Category: प्रवास

यूएई । कुवेतमा एक नेपालीले फ्लाइओभर (पुल) बाट हाम फालेर आत्महत्या गरेका छन् । सुर्खेत, वीरेन्द्रनगर ४ शिवनगरका हरिबहादुर गौतमले कुवेतको महाबुल्लास्थित २१० नम्बर फ्लाइओभरबाट ३० नम्बर मुख्य सडकमा हाम फालेर ज्यान गुमाएका हुन् ।

३३ वर्षीय गौतम ८ दिनअघि (अगस्ट १७) मात्रै कुवेतस्थित एक होटलमा सवारी चालकको रूपमा काम गर्न आएका थिए । प्रत्यक्षदर्शीहरूका अनुसार सोमबार बिहान करिब ७ बजे उनी फ्लाइओभरमा पुगेपछि लगाएका कपडा खोलेर मुख्य सडकतर्फ हाम फालेका थिए । व्यस्त सडक बीचमा खसेका कारण हुइँकिएर आएका गाडीले समेत उनलाई किचेको छ ।

सहकर्मीहरूका अनुसार गौतमको मानसिक अवस्था कमजोर थियो र कुवेत आएको दोस्रो दिनदेखि नै अस्वाभाविक व्यवहार देखाइरहेका थिए । यसबीचमा उनी २-३ दिनसम्म हराएका पनि थिए । मजदुर शिविर छोडेर हराएका उनी पुनः कम्पनीकै शिविरमा फर्किएको सहकर्मीले जानकारी दिएका छन् ।

घटनाको दिन बिहान सहकर्मीहरूले उनलाई अस्पताल लैजाने तयारी गरेका थिए । तर, अचानक भागेर पुलमा पुगेका उनले कपडा र पर्स छेउमै राखेर पुलमाथिबाट हाम फाले । सडकमा यात्रा गरिरहेकाहरुले उनको अस्वाभाविक गतिविधि देखेर भिडिओ खिच्न भ्याएका छन् ।

कुवेतस्थित नेपाली दूतावासले घटनाको पुष्टि गर्दै मृतकका परिवारलाई खबर गरिसकिएको र कम्पनीसँग समन्वय गरी शव नेपाल पठाउने प्रक्रिया सुरु भएको जनाएको छ ।

दूतावासका अनुसार हाल कुवेतमा नेपालीको संख्या बढेसँगै आत्महत्या, सडक दुर्घटना, अवैध मदिरा सेवन, लागुऔषधको प्रयोग तथा ओसारपसारजस्ता घटना बढेका छन् ।

काठमाडाैं । विष्णु सापकोटा अष्ट्रेलियामा आफ्नो व्यवसाय विस्तारमा लागेका छन् । उनले हालैमात्र आफ्नो मायालु ग्रुप अफ कम्पनिज अन्तर्गत ६ वटा नयाँ उत्पादन लन्च गरे ।

सांगीतिक कार्यक्रमका लागि अष्ट्रेलिया पुगेका गायक प्रमोद खरेल निम्त्याएर उनले रिबन काट्न लगाएका थिए । अष्ट्रेलियन सरकारको मापदण्ड पूरा गरेर नयाँ उत्पादन ल्याएको सापकोटाको दावी छ ।

लन्च गरिएका उत्पादनमा राइस कुकर, स्मार्ट राइस कुकर, प्रेसर कुकर, एयर फ्रायर, वाटर किटल र कफी एण्ड स्पाइस ग्रिन्डर छन् । अहिले अष्ट्रेलियाको सिड्नीमा दुई स्टोर र क्यानबेरामा एक स्टोरबाट आफ्ना उत्पादनहरु बिक्री गरिरहेको सापकोटाले बताए ।

उनले भने, ‘तर अनलाइन अर्डरमार्फत अष्ट्रेलियाभरि नै डेलिभरी दिने गरेका छौं ।’

हिजो प्रमोद खरेल र ‘द परम्परा’ को कार्यक्रममा बिक्रीको १० प्रतिशत रकम च्यारिटीका लागि दिएको सापकोटाले जानकारी दिए । नेपालमा अटिजम भइरहेका बच्चाहरुको सहयोगार्थ आफूहरुले च्यारिटीलाई १० प्रतिशत रकम दिएको उनको भनाइ छ ।

अब मायालुका उत्पादनहरुको नेपालमा पनि आउटलेट खोल्ने योजनामा रहेको समेत सापकोटाले बताए । मायालु ग्रुप अफ कम्पनिज सन् २०१४ मा स्थापना भएको थियो । डेढ वर्षदेखि यसले आफ्नो उत्पादनहरु पनि बजारमा लागिरहेको छ ।

दुबई । परदेशको भूमिमा बिहान बेलुकी दौडधुपले थाकेका नेपालीहरूलाई चाडबाड कहिले पर्छ त्यत्ति मेलो मेसो हुँदैन । तर यहाँ रहेका संघसंस्थाहरुले महत्त्वपूर्ण पर्वहरू मनाउने आफ्नो स्थायी परम्परा नै बनाई सकेका छन्।

सैनामैना सेवा समाज रुपन्देहीले स्थापनाको हरेक वर्ष दुबईमा तीज मनाउने गरेको छ । त्यस्तै रुपन्देही सेवा समाज यूएईले दुबईमा तीज मनाउन लागेको धेरै वर्ष भइसक्यौ ।

रुपन्देहीको देवदह समाजले पनि दुबईमा वर्षेनी तीज मनाउँदै आएको छ । एउटै जिल्लाका नगर, तथा पालिका स्तरका संघसंस्थाहरुले दुबईमा कार्यक्रम गर्नु नौलो भने होइन ।

यस पटक सुरुमै पाल्पाली समाज यूएईले दुबईमा तीज मनाउन सुरु गरेको हो । साउनको ११ गते नै उसले नेपालबाट लोक कलाकार नवीन पौडेल र सुशीला गौतमलाई दुबई ल्याई कार्यक्रम गरेको हो । उतिबेला भित्रिएको पाल्पाली ढाकाका पहिरनले दुबईको बजार अहिले पनि ढकमक्क बनेको छ ।

सोही दिन सीतगंगा समाज अर्घाखाँची र परदेशीको लोक चौतारीले पनि तीज कार्यक्रम गरेका थिए ।

स्याङ्जा समाजले यस पटक चर्चित लोक गायक पशुपति शर्मा र कोपिला न्यौपानेलाई दुबईको स्टेजमा उतारे । सधैँ जसो स्याङ्गजाका विभिन्न संघसंस्थाले छुट्टाछुट्टै कार्यक्रम गर्थे । यस पटक भने त्यसो भएन ।

उसो त रुपन्देही सेवा समाजले लोक गायिका शर्मिला गुरुङलाई दुबई ल्याई विशेष कार्यक्रम गर्‍यौ । उसले आफ्नो कार्यक्रम बाट भएको आम्दानीको केही हिस्सा भन्दै काठमाडौंमा रहेको एकीकृत समृद्धि नेपाल नामक संस्थालाई ५० हजार आर्थिक सहयोग गरेको समाजका अध्यक्ष अमित लोहनीले जानकारी दिए ।

अर्घाखाँचीका ३ वटा संस्थाले यस पटक दुबईमा कार्यक्रम गरे, शितगंगा समाज यूएईले दुबईमा कार्यरत नेपाली कलाकारहरूलाई स्टेज दिएर तीज मनायो भने, बल्कोट अर्घाखाँची सम्पर्क समाजले जिल्लाकै कलाकार वसन्त लम्साललाई स्टेजमा उतार्‍यो । दुई वार्डका मात्रै सदस्य रहेको संस्थाले आयोजना गरेको कार्यक्रममा झण्डै ४ सय जनाले सहभागिता जनाए ।

अर्घाखाँचीका कलाकार वसन्त लम्साल दुबई आएको अवसर पारेर भूमिकास्थान समाज अर्घाखाँचीले लम्साललाई आफ्नो कार्यक्रममा पाहुना बनायो । त्यसैमा वसन्त घर्तीलाई थपेर कार्यक्रम थप रमाइलो बनायो ।

सैनामैना सेवा समाजले चर्चित गायक खुमान अधिकारी र मञ्जु भट्टराईलाई मैदानमा ल्याए ।

तीजकै छेको पारेर समीक्षा अधिकारी दुबईमा व्यावसायिक कार्यक्रममा आइन् । त्यस्तै हाउडे माया तथा मुग्लान ब्यान्ड पनि तीज मनाउन दुबई आई पुगेँ । उसो त तीजकै छेको पारेर पप गायक एड्रिन प्रधान यूएईमै छन् ।

दुबईमा कर्मथलो बनाएका कलाकारहरू कमल जंग कार्की, विरु ओली, निरुता गैरे, अर्जुन न्यौपाने, कृष्ण सापकोटा, हेमराज विश्वकर्मा, निरु श्रेष्ठ लगायतलाई यस पटक कार्यक्रममा प्रस्तुति दिन भ्याई नभ्याई भयो ।

रोल्पा, दाङ र प्यूठान समाजले संयुक्त रूपमा गएको आइतबार कार्यक्रम गरे भने, बागलुङ, कास्की, दोलखा, चितवन, कपिलवस्तु, तथा गोरखा समाजले अलग्गै रूपमा तीज मनाए । त्यस्तै विश्वकर्मा समाजले पनि गायिका टिका सानुलाई तीज मनाउन दुबईमा उतार्‍यो । गायिका टिका सानु यस पटक मध्यपूर्वमा तीज मनाउन घुमिरहिन । दुई पटक बहराइन, इराक तथा दुबईमा आयोजित विभिन्न तीज कार्यक्रममा उनले प्रस्तुति दिइन् ।

इनास अवुधावी क्षेत्रले महिलाहरू मात्रै सहभागी हुने गरी गएको साता कार्यक्रम सम्पन्न गरेको छ । त्यस्तै नेपाली दूतावास अवुधावीले यहाँ रहेका महिला तथा कलाकारहरूलाई सहभागी गराउँदै गएको आइतबार दूतावास परिसरमै तीज तथा दर खाने कार्यक्रम गरी मनाएको छ ।

उसो त तीज बुधवार सकिँदै छ । तर अझै दुई साता दुबईमा तीजको कार्यक्रमहरू छन् ।

प्रवास सम्पर्क विभाग दुबई क्षेत्र तथा गुल्मी सेवा समाजले आगामी आइतबार दुबईमा तीज कार्यक्रम गर्दै छन् । गायक नन्दु परियार तथा गायिका शान्ता रानी परियार लाई गुल्मीले दुबईमा ल्याउँदै छ ।

