बैंकिङ उद्योगमा छुट्टै पहिचान बनाउन सफल वाणिज्य बैंक हो, सिद्धार्थ बैंक । २२ वर्षअघि १७ औँ वाणिज्य बैंककारुपमा स्थापना भएको सिद्धार्थ बैंक आजदेखि २३ औँ वर्षमा प्रवेश गरेको छ । उच्च स्तरको वित्तीय सेवाहरू उपलब्ध गराउने लक्ष्यका साथ सन् २००२ मा सिद्धार्थ बैंकको स्थापना भएको थियो । यस अवधिमा सिद्धार्थ बैंकले बैंकिङ उद्योगमा छुट्टै पहिचान बनाउन सफल भएको छ ।
यस बैंक बलियो पूँजी आधार, विवेकपूर्ण व्यवस्थापन र दिगो वृद्धिमा केन्द्रित भएर अगाडि बढिरहेको छ । बैंक स्थापना गर्दा ३५ करोड रुपैयाँ चुक्ता पूँजी थियो । विगतका वर्षहरूमा बैंकले शेयरधनीहरूको प्रतिफल अधिकतम बनाउन आफ्नो पुँजीको कुशल उपयोगमा ध्यान केन्द्रित गरेको छ ।
बैंकले आफ्नो पूँजी आधारलाई मजबुत बनाउन विभिन्न समयमा हकप्रद शेयर जारी गर्यो । जुन आर्थिक वर्ष २०६३/६४ मा २० प्रतिशत, आर्थिक वर्ष २०६४/६५ मा २० प्रतिशत, आर्थिक वर्ष २०६७/६८ मा ५० प्रतिशत, आर्थिक वर्ष २०७३/७४ मा २५ प्रतिशत र आव २०७४/७५ मा १० प्रतिशत रहेको छ ।
हकप्रद र बोनस शेयर गरी हाल बैंकको चुक्ता पूँजी १४ अर्ब ९ करोड रुपैयाँ रहेको छ । वैधानिक सामान्य सञ्चिति, पूँजी रिडेम्पसन रिजर्भ, एक्सचेन्ज इक्वलाइजेशन रिजर्भ जस्ता विभिन्न सञ्चिति समेत गरि हालसम्म बैंकको कुल नेटवर्थ २८ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ रहेको छ ।
हाल बैंकले १८ लाखभन्दा बढी ग्राहकलाई सेवा दिइरहेको छ । यस बैंकले १९६ वटा शाखा, २२८ वटा एटिएम र ७५ वटा शाखारहित बैंकिङ सेवा दिइरहेको छ ।
मर्जरबिनै अब्बल
पछिल्ला वर्षहरूमा वाणिज्य बैंकहरु धमाधम एक आपसमा गाभिए । बैंकका संख्या धेरै भएपनि बैंकिङ पहुँचमा खासै वृद्धि नभएपछि राष्ट्र बैंकले मर्जरको नीति ल्याएको थियो । सोहीअनुसार मर्जर तथा एक्विजिशनमा सामेल भए । मर्जर तथा एक्विजिशन पछि वाणिज्य बैंकको संख्या २० वटामा झर्यो । तर, सिद्धार्थ बैंक मर्जरबिना नै आफूलाई बैंकिङ क्षेत्रमा अब्बल सावित गरिरहेको छ ।
बलियो निक्षेप तथ्यांकका साथ ठूला संस्थाहरू सिर्जना गर्ने बैंक मर्जरको लहरको बाबजुद पनि बैंकले कुनै पनि मर्जर बिना आफूलाई ११ औँ स्थानमा राख्न सफल भएको छ । यो उपलब्धिले नयाँ मर्ज भएका, ठूला बैंकहरूलाई प्रतिस्पर्धा गर्न र चुनौती दिन सक्ने क्षमतालाई प्रकाश पार्छ ।
