Category: प्रवास

एडिलेड । गैर आवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) को दक्षिण अष्ट्रेलिया राज्य संयोजकमा थीर गुरूङले उम्मेदवारी घोषणा गरेका छन्। गुरूङ हाल एनआरएनए अस्ट्रेलियाको सचिव रहेका छन्।

एनआरएनए अस्ट्रेलियाको आउँदो जुलाई २६ मा निर्वाचन हुँदैछ। १८ वर्षदेखि अष्ट्रेलिया बसोबास गरिरहेका गुरुङले एनआरएनएसहित विभिन्न नेपाली संघसंस्थामा सक्रिय स्वयंसेवकको रूपमा काम गर्दै आएका छन्।

उम्मेदवारी घोषणा गर्दै गुरूङले पारदर्शिता, जवाफदेहिता, र समावेशीताको मूलमन्त्रका साथ काम गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन्।

उनले नयाँ पुस्तालाई एनआरएनए मा सहभागी गराउने अवसरहरू सिर्जना गर्ने,दक्षिण अष्ट्रेलियामा रहेका नेपालीहरूको हकअधिकार, सहयोग र एकताको लागि निस्वार्थ काम गर्ने, आपतकालीन सहायता, विद्यार्थी समर्थन, र सामाजिक कार्यक्रमहरूलाई अझ प्रभावकारी बनाउने बताएका छन्।

उम्मेदवारी घोषणा गर्दै उनले नेपाली सामुदायिक हल बनाउने प्रक्रिया का लागि बृहत छलफल र आर्थिक संकलन गर्ने, दोश्रो पुस्ताका नानी बाबुहरुको कला तथा प्रतिभा देखाउने कार्यक्रम गर्ने, प्रत्येक ३ देखि ६ महिनामा नेपाली समुदाय बीच भैपरी आएका समस्या र समाधानका लागि छलफल र पारदर्सी समाधान का लागि प्रयाश गर्ने बताएका छन्।

एनआरएनए बिगतदेखि वर्तमानसम्म भएका काम र यसको इतिहास लाई जोडेर एक किताब प्रकाशन गर्नेसमेत उनको योजना छ।
‘एनआरएनए कुनै व्यक्ति विशेषको संस्था होइन ,यो हामी सबैको साझा घर हो। अबको नेतृत्व सहकार्य र विश्वास सहितको होस्। म तपाईंहरूको अमूल्य मत र साथको अपेक्षामा छु’ गुरूङले भने, ‘संगै मिलेर सामाजिक काम गरौं — अबको यात्रा तपाईंहरूको साथ, मेरो आवाज।’

टोकियो । नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघको घटक संगठन तमू  धि र गुरुङ समाज जापानमध्ये को आधिकारिक भन्ने विवादले जापनको नेफिन महाधिवेशन विवादमा परेको छ ।

नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ (नेफिन) जापानको १९औं महाधिवेशनको सम्पूर्ण क्रियाकलापहरू रोक्न माग गरेको छ । महाधिवेशनको अन्तिम चरणको प्रक्रियामा गम्भीर विवाद उत्पन्न भएपछि गुरुङ समाज जापानले महाधिवेशनको प्रक्रिया रोक्न माग गरेको हो ।

विधानसम्मत रूपमा उम्मेदवारी दर्ता गराउँदा पनि नेफिन जापानको निर्वाचन समितिले गुरुङ समाज जापानको उम्मेदारीता दर्ता गर्न अस्वीकार गरेको भन्दै आपत्ति जनाएको हो ।

नेफिन जापानमा पछिल्लो समय तमु धीं जापान र गुरुङ समाज जापानको विवाद नेफिनमा आएर अड़किएको छ । गुरुङ समाज जापानले तमू ह्युल छोँज धिको केन्द्रीय कार्यालयबाट नेपालबाट नै आधिकारिकता पाएको छ ।

समाजले नेफिन जापानको सदस्य संस्थाको टुंगो लगाएर मात्र महाधिवेशनको क्रियाकलापहरू गर्न समाजले अपिल गरेको छ । आदिवासी जनजाति महासंघ केन्द्रले समाजलाई मान्यता दिँदा दिँदै पनि जापान शाखाले अन्यथा गरेको भन्दै विवाद उत्पन्न भएको हो ।

समाजले यस कार्यलाई नेफिनको विधान, नियमावली र आदिवासी जनजाति आन्दोलनकै उपहास भएको टिप्पणी गरेको छ ।

गुरुङ समाज जापानका अध्यक्ष युवराज गुरुङले प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै भनेका छन्– नेफिन जापानको अध्यक्ष, सचिव र सह–कोषाध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिनका लागि सम्पूर्ण प्रावधान पूरा गरी तोकिएको दस्तुरसहित विधिवत् मनोनयन दर्ता गराएको थियो । तर, भोलिपल्ट निर्वाचन समितिले उम्मेदवारी दर्ता गर्न असमर्थ भएको लिखित जानकारी दिइएको छ ।

गुरुङ समाज जापानले आफू तमू ह्युल छोंज धीं गुरुङ राष्ट्रिय परिषद्, नेपालको आधिकारिक जापान शाखा भएको र उक्त मातृसंस्था नेफिन नेपालको विधानको अनुसूची ६ को ७ नम्बरमा उल्लिखित सदस्य संस्था रहेको स्पष्ट पारेको छ ।

विज्ञप्तिमा भनिएको छ– नेफिन नेपालको प्रवास संगठनको नियमावली २०७९ को दफा ४ को उपदफा ‘क’ मा ‘विदेशस्थित महासंघहरूको हकमा नेपालमा आदिवासी जनजाति महासंघ आबद्ध अनुसूची ७ मा उल्लिखित जातीय संगठनहरू मातृसंस्था मानी सोही मातृसंस्थाले आधिकारिकता प्रदान गरेको जातीय सदस्य संगठनलाई विदेशस्थित आदिवासी जनजाति महासंघमा आबद्धताको लागि योग्य मानिनेछ यस संवैधानिक व्यवस्थाअनुसार गुरुङ समाज जापान नेफिन जापानमा आबद्ध हुन र निर्वाचनमा भाग लिन पूर्णतः योग्य रहेको तर नेफिन जापानले उम्मेदवारी अस्वीकार गर्नु नेफिनको विधान २०६७ र उक्त विधान अन्तर्गत बनेको नियमावलीविपरीत भएको ठहर समाजको छ । तमू ह्युला छोंज धीं गुरुङ राष्ट्रिय परिषद्को आधिकारिक जापान शाखाको रूपमा गुरुङ समाज जापान हो भन्ने प्रमाण र कागजातसमेत नेफिन जापान सचिवालय र अध्यक्षसमेतलाई आधिकारिक रूपमा पटकपटक जानकारी गराइसकेका छौं ।’

नेफिन जापानको यस कदमले मातृसंस्था नेफिन केन्द्रलाई नै अपमान गरेको र समग्र आदिवासी जनजाति आन्दोलनमाथि नै प्रहार गरेको गुरुङ समाजले जनाएको छ ।

विज्ञप्तिमा भनिएको छ–‘नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ जापानमा आदिवासी जनजाति आन्दोलन विरोधीहरूको कब्जा त भएको छैन ? नेफिन जापानलाई गलत मनसाय र उद्देश्यमा प्रयोग त गरिएको छैन ?’