महिनौँ पहिले बाट तीजको प्रचार प्रसार गरिए अनुसार सबै कार्यक्रम सफल भएको आयोजकको दाबी छ । यद्यपि गाउँ टोल तथा जिल्ला स्तरका समाजहरूले अलग अलग कार्यक्रमहरू गर्दा नेपालीको पैसा विदेशमै खर्च हुने र व्ययभार थपिने मात्रै सरोकार वालाको भनाइ छ । तीज कार्यक्रममा आउने कलाकारले कम्तीमा ५० हजार देखि ५ लाख सम्म पारिश्रमिक लिने गरेका छन् ।

कार्यक्रम आयोजना स्थलको भाडा, व्यवस्थापन तथा प्रचार प्रसार एवं विभिन्न क्षेत्रमा लाग्ने खर्चको हिसाब जोड्ने हो भने करोडौँ रुपैयाँ खर्च भएको देखिन्छ । त्यसर्थ अलग अलग संस्थाले बेग्ला बेग्लै कार्यक्रम गर्नुभन्दा आगामी दिनमा सबै मिलेर एकै ठाउँमा ठूलो कार्यक्रम गर्न सके फाइदा हुने देखिन्छ ।

नेपालमा भदौ महिनामा मात्र आउने तीज पर्व दुबईमा भने चैतदेखि प्रचार प्रसार देखि दशैंसम्म भइरहने पर्वझैँ बदलिएको छ ।

परदेशमा माइतीघरको सम्झना

तीज भनेको नेपालमा चेली–बेटीहरूको चाड । हरियो चुरा, रातो सारी, पोते र ठूला टिकासहित माइतीघरमा झुम्मिने दिन । तर परदेशमा बस्ने दिदीबहिनीलाई माइतीघरको आँगनको स्वाद लिन पाउनु गाह्रो हुन्छ । त्यही खालको आत्मीयता र अभावलाई पुरा गर्न दुबईका संघ–संस्था, कलाकार समाज र प्रवासी समुदायले चैत महिनाबाटै प्रचार प्रसार गर्ने देखि तीज विशेष कार्यक्रमको थालनी गर्छन् ।

“नेपालको गाउँघर सम्झाउने यही चाड हो, नत्र यहाँ त सबै दौडधुप र काम मात्र हुन्छ,” दुबईमा बस्ने अर्घाखाँचीकी मुना पौडेलले बताइन् ।

भव्यता र सांस्कृतिक रौनक

दुबईमा आयोजना हुने तीज कार्यक्रममा नाचगान मात्रै हुँदैन । कार्यक्रम बाट भएको धेरथोर आम्दानी सामाजिक काममा खर्चिने भएकोले पनि कार्यक्रमहरूको महत्त्व अलग्गै छ ।

चर्चित गायक-गायिका, दोहोरी जोडी र नृत्य समूहहरूको प्रस्तुति, परम्परागत पहिरन तथा नेपाली खानाको स्वादले कार्यक्रमलाई अझै थप।आकर्षक बनाउने गरेको छ ।

महिलाहरू रातो र हरियो रंगका पहिरनमा झुम्मिन्छन् । कसैले माया भरिएका गीत गाउँछन्, कसैले मञ्चमा नाच्छन् । दर्शक दीर्घामा बस्ने दिदीबहिनीहरू झनै उत्साहका साथ नाचेर साथ दिन्छन् । यसरी परदेशमै भए पनि माइतीघरको आँगनझैँ अनुभूति हुन्छ ।

पुरुषको सक्रियता र समुदायको एकता

तीजलाई महिला मात्रको पर्व भन्ने बुझाइ भए पनि दुबईका कार्यक्रमहरूमा पुरुषहरूको भूमिका कम छैन । आयोजक, सहयोगी र दर्शकका रूपमा उनीहरूको उपस्थिति उत्तिकै देखिन्छ । “परदेशमा चेलीहरूलाई मात्र होइन, हामीलाई पनि तीजले जोडिदिन्छ,” जमानामा व्यवसाय गर्दै आउनु भएका व्यवसायी विष्णु अधिकारीले भने ।

तीजका बहानामा विभिन्न संघसंस्थाबीचको एकता, सहयोग र आत्मीयता प्रष्ट देखिन्छ ।

परदेशमै संस्कृति जोगाउने माध्यम

परदेशमा जन्मिएका नयाँ पुस्ता बालबालिका र किशोर किशोरीलाई नेपाली संस्कृति बुझाउने एउटा उत्कृष्ट माध्यम पनि यही तीज बनेको छ । स्टेजमा देखिने नृत्य, गीत र पोसाकले उनीहरूलाई नेपालको गाउँ ठाउँ र संस्कृतिसँग परिचित गराउँछ ।

“हामी आफ्ना छोराछोरीलाई कम्तीमा वर्षमा एक पटक भए पनि नेपाली पोशाक र गीत–नृत्यमा रमाउने मौका दिन्छौँ, यही हो हाम्रो पहिचान बचाउने बाटो,” दुबईमा लामो समय देखि कार्यरत पाल्पाली समाजका अध्यक्ष कैलाश अर्यालले भने ।

चैतदेखि दशैंसम्म तीज

कामको व्यस्तता, छुट्टी मिलाउन कठिनाइ, र विभिन्न संघसंस्थाको आवश्यकता अनुसार तीजका कार्यक्रमहरू चैत महिनादेखि प्रचार सुरु गरेर दशैंसम्म निरन्तर भइरहने छन् ।

यसरी हरेक हप्ता वा महिना कुनै न कुनै शहरमा तीजको मेला लागेकै हुन्छ । दुबई, अबुधावी, सारजाह, अल ऐन लगायत यूएईका सहरहरूमा तीजका भाका गुन्जिरहेका छन् ।

उसो त हुने खानेले आफ्ना घर , संघसंस्थाका कार्यक्रम सबै तीर तीज मनाउँदा आम श्रमिकले भने एक भक्तेको अघिल्लो दिन हिजो आइतबार दुबईको बर दुबईमा दशौं हजार नेपाली उपस्थिति भएर खुल्ला पार्कमा तीज मनाए । जोर मादल घन्काउँदै नेपालकै विभिन्न मेलामा जस्तै गाउँघरे सम्झना गर्दै तीज मनाएका थिए ।

यूएई । संयुक्त अरब इमिरेट्स (यूएई) का विभिन्न जेलहरूमा हाल ४७३ जना नेपाली कैदीबन्दी रहेका छन् । यो संख्या हालसम्मकै बढी हो । जेलमा परेका कतिपय नेपालीले समय समयमा आममाफी पाएर स्वदेश फर्किने गरेको र जेलमै रहेका नेपाली नागरिकको सहयोगका लागि दूतावासले कानुनी सहायता प्रदान गर्न कानुनी सहयोगी नियुक्ति प्रक्रिया सुरु गरिसकिएको र नियुक्तिपछि कानुनी सहयोग गर्न थप सहज हुने यूएईका लागि नेपाली राजदूत तेजबहादुर क्षेत्रीले बताए ।

दूतावासका अनुसार कैदी बनेका नेपालीमध्ये सबैभन्दा धेरै लागूऔषध सेवन तथा ओसारपसार सम्बन्धी मुद्दामा पक्राउ परेका छन् । त्यस्तै, जाँड,रक्सी सेवन, घरेलु विवाद, अवैध बसोबास, आर्थिक लेनदेन तथा अन्य आपराधिक गतिविधिमा संलग्न रहेको आरोपमा पनि नेपालीहरू जेल जीवन बिताइरहेका छन् । यसरी जेल पर्नेमा ३६ जना महिला र ४ सय ३७ जना पुरुष छन्।

यूएईका विभिन्न जेलमा रहेका नेपालीको अवस्था र उनीहरूलाई प्रदान गर्न सकिने कानुनी सहजीकरणका लागि भन्दै नेपाली दूतावास आबुधावी हालै यहाँका सातैवटा राज्यका विभिन्न जेलसम्म पुग्ने अभियान सुरु गरेको र हाल सम्म विभिन्न ३ वटा जेल भ्रमण गरिसकिएको दूतावासकी प्रवक्ता तथा उपनियोग प्रमुख रन्जिता दाहालले बताइन।

दूतावासका अनुसार दुबईका विभिन्न चौकी तथा सुधार गृहमा सबै भन्दा धेरै १९ महिला र २७० जना पुरुष कैदी जीवन बिताई रहेका छन् भने दुबईकै सेन्टरजेल अल अबिरमा १ महिला सहित ४५ जना नेपाली नागरिक छन्। त्यस्तै आबुधावी सेन्टर जेलमा ६ महिला सहित ६१ पुरुष, अलऐनमा १ महिला र ३ जना पुरुष तथा आबुधाबीकै जेलको केयर सेन्टरमा १ महिला र सुधार गृहमा ५ जना पुरुष जेल जीवन बिताई रहेका छन्।

त्यस्तै यूएईको सारजाह जेलमा ७ जना महिला सहित १६ जना पुरुष , रसअलखेमा राज्यमा रहेको जेलमा १ जना महिला सहित १५ पुरुष , अजमानमा रहेको जेलमा ७ जना पुरुष कैदी जीवन बिताइरहेका छन् । त्यस्तै सबै भन्दा थोरै नेपाली कार्यरत रहेको मानिने उम्मलक्वीन राज्यको जेलमा ६ जना पुरुष जेलमा छन्।

त्यस्तै फुजेराहमा रहेको जेलमा ९ जना नेपाली पुरुषले कैदी जीवन बिताइरहेको नेपाली दूतावास अवुधावीले जनाएको छ ।

लागूऔषध तथा जाँडरक्सीका कारण सबै भन्दा धेरै

कैदी बनेका नेपालीमध्ये सबैभन्दा धेरै लागूऔषध सेवन तथा ओसारपसार सम्बन्धी मुद्दामा पक्राउ परेका छन् । यूएईमा लागूऔषध सम्बन्धी कानुन अत्यन्त कडा छ । सानो मात्रामा समेत सेवन वा ओसारपोसारको अभियोग लागेमा लामो जेल सजाय भोग्नु पर्ने हुन्छ । त्यस्तै, सार्वजनिक स्थानमा मदिरा सेवन गर्ने वा अनुमति बिना मदिरा बेचबिखन गर्ने , जाँड रक्सी खाएर एक आपसमा झै झगडा गर्ने , कुटपिटमा संलग्न हुने धेरै नेपाली यसरी जेल पर्न पुगेका दूतावासले जनाएको छ ।

नेपाली दूतावास अबुधाबीले बारम्बार सूचना जारी गर्दै यूएईमा बसोबास गर्ने नेपालीलाई कानुन पालना गर्न आग्रह गर्दै आएको छ। सामाजिक संघसस्थाले यस सम्बन्धी सचेतनामूलक कार्यक्रम गर्दै आएका छन् । यद्यपि जानकारीको कमी, आर्थिक तथा सामाजिक दबाब र अन्य कारणले कतिपय नेपाली अपराधमा संलग्न हुने वा फस्ने गरेका छन् ।

