Category: वित्त प्रेस

काठमाडौं । आजदेखि शेयर कारोबारमा ‘टी प्लस टू’ लागू भएको छ । सीडीएस एन्ड क्लियरिङले माघ ११ गतेदेखि ‘टी प्लस टु’ लागू गर्न निर्देशन दिएसँगै आजदेखि नयाँ व्यवस्था लागू भएको हो ।

‘टी प्लस टू’ लागू भएपछि शेयर कारोबार गरेको अर्को दुई दिनभित्र कारोबार राफसाफ गर्नुपर्नेछ । यो प्रणाली लागू भएपछि शेयर खरिदकर्ताले छिटो रकम भुक्तानी गर्नुपर्नेछ भने खरिद गरेको शेयर लगानीकर्ताको खातामा छिट्टै नै आउने छ ।

यसअघि ‘टी प्लस थ्री’ को राफसाफ चक्र कायम थियो । नेपाल धितोपत्र बोर्डले अनुमतिपछि सीडीएस एन्ड क्लियरिङले माघ ११ गते ‘टी प्लस टू’ मा झार्न सरोकारवालालाई निर्देशन दिएको हो ।

काठमाडौं । साताको पहिलो दिन आज शेयर बजार ५० दशमलव २० अंकले बढेर २४२४ दशमलव ८४ बिन्दुमा पुगेको छ । जुन अहिलेसम्मकै उच्च बिन्दु हो ।

आज एकैदिन ९ अर्ब ३७ करोड ६० लाख रुपैयाँ बराबरको शेयर कारोबार भएको छ । बिहीबार ७ अर्ब ७९ करोड रुपैयाँ बराबरको शेयर किनबेच भएको थियो ।

काठमाडौं । कोभिड–१९ को महामारीबीचमा पनि सगरमाथा पदयात्रा सुरक्षित छ भन्ने सन्देश प्रतिष्ठित ट्राभल म्यागजिन ‘लोन्ली प्लानेट’ ले दिएको छ ।

कोभिड संकटले विदेशी पर्यटक नेपाल नआइरहेको समयमा विश्वको सर्वाधिक पढिने ट्राभल म्यागजिन लोन्ली प्लानेटले सगरमाथा आधारशिविरमा कसरी पदयात्रा गर्ने भन्ने बारेमा लामो लेख लेखेको छ ।

लेखले विश्वका पदयात्री तथा नेपाल घुम्न आउने पर्यटकलाई आकर्षित मात्र गरेको छैन, कोरोनाभाइसरका कारण धरासायी बनेको नेपालको पर्यटन क्षेत्रलाई माथि उठाउन समेत मद्दत पुगेको छ । म्यागजिनले आफ्नो लेखमा सगरमाथा आधारशिविरको पदयात्रा कसरी र कहिले गर्ने बारेमा सम्पूर्ण जानकारी दिएको छ ।

कोभिड–१९ को महामारीका कारण नेपालले गत वर्षको चैत्रदेखि भदौ ६ महिनासम्म स्वदेशी तथा विदेशीलाई पर्यटकीय क्षेत्रको भ्रमणमा रोक लगाएसँगै नेपाल आउने विदेशी पर्यटकको संख्या शून्यमा झरेको छ । म्यागजिनले सगरमाथा आधारशिविर पदयात्रालाई कलात्मक ढंगले प्रस्तुत गरेको छ ।

सगरमाथा आधारशिविरको पदयात्रा एउटा सामान्य यात्रा मात्र नभएर जीवनकै सबैभन्दा सुन्दर क्षण हुनसक्ने म्यागजिनले आफ्नो लेखमा उल्लेख गरेको छ । म्यागजिनले लेखमा नेपालको संस्कृति तथा मौलिकतालाई उच्च प्राथमिकतामा राख्दै सगरमाथा आधारशिविरको सुन्दर वर्णन गरेको छ ।

सगरमाथाको आरोहण तथा पदयात्राका लागि आधारशिविर जान चाहने जो–कोहीले त्यहाँको स्थानीय संस्कृति, गुम्बा, स्तूपा तथा मणि ढुङ्गाहरूको अवलोकन गर्ने मौका पाउनेछन् ।

त्यस्तै म्यागजिनले यहाँको धर्म, संस्कृति तथा प्राकृतिक सौन्दर्यको खुलेर प्रशंसा गरेको छ । हिमाली उच्च क्षेत्रमा जाँदा लेक लाग्ने चुनौती भए पनि यो पदयात्रा सुन्दर र आनन्दमय हुनेछ ।लोन्ली प्लानेट म्यागजिनले सगरमाथाको आधारशिविरमा कसरी पदयात्रा गर्ने भन्ने बारेमा टिप्स पनि दिएको छ ।

कसरी सगरमाथा पदयात्रामा जाने ?
म्यागजिनका अनुसार पदयात्राका लागि नेपाल आउन चाहनेका लागि सबैभन्दा उत्तम समय स्प्रिङ र अटोम सिजन हुन् ।

२०२१ को स्प्रिङ सिजनका लागि नेपाल भ्रमण गर्नेले नेपालका ट्रेकिङ एजेन्सीसँग सम्पर्क गर्न सुझाएको छ । अहिले कोरोनाभाइरसका कारण नेपालमा विदेशी पर्यटकलाई सहज प्रवेश अनुमति छैन । त्यसैले यो समयमा नेपाल भ्रमण गर्न चाहनेले नेपालस्थित ट्रेकिङ एजेन्सीबाट विशेष अनुमति लिन सक्नेछन् ।

आधारशिविरको यात्रा कहिले गर्ने ?
सगरमाथा आधारशिविरको यात्रा स्प्रिङ सिजन मार्चदेखि मेसम्म र अटम सिजन सेप्टेम्बरदेखि डिसेम्बरसम्म जान सकिने म्यागजिनले सुझाव दिएको छ । नेपालमा हिमाल चढ्नका लागि यी दुई सिजन मुख्य हुन् ।

म्यागजिनका अनुसार स्प्रिङ सिजन पानी पर्ने मौसम अगाडि पर्ने भएकाले यो सिजन पदयात्राका लागि निकै आनन्ददायी हुनेछ । यस सिजनमा पदयात्रा गर्दा लालीगुराँसले पहाडका डाँडाकाँडा ढकमक्क ढाकेको सुन्दर दृश्य देख्न सकिन्छ । सेप्टेम्बरदेखि डिसेम्बरसम्मको अटम सिजनका लागि शून्य तापक्रम भए पनि पदयात्रा गर्न सकिनेछ । यस सिजनमा केही पदयात्री मात्र सगरमाथा आधारशिविरमा जाने गरेका छन् ।

के गाइड आवश्यक छ ?
सगरमाथा आधारशिविर जानका लागि गाइड चाहिन्छ नै भन्ने छैन । आफै पनि त्यहाँ रहेका सांकेतिक चिन्न पहिल्याउँदै जान सकिन्छ । यदि हामीले गाइड लिएर आधारशिविर गयौं भने यसका धेरै फाइदा छन् । दैनिक २०/३० डलर रुपैयाँ तिर्दा तालीमप्राप्त गाइड लैजान सकिन्छ । गाइडले तपाईंलाई स्थानीय संस्कृति र प्रकृतिका बारेमा राम्ररी व्याख्या गर्नेछन्, जसले तपाईंको यात्रा झन् सरल र आनन्दमयी बनाउनेछ ।

साथै यात्रामा भरिया पनि लैजान सकिन्छ । भरियाका लागि दैनिक १०/२० डलर रुपैयाँ तिर्नुपर्ने हुन्छ । ट्रेकिङ कम्पनीमार्फत जाने हो भने कम्पनीले तपाईंलाई पदयात्राका लागि चाहिने सबै प्रकारका आधारभूत सामग्रीको व्यवस्थापन गर्नेछन् ।

