाघेको छ । सोमबार ९२७१ जना थपिएसँगै कूल संक्रमित संख्या ४ लाख ३ हजार ७९४ पुगेको हो ।

कूल मृत्यु ३ हजार ८५९ पुगेको छ । सक्रिय संक्रमित संख्या ९३ हजार १४१ पुगेको छ ।

कूल निको हुने संख्या ३ लाख ६ हजार ७९४ पुगेको छ ।

काठमाडौंमा सक्रिय संक्रमित संख्या २९ हजार ०७१ पुगेको छ । काठमाडौंमा अहिलेसम्म ८६३ जनाले ज्यान गुमाएका छन् ।

काठमाडौं । नेपाल वायुसेवा संचालक संघले कोभिड विरामी उद्धारका लागि ‘हेलिकप्टर चाटर्ड’ को भाडा जायज भएको बताएको छ ।

विभिन्न संचार माध्यममा हेलिकप्टर कम्पनीले कोभिडका विरामी उद्धारका लागि मंहगो पैसा लिएको समाचार आएपछि संघले सोमबार विज्ञप्ती जारी गर्दै भाडा दर बढी नभएको स्पष्ट पारेको हो । तर, कोभिडका विरामी उद्धार गर्दा थप खर्च र समय लाग्ने भएकाले भाडा मंहगो भएको संघको भनाइ छ ।

साथै हेलिकप्टरले लिइरहेको भाडाको संघ र नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले निगरानी गरिरहेको पनि संघले बताएको छ ।

संघका अनुसार कोभिड विरामी उद्धार गर्दा नेपाल नागरिक उड्डयनको प्रोटाकल एवं स्वास्थ्य मन्त्रालयबाट जारी मापदण्ड पूरा गर्नु पर्ने र पाइलटलगायत कर्मचारीले पीपीई सेट, प्यारामेडिकल टोली, सेमी भेन्टिलेटर मेसिन, थप बीमा, प्रत्येक उडानपछि हेलिकप्टरको सेनिटाइजेशन, किटाणुशोध जस्ता सामग्री प्रयोग गर्नु पर्ने भएकोले उद्धारमा खटिएको हेलिकप्टरमा खर्च बढी लाग्ने संघले विज्ञप्तीमार्फत जनाएको छ ।

संघले उद्धारमा हेलिकप्टर चाहियो भने विचौलियालाई सम्पर्क नगरी सम्बन्धि उडान कम्पनीमा सिधै सम्पर्क गर्न पनि सम्बन्धित वर्गलाई अनुरोध गरेको छ । साथै वढी रकम लिएको पाइएमा संघ र प्राधिकरणमा सम्पर्क गर्न पनि संले अनुरोध गरेको छ ।

काठमाडौं । अब कोभिड-१९ का संक्रमितको उपचारका लागि आवश्यक पर्ने अक्सिजनको व्यवस्था कोभिड-१९ संकट व्यवस्थापन केन्द्र (सिसिएमी)ले गर्ने भएको छ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा.समीरकुमार अधिकारीले आज सूचना जारी गर्दै देशभरिका अस्पतालमा अक्सिजनको आवश्यकताको आधारमा सिसिएमसीले उपलब्ध गराउने जानकारी दिए ।

यसअघि सङ्क्रमितका लागि आवश्यक पर्ने अक्सिजनको व्यवस्थापन अस्पताललाई मन्त्रालय गर्ने गरेको थियो । ‘मन्त्रालयको तथ्याङ्कमा आधारित रही देशभरका अस्पतालमा अक्सिजनको आवश्यकतामा आधारमा वितरण व्यवस्थापन सीसीएमसीबाट गर्ने व्यवस्था मिलाउने निर्णय भएको छ’ सूचना भनिएको छ ।

आइतवार मात्र सीसीएमसीले संक्रमितको उपचारमा आवश्यक पर्ने अक्सिजन अस्पतालमा सहज उपलब्ध गराउनका लागि उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयका सहसचिव प्रेमकुमार श्रेष्ठको संयोजकत्वमा छ सदस्यीय कार्यदल गठन गरेको थियो । अहिले २७ हजार ७६१ अक्सिजन सिलिण्डर रहेको छ ।

डोटी । जिल्ला अस्पताल डोटीमा अक्सिजन प्लान्ट स्थापना गर्नका लागि ८० लाख रुपैयाँ प्रदान गरिएको छ । दोस्रो चरणको कोरोनाभाइरसका बिरामीलाई अक्सिजन नहुँदा निकै समस्या उत्पन्न भएपछि सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले जिल्लामै अक्सिजन उत्पादन गर्नका लागि उक्त रकम प्रदान गरेको हो । प्रदेश सरकारको सामाजिक विकास मन्त्रालयले उक्त रकम जिल्ला अस्पतालमा पठाइएको अस्पताल व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ । जिल्ला हाल कम्तीमा पनि २०० भन्दा बढी सक्रिय कोरोना संक्रमित रहेको बताइएको छ ।