पछिल्लो समय आर्थिक प्रलोभनमा परी आफ्नो इमिरेट्स आइडि अर्कैलाई दिएर बैंक बाट ऋण लिने , आफ्नो खातामा अवैध रकम भित्राउने , विभिन्न अनलाइन अवैधानिक आर्थिक गतिविधिमा संलग्न हुने , टेलिग्राम जस्ता माध्यम मार्फत अवैधानिक आर्थिक कारोबार गरेको आरोपमा पनि कतिपय नेपाली जेल जीवन बिताइ रहेका छन् ।

दूतावासले जेलमा रहेका नेपालीलाई नियमित भेटघाट गर्दै आवश्यक कानुनी सहयोग उपलब्ध गराउने प्रयास गरिरहेको भए पनि कैदीहरूको संख्या बढ्नु चिन्ताजनक रहेको बताइएको छ ।

यसै सन्दर्भमा यहाँ सक्रिय विभिन्न सामाजिक संघसस्था तथा प्रवासी संगठनहरूले पनि यूएईमा रहेका नेपालीलाई सचेत रहन, अनुशासनमा बस्न र कुनै पनि अवैध क्रियाकलापमा नलाग्न अनुरोध गर्दै आएका छन्।

यूएईका विभिन्न जेलमा दूतावासका तर्फबाट उपनियोग प्रमुख दाहाल , दुबई स्थित महावाणिज्य दूतावासका उप महावाणिज्यदूत कृष्णप्रसाद चापागाईँ , श्रम सहचारी पंकज लाभ कर्ण, दूतावासका द्वितीय सचिव तिलबहादुर सुनार सहित स्थानीय जनसम्पर्क अधिकृतहरू दूतावासका प्रतिनिधिका रूपमा विभिन्न जेलमा पुगेको दूतावासले जनाएको छ ।

हाल सम्म यूएईका ३ वटा जेल भ्रमण गरिसकेको दूतावासले अन्य जेल पनि क्रमशः पुग्ने योजना बनाएको छ । साथै जेल भ्रमणमा त्यहाँ रहेका नेपाली सँग भेटघाट तथा कानुनी सहायता बारे स्थानीय प्रशासनका अधिकारीहरू सँग समन्वय भइरहेको दूतावासले जनाएको छ ।

काठमाडौं । अब मेनपावरबाट नै कोरिया जान पाइने बाटो खोलिएको छ । सीप र भाषा जानेका नेपाली श्रमिकहरू ई-७ भिसामा कोरिया जान पाउने भएका हुन् ।

नेपालबाट सीपयुक्त श्रमिक कोरिया पठाउने कार्यविधि तेस्रो पटक संशोधन गरिएको छ । श्रम मन्त्रालयले कोरियामा सीप र कोरियन भाषा जानेका नेपाली कामदारका लागि पठाउन भनेर ‘गणतन्त्र कोरियामा सीपयुक्त श्रमिक पठाउने सम्बन्धी कार्यविधि २०८०’ बनाएको थियो । श्रम, कानून र परराष्ट्र मन्त्रालयले यसमा लामो समयदेखि गृहकार्य गरेका थिए ।

परराष्ट्र मन्त्रालयले कोरियामा रहेको नेपाली दूतावासलाई माग प्रमाणीकरणको अधिकार दिएको छ । मेनपावरले ई-७ भिसामा नेपाली कामदारको डिमान्ड ल्याएपछि स्वीकृत हुनेछ ।

मेनपावरबाट सीपयुक्त श्रमिक कोरियामा पठाउन मेनपावरले नै बीटुबी सम्झौता गरेर लैजाने छन् । ईपीएसबाट भने जीटुजी मार्फत नेपाली कोरिया गइरहेका छन् । श्रम मन्त्रालयले विभिन्न ४ वटा क्याटोगोरीमा १ सयभन्दा धेरै कामको सूची कार्यविधिमा राखेको छ ।

यी काम जानेको हुनुपर्ने

पहिलो क्याटेगरीमा ई-७-१ मा व्यवस्थापक र विज्ञ तहका ६७ वटा कामको सूची रहेको छ । व्यवस्थापनतर्फ सूचना, शिक्षा, व्यापार, उद्यम, यातायात, सूचना प्रविधि, खेलकुदसहितका १५ सीप छन् । भने, इन्जिनियर, नर्स, प्राध्यापक र अनुवादक विधाका ३६ पेसाका पनि जान सक्ने छन् ।

दोस्रो क्याटेगरी मेडिकल व्यवस्थापक, कार्गो, पर्यटन क्यासिनो जस्ता क्षेत्रका कामदार, ड्युटी फ्रीमा काम गर्ने सेल्स काम जानेको, हवाई यातायात स्टाफ सम्बन्धित काम जानेको, होटेल रिसेप्सन र सेफको सीप भएका छन् ।

तेस्रोमा हलाल मासु काट्ने, चिडियाघरको ज्ञान भएको, जहाज र पानीजहाज मेकानिक र कृषि प्राविधिक छ । त्यस्तै, चौथो क्याटेगरीमा ४ वटा विषयमा सीप भएका मान्छे जान पाउने छन् । जसमा उत्पादन र निर्माण, (कृषिको सीप, पशु र माछा पालनको सीपजस्ता काम छन् ।)

यी सीप कोरियाको न्याय मन्त्रालयले हेरफेर गर्न सक्नेछ । ई-७ भिसामा कामदार पठाउँदा श्रम विभागले अनुगमन गर्ने छ ।

यो भिसामा रोजगारदाता कम्पनीले लागत नव्यहोरे श्रमिकले नै तिर्नुपर्ने छ । ईपीएसमा कोरिया जाने कामदार बराबर नै ई-७ भिसामा रकम लाग्ने बताइएको छ ।

श्रम मन्त्रालयका प्रवक्ता डण्डुराज घिमिरेले भने, ‘मेनपावरले ल्याएको डिमान्ड नै दूतावासले प्रमाणीकरण गर्ने हो । कोरियन सरकारसँगकै छलफलमा कार्यविधि संशोधन गरेका हौं । मेनपावरले ल्याएको डिमान्ड ईपीएससँग मेल खान गएमा त्यस्ता डिमान्ड स्वीकृत हुने छैनन् ।’

ई-७ भिसा सीप र भाषा जानेकालाई र ईपीएस भाषा परीक्षा पास गरेकालाई भएकाले फरक भएको घिमिरेले बताए ।

वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका निवर्तमान अध्यक्ष राजेन्द्र भण्डारीले मेनपावर व्यवसायीले लामो समयदेखि सीप र भाषा जानेका कामदार पठाउन पाउनु पर्‍यो भनेर माग गरेको बताए ।

उनले भने, ‘मेरै पालादेखि मेनपावरबाट सीप र भाषा जानेको कामदार ई-७ भिसामा पठाउनका लागि पहल गरेका थियौं । त्यति बेला नै काम अन्तिम चरणमा पुगेको थियो । तर, श्रममन्त्री डोलप्रसाद अर्यालको पालामा रोकिएको थियो । अहिले सरकारले हामी व्यवसायीको माग पूरा गरेको छ ।’

ई-७ भिसामा कोरियाले ७ वटा देशबाट श्रमिक लगिरहेको सुनाउँदै उनले स्किल फुल वर्कर मात्रै जान पाउने र मासिक कमाइ ४-५ लाख हुने बताए ।

ईपीएस र ई-७ भिसामा के फरक छ ?

ई-७ भिसा भनेको भाषा र सीप जानेका कामदार जाने भिसा हो । बीटुबी प्रकृतिको यो भिसाको अवधि सुरूमा १ वर्षको हुन्छ । प्रत्यक वर्ष म्याद थपेर ५ वर्षसम्म बस्न पाइन्छ । मेनपावरले ल्याएको माग अनुसार ईपीएसलाई असर नगरे जान पाइने छ । कोरियामा रोजगारी दिने कम्पनीले नेपाल आएर भाषा र सीप परीक्षण गरेरमात्रै नेपाली कामदार लैजाने छ ।

भने, ईपीएस भनेको ई-९ भिसा हो । यसमा भाषा जानेकाहरूले परीक्षामा नाम निकालेपछि कोरियाबाट माग आएपछि जान पाइन्छ । ईपीएसमा कृषि, मेनु, सेवा र जहाज निर्माणलगायतका काममा नेपाली जाने गरेका छन् । यसमा कोरियाले कोटा तोक्ने गरेको छ । यो भिसामा ७ दिने अभिमुखीकरण तालिम दिएर लगिन्छ । कोरियामा २ रात ३ दिनको तालिम दिएपछि काममा लगाइन्छ । यो तालिममा कोरियाको कानून, त्यहाँको आधारभूत कुरा र ट्राफिक नियमहरूको जानकारी दिइन्छ ।

ईपीएस कोरिया शाखाका निर्देशक राजकुमार राईका अनुसार बीमा, हवाई टिकट, स्वास्थ्य परीक्षण भिसा शुल्कलगायत करिब १ लाख ५० हजार शुल्क लाग्ने बताए । उनका अनुसार हाल ईपीएसमा कोरिया गएका नेपाली १ लाख १७ हजारभन्दा धेरै छन् ।

ई-७ को डिमान्ड ल्याउँदा ईपीएससँग मिल्यो भने कोरियामा रहेको नेपाली दूतावासले मागपत्र प्रमाणीकरण गर्दैन । ईपीएस भिसालाई केही असर नगर्ने गरेर नै ई-७ भिसा नेपालमा खुल्ला गरिएको सम्वद्ध अधिकारीले बताएका छन् ।

काठमाडौं । अध्यागमन विभागले वैदेशिक यात्रालाई सुरक्षित, मर्यादित र व्यवस्थित बनाउन भन्दै ट्राभल एजेन्सी, कन्सल्टेन्सी, म्यानपावर कम्पनीदेखि एयरलाइन्ससम्मलाई लक्षित गरी सार्वजनिक अनुरोध गरेको छ ।

विभागले आज एक सार्वजनिक अनुरोध जारी गर्दै विमानस्थलमा हुने ‘सेटिङ’, नक्कली कागजातको प्रयोग र भिजिट भिसाको दुरूपयोग रोक्न कडा कदम चाल्ने संकेत दिएको हो ।

अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल प्रयोग गरी विदेश प्रस्थान गर्ने र नेपाल प्रवेश गर्ने यात्रुहरुलाई प्रदान गरिने सेवालाई थप सरल र सहज बनाउन सहयोग गर्न विभागले यात्रुसहित ७ संस्थाहरुलाई अनुरोध गरेको छ ।