व्यवसायको हिसाबले ११ औँ स्थानमा रहेपनि अन्य हिसाबले बैंक सबैभन्दा सबल रहेको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) सुन्दर प्रसाद कंडेल दाबी गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘मर्जरअघि व्यवसाय आकारको हिसाबले २६ वटा वाणिज्य बैंकमध्ये ५ औँ स्थानमा थियो । अहिले मर्जर पश्चात् हाम्रो बैंक ११ औँ स्थानमा छ । हाल पनि सिद्धार्थ बैंकको बजार हिस्सा घटेको छैन । शेयरधनीहरुले हेर्ने वित्तीय सूचकांकमा उत्कृष्ट हुन सफल भएको छ । जस्तैः अर्निङ पर शेयरमा ५ औँ, रिटर्न वन इक्युटी तथा नेटवर्थ पर शेयरमा ७ औँ स्थानमा रहन सफल भएको छ ।’
उत्कृष्ट वित्तीय सेवादेखि एनपीएलको प्रायोजकसम्म
‘सम्बन्ध सधैंभरिलाई’ भन्ने नारासहित अगाडी बढेको सिद्धार्थ बैंक नेपालको प्रभावशाली र व्यावसायिक बैंकको रूपमा चिनिन्छ । यो बैंक ग्राहक र ग्राहकहरूसँग सम्बन्धको पोषणमा निहित छ । सेवाहरूमा सुविधाजनक पहुँच सुनिश्चित गर्न यस बैंकले धेरैजसो सेवाहरूमा डिजिटल बैंकिङलाई एकीकृत गरेको छ ।
अनलाइन बैंकिङ वा सिद्धार्थ बैंक स्मार्ट एप प्रयोग गरेर बैंकको सेवाहरू ग्राहकहरूले संसारको जुनसुकै ठाउँबाट लिन सक्छन् । विस्तारित ग्राहक अनुभवको लागि प्रयोग गरिएको प्रविधि निरन्तर बैंकले सुधार गरिरहेको छ । यी सुविधाहरू र द्रुत सेवाहरू मार्फत आफ्ना ग्राहकहरूको विश्वास कमाउँदै यो बैंक नेपालको सबैभन्दा विश्वसनीय वाणिज्य बैंक बन्न सफल भएको छ ।
उत्कृष्ट वित्तीय सेवा दिइरहेको यस बैंक भर्खरै सम्पन्न नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल)को समेत मुख्य प्रायोजक बन्यो । क्रिकेट संघ नेपाल (क्यान)ले आयोजना गरेको एनपिएलमा यो बैंक २०२४ देखि २०२९ सम्म (५ वर्ष)को मुख्य प्रायोजकका रूपमा आबद्ध भएको छ । नेपालको क्रिकेट जगतलाई थप उचाइमा पुर्याउन सिद्धार्थ बैंक जोडिएको छ ।
डिजिटल फस्ट बैंकको रूपमा आफूलाई स्थापित गर्न यस बैंकले जोड दिइरहेको छ । पीओएस टर्मिनल, क्युआर भुक्तानी, अनलाइनबाट खाता खोल्ने सुविधा, भिडियो केवाइसी, डेबिट, क्रेडिट कार्डहरूका लागि आवेदन दिन वा बदल्न र डिम्याट खाताहरू डिजिटलरुपमा खोल्न सकिन्छ ।
यसबाहेक बैंकले आफूलाई महिला केन्द्रित बैंकको रूपमा स्थापित गर्ने लक्ष्य राखेको छ । यस बैंकले विशिष्ट नारी डेबिट कार्ड सहितको सिद्धार्थ नारी बचत खातालाई पुनर्जीवित गरेको छ । यस कार्ड प्रयोग गरि गरिएको भुक्तानी कारोबारमा महिलाको स्वास्थ्यमा समर्पित साझेदार संस्थालाई प्रत्येक कारोबारबाट ०.१० प्रतिशत पनि योगदान गर्दछ । डेबिट कार्ड, स्ट्यान्डर्ड क्रेडिट कार्ड, र बैंकस्मार्ट एक्सपी पहिलो वर्ष निःशुल्क उपलब्ध गराउँदै यसअन्तर्गत अहिले एउटा अभियान चलिरहेको छ । बैंकले महिलाहरूका लागि डिजाइन गरिएको ‘हाम्रो घर कर्जा’ पनि ल्याएको छ । जसमा घर कर्जाको ब्याजदर अन्य ग्राहकलाई भन्दा ०.५ प्रतिशतले कम रहेको छ ।
