च्यासलको नोटिसमै छ एमालेप्रति माओवादी र समाजवादीको चिन्ता

देश, काल र परिस्थितिका प्रत्येक मिसरा अलमलिएका छन् । दुई मिसरा (हरफ) को एक शेर हुन्छ । तर, मिसरा नै अलमलमा छ । भनौँ, गजलको मत्ला, अर्थात् प्रारम्भिक शेर नै विरक्तिलो छ ।

नेकपा (एमाले) लाई दोष्नका निम्ति पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको सदस्यता प्रकरण उछालिएको छ । जहाँ र जसबाट त्यस्तो उछालकुद हुँदैछ, ती-ती ठाउँमा त झन् गजलको ‘काफिया’ नै बिग्रेजसरी लथालिङ्ग छन् । बरु, एमाले सुर, ताल र लयमै छ ।

गजलमा ‘तखल्लुस’ को प्रयोग हुन्छ । त्यो भनेको बिम्ब वा गजलकारले आफूलाई पात्र बनाउन प्रयोग गर्ने शव्दावली । प्रायः यो मक्ता (अन्तिम शेर) मा प्रयोग हुन्छ । तर, मक्तातिर हाल्नुपर्ने ‘तखल्लुस’ मत्ला (शुरू) देखि नै प्रयोग गरेर विरसिलो बनाइएको छ । उसो त समकालीन नेपाली राजनीतिमा ‘रसिलो’ नै के चिज छ र, एमालेलाई विरसिलो भन्न ।

पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले विद्या भण्डारी एमाले राजनीतिमा आउँदा वामपन्थीका बीच एकता हुन्छ भन्ने सपना देखेका छन् । र, आफ्नो पार्टीबाट जनार्दन शर्मा ‘प्रभाकर’ लाई लखेट्न गजलका गजल गाउँदैछन् । ‘मैले प्रशस्तै सिँगौरी खेल्न दिएको छु’ भन्दै केही दिन पहिले एक शेर गजल पस्किसके ।

कांग्रेसको ‘न’ कुरा गरौँ । कुरैको दुःख छ । शेरबहादुर, शेखर, गगनका आ-आफ्नै पीर छन् । शेरबहादुरको सनकका अगाडि सबै सामसुम हुनुपर्ने अर्को दुःख छ । गजलले पुग्दैन, भारतीय गायक अनवरले अमिन बादसाको शब्दमा गाएको कव्वाली गीतजस्तो छ, कांग्रेस । गीतले भन्छ, ‘मैँ इश्कके गमको सहेँता हुँ, जग बात पे सबसे कहेता हुँ, सरकारकी धुनमेँ रहता हुँ, लल्कारीके धुनमेँ रहता हुँ ।’

राजानीतिक बजारमा एमालेको नाममा विषयहरूलाई अझै बढी बटारेर, निचोरेर, चिथोरेर बिगार्ने प्रयत्न जारी छ । आज एमालेसँग जो-जाति मान्छे छन्, ती पार्टीको सर्वोपरी हितका निम्ति दत्तचित्त छन् । राजनीति चलाउन एमालेभित्रैका एमाले काफी छन् । माओवादीहरूले जनार्दनहरूको, समाजवादीहरुले रामकुमारीहरूकै चिन्ता गरे हुन्छ, एमालेको पर्दैन ।

जीवनको उत्तरार्द्धमा नवराज सुवेदीलाई पनि सुख छैन । ‘राप्रपामै हुन्छु’ भन्दा धर पाइरहेका छैनन् ।