विभागले अबदेखि पर्यटक भिसामा विदेश जान चाहने नेपाली नागरिकप्रति  हैसियतको आधारमा विभेदपूर्ण व्यवहार नगर्ने बताएको छ। कानुन बमोजिम अनुसन्धान गर्नुपर्ने स्थिति बाहेक अन्यथा रोकथाम वा दुर्व्यवहार नगर्न निर्देशन दिइएको छ।

विभागले ट्राभल्स, कन्सल्टेन्सी र म्यानपावर कम्पनीहरूलाई सचेत गराएको छ । पर्यटकीय भिसामा विदेश पठाउने प्रलोभन देखाउने, नक्कली कागजात बनाइदिने र दोहोरो टिकट काटेर यात्रुलाई अलपत्र पार्ने जस्ता कार्यमा संलग्न कम्पनीलाई तत्काल अनुसन्धान गरी कानूनी कारबाही गर्ने चेतावनी दिइएको छ । विभागले त्यस्ता गैरकानूनी काम गर्ने कम्पनी र सञ्चालकको नाम सार्वजनिक गर्ने पनि बताएको छ ।

त्यस्तै, विमान कम्पनीहरूलाई पनि जिम्मेवार बन्न आग्रह गरिएको छ । ‘ओभरबुकिङ’ को नाममा यात्रुलाई हैरानी दिने र बोर्डिङ पास जारी गरेपछि पनि विभिन्न बहानामा उडानबाट वञ्चित गराउने प्रवृत्ति बढेको भन्दै त्यसो नगर्न सचेत गराइएको छ । कुनै यात्रुलाई ‘अफलोड’ गर्नुपरेमा त्यसको स्पष्ट र लिखित कारण दिनुपर्ने निर्देशनमा उल्लेख छ ।

सूचनामा भनिएको छ,‘सबै यात्रुहरुलाई विमानको प्रस्थान समयभन्दा कम्तीमा १ घण्टा अगावै अध्यागमनको स्टेरेलाइज्ड एरियामा अनिवार्य रूपमा पठाउन सबै वायुसेवा कम्पनीहरूलाई अनुरोध गरिन्छ। यसका लागि चेक-इन काउन्टर समयमै बन्द गर्ने व्यवस्था मिलाई अध्यागमन क्षेत्र र प्रक्रियामा अनावश्यक दबाब तथा असहज अवस्था नहुने गरी व्यवस्थापन गर्नुहुन अनुरोध गरिन्छ ।’

कतिपय वायुसेवा कम्पनीहरुले अत्यधिक ओभरबुकिङ गर्ने, बोर्डिङ पास जारी गर्दा समेत नागरिकको हैसियतका आधारमा व्यवहार गर्ने भन्ने सूचना प्राप्त भएकाले त्यस्ता प्रकारका गतिविधिमा संलग्न नहुनरनगराउन सबै वायुसेवा कम्पनीहरुले हवाई टिकट बुकिङ्ग गर्दा सिट क्षमता भन्दा बढी टिकट बुकिङ्ग नगर्न र यस विषयमा सम्बन्धित वायुसेवा कम्पनीका कर्मचारीहरुलाई सुसूचित तथा प्रशिक्षित गर्नुरगराउन विभागले समेत अनुरोध गरेको छ ।

विभागले सर्वसाधारण नागरिकहरूलाई पनि दलाल र बिचौलियाको प्रलोभनमा नपर्न, आधिकारिक माध्यमबाट मात्रै भिसा प्रक्रिया अगाडि बढाउन र शंकास्पद लागेमा विभाग वा प्रहरीलाई खबर गर्न अनुरोध गरेको छ ।

साथै, यात्रामा जानुअघि ‘नागरिक एप’मार्फत आफ्ना कागजात अपलोड गरी पूर्व-स्वीकृति लिने व्यवस्थाको फाइदा लिन पनि विभागले आग्रह गरेको छ। भ्रष्टाचार र अनियमिततामा शून्य सहनशीलता अपनाउँदै सुरक्षित आप्रवासनका लागि सबै पक्षको सहयोगको अपेक्षा गरिएको विभागले जनाएको छ ।

काठमाडौं । संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) सरकारले विभिन्न कसुरमा जेलमा रहेका एक सय २० नेपालीलाई सजाय माफ गरेको छ ।

नेपाली राजदूतावास अबुधावीका अनुसार ती नेपालीलाई बाँकी कैद सजाय माफ गरिदिएको छ ।

दूतावासका अनुसार इस्लाम धर्मावलम्बीको महान् पर्व अल अहादका अवसरमा युएई सरकारले उक्त निर्णय गरेको हो । रासस

यूएई । कुवेतमा अवैध तथा विषाक्त मदिरा पिउँदा मृत्यु हुने नेपालीको संख्या १६ पुगेको छ । ज्यान गुमाएका २३ एसियाली नागरिकमध्ये १६ जना नेपाली रहेको नेपाली दूतावासलाई उदृत गर्दै नेपाल पत्रकार महासंघ कुवेत शाखाले पुष्टि गरेको छ ।

महासंघले एक प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै अवैध विषादी युक्त मदिरा सेवनका कारण ज्यान गुमाउनेको पूर्ण विवरण अझै नखुले पनि १६ जना नेपालीको ज्यान गएको जनाएको छ ।

‘१६ जना नेपाली नागरिक रहेको आधिकारिक जानकारी प्राप्त भयो, ज्यान गुमाउनेहरूको नेपालको ठेगाना र कम्पनी विवरण प्राप्त भइसकेको छैन ‘ पत्रकार महासंघका कुवेत शाखा अध्यक्ष राज मल्लले भने ।

कुवेतमा शुक्रबार सार्वजनिक बिदा परेकोले थप विवरण प्राप्त हुन समय लागेको हो, नेपाल प्रेससँग कुरा गर्दै मल्लले भने ।

काठमाडौं ।  श्रम स्वीकृति नलिई साउदी अरेबियामा कार्यरत नेपाली श्रमिकहरुको श्रम वैधानिकिकरण सुरु भएको छ ।

आज रियादस्थित नेपाली दूतावासले आयोजना गरेको एक समारोहमा आठ वर्षदेखि रियादमा कार्यरत अजय दङ्गालको बायोमेट्रिक लिएर राजदुत डा नरेश बिक्रम ढकालले श्रम वैधानिकिकरण औपचारिक रुपमा सुरु गरे।

कार्यक्रमलाई भर्चुअल माध्यमबाट सम्बोधन गर्दै श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री शरत् सिंह भण्डारीले श्रम स्वीकृति बिना विदेशमा काम गर्ने श्रमिकलाई वैधानिकिकरण गर्ने अभियानमा नेपाली दूतावास साउदी अरेबियाको प्रयास सराहनीय भएको बताए ।

श्रम स्वीकृति नहुँदा वैदेशिक रोजगारमा रहेका श्रमिक स्वदेश फर्किन नसक्ने नभएकाले वैधानिकिकरण अभियान सुरु गरिएको उनले जानकारी दिए । साउदी अरेबियासँग द्विपक्षीय श्रम समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर हुने जानकारी दिँदै मन्त्री भण्डारीले दूतावासले दिने आगामी सेवा प्रविधिमा आधारित हुने बताए ।

राजदूत डा ढकालले श्रम वैधानिकिकरणलाई अभियानकै रुपमा सञ्चालन गरिने बताए । उनले यस कार्यमा विभिन्न सङ्घ संस्थाहरुको समन्वय र सहकार्य जरुरी रहेको उल्लेख गरे ।

राजदूत डा ढकालका अनुसार सन् २०२४ सेप्टेम्बर ३० भन्दा अघि वैदेशिक रोजगारीका लागि साउदी अरबियामा आएका नेपाली श्रमिकहरुले श्रम स्वीकृतिका  लागि अनलाइनमार्फत आवेदन दिन सक्नेछन् ।

युएई । कुवेतमा अवैध तथा विषाक्त मदिरा पिउँदा ६ जना नेपालीसहित १३ एसियाली नागरिकको मृत्यु भएको छ । कुवेतस्थित नेपाली दूतावासले यस घटनाबारे थप विवरण आउन बाँकी रहेको र बुझ्ने काम भइरहेको जनाएको छ ।

विभिन्न अस्पतालमा मदिरा सेवन गरेर बिरामी भएकाहरूको उपचार भइरहेको दूतावासका श्रम सहचारी गिरीप्रसाद आचार्यले बताए।

‘धेरै जना जना उपचारका क्रममा छन् । केही शवहरू अस्पतालमा छन् भन्ने जानकारी प्राप्त भएको छ , ज्यान गुमाउने अधिकांश८ भारतीय तथा केही नेपाली रहेको जानकारी प्राप्त भएको छ,’ कुवेतस्थित दूतावासका श्रम सहचारी आचार्यले भने ।

तर, मृतकमध्ये नेपाली र कुन कम्पनीमा कार्यरत हुन भन्ने बुझ्ने क्रममा रहेको उनले बताए । नेपाल पत्रकार महासंघ कुवेत शाखाका अध्यक्ष राज मल्लले पनि घटनाको पुष्टि गर्दै घटनामा ६ जना नेपाली परेको र थप विवरण प्राप्त गर्न बाकी रहेको जनाएका छन् । कोरोना संक्रमणकालमा पनि यस्तै मदिरा सेवन गर्दा १२ जना नेपालीको ज्यान गएको थियो ।

ज्यान गुमाउनेमा २ जना आदान अस्पतालमा र ४ जना सालबिया क्षेत्रमा कम्पनीकै मजदुर शिविरमा छन् । मृत्यु हुने ६ जना नेपालीमध्ये ५ पुरुष सहित एक जना महिला रहेको पत्रकार महासंघ कुवेत शाखा अध्यक्ष राज मल्लले नेपाल प्रेसलाई बताए ।

उनका अनुसार कुवेतस्थित आदान, फर्वनिया र मुबारक अलकबी अस्पतालमा बिरामीहरूको उपचार भइरहेको छ ।

कुवेती समाचार संस्था कुवेत टाइम्सका अनुसार गत शनिवारदेखि विषाक्त मदिरा पिएर अस्पताल भर्ना हुने क्रम बढेको हो । विषाक्त मदिरा सेवनका कारण बुधवारयता ६३ जना अस्पतालमा भर्ना भएको र १३ जनाको मृत्यु भएको त्यहाँको स्वास्थ्य मन्त्रालयले पुष्टि गरेको समाचारमा उल्लेख छ ।

कुवेतमा मदिरा पूर्णरूपमा प्रतिबन्धित छ । तर, पनि लुकिछुपी उत्पादन गरी अवैधानिक रूपमा बेचबिखन हुँदै आएको छ । विषाक्त मदिराको स्रोत पत्ता लगाउन अनुसन्धान भइरहेको स्वास्थ्य मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