बैंकले भिसा प्लाटिनम क्रेडिट कार्ड सञ्चालनमा ल्याएको छ । जुन भिसाद्वारा जारी गरिने विशिष्ट श्रेणीको कार्ड हो । यो कार्ड प्रयोग गर्ने ग्राहकहरूले पाउने सुविधाहरूमा प्लाटिनम क्रेडिट कार्ड लिने ग्राहकहरूले वार्षिक दुई पटकसम्म विभिन्न देशका एयरपोर्ट लाउन्जमा निःशुल्क सेवा प्राप्त गर्न सक्नेछन् । ग्राहकहरूले यस कार्डको प्रयोग गरी ४५० भन्दा बढी युएनओ मर्चेन्टहरुमा ४० प्रतिशतसम्म छुट प्राप्त गर्न सक्नेछन् ।
यो कार्ड प्रायोरिटी बैंकिङ कार्डको रूपमा प्रयोग गर्न सकिनेछ र उक्त कार्ड प्रयोग गर्ने ग्राहकहरूले बैंकिङ्ग सेवामा प्राथमिकता पाउनेछन् । प्लाटिनम क्रेडिट कार्ड नेपाल, भुटान र भारतमा प्रयोग गर्न सकिनेछ । उक्त कार्डका लागि सुरुवाती ३ महिना भित्र आवेदन दिने ग्राहकहरूलाई निःशुल्क अन्तर्राष्ट्रिय ट्राभल कार्ड समावेश गरिएको छ ।
बैंकले ‘सिद्धार्थ रिवार्ड्स’ योजना पनि सञ्चालन गरिरहेको छ । यस योजनाअन्तर्गत ग्राहकले बैंकको कार्ड प्रयोग गरी गरेको खरिद र मोबाइल बैंकिङबाट गरेको टपअपका आधारमा रिवार्डस पोइन्टस प्राप्त गर्न सक्नेछन् । प्राप्त पोइन्टर्स हवाई टिकट, होटेल, पसल, उपहार कार्ड, बिमा तथा इन्टरनेट बिल पेमेन्ट आदिजस्ता विभिन्न सेवा लिँदा नगदको सट्टा प्रयोग गर्न सक्नेछन् ।
४८.७५ प्रतिशतसम्म लाभांश वितरण
बैंकको २२ वर्षे यात्रामा बैंकले बम्पर लाभांश समेत वितरण गरेको छ । बैंकले विगतका वर्षहरूमा बोनस शेयर र नगद भुक्तानीको रूपमा लाभांश प्रदान गरेको छ । स्थापनाको सुरुवाती चार वर्ष लाभांश वितरण नगरेको यस बैंकले त्यसयता भने लगानीकर्ताहरूको हात खाली राखेको छैन । आर्थिक वर्ष २०६३/६४ देखि आव २०८०/८१ सम्म आइपुग्दा बैंकले ४ प्रतिशतदेखि ४८.७५ प्रतिशतसम्म लाभांश वितरण गरेको छ ।
आर्थिक वर्ष २०८०/८१ का लागि प्रस्ताव गरिएको लाभांश भने पारित हुन बाँकी रहेको छ । ४ प्रतिशत प्रस्ताव गरिएको लाभांश पारित गर्नका लागि बैंकले यही पुस २८ गते साधारण सभा बोलाएको छ । गत वर्ष पनि बैंकले ४.२१ प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको थियो ।