लुक्लासम्म जानका लागि हेलिकप्टर, त्यसपछिको यात्राका लागि खाना, बस्न, भरिया, गाइड तथा इन्स्योरेन्सको समेत व्यवस्था गर्नेछन् । तालीमप्राप्त गाइड तपाईंको साथमा हुँदा हिमाली उच्च भेगमा लेक लाग्ने, अक्सिजनको कमी आदि भएमा उनीहरूले गन्तव्यलाई सुरक्षित राख्न मद्दत गर्नेछन् । आधारशिविर पदयात्राका लागि नेपालका ट्रेकिङ एजेन्सीमा दर्ता भएका ट्रेकिङ एजेन्सीसँग पहिल्यै बुक गर्न पनि सक्नुहुन्छ ।

पदयात्राको तयारी कसरी गर्ने ?
सगरमाथा आधारशिविर पुगेर त्यहाँको सौन्दर्यले तपाईंलाई जति मोहित पार्छ, त्यति नै यो कठिन पनि छ । हिमाली क्षेत्र त्यो पनि सगरमाथा जस्तो उच्च ठाउँको पदयात्रा गर्न तपाईं शारीरिक र मानसिक रूपमा तन्दुरुस्त हुनुपर्छ ।

तपाईं हिमाली क्षेत्रको पदयात्रा गर्न पूर्ण रूपमा तयारी नभए पनि हाइकिङको अनुभव छ भने यसले पनि काम गर्छ । तर, पदयात्राका लागि तपाईं शारीरिक रूपमा तालीमप्राप्त हुनुपर्छ ।

सगरमाथा आधारशिविरमा पदयात्रा गर्दाको आनन्द अर्कै छ । हिंड्दा–हिंड्दा तपार्इंका घुँडा तथा पैताला दुख्छन् । तर, त्यहाँको सौन्दर्यले तपाईंको पीडालाई क्षणभरमा नै बिर्साइदिन्छ ।

म्यागजिनले पदयात्राका लागि सुझाव दिंदै अगाडि भन्छ, तपाईंले आधारशिविरको पदयात्रा गर्नुअघि हिंड्ने, कुद्ने, भर्‍याङ चढ्ने, हाइकिङ तथा अन्य अभ्यास गर्नुभए हुन्छ ।

यसले तपाईंको मसल्सलाई पदयात्रा गर्नका लागि तयार गर्छ । साथै, उच्च ठाउँमा जाँदा लेक लाग्ने समस्याबाट बच्नका लागि पनि यसले सहयोग गर्छ ।

हिमाली क्षेत्रमा जाँदा श्वासप्रश्वासको समस्या हुनेगर्छ । त्यसका लागि योग, स्वीमिङ तथा अन्य अभ्यास गर्न सकिन्छ । कसैलाई पनि थाहा हुँदैन कि उच्च ठाउँमा जाँदा कस्ता समस्या आउने गर्छन् भनेर । त्यसैले पदयात्रामा निस्कनुअघि तपाईंले यस्तो अभ्यास गरेमा धेरै सहयोग पुग्नेछ । सगरमाथा जस्तो ठाउँमा पदयात्रामा निस्कँदा धेरै कठिन हुने भएकाले तपाईंले आफूलाई पूर्ण तयारी गर्नुपर्छ ।

आधारशिविर जाँदा के लैजाने ?
आधारशिविर जाँदा विशेषगरी हलुका १०/१५ केजी सामान लैजान सकिन्छ । त्यहाँ जाँदा तपाईंले बाक्लो लुगा लैजानुपर्छ । थर्मकोट, थर्म अण्डरवेयर, केही जोडी पाइन्ट पनि । दुई/तीन जोडी बाक्लो टी–सर्ट, स्वेटर, ज्याकेट र लामो स्लीभ टी–सर्ट लैजान बिर्सनुहुँदैन ।

साथै पदयात्रामा रेनकोट र डाउन ज्याकेट पनि लैजान नभुल्नुहोस् । हलुका किसिमका जुत्ता, ट्रेकिङ मोजा, स्यान्डल, आदि सबै त्यहाँका चिया घरमा पनि पाइने भएकाले त्यहाँ पनि किन्न सक्नुहुन्छ ।

साथै पन्जा, ऊनी टोपी, हेड ल्याम्प, हिमाली क्षेत्रमा लगाउने सनग्लासलगायत सामान लैजानुपर्छ । राम्रो स्लीपिङ व्याग पनि लैजानुपर्ने हुन्छ । स्लीपिङ ब्याग तपाईंले काठमाडौंबाट भाडामा पनि लैजान सक्नुहुन्छ ।

यात्रामा जाँदा लैजाने साना–साना सामान जस्तोस ट्वाइलेट पेपर, चिविष्टिक, टावेल, टिस्यू पेपर, ड्राई स्याम्पू लैजानुपर्छ । साथै, तपाईंले छुटाउनै नहुने फष्ट एड किट पनि हो । पदयात्राको बेला पखाला लाग्ने, छाती दुख्ने आदि समस्या हुनसक्छ यसका लागि तपाईंले औषधि बोक्नुपर्ने हुन्छ । साथै पदयात्राका लागि जानुअघि नेपालका डाक्टरलाई पनि भेट्न सक्नुहुन्छ । यात्रामा चाहिने अन्य सामग्रीमा ब्यान्डेज, स्यानिटाइजर पनि हुन् ।

साथै पानी बोतल, खाना खानका लागि नेपाली पैसा, पदयात्रा जानुअघि तपाईंले काठमाडौंको एटीएमबाट पैसा लैजान सक्नुहुनेछ । पदयात्राका क्रममा लामो दूरीमा भए पनि एटीएम बुथ रहेका छन् । त्यसैले एटीएम बोक्नु पनि राम्रो हुन्छ ।

यात्रामा स्वस्थ र सुरक्षित रहनुहोला
यात्रा गर्नका लागि तपाईंले समय लिनुहोस्, विशेषगरी हिमाली क्षेत्रको पदयात्राका लागि । हिमाली क्षेत्रको यात्रा गर्दा जति आनन्द र सौन्दर्य हुन्छ त्यति नै सुरक्षित पनि रहनुपर्छ ।

हिमाली क्षेत्रमा जाँदा जो–कोहीलाई लेक लाग्न सक्छ । जो एकदमै फिट छ त्यो पनि बिरामी पर्न सक्छ । लेक लागेका केही लक्षणहरूमा टाउको दुखाइ, रिंगटा लाग्ने, निद्रा नलाग्ने, खाना खान मन नलाग्ने, सास फेर्न गाह्रो हुने, अक्सिजन लिन कठिनाइ हुने गर्छ । यसका लागि पदयात्रामा जानुभन्दा पहिला तपाईंले डाक्टरको सल्लाह लिन आवश्यक छ । डाक्टरको सल्लाह अनुसारका औषधि पनि बोक्नुपर्ने हुन्छ ।

सावधान रहनुहोस्
सगरमाथा आधारशिविर जाँदा तपाईं एक्लै पनि जान सक्नुहुन्छ । त्यहाँ दिएको पदयात्राको संकेतलाई पछ्याएर तपाईं पदयात्रा गर्न सक्नुहुन्छ । त्यहाँ कसरी जाने, कताबाट जाने ठाउँको बारेमा संकेत दिएको छ ।

तर, कुनै ठाउँमा तपाईं झुक्किन सक्नुहुन्छ । साथै साँघुरा गल्लीहरूमा गधा, याकलगायतका जनावर पनि आउने–जाने गर्छन् । ती जनावर बाटोमा आउँदा तिनीहरूको घाँटीमा झुण्ड्याइएको घण्टीको आवाज सुन्नुपर्छ । ती जनावर आएको समयमा साँघुरा गल्लीमा छेउ लागेर उभिनुपर्छ । साथै यात्राभरि भरियासँग सँगै हिंड्नुपर्छ । म्याराथन जसरी एक्लै दौड्नु हुँदैन । साँघुरा गल्लीमा उभिएर बाटो काट्नु ट्राफिक जाम नभएर यो एउटा सम्मान पनि हो ।