यसरी समस्यामा परी घाइते भएका ५१ जनाले मिर्गौलाको डायलासिस गरिरहेको र २१ जनामध्ये कसैमा पूर्ण र आंशिक दृष्टिदोष देखिएको छ । यस्तै ३१ जनाको भेन्टिलेसनमा राखेर गम्भीर अवस्थामा उपचार भइरहेको छ ।

विषाक्त मदिरा सेवन गरेर मृत्यु हुने र गम्भीर बिरामी हुनेमा अधिकांश निर्माणाधीन क्षेत्रमा कार्यरत श्रमिक रहेको कुवेतको स्वास्थ्य मन्त्रालयलाई उद्धृत गर्दै टाइम्स अफ इन्डियाले उल्लेख गरेको छ ।

प्रारम्भिक अनुसन्धानमा मदिरामा मेथानोल प्रयोग भएको देखिएको त्यहाँको स्वास्थ्य मन्त्रालयका अधिकारीहरूले जनाएका छन् । विषालु रसायनको रूपमा चिनिने मेथालोन उद्योगहरूमा एन्टिफ्रिज, सोल्भेट र इन्धन बनाउन प्रयोग गरिने र सोही पदार्थ मदिरामा प्रयोग भएको देखिएको अधिकारीहरूले बताएका छन् ।

सामान्य मदिरामा पाइने एथानोल मानव उपभोगका लागि प्रयोग हुने भए पनि मेथानोल खाद्य प्रयोजनमा प्रयोग गरिँदैन । मेथानोलयुक्त पेय पदार्थ पिउँदा टाउको दुखाइ, बान्ता, दृष्टिमा समस्या हुने, कोमामा पुग्ने लक्षण देखिन्छ भने व्यक्तिको मृत्यु समेत हुनसक्छ ।

काठमाडौं । नेपालबाट कोरियामा सीप र कोरियन भाषा जानेका नेपाली कामदार पठाउनेसम्बन्धी कार्विधि तेस्रोपटक संशोधन गरिएको छ ।

श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले २०८० चैत १७ गते सो कार्यविधि स्वीकृत गरेको थियो । पहिलो संशोधन २०८१ कात्तिक ७ गते, दोस्रो २०८२ असार ९ गते र तेस्रो संशोधन असार १३ गते भएको हो । कार्यविधि एकै महिनामा दुई पटक संशोधन गरिएको छ ।

हालैको संशोधनअनुसार ई-७ भिसामा नेपालबाट कोरियामा काम गर्न जाने कामदार मेनपावरबाट पठाउने व्यवस्था रहेको छ । तर, यसको अनुगमन भने श्रम विभागले नै गर्नेछ । रोजगारदाता कम्पनीले ई-७ भिसाको लागत नबेहोरे श्रमिकले नै तिर्नु पर्नेछ । ईपीएसमा कोरिया जाने कामदार बराबर नै कोरिया जाने श्रमिकले तिर्नुपर्ने उल्लेख छ ।

कोरियास्थित नेपाली दूतावसलाई नेपाली कामदार ई- ७ भिसामा पठाउन माग प्रमाणीकरण गर्न युजर नेम र पासवर्ड दिने प्रक्रिया परराष्ट्र मन्त्रालयले अगाडि बढाएको छ । परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ता लोकबहादुर क्षेत्री पौडेलले कोरियामा रहेको नेपाली दूतावासलाई युजर नेम र पासवर्ड दिने प्रक्रिया अघि बढेको बताए ।

श्रम मन्त्रालयका प्रवक्ता डण्डुराज घिमिरेले ई-७ भिसाको प्रक्रिया अघि बढेर नै तेस्रो पटक कार्यविधि संशोधन भएको बताए । तेस्रो संशोधनमा कुन कुन काम जानेका कामदार जान पाउने भन्ने लागतका विषय समेटिएको बताए ।

घिमिरेले नेपाल प्रेससँग भने, ‘ई-७ भिसा र ईपीएस फरक हो । ई-७ भनेको काम र भाषा जानेका कामदार जान पाउने भिसा हो । भने, ईपीएस भनेको भाषा जानेर जान पाउने भिसा हो ।’

ई-७ भिसा बीटुबी हुने छ । मेनपावरले डिमान्ड ल्याएपछि कोरियामा रहेको नेपाली दूतावासले माग पत्र प्रमाणीकरण गर्ने छ ।

सुरुमा निःशुल्क रुपमा ई-७ भिसामा नेपाली कामदार पठाउने भनेर सीपयुक्त श्रमिक कोरिया पठाउने कार्यविधि २०८० बनेको थियो । अहिले तेस्रो संशोधनसम्म आइपुग्दा कुन कुन काममा नेपाली कामदार जान पाउने भन्ने कुरा उल्लेख भएको छ । त्यसका लागि १ सय वटा कामको सूची तयार छ ।

पहिलो संशोधनमा निःशुल्क कोरिया भाषा जानेको र सीप जानेका कामदार जान पाउने भन्ने व्यवस्था थियो । तेस्रो संशोधनमा भने रोजगारदाताले श्रमिक लैजाँदा लागत नव्यहोरै श्रमिकले नै तिर्नुपर्छ । ई-७ भिसामा कोरिया जाँदा ईपीएसमा कोरिया लाग्ने शुल्कभन्दा बढ्ने गरी पैसा लिन नपाइने उल्लेख छ ।

यस्तो छ कोरियामा सीपयुक्त श्रमिक पठाउने सम्बन्धी कार्यविधि

काठमाडौं । आज अगष्ट १२ तारिख अर्थात् अन्तर्राष्ट्रिय युवा दिवस । सन् १९९८ अगस्ट ८ देखि १२ तारिखसम्म संयुक्त राष्ट्रसंघको समन्वयमा पोर्चुगलको राजधानी लिस्वनमा विश्वका १४० देशका युवा मामिला हेर्ने मन्त्रीहरुको सहभागितामा विश्व युवा सम्मेलन आयोजना गरी सो सम्मेलनबाट आआफ्ना देशमा राष्ट्रिय युवा नीति तर्जुमा गर्ने साझा प्रतिबद्धता जनाउनुका साथै युवा सशक्तीकरणका पक्षमा ८८ बुँदे लिस्वन घोषणापत्र समेत जारी गरेको थियो ।

त्यसपछि राष्ट्रसंघको आहानमा सन् २००० बाट विश्वभर हरेक वर्षको अंगष्ट १२ का दिन युवा सशक्तीकरण, जागरण र बहस गर्ने महत्त्वपूर्ण दिनको रूपमा अन्तर्राष्ट्रिय युवा दिवस मनाउँदै आएको छ ।

यसै सन्दर्भमा सन् २०२५ का लागि संयुक्त राष्ट्रसंघले”Local Youth Actions for the SDGs and Beyond” भन्ने नारा तय गरेको छ भने नेपालमा ‘दिगो विकास र सुनौलो भविष्यको सारः स्थानीय युवाको सहभागिता समृद्धिको आधार’ भन्ने मूल नाराका साथ देशव्यापी रूपमा यो दिवस मनाउँदै गर्दा देशको राजनीतिक अवस्थाले गर्दा युवाहरू विदेशिन बाध्य भएका छन् ।

गलामा नेपालको राष्ट्रिय झण्डा बोकेर त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा जापान उड्नका लागि गोरखा पालुङटारबाट आएका सञ्जय नहर्की देशमा राम्रो भएको भए विदेशिन नपर्ने बताउँछन् ।

घर, परिवार साथीभाइ छोडेर विदेशिनुको बाध्यता सरकारले नबुझेको उनको गुनासो पनि छ ।

मकवानपुरका लीलाराज सुनार आफ्नो छोरा २५ वर्षीय राकेश सुनारलाई बिदाइका हात हल्लाउँदै मन भारी बनाइरहेका थिए ।

उनका अनुसार मैले मेरो छोरालाई अर्काको दास बनाउन पठाउँदै छु राज्यले देशमा उद्योग, कलकारखाना खोली युवाहरूलाई देशमै बस्ने वातावरणको सृजना गर्नु पर्ने र काम गरी खाने अवस्था ल्याउन पर्ने बताए ।

रामेछाप लिखुतामाकोशीका राजीव कार्की वैदेशिक रोजगारीका लागि साउदी जाँदै गर्दा आफ्ना दुई सन्तान र श्रीमतीसँग बिदाइ हुँदै थिए ।

छोराछोरी, श्रीमती, घरपरिवार छोडेर विदेशिनुको बाध्यता सरकारले सही नीति, देशमा रोजगारीको अवस्था सृजना नगर्नु नै प्रमुख हो उनी बताउँछन् ।

वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाको संख्या बढिरहँदा नेपाल बूढाबूढीको देश हुने चिन्ता बढेको छ । स्वदेशमा रोजगारीका अवसर नभएपछि दैनिक करिब दुई हजार युवा रोजगारीका लागि विदेश गइरहेका छन् ।

गत आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा वैदेशिक रोजगारीमा जान ८ लाख ३९ हजार २६६ युवाले श्रम स्वीकृति लिएको वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्यांक छ ।

प्रतिमहिना औसतमा ६९ हजार ९३९ र प्रतिदिन दुई हजार तीन सय जनाले स्वीकृति लिएको देखिएको छ ।

वैदेशिक रोजगारीमा जाने यो हालसम्मकै उच्च हो । गत आवमा श्रम स्वीकृति लिएर वैदेशिक रोजगारीमा जानेमध्ये नयाँ श्रम स्वीकृति लिने ६० प्रतिशत र पुनः श्रम स्वीकृति लिने ४० प्रतिशत छन् ।

नेपाली श्रमिकका १० प्रमुख श्रम गन्तव्य देशमा क्रमशः संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई), साउदी अरब, कतार, कुवेत, मलेसिया, रोमानिया, जापान, दक्षिण कोरिया, क्रोएसिया, बहराइन रहेका छन् ।

विभागका अनुसार गत वर्ष सबैभन्दा बढी संयुक्त अबर इमिरेट्स (युएई) मा र साउदी अरब, कतार, कुवेत, ओमान, दक्षिण कोरिया, जापान र मलेसिया, बहराइनलगायत युरोप गरी ६९ देशमा संस्थागत र व्यक्तिगत रूपमा श्रम स्वीकृति लिएर गएका छन् ।

काठमाडौं । पछिल्लो समय त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलबाट ‘भिजिट भिसा’ मा विभिन्न गन्तव्यमूलुक जाने नेपालीको सङ्ख्या उल्लेख्य रुपमा बढ्दो छ । यही विषयलाई थप व्यवस्थित बनाउन नेपाल सरकारले अध्यागमन क्षेत्र सुधारका अल्पकालीनदेखि दीर्घकालीनसम्मका योजना तयार गरेको छ ।