नेफिन जापान शाखालाई नेपाल संघीय परिषदले समेत प्रवास संगठनको दफा ५ को उपदफा ख बमोजिम विवाद समाधान नगरी महाधिवेशन गरे वैधानिकता नदिने गरी पत्र पठाएको छ ।

यसैबीच आदिवासी जनजाति महासंघका बरिष्ठ उपाध्यक्ष तथा विदेश विभाग प्रमुख बुद्ध घर्तीले घटक संगठनको केन्द्रीय समितिले आधिकारिकता दिएको संगठन नै महासंघले मान्यता दिने बताए । गुरुङ समाज जापानलाई तमू ह्युल छोँज धिले आधिकारिकता दिएकाले उक्त संगठनको सहभागिता नभएको अधिवेशनले मान्यता नपाउने उनले बताए ।

काठमाडौं । अस्ट्रेलियामा बसोबास गर्दै आएका एक नेपाली मूलका परिवारको घरमा डकैती भएको छ । डकैतीबाट ४५ हजार डलर बराबरको क्षति भएको बताइएको छ ।

बिदा मनाउन नेपाल गएका उनीहरू मे ३ मा चार महिनापछि फर्किएपछि घर लुटिएको थाहा भएको हो । यो डकैतीको खबर बेलायती मिडिया डेली मेलमा समेत प्रकाशित भएको छ ।

डेली मेलका अनुसार डार्विनबाट भिक्टोरियाको सेपार्टोन सरेका नेपाली मूलका डाक्टर सञ्जय कुइँकेलको घरमा सुकुमबासीहरूले डकैती गरेका हुन् ।

तीन वर्षीया छोरी र एक वर्षका छोरा रहेका उनीहरूले केही समयअघि मात्र अस्पतालको अपार्टमेन्ट छाडेर तीन महिनाअघि आफ्नो नयाँ घरमा सरेका थिए ।

डकैती भएको घरमा पुग्दा सञ्जय र उनकी श्रीमती निलिमा कुइँकेलले आतङ्क महसुस गरेका थिए र उनीहरू केही समयका लागि छिमेकीकहाँ शरण लिन बाध्य भएका थिए । यो कथा उनीहरूले डेली मेलसँग साझा गरेका हुन् ।

पोर्चुगल । युरोपेली राष्ट्र पोर्चुगलले आप्रवासन सम्बन्धी नीति परिवर्तन गरेपछि प्रत्यक्ष रूपमा नेपालीहरू प्रभावित भएका छन् । झन् पछिल्लो समय २३ हजार पाँच सय आप्रवासीहरूको आवेदन अस्वीकृत भएपछि कति नेपालीहरू प्रभावित हुने हुन् यकिन तथ्यांक आइसकेको छैन ।

पछिल्लो समय आवासीय अनुमतिको लागि चार लाख ४६ हजार ९ सय २१ जनाले आवेदन दिएका थिए । जसमध्ये एक लाख २३ हजार आवेदन स्वीकृत भएको छ । एक लाख ७१ हजार आवेदन समयमा नै रकम भुक्तानी नगरेको कारण रद्द गरिएको सरकारी भनाई छ । यी मध्ये चार हजार पाँच सय जनालाई २० दिन भित्र देश छोड्नका लागि पत्र पठाइसकिएको पनि जनाएको छ ।

‘आप्रवासीहरूले आवासीय अनुमतिका लागि दिइएको आवेदनमा छानबिन गरिरहेका छौं, रकम भुक्तानीमा ढिलाइ, आवश्यक कर भुक्तानी नभएको र आवश्यक कागजपत्र अपुग भएकाहरूको आवेदन अस्वीकृत भएका छन्’ ती सरकारी अधिकारीले नेपाल प्रेससँग भने ‘सुरुमा १८ हजारको आवेदन अस्वीकृत हुन्छ भन्ने लागेको थियो तर त्यो संख्या अहिले बढेर २३ हजार पाँच सय पुगेको छ । चार हजार पाँच सय जनालाई त देश छोड्नका लागि पत्र पनि पठाइसकेका छौँ ।’

गत जुन ३ तारिखमा पोर्चुगल सरकारले आप्रवासन सम्बन्धी नियम कडा बनाएको थियो । आवासीय अनुमतिको लागि आवेदन दिने प्रक्रिया नै बन्द गर्नुका साथै त्यसपछिका दिनमा झन् झन् नियमहरू कसिलो बनाउँदै लगेको छ ।

रोजगारीका लागि युरोपेली मुलुक पोल्याण्ड, माल्टा, क्रोएसिया, रोमानिया आएका नेपालीहरूको अन्तिम गन्तव्य पोर्चुगल नै हुँदै आएको थियो । त्यस्तै, अध्ययनका लागि डेनमार्क, स्वीट्जरल्याण्ड जस्ता मुलुक आउने विद्यार्थीहरू पनि सहज रूपमा युरोपको कार्ड पाउनका लागि पोर्चुगल नै आउने गरेका थिए ।

यसैगरी, विभिन्न कार्यक्रमको बहानाका सेन्जेन भिसा लगाएर पोर्चुगल छिर्नेको संख्या पनि उल्लेख्य रहेको थियो । पूर्वी युरोपेली मुलुकबाट अवैधानिक बाटो हुँदै पोर्चुगल आउनेहरू पनि उत्तिकै थिए ।

सरकारले जुन ३ तारिखको राति १२ बजेबाट आवासीय अनुमति कार्डको आवेदन दिने प्रक्रिया बन्द गरेपछि पोर्चुगल आउने आप्रवासीको संख्या ह्वात्तै घटेको छ । जसका कारण यहाँ रहेका आप्रवासीहरूलाई काम र कोठा पाउन सहज भएको छ ।

सरकारले सार्वजनिक गरेको नयाँ योजनामा रोजगार सम्झौता गरेर आउनेहरूका लागि भने बाटो खुल्ला रहेको पनि जनाएको छ ।
सन् २०१५ मा तीन लाख ८३ हजार सात सय ५९ को संख्याका रहेकोमा आप्रवासीको संख्या सन् २०२२ मा सात लाख ८१ हजार दुई सय ४७ जनाको संख्यामा रहेको थियो । झन् सन् २०२३ मा आइपुग्दा १० लाख ४० हजार पुगेको थियो ।

सन् २०२३ मा पोर्चुगलमा विदेशी जनसंख्या करिब ३३ प्रतिशतले बढेको तथ्यांक पनि सार्वजनिक भएको थियो । सरकारी तथ्यांकअनुसार कुल १० लाखभन्दा बढी आप्रवासीहरू देशमा कानूनी रूपमा बसिरहेका छन्। अधिकांश विदेशीहरू पोर्चुगलमा २५ देखि ४४ वर्षका रहेको पनि जनाइएको छ ।

काठमाडौं । गैरआवासीय नेपाली संघ (एनआरएन) को आधिकारिकताका विषयमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणाबीच नै असमझदारी देखिएको छ । हालै परराष्ट्रमन्त्रीलाई समेत सहभागी गराएर शेष घलेले गराएको कथित ‘एकता महाधिवेशन’ बाट चुनिएको नयाँ नेतृत्वलाई मान्यता दिने मनस्थितिमा प्रधानमन्त्री ओली छैनन् ।

सुरुमा परराष्ट्रमन्त्री राणा पनि यो महाधिवेशन सार्ने पक्षमा थिइन् । परराष्ट्र मन्त्रालयले महाधिवेशन ६ महिना सार्न सर्वोच्च अदालतमा समेत पत्र पठाएको थियो, तर आफ्नै पार्टी कांग्रेस निकट महेश श्रेष्ठलाई अध्यक्ष बनाउने निश्चित भएपछि उनी अन्तिम क्षणमा प्रमुख अतिथि बन्न तयार भएकी हुन् ।

यसअघि माओवादी निकट आरके शर्मालाई अध्यक्ष बनाउने रणनीतिमा रहेका शेष घले परराष्ट्रमन्त्रीको दबाबपछि पछि हट्न बाध्य भएका थिए । परराष्ट्रमन्त्री राणाबाट उद्घाटन गराइएको महाधिवेशनको समापन माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डबाट गराइयो ।