शाकाहारी बन्नुहोस्
नेपालको सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्जमा कुनै पनि जनावरलाई मार्न पाइँदैन । त्यसैले त्यहाँ मासुको परिकार खानको लागि लुक्लाबाट भरियालाई बोकाएर मासु लगिएको हुन्छ ।

लुक्लाबाट लगिएको मासु बासी हुने भएकाले नखानु नै सबैभन्दा राम्रो हो । सगरमाथा शिविरको पदयात्रा गर्दा स्वस्थकर दालभात खानु अति उत्तम हो । नेपालीले खाने दालभात स्वादिष्ट हुनुका साथै ताजा र शक्तिवद्र्धक हुन्छ । तपाईंले दालभात खाएमा त्यसले २४ घण्टा शक्ति दिनेछ ।

शरीर ढाक्नुहोस्
उच्च ठाउँमा जाँदा सूर्यको विकिरणले तपाईंको खुला शरीरलाई क्षति पुर्‍याउँछ । त्यसैले आफ्नो शरीरलाई पूर्ण रूपमा ढाक्नु होस् । यसका लागि तपाईंले सनस्क्रिन क्रिम, लामो स्लिप टप्स, लामो पेन्ट लगाउनुपर्ने हुन्छ ।

पोखरा । कोरोना भाइरस महामारी फेलिन नदिन नेपाल सरकारले चैतको ११ गतेबाट लकडाउन घोषणा गर्यो । करिब ९ महिना लामो लकडाउनले प्राय सबै क्षेत्र बन्द भए । आर्थिक क्रियाकलपसमेत ठप्पप्रायः भयो ।

कोरोना महामारी र लकडाउनले प्रत्यक्ष रुपमा सबैभन्दा बढी क्षति पर्यटन उद्योगले व्यहोर्यो । चैतको दोस्रो साताबाट लकडाउन भएपनि पर्यटन क्षेत्रमा भने असर अघिबाटै देखिँदै आएको थियो ।

चीनको बुहान सुरु भएको कोरोनाको विश्वयात्राले विदेशी पर्यटक नेपाल भित्रिन छाडेपछि नै नेपाली पर्यटन बजारमा त्यसको प्रभाव देखिन थालेको थियो । पर्यटनमा लगानी गरेका नयाँ तथा पुराना लगानीकर्ताका अर्बौंको लगानी डुब्ने जोखिममा पुग्यो ।

कोरोना महामारीको समयमा पर्यटनको ‘राजधानी’ दाबी गरिएको पोखराको लेकसाइड क्षेत्रसमेत सुनसान बन्यो । आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकले सधैं भरिभराउ हुने उक्त क्षेत्र खाली हुन पुग्यो । यस वर्ष अघिल्ला वर्षहरु झैं मेलामहोत्सव पनि सञ्चालन हुन पाएनन् ।

लामो समयको लकडाउन मंसिरमा अन्त्य भएसँगै पोखरेली पर्यटन बजारमा केही चहलपहल सुरु हुन थालेको छ । विदेशी पर्यटकको उपस्थिति हुन नसके पनि आन्तरिक पर्यटकको चहलपहल सुरु भइसकेकाले व्यवसायी खुसी छन् । लामो समय शिथिल बनेको पर्यटन क्षेत्रमा केही चलायमान हुन थालेपछि पर्यटन व्यवसायी आशावादी बनेका हुन् ।

लकडाउन खुलेसँगै पोखरामा आन्तरिक पर्यटनको घुइँचो बढ्न थालेपछि आफूहरु पनि हौसिएको व्यवसायीको भनाइ छ । ‘अझै पनि कोभिड महामारी अन्त्य हुन सकेको छैन । नेपालमा लकडाउन खुले पनि धेरै देशले खुला गरेको छैन,’ पश्चिमाञ्चल होटल व्यवसायी संघ (हान) अध्यक्ष विकल तुलाचन भन्छन्, ‘तर, यस्तोबेला पनि आन्तरिक पर्यटनको उपस्थितिले केही सकारात्मक आश भने दिइरहेको छ ।’

तुलाचनका अनुसार लकडाउन खुलेपछि पनि छोटो समयमै यसरी आन्तरिक पर्यटकको चहलपहल सुरु होला भन्नेमा व्यवसायीको शंका थियो । ‘व्यापार, व्यवसाय, उद्योग सबै बन्द थियो । विदेशी पर्यटक आउलान् भन्ने अवस्थै रहेन,’ तुलाचनले नेपाल प्रेससँग भने, ‘तर अघिल्ला वर्षहरु जति नभएपनि छोटो समयमै पोखरामा आन्तरिक पर्यटकको उपस्थिति बढ्यो ।’

अघिल्लो वर्षको जनवरीतिर होटलमा ८० प्रतिशतसम्म अकुपेन्सी हुने भएपनि यो वर्ष ३० प्रतिशतसम्म मात्रै पुगेको तुलाचनको भनाइ थियो । ‘पर्यटकको बहाव भनेको जनवरीसम्म धेरै हुन्छ । त्यसपछि विस्तारै जाडो पनि बढ्ने, टे«किङ रुट पनि बन्द हुन थाल्ने भएकाले पर्यटक घट्न थाल्थे,’ उनले भने । चालु महिनामा २० प्रतिशतसम्ममात्रै होटल अकुपेन्सी रहेको उनले जानकारी दिए ।

ट्रेकिङमा छैन रौनक, चिन्तामा व्यवसायी

आन्तरिक पर्यटकको आगमनले होटल तथा रेस्टुरेन्ट व्यवसायीलाई केही राहत दिएपनि ट्रेकिङ व्यवसायीलाई भने खुुसी दिन सकेको छैन । पदयात्राका लागि विदेशी पर्यटककै भर पर्नु परेकाले पनि व्यवसायी सन्तुष्ट हुन नसकेका हुन् ।

‘हाम्रो व्यवसाय भनेको विदेशी पर्यटकले नै धान्दै आएको हो । नेपालीहरुबाट पदयात्राको बानी नपर्दासम्म उनीहरुकै भर पर्ने अवस्था छ,’ ट्रेकिङ एजेन्सिस एसोसियसन नेपाल (टान) गण्डकी प्रदेश अध्यक्ष लक्ष्मण बराल भन्छन्, ‘अहिलेको स्थिति हेर्दा सबैभन्दा बढी प्रभावित हामी नै हुने भयौं ।’

पर्यटन वर्ष २०२० लाई लक्षित गरेर ठूलो लगानी गरेको र हाल लगानी नै डुब्ने खतरामा आफूहरु पुगेको ट्रेकिङ एजेन्सिस एसोसियसन नेपाल (टान) गण्डकी प्रदेश हध्यक्ष लक्ष्मण बरालले सुनाए । कोरोना कहका कारण थला परेको ट्रेकिङ व्यवसाय २०२२ सम्म उठ्न सक्ने अवस्था नरहेको उनको भनाइ छ । ‘पर्यटन वर्षका लागि हामीले ठूलै लगानी गरेका थियौं । त्यो अनुसार नै हाम्रो अपेक्षा थियो, योजना थियो । तर, कोभिड महामारीले सुरु नहुँदै पलायन हुनुपर्ने अवस्था आयो,’ उनले भने ।

सरकारले पर्यटनका लागि पहिले हिमाल आरोहण र पदयात्रालाई खुल्ला गर्ने भनेता पनि त्यसअनुरुप स्पष्ट नीति नबनाइदिँदा ईच्छुक पर्यटक पनि अलमलमा रहेको बरालको गुनासो छ । ‘अहिले पनि धेरै विदेशी पर्यटक नेपा पदयात्रामा आउन रुचि देखाइरहेका छन् । तर, नेपालका तर्फबाटै स्पष्ट विधान नबनाइँदा आउन सकेका छैनन्,’ उनले भने ।