भिजिट भिसा प्रक्रियामा देखिएका विकृति र विसङ्गतिको समाधानका लागि सदनदेखि सडकसम्म आवाज उठ्दै आएका छन् । सरकारले यसमा सुधारका लागि छानबिन समिति गठन गरी काम सुरु गरिसकेको छ । अर्कोतिर यही प्रकरणको विषयमा उच्चस्तरीय छानबिन समितिको माग गर्दै प्रतिनिधिसभामा दुई राजनीतिक दलले बैठकलाई अवरोध गर्दै आएका छन् ।

गृह मन्त्रालयअन्तर्गतको अध्यागमन विभागले नेपाल प्रवेश गर्ने वा नेपालबाट बाहिरिने यात्रुहरूको राहदानी, भिसा र अन्य कागजातको जाँच गरी आधिकारिकता प्रमाणित गर्ने काम गर्दै आएको छ । विमानस्थलबाट बर्सेनि यसरी भिजिट भिसामा यात्रा गर्ने नेपालीको सङ्ख्या बढ्दै जाँदा व्यवस्थापनका लागि स्रोतसाधन र प्रविधिमा चाप बढेको छ । अध्यागमन विमानस्थल कार्यालयमा हाल झण्डै एक सय ५० जना कर्मचारी समयतालिका अनुसार कार्यरत रहेको विभागले जनाएको छ ।

गृह मन्त्रालयले अध्यागमन क्षेत्रलाई चुस्त बनाउन भन्दै केही दिन अघिमात्र विभागको महानिर्देशकमा रामचन्द्र तिवारी र विमानस्थल अध्यागमन कार्यालय प्रमुखमा नरहरि अर्याललाई खटाएको छ । महानिर्देशक तिवारीले विभागलाई केवल आगमन र प्रस्थानको अभिलेख राख्ने निकायमा सीमित नराखी राष्ट्रिय सुरक्षा र सुरक्षित आप्रवासनका क्षेत्रमा नीतिगत सुझाव दिने एक विशेषज्ञ निकायको रूपमा विकास गर्ने गरी काम गर्ने बताए ।

उनले अध्यागमनसम्बन्धी ऐन, नियम र कार्यविधिलाई वर्तमान समयको आवश्यकता र अन्तरराष्ट्रिय अभ्यास अनुकूल परिमार्जन आवश्यक रहेको उल्लेख गर्दै प्रविधिमा आधारित सुधारका विभिन्न कार्ययोजनासमेत तयार गरेको अवगत गराए ।महानिर्देशक तिवारीले भने, “राहदानी विभाग, वैदेशिक रोजगार विभाग, कन्सुलर सेवा विभाग र सुरक्षा निकायलगायत सबै निकायको डाटालाई अध्यागमन प्रणालीसँग एकीकृत गर्ने एकीकृत डिजिटल अध्यागमन प्रणाली बनाउने योजनामा छौँ ।” त्यस्तै मानव संसाधन विकास र सुदृढीकरण गर्ने, विशेषज्ञता र वृत्ति विकास, उच्चस्तरको निष्ठा र अनुशासन, अन्तर–निकाय समन्वय र सहकार्यका योजनाबारे उनले सुनाए।

उनले भिजिट भिसा प्रक्रियामादेखि समस्या समाधानका लागि परराष्ट्र, श्रम, गृह मन्त्रालय, नेपाल प्रहरी, र राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागबीच सूचना आदानप्रदान र सहकार्यका लागि एक बलियो र स्थायी संयन्त्र निर्माण गर्नुपर्ने आवश्यकता औँल्याए ।

सन् २०२४ मा दुई लाख ७१ हजार ३०५ जना नेपालीले भिजिट भिसामा विभिन्न मुलुकमा यात्रा गरेका थिए । सन् २०२३ मा दुई लाख दुई हजार ४१९ ले यात्रा गरेका थिए, भने सन् २०२२ मा एक लाख ७५ हजार ७९० र ९० हजार १८१ नेपालीले भिजिट भिसामा यात्रा गरेको विभागको तथ्याङ्क छ । यो सङ्ख्या सन् २०२५ को जुलाई सम्ममा एक लाख ३४ हजार ८२५ पुगेको छ । भिजिट भिसामा जाने प्रमुख गन्तव्य मुलुकहरुमा युएई, थाईल्याण्ड, ओमान, कतार, मलेसियालगायत रहेका छन् ।

“भिजिट भिसा समस्या खुद्रे र प्रतिक्रियात्मक सुधारले होइन, वृहत, एकीकृत र दूरगामी सोचले मात्र समाधान सम्भव छ । ‘भिजिट भिसामा कडाइ’ को असफल भाष्यबाटमाथि उठेर सहजीकरण, नियमन र संरक्षणको नयाँ मार्गचित्र अँगाल्नुपर्छ भन्ने विभागको निष्कर्ष छ” उनले भने । प्रस्थान व्यवस्थापन र यसको बहसमा मात्र सम्पूर्णमूलुक केन्द्रित भएको परिस्थितिमा विभागले आगामी दिनमा आगमनमा पनि प्राथमिकताका साथ कार्य गर्ने योजना तयार गरेको जनाएको छ ।

महिलाको सङ्ख्यामा उल्लेख्य वृद्धि

भिजिट भिसामा जाने महिला यात्रुहरूको सङ्ख्यामा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ । कूल सङ्ख्यामा महिलाको हिस्सा सन् २०२१ को १४.४ प्रतिशतबाट बढेर सन् २०२४ मा ४२.१ प्रतिशत पुगेको छ । खासगरी युएई र थाईल्याण्डजस्ता गन्तव्यमा महिला यात्रुहरुको सङ्ख्या उल्लेख्य रहेको तथ्याङ्क छ । त्यसैगरी, युएई, ओमान र कुवेत मात्र यस्ता गन्तव्य हुन् जहाँ पाँच वर्षको अवधिमा महिला यात्रुको कूल सङ्ख्या पुरुषको भन्दा बढी भएको छ ।

भिजिट तथा पर्यटक भिसामा विदेश यात्रा गर्दा म्याद भएको बैध राहदानी र यात्रा प्रयोजनसम्बन्धी भिसा, दुईतर्फी हवाई टिकट, खर्च व्यहोर्ने व्यक्ति वा संस्थाको सबै व्यहोरा खुलेको पत्र वा साथमा न्यूनतम् ५०० अमेरिकी डलर वा सो बराबरको विदेशी मुद्रा सटही गरेको प्रमाण हुनुपर्ने प्रावधान छ ।

विमानस्थल अध्यागमन कार्यालयका प्रमुख अध्यागमन अधिकृत नरहरि घिमिरेले भिजिट भिसा प्रक्रियामा देखिएका समस्या समाधानमा विशेष कार्ययोजनासहित आफूहरु खटिएको बताए । अन्तरप्रणाली आवद्धताका विषयमा सुधार गरी अघि बढ्ने प्रण गर्दै उनले भने, “यो राष्ट्रको गरिमासँग जोडिएको विषय हो, यसमा सफलता प्राप्त गर्न सबै निकाय र क्षेत्रको सहयोग आवश्यक हुन्छ । अनिमात्र सुशासन कायम गर्न सकिन्छ ।”अध्यागमन सुधारको लक्ष्य भनेको प्रविधिमैत्री, सुरक्षित, कुशल, पारदर्शी र नागरिकप्रति जवाफदेही प्रणाली निर्माण गर्नुभएको उल्लेख गर्दै उहाँले अनिमात्र राष्ट्रिय सुरक्षाको रक्षा गर्न र आफ्ना तथा विदेशी नागरिकको अधिकार र मर्यादाको सम्मान हुने बताए ।

दलालको लहलहैमा भिजिट भिसामार्फत सेटिङमा विभिन्न मुलुकमा रोजगारीका लागि जाने सर्वसाधारण अनेकौ तहमा ठगिँदै आएका छन् । त्यस्ता सर्वसाधारण अध्यागमनसम्म आइपुग्दा आधा दर्जन तहसम्म ठगिने गरेका छन् । खासगरी श्रम प्रक्रियाको झन्झट र ढिलासुस्ती, भिजिट भिसामा विदेश जान छिटोछरितो देखिनु, सरकारी प्रतिबन्धलाई छल्न, लागत र आर्थिक प्रलोभनलगायत कारणले सर्वसाधारण श्रम स्वीकृति लिएर कामका लागि विदेश जान मन पराउँदैनन् ।

यस बाहेक अपारदर्शी शुल्क, आकर्षक तलब र कामको प्रलोभन, एजेन्ट÷दलालको विश्वास र धोका, जोखिमबारे अनभिज्ञता, रोजगारदातासँगको बन्धन, आफ्नै इच्छाले काम खोज्ने सोचलगायत कारणले पनि श्रम स्वीकृति लिएर भन्दा भिजिट भिसामा कामका लागि विदेश जाने सङ्ख्या बढेको हो ।

काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बुधबार भारतबाट हुने आयातमा २५ प्रतिशत कर लगाउने बताएका छन् । नयाँदिल्लीले रुसी हतियार र ऊर्जा खरिद गर्दा अनिर्दिष्ट ‘जरिवाना’ लगाउने पनि उनले घोषणा गरेका छन्।

ट्रम्पले आफ्नो ट्रुथ सोसल प्लेटफर्मममा यी उपायहरू शुक्रबारदेखि लागु हुने बताएका हुन् । साथै सोही दिन अन्य भन्सार वृद्धिहरू– जसमा केही ५० प्रतिशतसम्म हुनेछन्– पनि लागु हुनेछन् ।

छुट्टै पोस्टमा ट्रम्पले भने, ‘अगस्ट १ को समयसीमा बलियो छ र विस्तार गरिने छैन् ।’ उनले यसअघि अप्रिलको सुरुमा पहिलो पटक घोषणा गरेदेखि आफ्ना तथाकथित ‘पारस्परिक’ भन्सारहरूमा धेरै ढिलाइ गरेकासँगै १० प्रतिशत अन्तरिम आधारभूत दर लगाएका थिए् ।

भारतमा २५ प्रतिशत कर अप्रिलमा घोषणा गरिएको दरभन्दा थोरै कम हुनेछ, तर वासिङ्टनसँग प्रारम्भिक व्यापार सम्झौता गरेका अन्य एसियाली देशहरूको तुलनामा यो बढी छ ।

विश्वको सबैभन्दा बढी जनसङ्ख्या भएको देश भारत ट्रम्प प्रशासनलाई व्यापक व्यापार वार्तामा संलग्न गर्ने पहिलो प्रमुख अर्थतन्त्रहरू मध्ये एक थियो। तर छ महिनापछि ट्रम्पका व्यापक मागहरू र भारतको कृषि र अन्य क्षेत्रहरू पूर्ण रूपमा खोल्न अनिच्छुकताले अहिलेसम्म नयाँदिल्लीलाई सम्झौता पूरा गर्नबाट रोकेको छ ।