यसअघिका महाधिवेशनमा प्रधानमन्त्री वा राष्ट्रपतिलाई नै प्रमुख अतिथि बनाउने परम्परा थियो । यसपालि पनि शेष घलेले उनीहरु दुवैलाई बोलाएका थिए, तर विवादित बन्ने निश्चित भएकाले राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल र प्रधानमन्त्री ओली दुवै महाधिवेशनमा गएनन् । अन्ततः घलेले परराष्ट्रमन्त्री बोलाएर यसो फेस सेभिङ गरे । अहिले घले स्वयम् यो महाधिवेशनको ‘नतिजा’ मा खुशी छैनन् । उनले अब आफूले एनआरएनमा थप लगानी गर्न नसक्ने बताउने गरेका छन् ।

एकता महाधिवेशनपश्चात यसअघि मिति सार्न दिएको निवेदन फिर्ता लिन सर्वोच्चमा परराष्ट्रले अर्को निवेदन पठाएको छ । यसले उक्त महाधिवेशनबाट चयन भएको नेतृत्वलाई नै परराष्ट्रले वैधता दिन खोजेको संकेत मिल्छ, तर प्रधानमन्त्री ओलीले भने अर्कै संकेत गरेका छन् ।

स्रोतका अनुसार एनआरएनको वर्तमान वैध नेतृत्वलाई उपेक्षा गरेर आयोजना गरिएको एकता महाधिवेशनमा परराष्ट्रमन्त्रीले भाग लिएकोप्रति प्रधानमन्त्री ओली सन्तुष्ट छैनन् ।

११औं महाधिवेशनबाट एमाले निकट बद्री केसी नेतृत्वको कार्यसमिति चयन भएको थियो, जुन अहिले पनि आधिकारिक एनआरएनका रुपमा सक्रिय छ, तर उक्त मूलधारलाई नै सहभागी नगराई घलेले एकता महाधिवेशनको नाम दिएका थिए, जहाँ कांग्रेस र माओवादीबीच गठजोड भएको थियो । यो महाधिवेशनबाट २१ जनाकाे कार्यसमिति चयन गरिएको छ, जसमध्ये १७ जना ११ औं महाधिवेशनमा चुनाव हारेकाहरु छन् । महेश श्रेष्ठ पनि ११औं महाधिवेशनका हरुवा हुन् । उनी अध्यक्षमा उठेर तेस्रो भएका थिए ।

एनआरएन विवादको जरो खोज्दा सन् २०२१ मा भएको १०औं महाधिवेशनमा फर्किनुपर्ने हुन्छ । उक्त महाधिवेशन चरम विवादित बनेर अनिर्णित रुपमा टुंगिएको थियो । परराष्ट्र मन्त्रालयले विवाद नसुल्झिएसम्म अर्को महाधिवेशन नगर्न निर्देशन दियो । सन् २०२२ मा एनआरएन विभाजित बन्यो र दुई पक्षले समानान्तर महाधिवेशन गरे । याक एन्ड यतीमा भएको एउटा महाधिवेशनले तीन जना (कुल आचार्य, बद्री केसी र रविना थापा) लाई आलोपालो अध्यक्ष चयन गर्यो । हिमालय होटलमा भएको अर्को महाधिवेशनबाट विनोद कुँवर अध्यक्ष बने ।

सरकारले याक एन्ड यतीमा भएको महाधिवेशनलाई मान्यता दियो । यसबाट असन्तुष्ट बनेका कुँवरले अदालतमा मुद्दा दायर गरे । २०८० चैत २१ मा सर्वोच्च अदालतले दुवै कार्यसमितिलाई अवैध ठहर गर्दै सबैलाई समेटेर एकता महाधिवेशन गर्न आदेश गर्यो । उक्त आदेशमा एनआरएनलाई २०७८ माघ १ को अवस्थामा फर्काउन भनिएको थियो, तर यसबेलासम्म एनआरएनको ११औं महाधिवेशनसमेत सम्पन्न भएर बद्री केसी अध्यक्ष निर्वाचित भइसकेका थिए ।

बद्री केसीको निर्वाचित नेतृत्वलाई पनि पराजित पक्ष (महेश श्रेष्ठ र आरके शर्मा) ले चुनौती दिएर समानान्तर गतिविधि गरिरहेका थिए । शर्माको नेतृत्वमा पराजितहरुको अर्को कार्यसमिति पनि बनाइएको थियो । अदालतको आदेश आएपछि परराष्ट्रले बद्री केसीको कार्यसमितिलाई काम नगर्न भन्दै पत्राचार गर्यो । त्यसका विरुद्ध केसी पनि अदालत गए । अदालतले उनको पक्षमा आदेश ग¥यो र काम गर्न बाटो खोलिदियो ।

यता अदालतले एकता महाधिवेशन गर्न डा. शेष घलेको नेतृत्वमा एउटा उच्चस्तरीय समिति पनि बनाइदिएको थियो । यो समितिलाई ६ महिनाभित्र एकता महाधिवेशन गराउन निर्देशित गरेको थियो अदालतले । सोही आदेशअनुसार गत वैशाख २०-२२ मा एकता महाधिवेशन भएको हो ।

यो महाधिवेशनमा एनआरएनको वर्तमान नेतृत्वलाई शेष घलेले मान्यता दिएनन् । एनआरएन अध्यक्ष केसी र अन्यलाई व्यक्तिगत हैसियतमा मात्र निम्तो गरिएको थियो, तर कार्यसमितिलाई मान्यता नदिएपछि उनीहरुले महाधिवेशनमा भाग लिएनन् ।

यसैबीच केसी नेतृत्वको एक प्रतिनिधिमण्डलले हालै प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग भेट गरेका छन् । उक्त भेटमा ओलीले शेष घलेले गराएको केसी नेतृत्वको एनआरएनलाई नै सरकारले मान्यता दिने प्रतिबद्धता जनाएको स्रोतको दाबी छ ।

परराष्ट्रमन्त्री राणालाई इंगित गर्दै उनले भने, ‘यो नगर्नुपर्ने काम भयो, तर हामी संयम भएर विधानअनुसार तपाईंहरुकै समितिलाई समर्थन गर्नेछौं ।’

यही नेतृत्वले गर्न आँटेको एनआरएन कन्क्लेभ २०२५ मा पनि ओलीले भाग लिने भएका छन् । बुधबार हुने यो कन्क्लेभमा ओली गएको खण्डमा एनआरएनलाई लिएर सत्तापक्ष (कांग्रेस र एमाले) बीच नै फाटो उत्पन्न हुनसक्ने अवस्था देखिएको छ । उक्त कन्क्लेभमा परराष्ट्रमन्त्री राणालाई पनि निम्तो गरिनेछ ।

एनआरएन विधानअनुसार जुलाईसम्म सबै देशमा एनआरएनको राष्ट्रिय अधिवेशनहरु सक्नुपर्छ भने अक्टोबरमा महाधिवेशन गर्नुपर्छ । बद्री केसीले महाधिवेशन अक्टोबरमा सार्न र आफूहरुलाई पनि आधिकारिक ढंगले सहभागी गराउन शेष घलेसँग प्रस्ताव गरेका थिए, तर घलेले अस्वीकार गरे ।

उनले विधानमा तोकिएको समयभन्दा अगावै महाधिवेशन गराउने अड्डी लिए । यसविरुद्ध पनि केसी पक्ष अदालत गएको थियो, तर विभिन्न कारण देखाएर उक्त मुद्दालाई दिनहुँ हेर्न नमिल्नेमा पर्यो र सुनुवाइ सर्दै गयो । अन्तमा २३ वैशाखमा सुनुवाइ हुँदा एकता महाधिवेशन भइसकेको थियो ।