बरालले पदयात्रा व्यवसायीलाई पलायन हुन नदिन सरकारले समयमै सहज वातावरण बनाउनुपर्ने धारणा राखे । सहयोगको लागि सरकारको मुख ताकेर बस्न सक्ने स्थितिमा नरहेको र बरु व्यवसाय नै चलायमान बनाउन स्पष्ट योजनाको पर्खाइमा रहेको उनी बताउँछन् । नेपाल प्रेससँग उनले भने, ‘सधैं सरकारसँग हात थापेर पनि हुँदैन । व्यवसायीलाई बचाउन पोलिसी मेकिङ तहबाटै केही योजना आउन जरुरी छ ।’

‘प्रदेश सरकारको ‘निर्ब्याजी ऋण’ले उत्साहित छौं’

व्यवसायीको जीवन रक्षा गर्ने भन्दै गण्डकी प्रदेश सरकारले निब्र्याजी ऋणको व्यवस्था गरेको छ । साना तथा मझौला व्यवसायीलाई लक्ष्य गरी नेपाल राष्ट्रबैंकको सहकार्यमा प्रदेश सरकारले ५० हजारदेखि १५ लाख रुपैयाँसम्मको निब्र्याजी ऋणको व्यवस्था गरेको हो ।

३ वर्षे अवधिसहितको उक्त निब्यार्जी कर्जा व्यवस्थाले आफूहरुमा उत्साह थपेको पर्यटन व्यवसायीले बताएका छन् । ‘संघ सरकारले सधैं ठूला व्यवसायीलाईमात्रै हे¥यो । पर्यटन व्यवसाय भनेको साना, मझौला, ठूला सबैको उत्तिक्कै महत्व हुन्छ,’ पोखरा पर्यटन परिषद् निवर्तमान अध्यक्ष चिरञ्जीवी पोखरेलले भने, ‘यस्तोबेला प्रदेश सरकारले अभिभावकीय भूमिका निभाएको छ । हामी उत्साहित छौं ।’

प्रदेश सरकारले चालु आर्थिक वर्षको बजेटमै उल्लेख गरी १ अर्ब रुपैयाँको व्यवसाय जीवन रक्षा कोषको स्थापना गरेको थियो । प्रदेशले मंगलबारबाट उक्त कोष कार्यान्वयन सुरुआत गरेको छ ।

कोरोना महामारी प्रभावका कारण पोखराको जति पर्यटक क्षमता छ, त्यसको आधा पर्यटक पनि नआइरहेको समयमा निब्र्याजी ऋण व्यवस्थाले व्यवसायीलाई पलायन हुनबाट रोक्ने आशा पोखरेलको छ । उनले भने, ‘केही आन्तरिक पर्यटकको फाटफुट आगमन हुँदैछ । यतिले पनि हामी कन्फिडेन्ट हुन सक्ने अवस्था छैन । यस्तोबेला सहयोगका लागि प्रदेश सरकारसँग गुहार मागेका थियौं । सरकारले हाम्रो भावना बुझेको छ ।’

पश्चिमाञ्चल होटल व्यवसायी संघ अध्यक्ष विकल तुलाचन पर्यटकीय होटल व्यवसायका लागि कोष थोरै रकम भएपनि त्यसले सकारात्मक प्रभाव पार्ने बताउँछन् । ‘१ वर्ष त हामी पूरा थलियौं । उठ्न अझै २, ३ वर्ष लाग्छ । यस्तोबेला कोष रकम थोरै हो । तर, पनि नहुनुभन्दा हुनु राम्रो कुरा हो,’ उनले भने ।

काठमाडौं । चन्द्रागिरी हिल्स लिमिटेडको आईपीओ आज बाँडफाँड भएको छ । कम्पनीले निष्काशन गरेको आईपीओ शुक्रबार बिहान १० बजे गोलाप्रथामार्फत बाँडफाँड भएको हो ।

बिक्री प्रबन्धक ग्लोबल आईएमई क्यापिटलका अनुसार १२ लाख १६ हजार ९ सय ५३ जना आवेदकले आवेदन दिएका थिए । आईपीओमा आवेदन दिनेमध्ये १ लाख ३९ हजार ६०२ जनाले १० कित्ताका दरले कम्पनीको शेयर पाएका छन् ।

आवेदन दिएका मध्ये १० लाख ७१ हजार ५ सय १३ जनाको हात खाली भएको छ । कम्पनीले पुस २४ बाट २८ गतेसम्म सर्वसाधारणका लागि प्रति कित्ता १०० रुपैयाँ दरले १५ लाख ३४ हजार ९१ कित्ता आइपीओ निष्कासन गरेको थियो ।

जसमा ६१ हजार ३६४ कित्ता कम्पनीका कर्मचारी र ७६ हजार ७०५ कित्ता म्युचुअल फन्डलाई छुट्याइएको थियो । बाँकी रहेको १३ लाख ९६ हजार २२ कित्ता सर्वसाधारणका लागि रहेको थियो ।

काठमाडौं । नेपाली बजारमा सुनको मूल्य प्रतितोला २ सय रुपैयाँले घटेको छ । अघिल्लो दिनको तुलनामा शुक्रबार सुन तोलामा दुईसयले घट्दै ९२ हजार ९०० रुपैयाँमा कायम भएको नेपाल सुनचादी व्यवसायी महासंघले जनाएको छ ।

बिहीबार छापावाला सुन प्रतितोला ९३ हजार १०० रुपैयाँमा कारोबार भएको थियो ।

त्यस्तै तेजावी सुन प्रति तोला ९२ हजार ४ सय रुपैयाँमा  कारोबार भइरहेको छ । चाँदीको मूल्यमा पनि सामान्य गिरावट आएको छ ।

आज चाँदी तोलाको १ हजार २ सय ६० रुपैयाँमा कारोबार भएको छ । बिहीबार चाँदी तोलामा १२७५ रुपैयाँमा कारोबार भएको थियो ।

काठमाडौं । राजश्व विभागको तथ्यांकअनुसार आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा करीब २१ करोड केजी केराउ विभिन्न देशबाट नेपाल भित्रिएको छ ।

कोरोनाका कारण लकडाउन भए पनि केराउ आयात भने रोकिएन । चालु आर्थिक वर्षको पाँच महिनामा २ कारोड ६१ लाख ३४ हजार ८५३ केजी केराउ नेपाल भित्रिएको हो। वर्सेनि करोडौ केजी केराउ नेपाल भित्रिए पनि कहाँ खपत हुन्छ ? सरकारसँग यकिन तथ्यांक छैन ।

तेस्रो मुलुकबाट ल्याइएको केराउ नेपालमा खपत हुनेभन्दा पनि अवैध रुपमा भारत निकासी हुने बताउँछन् रौतहट जिल्लाका डीएसपी भरत श्रेष्ठ । उनका अनुसार खुला सीमा भएका कारण केराउ अवैध रुपमा भारत निकासा भइरहेको फेला परेको उनले बताए ।

सीमामा प्रहरीले पटक–पटक अवैद्य रुपमा भारतर्फ लैजाँदै गरेको केराउ बरामद् गरेको छ । केही दिन अघिमात्र प्रहरीले रौतहटको नेपाल–भारत सीमा क्षेत्रमा एक ट्रक अवैद्य केराउ बरामद् गरी भन्सार कार्यालयमा बुझाएको थियो ।

तुलनात्मक रुपमा पछिल्लो समय केराउको अवैध निकासी कम भएको प्रहरीले बताएको छ । ‘अहिले ट्रकका ट्रक अवैध निकासी हुन दिइएको छैन’ डीएसपी श्रेष्ठले भने । सीमाको सबै क्षेत्रमा प्रहरी तैनाथ नभएका कारण निकासी भने नरोकिएको उनको भनाइ छ ।