‘याद गर्नुहोस्, भारत हाम्रो मित्र भए पनि हामीले वर्षौंदेखि उनीहरूसँग तुलनात्मक रूपमा थोरै व्यापार गरेका छौँ किनभने उनीहरूको भन्सारहरू धेरै उच्च छन्, संसारमा सबैभन्दा उच्च मध्ये, र तिनीहरूसँग कुनै पनि देशको सबैभन्दा कडा र अप्रिय गैर–मौद्रिक व्यापार अवरोधहरू छन्,’ ट्रम्पले भने, ‘भारतले सधैँ आफ्नो सैन्य उपकरणको विशाल हिस्सा रुसबाट किनेको छ, र चीनसँगै रुसको ऊर्जाको सबैभन्दा ठूलो खरीदकर्ता हो, यस्तो समयमा जतिबेला सबैले रुसलाई युक्रेनमा हत्या रोक्न चाहन्छन् ।”

कुनै विवरण बिना ट्रम्पले २५ प्रतिशत भन्सारका अतिरिक्त भारतले ‘माथिका लागि जरिवाना’ को सामना गर्ने बताए ।

बेलायत । गैर आवासीय नेपाली सङ्घ (एनआरएनए) बेलायतको अध्यक्ष पदमा राजेन्द्र पुडासैनी निर्वाचित भएका छन् । गए राति सम्पन्न मतगणना अनुसार उनले आफ्ना दुई प्रतिस्पर्धी गोविन्द खरेल र मनिष खत्रीलाई पराजित गरेका थिए ।

पुडासैनीले एक हजार ४८२ मत प्राप्त गरेर अध्यक्ष पदमा विजयी गर्नुभएको थियो भने अध्यक्ष पदका अर्का उम्मेदवार खरेलले नौ सय ७७ र खत्रीले चार सय ९६ मत प्राप्त गरेका थिए ।

त्यस्तै उपाध्यक्षमा उज्ज्वल कार्की, डा रक्षा थापा र रामप्रसाद कँडेल, महासचिवमा दिवाकर पाण्डे, खुला सचिवमा डिएन खराल र कृष्ण देवकोटाले विजयी भएका छन् । सदस्यमा विष्णु खरेल र छविलाल अर्याल, इङ्ग्ल्याण्ड राज्य परिषद् अध्यक्षपदमा राममाया विष्ट थापा विजयी भएका छन् ।

नवनिर्वाचित अध्यक्ष पुडासैनीले संस्थालाई महसुस गर्न सकिने, खोज्दा भेटिने र देखिने बनाउनु आफ्नो मुख्य लक्ष्य रहेको जानकारी दिए । उनले भने “तल्लो तहसम्म पुग्ने अभियान हामीले आजैदेखि सुरुआत गरेका छौँ । हामी जहाँ भए पनि नेपाली भएर बाँच्न परोस्, नेपालको राष्ट्रिय गीतले भनेझै सबै नेपाली एउटै सयौँ थुँगा फूलका एउटै माला बनेर एक हुन सक्नुपर्छ ।” सबै बेलायतवासी नेपालीलाई एकताबद्ध गर्ने आफ्नो पहिलो कार्ययोजना भएको उनले जानकारी दिए ।

इजरायल । प्रवासी नेपाली मञ्च इजरायलको अध्यक्षमा रमेश जोशी सहित २९ सदस्यीय कमिटी चयन भएका छन् । कमिटीको उपाध्यक्षमा रश्मि राई , सचिब इन्दिरा कटुवाल र उपसचिव सेबिका आले रहेका छन् ।

अधिवेशनका प्रमुख अतिथी नेकपा एमालेका उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवालीले नेपाल सदैव शान्ति र अहिंसाको पक्षमा रहेको बताए ।

तेस्रो राष्ट्रिय अधिवेशनमा सम्बोधन गर्दै ज्ञवालीले हिंसा र आतंकवादको कुनै पनि प्रकारलाई नेपालले विरोध गर्ने स्पष्ट पारे।

इजरायलमा हमासको आक्रमणमा ज्यान गुमाएका नेपालीहरूलाई श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दै हालसम्म बेपत्ता रहेका विपिन जोशीको खोजीमा नेपाल सरकार र इजरायल सरकार सक्रिय रहेको जानकारी दिए ।

उनले इजरायलले नेपालीलाई रोजगारी दिएर गुन लगाएको बताए । नेपालले पनि इजरायललाई सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता ज्ञवालीले जनाए ।

ज्ञवालीले नेपालको संघीयता कार्यान्वयन गर्दै अधिकार जनतासम्म पुर्‍याउन सरकार प्रतिबद्ध रहेको बताए ।

इजरायलमा रहेका ज्ञवाली नेपाली कामदारहरुको कार्यक्षेत्रको समेत अवलोकन गरेका थिए । उनी हमास र इजरायल युद्व क्रममा नेपालीहरुको हत्या गरिएको क्षेत्रमा पुगेका थिए । युद्धका क्रममा बेपत्ता बनाईएका नेपाली बिपिन जोशिको खोजिका लागि संवाद र पहल गरिने उनले बताए ।

ज्ञवालीले भोलि (आइतबार) इजरायलको परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रतिनिधिहरुसँग भेटघाट गर्ने कार्यक्रम रहेको छ । भेटका क्रममा वेपत्ता नेपाली नागरिक विपिन जोशिको खोजी पहलका लागि आग्रह गरिने उनले बताए ।

काठमाडौं । भारतको राजधानी नयाँ दिल्लीस्थित अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलबाट भिजिट भिसामा कुवेत जान लागेको ४७ जना नेपाली महिलाहरूलाई नेपाल फर्काइएको छ ।

दिल्ली विमानस्थलबाट एनओसीबिना कुवेत जान लागेका महिलाहरूलाई दिल्लीस्थित नेपाली दूतावाससितको समन्वयमा नियन्त्रणमा लिई स्थलमार्ग हुँदै बिहीबार राति रूपन्देही पुर्याइएको छ ।

दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासमा कार्यरत प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक प्रकाश मल्लसहित दूतावासका कर्मचारीको टिमले महिलाहरूलाई सुनौली नाका हुँदै रूपन्देही पुर्याएर प्रशासनको जिम्मा लगाएको रूपन्देहीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी वासुदेव घिमिरेले जानकारी दिए । प्रजिअ घिमिरेका अनुसार महिलाहरूलाई अहिले प्रहरीले काठमाडौँ ल्याइरहेको छ ।

त्यसैगरी गृहमन्त्री रमेश लेखकले पक्राउ परेका महिलाहरूको विषयमा कडा अनुसन्धान गर्न प्रहरीलाई निर्देशन दिएका छन् । उक्त विषयमा गृहमन्त्री लेखकले मानव बेचबिखन व्यूरोलाई आवश्यक छानबिन गरी दोषीलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउन निर्देशन दिएको गृह मन्त्रालयले जनाएको छ । मन्त्री लेखकले वैदेशिक रोजगारीमा अवैध रूपमा जाने विषयको गहन अनुसन्धान गर्न निर्देशन दिएका हुन् ।

जीवनलाई मैले समाजसँग जोडेर हेर्ने गरेको छु । म पहाडकै काखमा जन्मिएँ । पहाडको स्वच्छ हावामा सास फेर्दै खोलामा बगिरहेको चिसो पानी पिएर मैले जीवनको गोरेटोमा अघि बढ्न सुरु गरेँ ।

सामाजिक कार्य र समाजसँग बुबाको सामिप्यताले पनि बाल्यकालदेखि नै आफूसँगसँगै समाजलाई पनि सधैँ उत्साह जगाउँदै अघि बढाउन प्रयासरत छु र त्यसलाई निरन्तरता पनि दिइराखेको छु । त्यही उत्साहले मभित्र ऊर्जा थप्छ ।

सात समुद्रपारीको व्यस्त जीवनलाई पनि मेरो देशको धर्म, संस्कृति, रीतिरिवाज, परम्परालाई अन्य देशका समाज र हाम्रै नयाँ पुस्ताबीच कसरी चिनाउन सकिन्छ भनेर तल्लीन छु ।

आफू रहेको ठाउँमा जसरी भए पनि आफ्नो धर्म, संस्कृतिको पहिचान गराउने सामाजिक अठोटलाई ग्रेटर स्याक्रमेन्टो, क्यालिफोर्निया, अमेरिकामा रहनुभएका सज्जन मनहरूको सहयोग र सहभागिताले प्रोत्साहित गरी केही लक्ष्यमा पुग्न समर्थ बनाएको महसुस गरेको छु ।

आफू मात्र होइन, सबै नेपालीभाषीहरूलाई नेपाल र नेपालीको पहिचानका लागि कसरी आकर्षित गराउन सकिन्छ भनेर प्रवासमा रहेका नेपालीहरूसँग समन्वय गर्दै विभिन्न संघसंस्थाहरूको स्थापना, सञ्चालन र निरन्तरतामा दुई दशकको अनुभवले झन् मलाई उत्साहित बनाउँदै लगेको छ ।

विगत २०–२५ वर्षदेखि नेपालबाट अवसरको खोजीमा विदेशिनेको लहरसँगै अमेरिकामा पनि धेरै नेपालीहरू आइसकेका छौँ । हामी नेपालीहरूको जातीय विविधता, आ-आफ्नै भिन्न धर्म, संस्कार र अमेरिकामा बढ्दो नेपाली जनघनत्वसँगै नेपाली समाजले आफ्नै भवन (कम्युनिटी सेन्टर) को आवश्यकता महसुस गरी अमेरिकाका विभिन्न राज्यका सहरहरूमा नेपाली संस्कृति झल्किने मन्दिर र कम्युनिटी भवनहरू निर्माण र सञ्चालन भइरहेका छन् । यसले संसारभरिबाट अमेरिकामा भेला भएका समुदायका बीच गर्विलो पहिचान दिएको छ ।

क्यालिफोर्निया राज्यको लस एन्जलसमा नेपाली समुदायले आफ्नो पहिचान झल्किने गरी पशुपति र बुद्ध मन्दिर (हिन्दु टेम्पल) र कम्युनिटी सेन्टरको स्थापना र सञ्चालन गर्दै आएका छन् ।

अर्को ठूलो संख्यामा नेपाली समुदाय रहनुभएको सन फ्रान्सिस्को वे एरियामा पनि उत्तम कार्की, अनिल पाण्डे, धन दवाडी, तेज राई जस्ता अभियान्ताहरूको लामो अथक प्रयास र अभियानले नेपाली समुदायको संस्था न्यान्सको अगुवाइमा आफ्नै कम्युनिटी भवन स्थापना भएको छ ।