उक्त सुनुवाइपछि न्यायाधीशले दुवै पक्षको मुद्दालाई पूर्ण इजलासमा पठाइदिएका छन् । अब एनआरएन विवादको छिनोफानो सर्वोच्चको पूर्ण इजलासबाट हुने भएको छ । त्यतिञ्जेल एमाले निकट बद्री र कांग्रेस निकट महेश नेतृत्वका दुवै कमिटीले आफू आधिकारिक रहेको दाबी गर्दै जानेछन् । विधानतः महेश नेतृत्वको समिति अक्टोबरभन्दा अगाडि सक्रिय हुनसक्ने अवस्था भने छैन ।

आबुधाबी । कुवेतमा कार्यरत तीन नेपाली मृत भेटिएका छन् । कुवेतको दुई अलग ठाउँमा भेटिएका शवमध्ये तीनै जना नेपाली रहेको पुष्टि भएको छ । यद्यपि मृत्‍युको कारणबारे अनुसन्धान भइरहेको कुवेतस्थित नेपाली दूतावासले जनाएको छ ।

कुवेतको खैतान भवनको छतमा २ जना एसियाली मुलुकका आप्रवासी कामदारको मृत्‍यु भएको कुवेतबाट प्रकाशन हुने अरब टाइम्स दैनिकले उल्लेख गरेको छ ।

पत्रिकाले त्यसरी मृत्यु भएका कामदारको पूर्ण विवरण अझै खुलाएको छैन । प्रारम्भिक विवरणअनुसार दुई जनाको मृत्‍युको कारण सम्भावित विषाक्त मदिरा सेवन भएको अनुसन्धानमा खटिएको सुरक्षा स्रोतलाई उद्रित गर्दै अरब टाइम्सले उल्लेख गरेको छ ।

‘घरको छतमा भेटिएका दुईजनाको शवको फरेन्सिक रिपोर्टअनुसार शवमा कुनै पनि प्रकारको शारीरिक आक्रमण वा हिंसा भएको संकेत देखिएको छैन’, खबरमा भनिएको छ ।

परीक्षणपछि उनीहरूले स्थानीय रूपमा उत्पादन गरिएको अवैध र विषालु मदिरा तथा पदार्थ सप्लाई गर्ने स्रोत र व्यक्तिहरुको खोजी गरिरहेका छन् । विशेषज्ञहरूका अनुसार नियमनविना वा गलत तरिकाले उत्पादन गरिएको मदिरा सेवन गर्दा श्वासप्रश्वास, मुटुको गति र शरीरको तापक्रममा गम्भीर असर पर्नसक्छ, जसको सेवन र खाडीको अत्यधिक गर्मीका कारण अत्यधिक कामदारले बसेनि ज्यान गुमाइरहेका छन् ।

त्यस्तै कुवेतमै रूफटपमा भेटिएकामध्ये एक शव बिर्ताेमाेडका विकास कार्कीकाे रहेकाे बताइएकाे छ ।  अर्को शव पनि भेटिएको अरब टाइम्सले लेखेको छ ।

अनुसन्धानमा खटिएको सुरक्षा स्रोतलाई उल्लेख गर्दै अरब टाइम्सले लेखेअनुसार घटनामा आपराधिक समूहको हात रहेको आशंका गरिएको छ ।

कार्की डेढ वर्षअघि वैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा काठमाडौंको ओमेगा इन्टरनेशनल म्यानपावर कम्पनीमार्फत कुवेतको ईटीसी कम्पनीमा कार्यरत रहेको विकासका बुबा धुर्वराज कार्कीले बताए ।

उनले भने, ‘छोराको निधन भएको खबर आयो, तर के-कति कारणले निधन भएको केही खुल्न सकेको छैन ।’

कुवेतमा रहेको नेपाली दूतावासले स्वतन्त्र रुपमा दुई घटनालाई पुष्टि गरिनसकेको पत्रकार महासंघ कुवेत शाखाका अध्यक्ष राज मल्लले बताए ।

दूतावासका सूचना अधिकारी प्रथम सचिव प्रेमराज गौतमले घटनाबारे जानकारी आएको भए पनि अनुसन्धान जारी भएकाले आधिकारिक रुपमा कारण भने पुष्टि भई नसकेको नेपाल प्रेसलाई जानकारी दिए ।

कोशी प्रदेशबाट सुमन पुरीको सहयोगमा

काठमाडौं । सरकारको नेतृत्व गरिरहेको नेकपा एमालेले गैर आवासीय नेपाली संघ एनआरएनए विभाजमा परराष्ट्र मन्त्री डा.आरजु राणा देउवा नै संलग्न हुनु दुःखद रहेको भन्दै मन्त्रालयले गरेको पछिल्लो पत्राचार र निर्णय गलत रहेको प्रष्ट पारेको छ ।

एमाले केन्द्रीय कमिटी सचिव तथा विदेश विभागका प्रमुख रघुवीर महासेठले परराष्ट्र मन्त्रालयले अवैधानिक कमिटीलाई मान्यता दिन सर्वोच्च अदालतमा पत्र लेखेको भए त्यो मान्य नहुने बताएका छन् । उनले डा.बद्री केसी नेतृत्वको एनआरएनए नै वैधानिक रहेको बताएका छन् ।

नेपाल प्रेससँग कुरा गर्दै पूर्व परराष्ट्र मन्त्री महासेठले भने- अहिले शेष घलेको नेतृत्वमा महाधिवेशन गरेको भन्ने खालका जुन कुरा आइरहेका छन्, त्यसमा परराष्ट्र मन्त्रीको समेत भूमिका ठिक भएन । एमालेसँग वा सरकारमा कुनै सल्लाह पनि भएको छैन । डा.बद्री केसीको नेतृत्वमा भएको एनआरएनए नै वैध हो, अरु कुनै समितिको वैधानिकता रहन्न ।

परराष्ट्रमन्त्री राणाकै सहभागितामा केही दिनअघि एनआरएनएको पराजित पक्षको भेलाले महेश श्रेष्ठलाई अध्यक्ष चयन गरेर नयाँ समिति गठन गरेको छ । सोही समितिलाई मन्त्रालयले मान्यता दिएको पत्रसहित सर्वोच्च अदालतमा मंगलवार यसअघिको निवेदन फिर्ताको प्रक्रिया थालिएको छ ।

मन्त्रीस्तरीय निर्णयको आधारमा महान्यायाधिवक्तामार्फत पत्र पठाइएको छ । यसैबीच एनआरएनएको आधिकारिक पक्षले आजै साँझ पत्रकार सम्मेलन आयोजना गरेको अध्यक्ष डा.बद्री केसीले बताए । कांग्रेसको एउटा पक्ष र माओवादी मिलेर एनआरएनए विभाजित गरेको आरोप छ ।

यो पनि पढ्नुस्ः

परराष्ट्र मन्त्रीकै सहभागितामा एनआरएनए विभाजन, संस्थापन पक्षले प्रतिवाद गर्ने

काठमाडौं । संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई)का उपप्रधानमन्त्री तथा विदेशमन्त्री महामहिम शेख अब्दुल्लाह बिन जायेद अल नाह्यान नेपालको दुईदिने औपचारिक भ्रमणमा मङ्गलबार साँझदेखि काठमाडौं आइपुगेका छन्।

उनलाई त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलमा श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री शरत्सिंह भण्डारी, परराष्ट्र मन्त्रालयका सचिव अमृतबहादुर राई र उक्त मन्त्रालयका अन्य वरिष्ठ अधिकारीहरूले स्वागत गरेका थिए ।

परराष्ट्र मन्त्रालयका अनुसार यहाँ रहँदा युएईका उपप्रधानमन्त्रीले उच्चस्तरीय राजनीतिक भेट गर्नुका साथै उपप्रधानमन्त्री तथा शहरी विकासमन्त्री प्रकाशमान सिंहको नेतृत्वको प्रतिनिधिमण्डलसँग औपचारिक द्विपक्षीय भेटवार्ता गर्ने कार्यक्रम छ ।