पछिल्लो समय लाभांशमा गिरावट आएकोबारे बैंकका सीईओ सुन्दर प्रसाद कंडेल भन्छन्, ‘बैंकले आफ्नो बढ्दो व्यावसायिक आवश्यकताहरू पूरा गर्न पुँजी अभिवृद्धिको औजारको रूपमा ऋणपत्रहरूलाई रणनीतिक रूपमा उपयोग गरेको छ । त्यस्ता ऋणपत्रहरू परिपक्व नभएसम्म डिबेन्चर रिडेम्पसन कोषमा रकम छुट्याउन आवश्यक छ । जसले बैंकको लाभांश वितरण क्षमतालाई अस्थायी रूपमा सीमित गर्दछ ।’
उनका अनुसार बैंकले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को लागि उपलब्ध वितरण योग्य मुनाफाबाट डिबेन्चर रिडेम्पसन रिजर्भमा १.४६ अर्ब राखेको छ । फलस्वरूप बैंकको लाभांश क्षमता १४.४८ प्रतिशतबाट घटेर ४.१२ प्रतिशतमा झरेको छ । यसरी हेर्दा वाणिज्य बैंकमध्ये लाभांश दिने क्षमताका आधारमा बैंक शीर्ष ५ स्थानमा छ । आगामी दिनमा बैंकको लाभांश क्षमतामा उल्लेख्य वृद्धि हुने उनको दाबी छ ।
अग्राधिकार शेयर जारी गर्ने तयारी
प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) सुन्दर प्रसाद कंडेलका अनुसार अग्राधिकार शेयर जारी गर्ने तयारी गरेको छ । यही पुस २८ गते हुने साधारण सभामा बैंकले प्रतिकित्ता १ सय रुपैयाँ दरले ३ अर्ब ५० करोड रुपैयाँको ‘एसबिएल ८.२५% अविमोच्य असञ्चिति अग्राधिकार शेयर’ जारी गर्ने प्रस्ताव गर्ने भएको हो ।
अग्राधिकार शेयर जारी भएपश्चात् बैंकको पुँजी वृद्धि गर्नुपर्ने भएकोले हाल अधिकृत पुँजी १६ अर्ब रुपैयाँलाई वृद्धि गरी २० अर्ब रुपैयाँ पुर्याइनेछ । हाल कायम जारी पुँजी १४ अर्ब ८ करोड ९९ लाख ८० हजार १८५ रुपैयाँलाई वृद्धि गरी १७ अर्ब ५८ करोड ९९ लाख ८० हजार १८५ रुपैयाँ पुर्याइनेछ ।
सीईओ कंडेलका अनुसार बैंकले ग्राहकको अनुभव र परिचालन दक्षता अभिवृद्धि गर्न एआई जस्ता उदीयमान प्रविधिहरूको लाभ उठाउँदै डिजिटल अन्वेषणमा आफूलाई अग्रणी स्थान बनाउने लक्ष्य राखेको छ । यसले एमएसएमई, रिटेल र कार्डमा आधारित क्षेत्रहरूमा विस्तार गर्दै नयाँ बजार र ग्राहकहरूलाई लक्षित गर्दै आफ्ना प्रस्तावहरूलाई विविधीकरण गर्ने योजना पनि बनाएको छ ।
नवीकरणीय ऊर्जा, हरित पूर्वाधार र वित्तीय समावेशिता र सामाजिक समानतालाई प्रवर्द्धन गर्ने पहलहरूमा जिम्मेवार लगानीमा ध्यान केन्द्रित गर्दै दिगोपन प्राथमिकता रहेको उनले जानकारी दिए ।
सेवा उत्कृष्टता आधारशिला बनेको दाबी गर्दै उनले भने, ‘बैंकले बिजनेस प्रोसेस रिसाइकलिङ मार्फत दिगो तथा सरल प्रक्रियाद्वारा ग्राहकको सन्तुष्टि बढाउन खोजेको छ । बैंकले पारदर्शी र उत्तरदायी सुशासनसँग मिल्दोजुल्दो पहलहरू मार्फत ग्राहक, कर्मचारी, शेयरधनी र समुदायका लागि हामी प्रतिबद्ध छौँ ।’