नेपाली पहिचान, नेपालीको गौरव, नेपालीको भविष्य र शान झल्काउने यो सामुदायिक भवन रिचमन्ड, क्यालिफोर्नियामा अवस्थित छ । त्यो हलको क्षमता ७ सयभन्दा बढीको संख्यामा आगन्तुक अटाउने छ, जसले गर्दा ठूला कार्यक्रम गर्न हामीले अन्यत्र ठाउँ खोजिरहनु पर्दैन भने यसको अगुवाइ न्यान्सका अध्यक्ष प्रितेश कार्कीले गरिरहनुभएको छ ।

यसैबीचमा रिचमन्ड, क्यालिफोर्निया एरियामा नै बसोबास गरिरहेका नेपाली अभियान्ताहरूले मुक्तिनाथ धाम स्थापना गरी नियमित धार्मिक भजनकीर्तन लगायतका कार्यक्रम सञ्चालन भइरहेको छ ।

यस्तै, क्यालिफोर्नियाको क्यापिटल सिटी स्याक्रमेन्टोमा ग्रेटर स्याक्रमेन्टो एरियामा बस्नुहुने सज्जन नेपालीजनहरूको सहयोग र सद्भावमा दीपक मास्केले नेतृत्व गरी ग्रेटर स्याक्रमेन्टो नेपाली कम्युनिटी सेन्टरस्थापना हुन पुग्यो र जसको अथक प्रयासपछि कार्मिचाइल, स्याक्रमेन्टोमा करिब ६ लाख डलरमा एउटा भवन खरिद गरी सञ्चालन र प्रवद्र्धन गर्दै आएका छौँ, जहाँ अहिले साहित्यिक, धार्मिक, सांस्कृतिकदेखि अन्य कार्यक्रमहरू भइरहेका छन् । यस भवनलाई नेपाली मन्दिरसहितको बृहत् बनाउन हामी प्रयासरत छौँ ।

नयाँ पुस्तालाई नेपाली भाषा सिकाउनकै लागि केही पहिलेदेखि नै रिचमन्ड वे एरियामा नेपाली स्कुल सञ्चालन गरिरहेको थियो भने नाटोमास, याक्रमेन्टोमा पनि स्रष्टा कृष्ण गिरीको अगुवाइमा नेपाली भाषा पाठशाला सञ्चालन भइरहेको छ, जहाँ शनिबार र आइतबार नेपाली भाषा पढाइन्छ ।

नेपाल र नेपालीको भावना जोड्ने उद्देश्यले पनि सामुदायिक भवनको स्थापनाका लागि समाज र समाजका अगुवाहरू तल्लीन रहँदै आएका छन् । नेपाली समुदायका लागि नेपाली कम्युनिटी सेन्टरको आवश्यकता र महत्व बुझी नेपाली समाजले अन्य सहरहरूमा पनि कम्युनिटी भवनको आवश्यकतालाई महसुस गरी प्रक्रिया अगाडि बढाइरहेका छन् ।

यस अभियानले मूर्तरूप पाओस्, मेरो व्यक्तिगत साथ सहयोग रहने नै छ ।

प्रश्न उठिराखेको छ, किन विदेशी भूमिमा पनि नेपाली सामुदायिक भवन नै चाहियो त ? मैले माथि नै दर्शाइसकेँ, नेपाल र नेपालीको पहिचानका लागि, हाम्रो धर्म, संस्कार, संस्कृति हाम्रै नयाँ पुस्ताले सहर्ष स्वीकार गरून् भन्नका खातिर । अर्को पाटो छ, अधिकांश अमेरिका बसोबास गर्नुहुनेले आफ्ना अभिभावकलाई पनि आफूसाथ ल्याएका छन् ।

उहाँहरूको लागि पनि यस प्रकारका सामुदायिक भवन फलदायी हुनेछन् । धेरै जना भएपछि एकआपसमा गफ गर्दै दिनचर्या व्यतीत गर्न सहज हुनेछ । अनि महत्त्वपूर्ण कुरा, हामी सबैको निवृत्त जीवनलाई सहज बनाउन सकियोस् भनी नेपाली महान् पर्वहरू एकै ठाउँमा भेला भएर खुसी साटासाट गर्दै हर्षोल्लासले मनाउन सकौँ ।

विविधताले भरिएको हाम्रो जात, धर्म, संस्कार र परम्परालाई सबैसामु चिनाउने प्रवासमा रहेका नेपाली समुदायको प्रयास हो । राज्य सञ्चालकले हामीलाई (गैरआवासीय) गैरनागरिकको रूपमा हेरे पनि राज्यप्रतिको हाम्रो उत्तरदायित्व, देशको चिनारीका लागि सबै प्रवासमा बसेका नेपाली एकजुट हुनुपर्छ ।

राज्य भनेको राज्य सञ्चालकको मात्र होइन, त्यहाँको माटोको सुगन्ध, कलकल बग्दै गरेका खोलाको पानी, डाँडापाखामा रमेर हुर्किएका कर्मठ हाम्रो पनि हो । चित्त कुँडिन्छ, विमानस्थलमा ओर्लिएपछिको व्यवहारदेखि कुनै पनि सरकारी, गैरसरकारी कार्यालयमा आफ्नो व्यक्तिगत काम लिएर जाँदा प्रशासन र कर्मचारीको व्यवहार स्पष्ट नीति–नियम नभएकोले ।

गैरनागरिकको व्यवहार जहाँबाट जजसले गरे तापनि हामीले हाम्रो माटोलाई भुल्नुहुन्न । सदैव हामीले हाम्रो संस्कृतिका साथसाथै हाम्रो संस्कार तथा विचारधारा ‘वसुधैव कुटुम्बकम’ – ‘अयं निजः परो वेति गणना लघुचेतसाम् । उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम्’ अर्थात् ‘यो मेरो हो, त्यो अर्काको हो भन्ने सोच संकुचित हृदय भएकाहरूको हुन्छ, उदार चरित्र भएकाहरूका लागि त सारा पृथ्वी नै एउटा परिवार हो’ भन्ने सोच राखेर अगाडि बढ्नुपर्छ ।

हाम्रो राष्ट्रको पहिचानको लागी जहाँ छौं, जस्तो छौं, जति सक्छौं, एकजुट भएर लाग्नुपर्छ ।

(लेखक नेपाली समाज सेक्रेमेन्टो क्यालिफोर्नियाका विभिन्न सामाजिक संस्थाका संस्थापक सामाजिक अभियान्ता एनआरएन हुन्)

अवुधावी ।  यूएईमा नेपाली नागरिकका आपराधिक गतिविधिमा १ सय प्रतिशतले वृद्धि भइरहेको स्थानीय निकायलाई उद्धृत गर्दै नेपाली दूतावास आबुधावीले जनाएको छ।

यहाँको उच्च निकाय तथा उच्च अधिकारीहरूसँगको भेटमा आफूहरूलाई पटक पटक सचेत गराउने गरेको नेपाली दूतावासका अधिकारीहरूले बताउने गरेका छन्। हालै दुबईमा सम्पन्न श्रमिक संवादको क्रममा दूतावासका अधिकारीहरूले समस्या बारे प्रकाश पार्दै यस्तो बताएका हुन् ।

अघिल्लो वर्षमा भएका आपराधिक गतिविधि भन्दा पछिल्लो ६ महिनामा आपराधिक गतिविधि बढेको छ ।

‘गलत काम गर्ने, नेपालीलाई नेपालीले नै ठग्ने, लागू औषध प्रयोग गर्ने, ओसारपोसार गर्ने, जाँड रक्सी खाने, तथा अनैतिक गतिविधिहरू गर्ने, सामाजिक सञ्जाल मार्फत गाली बेइज्जत गर्ने, झैँ झगडा तथा कुटपिट गरी कानुन उल्लंघन गर्ने घटना बढेको प्रति दूतावासले सम्पूर्ण नेपालीलाई सचेत गराउन चाहन्छ’, यूएईका लागी नेपाली श्रम सहचारी पंकज लाभ कर्णले भने ।

यसैबीच दूतावासका अनुसार इद अल-अधाको अवसरमा यूएई सरकारले विभिन्न कारागारहरूमा सजाय भोगिरहेका १२० जना नेपाली नागरिकलाई आममाफी प्रदान गरेको छ।

नेपाली दूतावास, अवुधावीले प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै यस्तो बताएको छ ।

दूतावासले यूएई सरकारबाट प्राप्त आममाफीका लागि धन्यवाद दिँदै यस्ता कदमले दुई देशबीचको सम्बन्ध अझ प्रगाढ हुने विश्वास व्यक्त गरेको छ।

यसैबिच पछिल्ला महिनाहरूमा यूएईमा नेपाली नागरिकहरू आपराधिक गतिविधिमा संलग्न हुने दर उल्लेखनीय रूपमा बढिरहेको छ।

दूतावासका एक उच्च अधिकारीका अनुसार, सन् २०२५ को पहिलो छ महिनामा मात्र नेपाली समुदायसँग सम्बन्धित आपराधिक मुद्दाहरू दोब्बरले बढेका छन्, जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा अत्यन्तै धेरै हो।

आपराधिक गतिविधिमा संलग्नता किन बढ्दैछ ?

विश्लेषकहरूका अनुसार गैरकानूनी आप्रवासन, भिजिट भिसा , कामको अवैध परिवर्तन, लागूऔषध कारोबार, झैँ(झगडा, र चोरीजस्ता घटनाहरूमा नेपालीहरू मुछिन थालेका छन्।

धेरै नेपालीहरू रोजगारदाता वा स्पोन्सरबाट भागेर अवैध रूपमा अन्यत्र काम गर्ने वा फस्ने गरेका छन्। यस्तो अवस्थामा उनीहरू कानुनी सुरक्षाबाट वञ्चित हुने र सजिलै आपराधिक जालोमा पर्ने गरेका हुन्छन् ।

दूतावासले यूएइमा रहने सबै नेपाली श्रमिक र बसोबास गरिरहेका नागरिकहरूलाई यूएईका कानुन र नियमको पूर्ण पालना गर्न आग्रह गरेको छ। कानुन उल्लङ्घन गर्दा व्यक्तिगत भविष्यमा मात्र नभई सम्पूर्ण नेपाली समुदायको छवि, र प्रतिष्ठामा समस्या हुने दूतावासको भनाई छ।

यूएई सरकारको आममाफी योजनाले केही नेपालीहरूलाई पुनः जीवन सुरु गर्ने अवसर दिएको भए पनि अर्कोतर्फ आपराधिक गतिविधिमा वृद्धि हुनु नेपाली समाज र सम्बन्धित निकायहरूका लागि चुनौतीको रूपमा समस्या देखिएको सुधार र सचेतना अभियान आवश्यक रहेको सरोकारहरूको भनाइ छ।