उपप्रधानमन्त्री नाह्यानका साथ युएइका परराष्ट्र राज्यमन्त्री अहमद अली मोहम्मद अल सायेघ, आर्थिक तथा व्यापार मामिला सहायकमन्त्री सईद मुबारक राशिद अलहजेरी, ऊर्जा तथा दिगोपन मामिला सहायकमन्त्री अब्दुल्ला बलाला, नेपालका लागि युएईका राजदूत अब्दुल्ला जरवान अलशाम्सी र युएई सरकारका अन्य वरिष्ठ अधिकारीहरू छन् । उपप्रधानमन्त्री नाह्यान नेतृत्वको प्रतिनिधिमण्डल आजै अपराह्न युएई प्रस्थान गर्ने कार्यक्रम छ ।

काठमाडौं । संयुक्त अरब इमिरेट्स (यूएई)ले १६६ नेपाली कैदीहरूलाई माफी दिएको छ ।

रमादानको अवसरमा यस्तो माफी दिइएको परराष्ट्र मन्त्रालयले बताएको छ ।

मन्त्रालयले दुई देशको सम्बन्धलाई झल्काउने खालका माफीका कार्यक्रमलाई उच्च सम्मान गर्ने बताएको छ ।

मन्त्रालयले आवुधाबीमा रहेको नेपाली दूतावासको आग्रह अनुसार यूएईले माफी दिइएको भन्दै धन्यवाद पत्र सार्वजनिक गरेको छ ।

काठमाडौं । अमेरिकामा अवैध जुवा खेलाएको आरोपमा पाँच जना नेपाली पक्राउ परेका छन्। पक्राउ पर्नेहरुमा सन्तोष अधिकारी, सपना अधिकारी , रोब राई, सोमा राई र सुरज सुब्बा रहेका छन् ।

अमेरिकाको ओहायो राज्यको ह्यामिल्टन काउन्टीको सिनसिनन्याटी क्षेत्रबाट उनीहरु पक्राउ परेका हुन् । उनीहरुलाई ६४ कसुरमा पक्राउ गरिएको अमेरिकी मिडिया डब्लूएलडब्लूटी डटकमले उल्लेख गरेको छ ।

उनीहरुलाई अवैध जुवा चलाएकोदेखि टेलिकम्युनिकेसन अपराध गरेकासम्मका आरोप लागेको छ। उनीहरुले सन २०२२ अक्टोबर र गत जनवरीमा यस्तो अपराध गरेको समाचारले उल्लेख गरेको छ ।

नर्थक्यारोलिना (अमेरिका) । अमेरिकाको नर्थक्यारोलिनामा नेपालका हिमाल र पर्यावरण संरक्षण र त्यसमा मिडियाको भूमिकाबारे अन्तरक्रिया सम्पन्न भएको छ ।

ठूला र औद्योगिक राष्टले नेपाल जस्तो जलवायु परिवर्तनको मारमा परेको देशलाई न्याय गर्नका लागि उपर्युक्त कदम चाल्नुपर्ने सुझाव कार्यक्रमका सहभागीहरुले दिए ।

कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि प्रेस काउन्सिल नेपालका अध्यक्ष बालकृष्ण बस्नेतले सगरमाथासहितका हिमाल, हिमनदी जोगाउदा नेपालमात्र नभै अन्य राष्टहरु समेत सुरक्षित हुने बताए ।

मिडियाले जलवायु परिवर्तनबाट परेका असर न्यूनिकरण र न्यायका पक्षमा निरन्तर खबरदारी गर्नुपर्ने र त्यसका लागि कभरेज बढाउनुपर्ने सुझाव बस्नेतको थियो ।

नर्थक्यारोलिनास्थित एनसिएनसि, आरम्भ नेपाली पुस्तकालय र नेपालमा जलवायु न्यायमा सक्रिय संस्था साथसाथै फाउण्डेशनले आयोजना गरेको हिमाल, पर्यावरण संरक्षणका चुनौति र सञ्चारको भूमिका विषयमा अन्तरक्रिया कार्यक्रममा वातावरणविज्ञ, सगरमाथा आरोही, सामाजिक अभियन्ता र विभिन्न क्षेत्रमा कार्यरत नेपाली समुदायको सहभागिता थियो ।

त्यसक्रममा अध्यक्ष बस्नेतले सगरमाथासहित विश्वका १४ वटा उच्च हिमाल कालापहाडमा परिर्वतन हुदै जानु नेपालको मात्र चिन्ताको विषय नभएको बताए । हिमालमा हिउँ नहुँदा त्यसको प्रभाव पहाड र तराईमा समेत पर्दा नेपालीहरु बाध्यताले विदेशीनुपरेको अवस्थातर्फ सबै गम्भीर हुनुपर्ने बस्नेतको सुझाव थियो ।

नेपालका हिमश्रृंखलाहरु हाम्रा सम्पदा हुन् । गहना हुन् । यसलाई जोगाउन सकिएन भने नेपाल रित्तिन्छ । नेपाली जुन देशमा रहेपनि आफ्नो जन्मभूमि र भावी पुस्तालाई जोगाउनका लागि विश्वको गहनाका रुपमा रहेका हिमाल जोगाउन जरुरी छ, पर्यावरण अभियन्ता समेत रहेका बस्नेतले भने ।

उनले अबको पत्रकारिताका एजेण्डा विकास र समृद्धिको हुनुपर्ने, त्यसका लागि जलवायुका मुद्धालाई केन्द्रविन्दुमा राख्नका लागि काउन्सिलले रचनात्मक काम गरिरहेको जानकारी दिए ।

कार्यक्रममा सगरमाथा आरोहण गर्ने पहिलो दक्षिण एसियाली पत्रकार आङछिरिङ शेर्पाले नेपालको हिमालहरुको अवस्था र जलवायु परिवर्तनको कारण हिमाल र हिमाली समुदायले भोग्नु परेको समास्याहरुको बारेमा बताए ।

जलवायु परिवर्तनकै कारण हिमालमा हिउ नदेखिनु हिमालको हिेउ र बरफ पग्लेर हिमनदी मार्फत तालहरु फुटनुले जनजीवनमा असर पर्न थालेकोउनले बताए ।

कार्यक्रममा सामाजिक अभियन्ता जितमान बस्नेतले पर्यटन विकास भए मात्र नेपालको समुन्नति हुने र त्यसका लागि हिमाल जोगाउने अभियानलाई सबैले साथ दिनुपर्ने बताए ।

कार्यक्रमका अर्का वक्ता डा.क्रृषि वास्ताकोटीले नेपाल सम्पदा र सुन्दरताका हिसाबले विश्वमै उत्कृष्ट रहेकोले त्यसलाई बचाइरहनु सबैको दायित्व रहेको बताए ।

कार्यक्रममा एनसिएनसीका अध्यक्ष डा.विकास शाक्य, आरम्भ पुस्तकालयका संस्थापक मेघा बस्नेत, डा.चिरञ्जिीवी भट्टराई, प्राध्यापक भोजराज गौतम, पेशल पोखरेल, भीमप्रसाद तिमिल्सिना, रामसुन्दर हाडा, एनसिएनसीका पूर्व अध्यक्ष आरपी पौडेल, पर्यटन व्यवसायी सुरज ढकाल, डिंमा पाख्रिन, मोहन न्यौपाने, कल्पना घिमिरे, आरम्भ पुस्तकालयका सदस्य शिव बस्नेतसहितले वातारण जोगाउन निकायले गर्नुपर्ने कामबारे विभिन्न सुझाव राखेका थिए ।

कार्यक्रममा जलवायु परिवर्तनका कारण नेपालका खुम्बुहिमश्रृंखला, हेलम्बु, मेलम्ची, मनांग, मुस्तांग, डोल्पासहितमा परेको असर समेटेर साथसाथै फाउण्डेशनले बनाएको वृत्तचित्र भ्वाइस् फर क््लाइमेट जस्ट्सि प्रदर्शन गरिएको थियो । उक्त वृत्तचित्रको लेखन, निर्देशन काउन्सिल अध्यक्ष बस्नेतले गरेका हुन् ।

