आबुधावी । नेपाली चालकहरुले बालुवा, तेल, मेसिनरी तथा राहत सामग्री राखे खाडीका १० लेनसम्मका व्यस्त सडकमा १८ पाङ्ग्रा लरी हुइँक्याइरहेका छन् ।
‘सडकमै लरी, लरीमै बास
यही पकाउँछौं, यही सुत्छौं
कत्तिको गयो सडकमै सास ।’
साउदी सरकारको राहत सामग्री लरीमा बोकेर युद्धग्रस्त यमन हिंडेका नवलपरासीको बर्दघाट- १ का ३३ वर्षीय दीपेन्द्र विकको ज्यान गएको घटना स्मरण गर्दै तेह्रथुमका रामकुमार ल्वागुनले आबुधाबीका सडकमा चालकहरुको कथा सुनाए । चालकहरूको दैनिकीलाई उनले थोरै शब्दमा व्यक्त गरे पनि नेपाली चालकहरूका लागि यो केवल जागिर नभएर चुनौतीपूर्ण दैनिकी पनि हो ।
चालकको सीट पछाडि एक थान सुत्ने ओड्ने बेलीबिस्तारासहित चालकहरु साउदी अरबबाट रातो आलु, प्याज, चामल, मरमसला जस्ता सामग्रीहरू लोड गरेर निस्किन्छन् ।
लरी हुइँक्याउँदै यमन हिंडेका दीपेन्द्र सडकमै अस्ताएको कथा
दीपेन्द्र लरी हुइँक्याएर यमन पुग्दा उतै अस्ताएको कुरा सुनाउँदा तेह्रथुममा रामकुमार मलिन भए । सन् २०१९ नोभेम्बरमा साउदी पुगेका दीपेन्द्र साउदीको लेह ट्रान्सपोर्टेसन कम्पनीमा लरी चलाउँथे ।
सन् २०१४ देखि आन्तरिक द्वन्द्वमा फसेको यमन युद्धग्रस्त मुलुक हो । इरान समर्थित हुथी विद्रोही र साउदी गठबन्धन समर्थित यमन सरकारबीचको सशस्त्र द्वन्द्व त्यो बेला पनि चरम उत्कर्षमा थियो । विश्वमै ठूलो मानवीय संकटबाट गुज्रिएका यमनी नागरिकलाई साउदी राजाको नाममा स्थापित ‘सलमान मानवीय राहत तथा उद्धार सेन्टर’ (केएस रिलिफ)ले यमनी नागरिकलाई ६६.७ मिलियन डलरको औषधोपचार र खाद्य सामग्री उपलब्ध गराइरहेको थियो । त्यही सामग्री पुर्याउने ठेक्का दीपेन्द्रको कम्पनीले पाएको थियो ।
दीपेन्द्रलाई साउदी सरकारको राहत सामग्री पुर्याउन कम्पनीले यमन पठाएका थियो ।
‘साउदीबाट दीपेन्द्रसहित १७ जना ड्राइभर राहत सामग्री बोकेर यमन गएका थिए । अरू सबै तोकिएको ठाउँमा पुगे, तर बीच बाटोबाटै दीपेन्द्र हराए । दुई वर्षको अवधिमा उनी सयौं पटक यमन गइसकेका अनुभवी ड्राइभर थिए, तर पछिल्लो लटमा बाटैबाट हराउँदा हामी सबै चकित पर्यौं’, रामकुमारले भने ।
दीपेन्द्रको त्यस टोलीमा १३ पाकिस्तानी र चार नेपाली चालक थिए । ती ४ मध्येका एक हुन् रामकुमार ।
२०७८ कात्तिक १९ मा यमनको सुक्राहको मुरिव मरुभूमिमा भेडा चराइरहेका फइज अब्दुल्लाह अनोओस (२६) ले दिउँसो ३ बजे लुगासहितको एक कंकाल देखे । कंकाल भेटिएको त्यो ठाउँ हाइवेबाट तीन किलोमिटर भित्र पर्छ, जुन आतंकवादी अलकाइदाको प्रभाव क्षेत्र हो । उनले तुरुन्तै प्रहरीलाई खबर गरे ।
कंकालसँगै भेटियो दीपेन्द्रको ड्राइभिङ लाइसेन्स, राहदानी, कालो रेडमी मोबाइल फोन, केही साउदी रियाल र ५ जोर्डनी मुद्रा । कपडा सडेको थिएन । मात्रै बाँकी थियो घामले सुकेको हड्डी र छाला ।
साउदीस्थित नेपाली दूतावास, कम्पनी र परिवारको लामो समन्वयपछि अनुसन्धानबेगर दीपेन्द्रको कंकाल यमनबाट इजिप्ट र टर्की हुँदै नेपाल पुर्याएर गाउँकै त्रिवेणी लगेर अन्त्येष्टि गरियो ।
‘दीपेन्द्रको परिवारले अहिलेसम्म साउदी तथा कम्पनीबाट उचित क्षतिपूर्ती पाएका छैनन्’, रामकुमारले भने, ‘अहिलेको यात्रामा म एक्लै छैन । सुनसरीका दिलीप मेहेता, चितवनका दिनेश शाह र नुवाकोटका लक्ष्मण लामा सँगै सडकमा छौं । लाइन लाएर लरी हुइँक्याउँछौं ।’