संक्रमितको उपचारमा सहजता ल्याउन तथा संक्रमितले सहजरूपमा अक्सिजन पाउन् भन्ने उद्देश्यले अक्सिजन उत्पादन गर्न प्लान्ट स्थापनाका लागि जिल्ला अस्पतालमा रकम आएको अस्पताल व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष यज्ञराज जोशीले बताए । उनले भने, ‘अक्सिजन नहुँदा कोरोना संक्रमितको उपचारमा निकै समस्या भएको थियो, अक्सिजन प्लान्ट स्थापनाका लागि प्रदेश सरकारले रकम प्रदान गरेको छ, अब उपचारमा सहज हुनेछ ।’

प्रदेश सरकारले यहाँका डोटीसहित अछाम, बाजुरा, बझाङ, बैतडी र दार्चुला जिल्ला अस्पताललाई पनि अक्सिजन प्लान्ट स्थापना गरी अक्सिजन उत्पादन गर्नका लागि ८० लाख रुपैयाँका दरले रकम प्रदान गरेको सामाजिक विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता नरेन्द्र कार्कीले जानकारी दिए । पछिल्लो समय कोरोना संक्रमित बढ्दै गएपछि सुदूरपश्चिममा दैनिक ५०० अक्सिजन सिलिन्डर आवश्यक पर्ने गरेको सुदूरपश्चिम स्वास्थ्य निर्देश्नालयले जनाएको छ ।

काठमाडौं । कोरोना भाइरस संक्रमित बढेसँगै अक्सिजन र सिलिण्डर अभाव भएपछि चीनबाट अक्सिजन सिलिन्डर ल्याउन नेपाल एयरलाइन्सको वाइड बडी ३३० जहाज आज बेइजिङ जाँदैछ ।

जहाज आज राती साढे ११ बजे नेपालबाट बेइजिङ प्रस्थान गर्ने र मंगलबार दिउँसो साढे २ बजे स्वदेश आइपुग्ने नेपाल एयरलाइन्सका महाप्रवन्धक डिमप्रकाश पौडेलले जानकारी दिए । उनका अनुसार नेपाल एयरलाइन्सले स्वास्थ्य मन्त्रालयको समन्वयमा बेइजिङबाट ४०० सय वटा अक्सिजन सिलिन्डर नेपाल ल्याउने छ ।

नेपाल सरकारले चीनबाट २० हजार सिलिण्डर ल्याउने बताए पनि अहिले एक पटकका लागि मात्र सरकारबाट पत्र आएको प्रवक्ता करिष्मा श्रेष्ठले जानकारी दिइन् ।

प्रवक्ता श्रेष्ठले चीनबाट अक्सिजन सिलिण्डर ल्याउनका लागि भाडादर नतोकिएको बताइन् । नेपाल एयरलाइन्सको ‘चाटर्ड रेट’ प्रतिघण्टा १५ हजार ५ सय २० डलर हो । यो अन्य व्याक्ति तथा संघसंस्थाका तोकिएको भाडादर हो ।

चीनको बेइजिङ जान आउनका लागि ११ घण्टा ३५ मिनेट लाग्नेछ । यसले निगमले राखेको भाडा दर अनुसार अक्सिजन सिलिन्डर ल्याउनका लागि १ लाख ७६ हजार १ सय ५२ डलर लाग्ने छ । प्रवक्ता श्रेष्ठका अनुसार अहिले नेपाल सरकारसँग जहाज भाडा दर यति नै भनेर सम्झौता भएकोे छैन ।

सोही विमानबाट १० थान भेन्टिलेटर र १७३ थान अक्सिजन कन्सर्नट्रेटर पनि ल्याउन लागिएको बताइएको छ । होङ्सी होल्डिङ ग्रुपको सहयोगमा अक्सिजन कन्सर्नट्रेटर ल्याउन लागिएको स्रोतले जनाएको छ ।

काठमाडौं । पछिल्लो २४ घण्टामा थप ८८५० जनामा कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को संक्रमण पुष्टि भएको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार पीसीआरबाट ८७७७ र एन्टीजेनबाट ७३ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको हो ।

पछिल्लो २४ घण्टामा कोरोना भाइरस संक्रमणका कारण ५२  जनाको मृत्यु भएको मन्त्रालयले जनाएको छ । र यसअघि २६ जनाको विभिन्न स्थानमा भएको निधन यसमा समावेश नगरिएको मन्त्रालयका प्रवक्ता डा जागेश्वर गौतमले बताए ।  यससँगै निधन हुनेको संख्या ८८ पुगेको छ ।

देशभर८८ हजार १६० सक्रिय संक्रमित छन् । उनीहरुमध्ये ८१ हजार ४३० होम आइसोलेसनमा छन् भने ३७० जनाको आईसीयू र ६३ जनाको भेन्टिलेटरमा उपचार भइरहेको छ ।

यस्तै शनिबार मुलुकमा कोरोना भाइरसका ८,४१८ संक्रमित थपिएका थिए । स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार शनिबार मात्रै ५३ जनाको मृत्यु भएको थियो ।