नर्थक्यारोलिना (अमेरिका) । रियल्टर जितमान बस्नेतलाई अमेरीकी रियल स्टेट कम्पनी युनाइटेड रियल इस्टेटले इलाइट अवार्डबाट सम्मान गरेको छ । यो पुरस्कार पाउने उनी सम्भवत पहिलो नेपाली हुन् ।

बस्नेत अमेरिका भरिकै २५ हजार रियल्टरहरु मध्येबाट छनौटमा परेका हुन । युनाइटेड रियल स्टेटले टेक्सासको डयालसमा शनिबार आयोजित ५ सय भन्दा बढि रियल्टर उपस्थित सम्मेलनमा उनलाइ सम्मान गरेको हो ।

‘निरन्तर मेहनत, क्लाइन्टको बिश्वास्, साथीभाई, इष्टमित्रहरुको साथ सहयोगकै कारण म यहाँ पुगेको हु । यो अवार्ड उहाँहरुप्रति सर्मपित छ’, सम्मान लिएपछि उनले भने ।

नेपालमा पत्रकार हुदै मानव अधिकारवादी वकिलको रुपमा करिब डेढ दशक पिडितहरुको पक्षमा वकालत गदै आएका जितमान अमेरिकामा पुर्णकालिन रियल्टरको रुपमा कार्य गदै आएका छन ।

‘जितमान सहयोगि छन्, मिलन्सार छन अनि समाजिक सेवामा अग्रसर रहदै आएका छन्’, नर्थ क्यारोलिनाको फुके भरिना बस्ने ङिमा पाख्रिनले भने ।

जितमानले बिगत ३ बर्ष देखि उत्कृष्ट रियल्टरकोे अवार्ड पाउदै आएका छन् । तर इलाइट तहमा भने यो बर्ष पुगेका हुन् । साथै उनले मिलिनियम क्लब अवार्ड र टप एजेन्ट सेल्स भोलुम गरि तीन अवार्डहरु प्राप्त गरेका छन् ।

इलाइट अवार्ड प्राप्त गर्ने जितमान नर्थ क्यारोलिना राज्यकै पहिलो हुन । उनी नर्थक्यारोलिनाको रालेस्थित युनाइटेड ट्रयाङगल कम्पनीसङ्ग आवद्द छन ।

सन् २०१९ देखि रियल्टरको रुपमा कार्यरत उनी फुर्सदको समयमा सामाजिक सेवामा क्रियासिल रहन्छन् । प्रवासमा नेपाली भाषा, सस्कृतिको जर्गेनामा लाग्दै आएका बस्नेतलाई यसै वर्ष हिमालयन कम्युनिटि नर्थक्यारोलिनाले पनि सम्मान गरेका छ ।

उनो विगत ३ वर्षदेखि नेपालमा मेची महाकाली सेतो छडी अभियानमा जुटदै आएका छन् । दृष्टि गुमाएका र कान नसुन्नेहरुलाइ सहयोग गर्ने उद्देश्यअनुसार नर्थ क्यारोलिना निवासि कर्मा शेर्पा गोले सङ्ग मिलेर यो अभियान सुरु गरेका हुन् ।

कसरी सुरु भयो सेतो छडी अभियान ?

नर्थक्यारोलिना निवासी कर्मा शेर्पा गोलेले आफनो नियमित काम सकेर फुर्सदमा कपाल नेपालीहरुको कपाल काट्छन् । कर्माले जम्मा गरेको टिप्समाथि जितमान बस्नेतले आफनो कमाइको हिस्सा जोडेर विगत ३ वर्षदेखि नेपालमा दृष्टिविहिनहरुको सहयोगको लागि मेची महाकाली सेतो छडी अभियान सुरु गर्दै आएका छन् ।

त्यस अभियानको लागी उनीहरुले नेपालमा क्रियाशील दृष्टिविहीनहरुको सस्था बाइट स्टाार सोसाइटीसंग हातेमालो गदै आएका छन् । उनीहरुका यो सामाजिक सेवाका भावनालाई धेरै सहयोगी मनहरु जोडिँदै आएका छन् ।

कर्माले आफ्नो स्वोर्गिय आमाको नाममा समेत सक्रिय रुपमा द्रिस्टि बिहिनको लागि अन्य मानवीय सहयोग गर्ने गरेका छन् । मेची माहाकालि सेतो छडि अभियान मार्फत अहिलेसम्म हजारौं सेतो छडी वितरण भ​एको छ ।

काठमाडौं । अमेरिकाको फोर्टवर्थ सिटी काउन्सिलको ह्युमन रिलेसन कमिसनरमा नेपाली भाषी ओजेश उप्रेती नियुक्त भएका छन् ।

अमेरिकाको ११औं ठूलो शहर तथा चौथो सबैभन्दा बढी जनसंख्या रहेको महानगर फोर्टवर्थको सिटी काउन्सिल बैठकले मेयर म्याटी पार्करको प्रस्तावलाई अनुमोदन गर्दै उप्रेतीलाई ह्युमन रिलेसन कमिसनको कमिसनर नियुक्त गरेको हो ।

नियुक्तिले उप्रेतीको नेतृत्व, सामुदायिक सेवाप्रतिको समर्पण तथा विभेद, विविधता र समावेशीसम्बन्धी मुद्दा समाधान गर्ने उनको क्षमतालाई उच्च मान्यता दिएको नेपाली समुदायका सदस्यहरुले बताएका छन् ।

कमिसनरको रूपमा उनले शहरका नीतिहरूमा प्रभाव पार्न, न्यायसंगत अभ्यासहरूको पैरवी गर्न र सामुदायिक सम्बन्ध सुधार गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने बताइएको छ ।

‘ओजेश उप्रेती फोर्टवर्थ सिटी काउन्सिल डिस्ट्रिक्ट ५ का प्रतिनिधिमात्र नभई सम्पूर्ण शहरभरि दक्षिण एसियाली समुदायको आवाज उठाउने महत्त्वपूर्ण व्यक्तित्वका रूपमा रहनेछन्’, अमेरिकामा रहेका नेपाली प्रशन्न संग्रौला भन्छन्, ‘यो नेपाली डायस्पोराले गरेको एक प्रगतिको उदाहरण पनि हो ।’

उप्रेतीको भूमिकाअन्तर्गत जातीय, धार्मिक वा अन्य कुनै प्रकारका विभेदसम्बन्धी विषयमा सिटी काउन्सिल र सिटी म्यानेजरलाई सल्लाह दिनु, पूर्वाग्रह र विभेद हटाउन नीति तथा उपायहरू सिफारिस गर्नु, शहरका विभिन्न समुदायहरूबीच आपसी सहयोग र संवाद प्रवर्द्धन गर्न पहल गर्नुलगायतका मुद्दाहरु छन् ।

टेक्सस । अमेरिकाको टेक्सस राज्य संसद्ले १३ मार्चलाई ‘नेपाली लुम्बिनी एड्भोकेसी डे’ घोषणा गरेको छ ।

टेक्सास राज्य संसद्को प्रतिनिधिसभाको १३ मार्च बिहीबार सम्पन्न बैठकले ‘नेपाली लुम्बिनी एड्भोकेसी डे’ को मान्यता दिने सङ्कल्प प्रस्ताव ५३० पारित गर्दै उक्त घोषणा गरेको हो । उक्त सङ्कल्प प्रस्ताव पारित भएपछि टेक्सस राज्य संसद्बाट ‘नेपाली लुम्बिनी एड्भोकेसी डे’ ले औपचारिक मान्यता पाएको छ ।