भाग्य र अवसरका कारण रामकुमारसहित उनका ३ साथी कम्पनीका राम्रा कार्यस्थलमा परेका छन् । संसारकै महँगोमध्येको एक फेरारी कार रेसिङ खेल फर्मुला १ अन्तर्गत यूएई, कतार, बहराइन जस्ता देशमा हुने खेलमा लरी लिएर उनीहरु मैदानमा दौडिन्छन् । मैदान पुग्न उनीहरु साउदीको रियाददेखि झन्डै १ हजार किलोमिटर पार गरेर आबुधावी आइपुगेका छन् ।
आबुधावीको फेरारी वर्ल्डमा भएको फेरारी कार रेसिङसँगै तिनै लरीमा राखेर भीभीआईपीलाई मैदानमा दौडिन्छन् नेपालीहरुले हुइँक्याएका लरी । झन्डै १५ लाख प्रतिव्यक्ति टिकटको मूल्य तिरेर ती खेल हेर्न आएका अतिथिहरु त्यही लरी चढ्छन र मैदानमा फेरारी रेसिङको मज्जा लिन्छन् ।
आबुधावीपछि फेरि उनीहरु साउदी अरब फर्किएका छन् । साउदी अरबबाट पुनः उनीहरु बहराइनको यात्रामा निस्किनेछन् । अहिले फर्मुला १ (संसारकै महँगोमध्येको एक कार रेसिङ प्रतिस्पर्धा) चलिरहेको छ । अरु सिजनमा नेपाली चालकहरू साउदी, यूएई, कतार, कुवेत, ओमान, बहराइन जस्ता देशहरूमा मालसमान बोकेर लरीसहित खाडीका विभिन्न सडकको चक्कर काट्छन् ।
सडकमार्फत विभिन्न देशको सीमा पार गर्न धेरैजसो कडा नियमहरू पालना गर्नुपर्छ । लरी चालकहरूले सीमा चौकीमा १फासा’ नामक कागजात बनाउनुका साथै आफ्नो सवारीको पूर्ण निरीक्षण गराएरमात्रै थप यात्रा गर्ने अनुमति पाउँछन् ।
लरी नै घर र घर नै लरी !
चालकहरूको दिनचर्या सधैं सडकमै हुन्छ । निर्धारित बासस्थान नभएकाले, उनीहरू लरी रोकेर सडकमै सुत्छन् । गाडीको आवाज र बालुवाको हावामा निदाउन मुस्किल भए पनि उनीहरू थकान मेट्ने प्रयास गर्छन् । खाना पकाउने भाँडाकुँडा र सामान लरीमै राखेर काम गर्ने र सुत्ने व्यवस्था बनाइएको हुन्छ ।
कहिलेकाहीँ सुनसान मरुभूमिको बालुवामा गाडी रोकेर बास बस्नुपर्ने अवस्था आउँछ । त्यस्तै बेला हराएर वा कुनै भवितव्य परेर कतिपयले ज्यानसमेत गुमाएका छन् ।
केही भाग्यमानी चालकहरूले ‘फर्मुला १’ फेरारी रेसिङका विशेष कार्यक्रमहरूमा सहभागी हुने अवसर पनि पाएका छन् । यूएई, कतार र बहराइन जस्ता देशहरूमा हुने फर्मुला १ रेसिङ खेलको लागि लरी चालकको रूपमा काम गर्न पाउँदा विगतका पीडा क्षणभरलाई भए पनि भुलेको उनीहरु बताउँछन् ।
रामकुमारका अनुसार यसरी लरी चलाउन थालेको ९ वर्ष भयो । घरपरिवारसँग टेलिफोन गर्दा उनी लरीमै भए पनि घरमै छु भन्छन् । किनकि उनका लागि लरी नै घर र घर नै लरी हो । काम राम्रै पर्यो र कम्पनीले राम्रो ठाउँमा खटायो भने बेतन र अतिरिक्त गरेर ४ हजार रियाल राम्रैसँग बचाउन सकिने उनी बताउँछन् । हरेक दुई वर्षमा तीन महिनाको बिदामा घर फर्किने गरेको रामकुमारको भनाइ छ ।
खाडीमा १८ पाङ्ग्रे लरी चलाउँदै गरेका नेपाली चालकहरू घरपरिवारबाट टाढा रहेर बालुवाका तातो सडकमा गन्तव्यको अनिश्चितताबीच आफ्नो मेहनतको मूल्य खोजिरहेका छन् ।
महामहिम राजदूत डा.तुम्बाहाङ्फेले कोरियामा रहेका नेपाली समुदायका समस्यालाई नजिकबाट बुझ्न चाहेको बताउँदै दूतावासलाई प्रवासी नेपालीहरूसँग अझ सशक्तरूपमा जोड्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिन्। साथै, उनले नेपाली श्रमिकहरूका हकहितका लागि कोरियन निकायहरूसँग निरन्तर समन्वय गर्दै दूतावासका सेवा प्रवाहलाई प्रभावकारी बनाउने बताइन् ।