भारतमा नेपाली बजारको भन्दा बढी मूल्यमा केराउ बिक्री हुने भएकाले व्यपारीले अवैध ढंगले भारत लैजाने गरेका छन् । आव २०७७÷०८७ क्यानडाबाट मात्र १४ करोड ७१ लाख केजी केराउ नेपाल भित्रिएको छ । त्यस्तै रुसलगायत अन्य देशबाट पनि केराउ भित्रिने गरेको छ ।

गत मंसिर महिनामा मात्र ६३ लाख ११ हजार ५४३ केजी केराउ नेपाल भित्रिएको छ । कोरोना माहामारीले गर्दा नेपालमा केराउको आयात पछिल्लो वर्षभन्दा केही कम भएको भन्सार विभागका प्रवक्ता शिशीर घिमिरेले बताए ।

नेपालमा केराउको आयात अत्यधिक भएपनि निकासी नियन्त्रणमा खासै पहल भएको छैन । कुनै पनि वस्तुको आयात देशको खपतभन्दा बढी देखिए अर्थ मन्त्रालयअन्तर्गतका निकायले नियन्त्रण गर्नुपर्छ । तर यसबारे अनुसन्धान मात्र भइरहेको बताउँछन् अर्थ मन्त्रालयका प्रवक्ता रामेश्वर दंगाल ।

केराउको अवैध निकासी रोक्न खोज्दा तस्करी र प्रहरीबीच झडपसमेत हुने गरेको छ । गत कात्तिकमा कैलालीको जुगेडाबाट भारततर्फ अवैध रुपमा केराउ लैजाँदै गरेका तस्करलाई पक्राउ गर्न खोज्दा झडप भएको थियो । झडपमा दुई प्रहरीको मृत्यु भएको थियो । तर अचेल जुगेडाबाट केराउको चोरी–निकासी नभएको बताउँछन् कैलालीका प्रहरी उपरीक्षक अनुपम शमशेर जबरा ।

एक साताअघि कैलालीको टीकापुरबाट भारततर्फ लैजाँदै गरेको २० बोरा अवैध केराउ प्रहरीले बरामद् गरेको पनि जबराले जानकारी दिए ।

काठमाडौं । बजार खुलेदेखि नै लगातार उत्तारचढाब बेहोरेको नेप्से परिसूचक १५ दशमलव ८७ अंकले वृद्धि भएको छ । शून्य दशमलव ६८ प्रतिशतले बढेको नेप्से २ हजार ३ सय ४२ दशमलव ७७ विन्दुमा रोकिएको छ ।

आज भएको एक करोड ५९ लाख ८१ हजार ९५२ कित्ताको किनबेचमा ६ अर्ब २१ करोड ९ लाख ६६ हजार २६ रुपैयाँ बराबरको कारोबार भएको छ ।

नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको आज सबैभन्दा बढी शेयर कारोबार भएको छ । नेपाल लाइफको मात्रै ६१ करोड ४० लाख रुपैयाँ बराबरको कारोबार भएको छ ।

त्यसैगरी प्रभु बैंकको २९ करोड ५२ लाख, त्यतै पुनर्रबीमा कम्पनीको २७ करोड, शिखर इन्स्योरेन्सको २५ करोड रुपैयाँ बराबरको कारोबार भएको छ । आज दश ओटाभन्दा बढी कम्पनीको शेयर मूल्य ९ प्रतिशतभन्दा बढीले वृद्धि भएको छ ।

काठमाडौं । कारोबारको अन्तिम दिन नेप्से परिसुचक ३१ दशमलव ८७ अंकले वृद्धि भएको छ । आज भएको कारोबारमा नेप्से २,३७४ दशमलव ६४ विन्दुमा रोकिएको छ ।

आज   एक करोड ८१ लाख ५ हजार ६७१ कित्ताको किनबेचमा ७ अर्ब ७९ करोड ८५ लाख २८ हजार ४३३ रुपैयाँ बराबरको कारोबार भएको छ । आज नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको सार्वधिक कारोबार भएको छ ।

आज नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको ५३ करोड ३३ लाख १२ हजार ४२१ रुपैयाँ बराबरको कारोबार भएको छ ।

काठमाडौं । चन्द्रागिरी हिल्सको आइपीओ शुक्रबार (भोलि) बाँडफाँड हुने भएको छ । शुक्रबार बिहान साढे १० बजे कम्पनीको आईपीओ बाँडफाँड हुने ग्लोबल आइएमई क्यापिटलले जनाएको छ ।

चन्द्रागिरी हिल्सको आइपीओमा माग भन्दा १७.५३ बढीको आवेदन परेको थियो । कम्पनीको आइपीओ निष्काशन तथा बिक्री प्रबन्धक ग्लोबल आइएमई क्यापिटलका अनुसार पुस २८ गतेसम्म सर्वसाधारणका लागि खुला गरिएको कम्पनीको आईपीओको बाँडफाँड शुक्रबार हुने भएको छ ।
कम्पनीको शेयरमा उच्च आवेदन परेकोले यस कम्पनीको शेयरमा आवेदन दिएका योग्य आवेदनक मध्ये नै ११ लाख १२ हजार ३३६ जनाको हात खाली हुने भएको छ ।

कम्पनीको आईपीओमा १२ लाख ५१ हजार ९ सय ३८ जनाको आवेदन परेको छ । कम्पनीले जम्मा १५ लाख ३४ हजार ९१ कित्ता सेयर निष्कासन गरेको हो ।

६१ हजार ३ सय ६४ कित्ता कम्पनीका कर्मचारीलाई ७६ हजार ७ सय ५ कित्ता म्युचुअल फण्डलाई र बाँकी १३ लाख ९६ हजार २२ कित्ता सर्वसाधारणको लागि निष्काशन गरेको हो ।

कम्तीमा १० कित्ता प्रतिव्यक्तिलाई वितरण गर्दा उक्त कम्पनीको आईपीओ १ लाख ३९ हजार ६ सय २ जना भाग्यमानी लगानीकर्ताहरुले मात्र पाउनेछन् । आईपीओ निष्काशन पश्चात कम्पनीको चुक्ता पूँजी एक अर्ब ५३ करोड रुपैयाँ पुग्नेछ ।

काठमाडौं । अर्थमन्त्री तथा विभाजित नेकपाका महासचिव विष्णु पौडेलले कोभिड विरुद्धको खोप सबै नागरिकलाई निःशुल्क उपलब्ध गराउन प्रतिबद्ध रहेको बताएका छन् । प्रेस संगठन नेपालको राष्ट्रिय भेलालाई विहीवार काठमाडौंमा सम्बोधन गर्दै अर्थमन्त्री पौडेलले गुणस्तरीप्य खोप निःशुल्क उपलब्ध गराइने बताए ।

पौडेलले भने, ‘हिजो हामीले निःशुल्क खोप उपलब्ध गराउँछौ भन्दा केही मान्छे पत्याउदैन थिए । आज हामी राष्ट्रिय अभिभारा र निर्वाचन गराउने दायित्व निर्वाह गरिरहँदा गुणस्तरीय खोप निःशुल्क उपलब्ध गराउने तयारी सरकारले गरेको छ र हामी त्यसबाट पछि हट्दैनौं ।’

अर्को प्रसंगमा महासचिव पौडेलले वैशाख १७ र २७ गते हुने निर्वाचनमा केपी ओली नेतृत्वको नेकपा बहुमत सहित देशको ठूलो दल बन्ने दाबी गरे । उनले जनतासँग विवेक र विश्लेषण गर्ने क्षमता रहेको भन्दै आउने चुनावमा जनताले ओलीमाथि न्याय गर्ने बताए ।

प्रचण्ड-माधव पक्ष चुनावी परिणामबाट डराएर निर्वाचनका गतिबिधि नगर्न दबाब दिदै निर्वाचन आयोगमा पुगेको पौडेलले बताए ।

काठमाडौं । नेपाली बजारमा सुनको भाउ ६०० ले वृद्धि भएको छ । अन्तराष्ट्रिय बजारमा सुनको मूल्य  बढेसँगै नेपालमा पनि सुनको मूल्य उकालो लागेको हो ।

नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासंघका अनुसार विहीबार छापावाला सुन प्रतितोला ९३ हजार १०० पुगेको छ । बुधबार छापावाला सुन प्रतितोला ९२ हजार ५०० रहेको थियो ।

त्यस्तै आज तेजावी सुन प्रतितोला ९२ हजार ६०० भएको छ । चाँदी आज प्रतितोला १,२७५ रुपैयामा किनबेच भएको महासंघले जानकारी दिएको छ ।

काठमाडौं । उखु किसानको बक्यौता रकम तत्काल भुक्तानी गर्न राष्ट्रिय मानव आधिकार आयोगले सरकारलाई निर्देशन दिएको छ । तराई मधेशका उखु किसानको श्रम तथा सम्पत्तिको अधिकार, उनिहरुले लामो समयदेखि गरिरहेको माग तथा संघर्षका कार्यक्रमलाई नजिकबाट अनुगमन गरिरहेको आयोगले सरकारलाई यस्तो निर्देशन दिएको हो ।

आयोगको प्रदेश कार्यालय जनकपुरले नेपाल सरकार र उखु किसान संघर्ष समितिबिच २०७७ पुस १३ गते भएको सम्झौताको कार्यान्वयन अवस्था सम्बन्धमा धनुषा, सर्लाही, महोत्तरी जिल्लाको हालै स्थलगत अनुगमन पनि गरेको आयोगका प्रवक्ता समेत रहेका सह–सचिव डा. टीकाराम पोखरेलले नेपाल प्रेसलाई जानकारी दिए ।

आयोगले अनुगमनका क्रममा संघर्ष समितिका संयोजक, चिनी मिल व्यवस्थापन र स्थानीय उखु किसानसँग छलफल गर्नुका साथै विरोध प्रदर्शनको क्रममा काठमाडौंमा गत पुस १४ गते मृत्यु भएका नारायण राय यादवको सर्लाहीस्थित घरमा पुगी उनको परिवारको आर्थिक, सामाजिक अवस्था तथा उखु किसानले उखुको बक्यौता रकम अझै प्राप्त गरे-नगरेको सम्बन्धमा जानकारी लिएको छ ।

चिनी उद्योगीले उखु किसानलाई भुक्तानी दिनुपर्ने बक्यौता रकम नेपाल सरकारसँग भएको सम्झौता अनुरूप सम्झौताको २१ दिनभित्र भुक्तानी दिनुपर्नेमा किसानले आंशिक रकम मात्र प्राप्त गरेको आयोगले जनाएको छ । मृतक यादवको परिवार तथा अन्य किसानले अझै पाउन बाँकी रहेको सम्पूर्ण रकम सम्झौता अनुसार तत्काल उपलब्ध गराउन तथा त्यसरी बक्यौता रकम उपलब्ध नगराउने उद्योगीलाई कानूनी कारवाहीको दायरामा ल्याउन आयोगले नेपाल सरकारको पुनः ध्यानाकर्षण गराएको प्रवक्ता पोखरेलले बताए । किसानको हक अधिकारको सम्मान र संरक्षण गर्न आयोगले सम्बन्धित सबै पक्षलाई पनि आग्रह गरेको छ ।

काठमाडौं । आयात र निर्यातलाई भन्सारसँग आवद्ध गरी अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारलाई सहजीकरण गर्न आगामी सातादेखि नेपालमा राष्ट्रिय एकद्वार प्रणाली सुरु गरिने भएको छ ।

अर्थ मन्त्रालयमा आयोजित एक कार्यक्रममा भन्सार विभागले आगामी सातादेखि खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभाग, पशु सेवा विभाग र प्लाण्ट क्वारेन्टाइन केन्द्रमा एकद्वार प्रणाली सुरु गर्ने जानकारी दिएको हो ।

तीनवटा विभागबाट सुरु गरिने कार्यक्रम चरणवद्ध रुपमा विस्तार गरिनेछ, जसमा सरकारी र निजी क्षेत्र रहनेछन् ।

भन्सार विभागका अनुसार एकद्वार प्रणाली सुरु भएपछि तीनवटै विभाग र अन्तर्गतका कार्यालयहरुमा डिजिटल प्रणालीको सुरुवात हुनेछ । लाइसेन्स वा अनुमतिका लागि निकास तथा पैठारीकर्ताहरु विभाग तथा कार्यालयहरुमा पुगिराख्नु पर्ने छैन । पेपरवर्क हुने छैन ।

अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले एकद्वार प्रणाली सुरु भएपछि व्यापारका लागि सहजीकरण हुने, अनियमितता र राजश्व चुहावट नियन्त्रण हुने, कार्य सम्पादन छिटो र प्रभावकारी हुने बताए ।

उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री लेखराज भट्टले कार्यान्वयनका लागि दक्ष जनशक्तिको व्यवस्था गर्न र अनुगमन प्रणालीमा विशेष ध्यान दिन आवश्यक रहेको बताए ।

कृषि तथा पशुपंक्षी विकास मन्त्री पद्माकुमारी अर्यालले एकद्वार प्रणालीले सेवा प्रवाहलाई पारदर्शी बनाउने बताउँदै सबै निकायमा पूर्ण रुपमा लागू गर्ने बताईन्।

राजस्व सचिव रामशरण पुडासैनीले एकद्वार प्रणालीलेले राजस्व परिचालनमा थप सहयोग पुर्याउने बताए । भन्सार विभागका महानिर्देशक सुमन दाहालले व्यापारसँग जोडिएका सरकारी र निजी गरी ४० वटा निकायमा एकद्वार प्रणाली लागू गरिने जानकारी दिए ।

अर्थ मन्त्रालय, उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय र कृषि तथा पशुपंछि विकास मन्त्रालयबीचको समन्वय र सहकार्यमा एकद्वार प्रणाली लागू हुनेछ ।

काठमाडौं । अर्थमन्त्री बिष्णु प्रसाद पौडेलले देशको आर्थिक क्षेत्रका सूचकहरु सकारात्मक रहेको बताएका छन् । बुधबार कृषि विकास बैंक लिमिटेडको वार्षिकोत्सव बोल्दै अर्थमन्त्री पौडेलले देशको अर्थिक क्षेत्रको सूचकहरु सकारात्मक रहेको बताएका हुन् ।

कोभिड १९ को कारणले राजस्व परिचालनका केही प्रतिकुलता रहेपनि अन्य क्षेत्रमा आर्थिक सूचकहरु सकारात्मक रहेको उनको भनाइ छ । कोभिड १९ को बावजुद पनि देशको अर्थतन्त्रलाई गतिशीलमा, चलायमान र उत्पादनशील बनाउन प्रयत्नरत रहेको अर्थमन्त्रीको कथन छ ।

मन्त्री पौडेलले नेपाल कोभिडविरुद्द सहि नीति, सहि योजना र प्रभावकारी कार्यान्वयनका साथ अघि बढेको भन्दै छिटोभन्दा छिटो कोभिडविरुद्दको भ्याक्सिन आयात गरेर आम नागरिकलाई निशुल्क उपलब्ध गराउने जानकारी दिए ।

पहिले फ्रन्टलाइनबाट शुरु गरेर क्रमशः आम नागरिकमा पुर्‍याउने उनले बताए । मन्त्री पौडेलले मध्यावधि निर्वाचन गर्ने कुरा संविधानले प्रवन्ध गरेको व्यवस्था भएको भन्दै उनले संविधानको कार्यान्वयनले मुलुकलाई गतिशिल ढंगले अघि बढाउन मद्दत गर्ने बताए ।