‘नेपाली लुम्बिनी एड्भोकेसी डे’सम्बन्धी प्रस्ताव पाकिस्तानीमूलका टेक्ससका राज्य सांसद सुलेमान लालानीले संसद् बैठकमा पेस गरेका थिए । उक्त प्रस्ताव संसद् बैठकबाट पारित हुँदा अमेरिका भ्रमणमा रहेका नेपालको लुम्बिनी सर्किटअन्तर्गत पर्ने पाँच वटा नगरपालिकाका मेयरहरू पनि उपस्थित थिए।

प्रस्तावमा लुम्बिनीलाई बौद्धधर्मका लागि एक अत्यन्त पवित्रस्थल भएको भन्दै सिद्धार्थ गौतमको जन्मस्थलको रूपमा मान्यता प्राप्त रहेकोमा विशेष जोड दिइएको छ । यस क्षेत्रलाई संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय शैक्षिक, वैज्ञानिक तथा सांस्कृतिक सङ्गठन ९युनेस्को०को विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत गरिएको तथा बौद्ध धर्मावलम्बीको प्रमुख आध्यात्मिक गन्तव्य रहेको उल्लेख गरिएको छ ।

टेक्सासको ८९ औँ संसद्को प्रतिनिधिसभाले मार्च १३, २०२५ लाई ‘नेपाली लुम्बिनी एड्भोकेसी डे’ को रूपमा औपचारिक मान्यता दिएको र लुम्बिनीको प्रचार प्रसारको लागि भ्रमण गर्ने नेपाली मेगरहरुको प्रतिनिधिमण्डललाई हार्दिक स्वागत गर्ने समेत सङ्कल्प प्रस्तावमा उल्लेख गरिएको छ ।

लुम्बिनी सर्किटअन्तर्गतका पाँच वटा नगरपालिकाका मेयरहरूसहितको प्रतिनिधिमण्डल अमेरिकाको टेक्ससमा रहेको अवसरमा गैरआवासीय नेपाली सङ्घ अमेरिकाका उपाध्यक्ष तथा पर्यटन विभागमा प्रमुख नेत्र पाण्डे, नागरिक अगुवा प्रभात दीक्षितले उक्त सङ्कल्प प्रस्ताव पारित गराउन पहल गरेका थिए ।

नेपालको पर्यटन प्रवर्द्धनमा सहयोग पुर्‍याउने उद्देश्यले हरेक वर्ष १३ मार्चमा टेक्सस राज्यमा नेपाली समुदायको तर्फबाट ‘नेपाली लुम्बिनी एड्भोकेसी डे’ मनाइने गैरआवासीय नेपाली सङ्घ अमेरिकाका उपाध्यक्ष तथा पर्यटन विभागमा प्रमुख नेत्र पाण्डेले बताए।

आबुधावी । आज मार्च ८, अर्थात ११५ औं अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवस । हरेक वर्ष आजैका दिन विश्वभर महिलाहरूको अधिकार, समानता, तथा श्रमिक महिलाहरूको संघर्षको सम्मानमा यो दिवस मनाइन्छ। भन्न त हाम्रो समाजले महिलालाई ‘आधा आकाश’ भनेर भन्ने गरे पनि वा एउटा रथका दुई पाङग्रा भनेपनि व्यवहारमा त्यस्तो भएको अनुभूति बिरलै पाइन्छ ।

स्वत्नत्रताको कुरा र ठूला उदाहरण हेर्ने हो भने ‘हिलारी क्लिटन’ देखि ‘कमला ह्यारिस’सम्मको राजनीतिक इतिहास र उनीहरुको रोडम्यापमा आएको तगारोले हाम्रो यो शताब्दीमा भएका गतिविधिले पनि थप सहजरुपमा बुझ्न सकिन्छ । यी त भए आदर्श, सिद्दान्तका कुरा ।

यद्यपि हामी यहाँ हाम्रै दिदीबहिनीको अवस्थाबारे कुरा गर्दैछौं। अर्थात परदेशमा बसेर घरदेशका लागि कार्यरत पौरखी चेलीहरुका कुरा । ११५ औं अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवसको पूर्व सन्ध्यामा शुक्रबार साँझ गैर आवासीय नेपाली संघ अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय परिषद् (एनआरएन आईसीसी) महिला विभागले विशेष कार्यक्रमको आयोजना गर्दै दिदिबहिनीका कुरा सुन्ने र साझा समस्याबारे चर्चा परिचर्चा गर्‍याे । कार्यक्रममा श्रमिक महिलाका हक, अधिकार, सुरक्षा तथा महिला सहभागिताका विषयमा विस्तृत छलफल भयो ।

कार्यक्रममा एनआरएन आईसीसी महिला उपाध्यक्ष रोजिना प्रधानले अध्यक्षता गरेकी थिइन् भने महिला सचिव राधिका टिका गुरुङले सञ्चालन गरेको कार्यक्रममा प्रमुख अतिथिको रूपमा उपसभामुख इन्दिरा रानामगर, काठमाडाैंकी उपमेयर सुनिता डंगाेल, महिला आयोगकी अध्यक्ष कमला पराजुली लगायतको विशेष आतिथ्यता थियो । भर्चुअल रुपमा आयोजित कार्यक्रममा ड‌ंगाेल उपस्थित हुन सकिनन् । यद्यपी उपस्थित सबै महिलाहरुले श्रमिक महिलाका विषयमा झन्डै ४ घन्टा धेरै विचार विमर्श गरे ।

महिला श्रमिकको सुरक्षा र अधिकारको माग

पौरखी नेपालकी संस्थापक अध्यक्ष मञ्जु गुरुङले श्रमका लागि विदेशिने महिलाहरूको उच्च माग भएतापनि उनीहरू सुरक्षित नरहेको बताइन् । उनले महिलाहरूको सुरक्षाका लागि सबैले मिलेर पहल गर्नुपर्नेमा जोड दिँदै नेपाली महिला श्रमिकहरू अझै पनि धेरै जोखिममा रहेको बताइन्।

नेपाल पत्रकार महासंघकी अध्यक्ष निर्मला शर्माले श्रमका लागि विदेशिएका नेपाली नागरिकका विषयमा पत्रकारिता गर्ने अधिकांश पुरुषहरू मात्र देखिएको उल्लेख गर्दै महिलाहरू पनि सक्रिय भएर आफ्ना अधिकार, सरोकार र सम्बन्धित देशका कानुनी व्यवस्थाबारे लेख्नुपर्नेमा जोड दिइन् । आफू पत्रकार महासंघको नेतृत्वमा रहेपनि महिलाहरुको हक अधिकारका विषयमा संचारमाध्यममा बहस पैरवी गर्न वा अन्य कार्यक्रमहरु गरेर सहयोग गर्न सधैं तत्पर रहेको शर्माले बताइन् ।

महिला आयोगकी अध्यक्ष कमला पराजुलीले बैदेशिक सहयोगमा आउने सहयोग बन्द हुँदा नेपालमा स-साना विद्यार्थीका लागि विद्यालयमा न्यूनतम पोषणयुक्त खाना उपलब्ध गराउन नसक्ने अवस्था आएको बताउँदै महिला अधिकार, कर्तव्य र जिम्मेवारीप्रति समाज पछि परिरहेको धारणा राखेकी थिइन् ।

विदेशमा महिलामाथि हुने हिंसा र चुनौती

एनआरएनकी युरोप महिला संयोजक प्रशुना कँडेलले नेपाल मात्र नभई विकसित देशहरूमा समेत महिलामाथि विभेद कायमै रहेको बताइन्। उनले उच्च शिक्षित परिवारहरूमा समेत छोरी मात्र जन्मिएको भन्दै भेदभाव गरिने गरेको तथ्य उल्लेख गरिन् । कँडेलले पहिले नेपालका दुरदराजमा मात्र हुने समस्या भनिएको महिलाप्रतिको विभेद गाउँ वा अशिक्षित परिवारमा मात्रै नभएर विकसित मुलुकमा बस्ने शिक्षित परिवारमा समेत हुने गरेको उल्लेख गरिन् ।