कार्यक्रममा बोल्दै नेपाल राष्ट्र बैंकका गर्भनर माहा प्रसाद अधिकारीले नेपाल सरकारले डिजिटल फ्रेमवर्क लागू गरेको बताए । डजिटल फ्रेमवर्कले वित्तीय क्षेत्रलाई बढीभन्दा बढी विद्युतीय कारोबार होस् भन्ने हिसाबले राष्ट्र बैंक अघि बढेको बताए ।

कृषिमा आधुनिकीकरण गर्ने धेरै सम्भावना मुलुकमा भएकाले कृषि विकास बैंकले अन्य क्षेत्रमा भन्दा विशेषगरी कृषि क्षेत्रमै लगानी गर्नुपर्ने गभर्नर अधिकारीले बताए ।

कृषि विकास बैंक लिमिटेडका अध्यक्ष लक्ष्मी प्रपन्न निरौलाले बैंकले आगामी दिनमा उच्चमुल्य प्राप्त हुने फलफुलमा कर्जा बिस्तार गर्ने बताए ।

त्यसैगरी गाई भैंसी फार्ममामा पनि लगानी बिस्तार गर्ने योजना रहेको उनको भनाइ छ । कृषि विकास बैंक लिमिटेडले बुधबार ५४ औँ वार्षिकोत्सव मनाएको हो ।

पोखरा । गण्डकी प्रदेश सरकारले कोरोना महामारीबाट धराशायी बनेका व्यवसायलाई पुनर्जीवन दिन ‘व्यवसाय जीवन रक्षा कर्जा’ को राहत प्याकेज ल्याएको छ । कोभिड-१९ को जोखिमलाई ध्यान दिँदै गत चैत ११ देखि देशव्यापी लागू गरिएको लकडाउनको बीचमा संकटग्रस्त साना तथा मझौला व्यवसायलाई यसले मल्हम लगाउने विश्वास गरिएको छ ।

बस, कृषि, पर्यटन व्यवसायी, मजदुरलगायतका प्रदेश सरकारसमक्ष आर्थिक सहायता माग गरेका थिए । साना उद्यमी तथा साना व्यवसायीलाई आर्थिक सहायता गर्ने गरी गण्डकी प्रदेशले चालु आर्थिक वर्षमा एक अर्बको वार्षिक कोष खडा गर्ने घोषणा गरेको थियो ।

कोरोना प्रभावित साना उद्यमी र व्यवसायीलाई सस्तो व्याजदरमा ऋण प्रवाह गर्ने साथै व्यवसायीलाई पलायन हुन नदिने उद्देश्यले स्थापना गरिएको सो कोषले मंगलबार मात्र मूर्त रूप पाएको छ । गण्डकी प्रदेश सरकारले मंगलबार पोखरामा एक कार्यक्रम आयोजना गरी उक्त कोष कार्यान्वयन सम्झौता गरेको हो ।

कोष खडा गरी व्यवसायीलाई शून्य ब्याजदरमा ऋण दिन प्रदेश सरकारले नेपाल राष्ट्र बैंकसँग सहकार्य सम्झौता गरेको छ । सम्झौता कार्यक्रममा गण्डकी प्रदेश मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले कोरोना महामारीले सबैभन्दा बढी साना व्यवसायी र मजदुर वर्ग चपेटामा परेकाले उनीहरुलाई सहयोग गर्न कोष खडा गरिएको सुनाए ।

‘योबीचमा पर्यटन, कृषि, सेवा तथा साना उद्यम क्षेत्रमा एकदमै गाह्रो भयो । लामो समय लकडाउनले गर्दा व्यवसायबाटै पलायन हुनुपर्ने बाध्यता भयो,’ मुख्यमन्त्री गुरुङले भने, ‘ती व्यवसायी र उद्यमीको जीवन रक्षाका लागि नै यो कोष आएको हो । प्रदेशले आफ्नो जनताको भलो चिताएरै काम गरेको हो ।’

सम्झौता पत्रमा बैंकका पोखरा निर्देशक ईश्वरीप्रसाद भट्टराई र गण्डकी प्रदेश मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषद कार्यालयका सचिव इन्दु घिमिरेले सम्झौता गरेका छन् । नेपाल राष्ट्र बैंकसँगको सहकार्यमा प्रदेश सरकारले उक्त कोषको सहयोगमा व्यवसायीलाई कर्जा सुविधा ल्याएको हो ।

कोभिड प्रभावित व्यवसायीलाई उकास्न बैंकबाट लिएको कर्जाको ब्याव व्यवसायीले तिर्नुपर्ने छैन, प्रदेश सरकारले नै कोषबाट तिरिदिने छ । ‘ऋणीहरूबाट बैंकहरुले सेवा शुल्क, कर्जा सुरक्षण शुल्कलगायत कुनै पनि शुल्क लिन पाइने छैन’, ’सम्झौता गर्दै घिमिरेले भनिन्, ‘यसले कोभिड १९ ले कृषि, पर्यटन, उत्पादन तथा सेवा क्षेत्रका व्यवसायीलाई पारेको प्रभाव न्यूनिकरण गर्न एकदमै सहयोग गर्नेछ ।’

कोभिड प्रभावित साना तथा मझौला व्यवसायीलाई लक्षित गरी ल्याइएको कर्जा सुविधामा ५० हजारदेखि १५ लाख रुपैयाँसम्म शून्य ब्याजदरमा ऋण लिन पाइने छ । कर्जाका लागि ३० दिने सूचना निकालिने र आवेदन प्राप्त भएको १५ दिनमा कोभिड प्रभावबारे अध्ययन गरिने घिमिरे बताइन् । ’त्यसपछि मात्रै बैंकले ऋण दिने वा नदिने निर्क्योल गर्न सक्छ,’ उनले भनिन् ।

व्यवसाय जीवन रक्षा कर्जा ३ वर्षका लागि हुनेछ । कर्जा लिएको शुरूको महिनाबाटै सावाँ तिर्नुपर्दा व्यवसायीलाई झनै समस्यामा पार्ने भएकाले कर्जा लिएको ६ महिनापछिमात्रै तिर्ने व्यवस्था गरिएको नेपाल राष्ट्र बैंक पोखराका निर्देशक भट्टराईले जानकारी दिए । भट्टराईका अनुसार प्रदेशसँग ३ वर्षका लागि सम्झौता गरिएको छ ।

भट्टराईले कोभिड प्रभावित साना व्यवसायीको जीवनस्तर उकास्न गण्डकी प्रदेशले मौलिक काम गरेको बताए । ‘प्रदेशस्तरीय योजना भए पनि एकदमै नौलो र मौलिक कामको शुरूआत हो । अन्य प्रदेशमा यस्तो कार्यक्रम छैन,’ उनले भने ।

प्रदेश नीति तथा योजना आयोगका उपाध्यक्ष गिरिधारी शर्मा पौडेलले कोरोना कारण अघिल्लो आर्थिक वर्षमा प्रदेश सरकारले करिब २७ अर्ब रुपैयाँ घाटा व्यहोरेको जानकारी दिए । ‘त्यो घाटालाई रिकभर गर्न पनि कोष ल्याउन जरुरी थियो । यसले लक्षित वर्गको स्तर उकास्न र घाटा न्यूनीकरण गर्न काम गर्नेछ,’ उनले भने ।

प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेस संसदीय दलका नेता कृष्ण नेपालीले यो कोष र योजनाले प्रदेश सरकारलाई चिनाउने बताए । ऋण लिँदा झन्झट नभएर अझै सहज बनाउनुपर्ने उनको सुझाव छ ।

कर्जा प्रक्रिया सरल बनाउन सामूहिक वा व्यक्तिगत जमानी, व्यवसायमा रहेको मौज्दात उपकरण, सवारीसाधन वा जग्गाजमीन धितो राख्न सकिनेछ । गण्डकी प्रदेशमा भएका १८ वटा वाणिज्य बैंकका ४८० वटा शाखामध्ये जुनसुकै शाखाबाट पनि निवेदन दिन सकिने प्रदेशले जनाएको छ ।

काठमाडौं । नेपालको कृषि क्षेत्र विकासको निम्ति विदेशी लगानी आवश्यक रहेपनि प्रशस्त गृहकार्य आवश्यक रहेको सरोकारवालाहरुले बताएका छन् ।

मंगलबार काठमाडौँमा आयोजित ‘कृषिमा विदेशी लगानी खुल्ला किन ?’ विषय बहस कार्यक्रममा भाग लिदैँ सरोकारवालाहरुले नेपालको कृषि क्षेत्रको विकासका निम्ति विदेशी लगानी आवश्यक भएतापनि प्रशस्त गृहकार्य बिना भित्राउनु नहुने धारणा व्यक्त गरेका हुन् ।

कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता श्रीराम घिमिरेले कृषिमा विदेशी लगानी चाहिएको भएपनि व्यापक गृहकार्यको आवश्यकता रहेको बताए ।

नेपालको कृषि क्षेत्र व्यवसायिकतातर्फ उन्मुखमात्रै भएको अवस्थामा लगानी चाहिएपनि पर्याप्त छलफल आवश्यक रहेको औँल्याए ।

कृषिमा विदेशी लगानीको लागि सरकारले निकै समयदेखि प्रयास गरिरहेपनि हाललाई आन्तरिक क्षमता बढाउनको निम्ति भन्दै लगानी भित्राइनसकेको उनको भनाइ छ ।

उद्योग वाणिज्य महासंघका सदस्य अरनिको राजभण्डारीले कृषिमा विदेशी लगानी भित्राउदै गर्दा नेपालका साना किसान विस्थापित हुनुनहुने धारणा राखे ।

नेपालमा साना किसानमा आधारित कृषि रहेको भन्दै उनले ती साना किसानलाई रोजगारीको विकल्प हुनुपर्ने बताए । यस निम्ति अध्ययन आवश्यक रहेको उनको भनाइ छ ।

डेरि एशोसियसनका महासचिव प्रल्हाद दाहालले नेपालमा कृषिको लागि लगानी भित्राउन आवश्यक नरहेको बताए ।

कृषिमा लगानी पहुँचवालाहरुलाई जागिर खाने बाटो मात्रै हुने टिप्पणी गर्दै उनले कृषिमा लगानी भित्राउने भुल नगर्न सरकारलाई सुझाव दिए ।

गोल्यान समुहका अध्यक्ष पवन गोल्यानले नेपालमा भएको उद्योगहरु विस्थापित नहुनेगरी विदेशी लगानी भित्राउनुपर्नेमा जोड दिए । विदेशी लगानीले नेपाली कृषि क्षेत्रलाई घाटा नहुने उनको भनाई छ ।

नेपालमा कृषि क्षेत्रको विकासका निम्ति विदेशी लगानी आवश्यक भएपनि कुन क्षेत्रमा आवश्यक हो किटान साथ आउनुपर्ने तथा नेपालका साना किसानहरुको रोजिरोटी गुम्नु नुहुनेमा छलफलमा सहभागीहरुको जोड रहेको थियो ।

काठमाडौं । अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले कोभिड –१९ का कारण अतिप्रभावित पर्यटन क्षेत्रलाई चलायमान बनाउन सरकारले आवश्यक सहयोग गर्ने बताएका छन् ।

पर्यटन र होटल व्यवसायका प्रतिनिधिसहित अर्थ मन्त्रालयमा मंगलबार आयोजित छलफल कार्यक्रममा अर्थमन्त्री पौडेलले सरकारले राहत, सहुलियत र प्रोत्साहनका कार्यक्रमहरु ल्याएको भन्दै प्रभावकारी कार्यान्वनयमा जोड दिने बताए ।

छलफलमा पर्यटन र होटल व्यवसायका प्रतिनिधिले  पुनर्कर्जामा प्रति ग्राहक कर्जा सीमा २० करोड रहेकोमा सो रकम भन्दामाथिको आवश्यकता देखिएमा सीमालाई बाध्यकारी नबनाउने व्यवस्था मिलाउन अर्थमन्त्रीलाई आग्रह गरे । उनीहरुले पुनर्कर्जा र व्यावसायिक निरन्तरता कर्जा प्रवाहमा समस्या रहेको समेत बताए ।

त्यस्तै,बजेट, मौद्रिक नीति लगायतमा उल्लेखित कार्यक्रमहरुको कार्यान्वयन प्रक्रियामा देखिएका समस्या साधानका लागि अग्रसरता लिएर अघि बढ्ने भन्दै अर्थमन्त्री पौडेलले परिस्थितिलाई ध्यान दिइ अघि बढन् र कठिनाइ परे सहजीकरण र सहयोग गर्ने बताए ।

कोभिड–१९ को भ्याक्सिन आइसकेपछि स्थिति सहज हुने विश्वास गर्दै अर्थमन्त्री पौडेलले भने पर्यटन र होटल क्षेत्रमा परेको अप्ठायाराप्रति संवेदनशिल छौं । तपाईँहरु अघि बढ्नुहोस्, सरकार साथमा छु।

संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उउड्यान मन्त्री भानुभक्त ढकालले पर्यटन क्षेत्रमा देखा परेका समस्या समाधानका लागि मन्त्रालयले सम्बन्धित क्षेत्रसँग छलफल गरेको जानकारी दिँदै कोभिड–१९ गर्दा सरकारलाई परेको अप्ठारालाई पनि निजी क्षेत्रले बुझिदिन आग्रह गरे ।

अर्थ सचिव शिशिरकुमार ढुङ्गानाले नीतिहरुमा समस्या नभएको स्पष्ट पार्दै कार्यान्वनयका लागि थप पहल गर्ने बताए ।

पर्यटन तथा होटल व्यवसायीहरुले व्यावसायिक निरन्तरता कर्जा प्रवाह कार्यविधिमा शोधभर्ना रकमको अवधि बढिमा दुई वर्षको हुने उल्लेख भएकोमा तीन वर्ष गर्न, चुक्ता गर्ने अवधि अधिकतम ४ वर्ष उल्लेख भएकोमा पाँच वर्षको व्यवस्था गर्न माग गरे ।

छलफलमा  विद्युत डिमाण्ड शुल्क छुटको व्यवस्था गरिदिन, व्यवसायमा विद्यमान कुनै ऋणका लागि व्यवस्था भैसकेको धितोको भ्यालुमा नै शत प्रतिशत सम्म हुने गरि ऋण प्रवाह गर्न व्यवस्था मिलाउन आग्रह गरेका थिए ।

बैठकमा नेपाल पर्यटन बोर्ड, ट्रेकिङ एजेन्सी एशोसियसन अफ नेपाल, होटल एशोसियसन अफ नेपाल, रेष्टुरेन्ट एशोसियसन लगायतका प्रतिनिधिहरुको सहभागिता थियो ।

काठमाडौं । नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको साधारण सभा माघ २८ गते हुने भएको छ । सभामा ३१ प्रतिशत बोनस सेयर तथा २० प्रतिशत नगद लाभांश आफ्ना सेयर धनीलाई दिने प्रस्ताव गरिने छ ।

साथै कम्पनीको अहिले रहेको प्रति कित्ता सेयर १०० रुपैयाँलाई प्रबन्धपत्र र नियमावली संशोधन गरी प्रति कित्ता ५० रुपैयाँ बनाउने प्रस्ताव सभामा लैजाने कम्पनीले बताएको छ । परिवर्तन गर्ने प्रस्ताव सम्बन्धित निकायको स्वीकृतिपछि मात्र लागू हुनेछ ।

यसैगरी साधारण सभा प्रयोजनका लागि सेयरधनीदर्ता पुस्तिका माघ १४ गतेदेखि २८ गतेसम्म बन्द रहनेछ । कम्पनीको सभा बीरगञ्जमा गरिने छ ।

त्यस्तै कम्पनीमा माघ १३ गतेसम्म सेयर लिएका सेयर धनीले मात्र लाभांश पाउने छन् ।