एनआरएनकी मध्यपूर्व महिला डिआरसी सरिता भण्डारी पौडेलले मध्यपूर्वका विभिन्न देशहरूमा कार्यरत नेपाली महिलाहरू असुरक्षित अवस्थामा रहेको बताइन् । एनआरएन तथा नेपाली दुतावासहरुले केही सहयोग गरे तापनि अझै धेरै महिलाहरू गम्भीर समस्यामा रहेको उनको भनाइ थियो।

एनआरएन क्यानडाकी महासचिव चन्दा अधिकारीको कुराले मन जिरिङ हुन्छ । उनले क्यानडामा नेपाली विद्यार्थीमाथि बलात्कार, यौन दुर्व्यवहार तथा अन्य किसिमका हिंसाका घटनाहरू बढ्दै गइरहेको तथ्य प्रस्तुत गरिन् । गएको डिसेम्बर महिनामा नेपाली छात्रा त्यहा सामूहिक बलात्कारको सिकार भएको घटनाको उदाहरण दिँदै उनले नेपाली चेलीहरू असुरक्षित रहेको तथ्य उजागर गरिन् ।

साथै, भर्खर विदेश अध्ययन गर्न आएका चेलीबेटीलाई नेपाली दाजुभाइलेनै कोठा खोज्ने, जागिर मिलाईदिने, एक ठाउँ बाट अर्को ठाउँ सारीदिने, वा सहारा बनिदिने बहानामा यौन हिंसा गर्ने, तिहारमा टीका लगाउने कुरा गर्दै बलात्कारसम्म गर्ने गरेका घटनाहरू समेत वृद्धि भइरहेको उनले बताइन् ।

संघसस्थाहरुमै हुन्छ महिलालाई विभेद

विदेशमा रहेका दिदिबहिनीका समस्याका विषयमा कार्यरत संघसस्थाहरुमै महिलालाई गरिने विभेद झनै डर लाग्दो छ । हालै मध्यपूर्व र युरोपमा रहेका घरेलु महिला कामदारको विषयमा अध्ययन र अनुसन्धान गर्न यूएई आएकी एक नेपाली छात्राले यूएईमै रहेको एउटा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको सस्थाका प्रतिनिधिबाट आफूलाई हिंसा भएको बताइन् ।

अमेरिकाको एक विश्वविद्यालय अध्ययन गर्दै गरेकी काभ्रेकी एक २१ वर्षीय रमिला कार्की  (नाम परिवर्तन) महिला कामदारको विषयमा अध्ययन अनुसन्धान गर्न खाडीका देश आएको बेला यहाँका विभिन्न सामाजिक संघसस्थाका अगुवाहरुलाई भेटेकी थिइन् । आफ्नै बुवाका उमेर समूहका दाईहरुलाई भेट्ने बखत कतिपयले आज मेरै कोठामा बसौ, होटल बुक गर्छु यतै बसौ, किन अलग बस्ने, यत्तिको उमेरमा रस रमाइलो गर्नपर्छ जस्ता शब्दले आफूलाई ह्यारेस्मेन्ट गर्ने गरेको तथ्य उजागर गरिन् । यस तथ्यबाट यस क्षेत्रमा महिला भएकै कारण त्यो पनि नेपाली पुरुषहरुबाटै कति समस्या भोग्नपर्छ भन्ने पुष्टि हुन्छ ।

पहिले यूएईमा बसेकी र मधेशी एकता समाज यूएईकी सस्थापक मध्यकी एक मधेशी महिला तथा मधेशी एकता समाज नेपालकी संयोजक डा. बबी सिंह यादव महिलामाथि कति विभेद छ भन्ने विषय हालै स्वास्थ्य मन्त्रालयको गतिविधिबाट छर्लङ्ग भएको बताउँछिन् । डा.संगीता मिश्र स्वास्थ्य सचिवका लागि पहिलो नम्बरमा सिफारिस भएकी भएपनि सरकारले नियोजित रूपमा उनको नियुक्ति रोकेर अन्य पुरुषलाई सचिवमा नियुक्त गरेको विषयले स्पष्ट पारेको यादवको भनाइ छ ।

के पुरुष स्वास्थ्यमन्त्रीले महिला सचिवसँग काम गर्नै नहुने हो?  कि महिला भनेर हेपेको हो ? अनि नीतिगत सुधार गर्नुपर्ने ठाउँमा बसेका युवा मन्त्रीले नेतृत्व गरेको मन्त्रालयमा महिलामाथि भएको विभेदले नेपालमा महिला अधिकारको विषय कस्तो छ भनेर बुझ्न असहज नहुने उनको भनाइ छ ।

महिला सशक्तिकरणका लागि ठोस कदम आवश्यक

महिलाहरूको सशक्तिकरणका लागि सरकार, संघसंस्था तथा अन्तर्राष्ट्रिय निकायहरूले मिलेर ठोस नीतिगत सुधार गर्नु आवश्यक रहेको महिलाहरुले बताए । उनीहरूले महिला श्रमिकका लागि सुरक्षित रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्ने, विदेशमा कार्यरत महिलाहरूका लागि आपतकालीन सहयोग प्रणाली विकसित गर्ने तथा महिला शिक्षालाई प्राथमिकता दिने विषयमा जोड दिए।

साथै, कार्यक्रममा श्रमिक महिलाहरूको आवाज बुलन्द बनाउन सामाजिक सञ्जाल तथा मिडियाको भूमिकालाई सशक्त पार्नुपर्नेमा जोड दिइयो। महिलामाथि हुने हिंसा तथा विभेद अन्त्य गर्न कानूनी तथा सामाजिक अभियान सञ्चालन गर्नुपर्ने र महिला नेतृत्वलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने सहभागीहरुले बताए ।

कार्यक्रमको अन्त्यमा सहभागी सबैले महिला श्रमिकको अधिकार र सुरक्षाका लागि एकताबद्ध भएर काम गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए।

मुगु । नेपालकै प्रमुख पर्यटकीयस्थल रारा घुम्न आएका एकजना आन्तरिक पर्यटकको मृत्यु भएको छ । रारा घुम्न आएका काभ्रेको धुलिखेल नगरपालिका-१० स्थायी ठेगाना भएका वर्ष ५४ का भुवन विश्वकर्माको आज बिहान लेक लागेर मृत्यु भएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी कमलप्रसाद पाण्डेको जानकारी दिए ।

जिल्ला अस्पताल मुगुका चिकित्सक नकुल शाहीका अनुसार विश्वकर्मा आइतबार राति ९ बजे श्वास फेर्न समस्या भएपछि चेकजाँच गर्न जिल्ला अस्पताल पुगेका थिए । चेकजाँच पछि शरीरमा अक्सिजनको कमी छ आजको रात यतै अस्पताल भर्ना हुनुस् भन्दा उनले नमानेको अस्पतालले जनाएको छ ।

चेकजाँच पछि सल्लेरी फर्किएका तर सोमबार बिहान ६ बजेतिर उनलाई साथीहरूले एम्बुलेन्समा लिएर आएका थिए । अस्पताल पुग्दा उनको मृत्यु भइसकेको चिकित्सक शाहीले जानकारी दिए ।

उनका अनुसार भुवनमा मोटोपन थियो । दमको पनि दीर्घरोगी पनि रहेछन् । हिमपात भएको बेला, चिसो मौसम, उच्च हिमाली भूभागमा अक्सिजनको कमीको कारण लेख लागेर काडियो प्रमोनरी एरेष्ट हुँदा उनको मृत्यु हुन गएको पनि चिकित्सक शाहीले बताए ।

आइतबार मात्र मृतक विश्वकर्मासहित २५ जनाको टोली रारा घुम्न रारा ताल क्षेत्रमा पुगेको थियो ।