भ्रष्टाचारको मुद्दारूपी ‘जलप’ लगाइएका माधवकुमार नेपालले आरोप लागेको अवस्थामा नैतिकताका आधारमा जिम्मेवारीबाट अलग हुने कुरा पार्टीमा व्यापक उठ्यो । सम्मानित नेता झलनाथ खनालदेखि स्थायी कमिटी सदस्य रामकुमारी झाँक्रीसम्मले कुरा उठाइन् । झाँक्रीले त ‘मरेको सिनो बोकेर धेरै हिँड्न सकिँदैन’ नै भनिन् । माधवको निरीहता कस्तो भइदियो भने, झाँक्रीलाई कारबाही गर्न नपाउँदा ‘ज्यान सुकेर आधा’ भइरहेका छन् । कारबाही गरौँ, खाल रित्तो होला भन्ने पीर ।

त्यो निरीहता कुन हदको छ भने, एउटा बटुवालाई अर्को बटुवाले ‘थुइक्क साले’ भनेर थुक्यो । अरु भए त्यसरी थुक्ने वा त्यो दुव्र्यवहारको सक्दो प्रतिकारमा उत्रिन्थे । तर, निरीह बटुवाले आफूलाई थुक्ने अर्को बटुवालाई ससम्मान भन्छ, ‘एकचोटि थुकिहाल्नुभयो, अब नथुकिदिनुस् है ।’

यो विषयलाई लिएर अहिले एमालेभित्र विवाद भइरहेको छैन । कतिपय मिडियाले ‘मध्यरात, होहल्लाका बीच…’ भन्दै समाचारका नाममा लेखेका कथा घाममा सुकेर पनि बिस्कुन भइसके । अध्यक्ष ओलीले भनिसकेपछि पार्टी त्यही लाइनमा जान्छ, चल्छ ।

माधव नेपाल अहिले त्यस्तै निरीह बटुवा भएका छन् । पार्टीमै छैन भन्ने प्रेम आलेलाई सांसदबाट हटाऊँ, आफूसहित सबै सांसद स्वतन्त्रसरह हुने पीर । पार्टीमा राखौँ, उनी आफैँले दाम्लो चुँडाइसके । रामकुमारीलाई निकालौँ, अरु पनि निस्किएर जाने चिन्ता ।

उतिबेला प्रचण्डको उक्साहटमा एमाले फुटाए । पछि कांग्रेसले पनि साथ दिँदा ठूलै पार्टी बनाउने सपना साँचेका माधव नेपालहरू अहिले इमरान वारसी (मुम्बईवाले) र रोशनी वारसीले गाएको कव्वाली गीतजस्तो भएका छन् ।

‘गोरे गालो कि कसम, काले वालो कि कसम, और झुठा फोन नम्बर देकर जो भागी थिई, उस हसिना कि कसम… हमे तो लुट लिया मिल के हुस्न वालो ने, काले काले बालो ने, गोरे गोरे गालो ने ।’

राजनीतिमा गजल बिग्रिएर परिस्थिति कव्वाली धुनतिर गयो भने यस्तो हुन्छ । कहाँको शेर, कहाँको मत्ला । मक्ता, काफिया र रदिफ त झन चौपट्ट छन् । त्यसैले विद्या प्रकरणमा एमालेतिर सोझिएका कुनै पनि औँला सद्दे छैनन् । भनौँ कि, सद्दे कोही छैनन्, तर एकले अर्कोलाई दोषारोपण गर्न तछाडमछाड गर्दैछन् ।

एक मिसरा (हरफ) चर्चा गरौँ, एमालेको । उसले विद्या भण्डारीलाई पूर्वराष्ट्रपतिका हैसियतले सम्मान दिने नै भनेको छ । मात्रै, त्यो पदीय हैसियतको व्यक्तिले दलविशेषको काममा फर्किंदा त्यसले उक्त पदको गरिमा र मर्यादालाई के गर्छ भनेर प्रश्न उठाएको छ । तत्कालका लागि सदस्यता नवीकरणको प्रसंगलाई यथास्थितिमा राखिदिएको हो ।

निर्मम छ, एमाले

एमालेको आन्तरिक एकता बिथोल्ने प्रयत्न बेलाबेलामा हुने गरेकै छ । अहिले त्यस्ता गतिविधिप्रति एमाले बढी नै सचेत भएको देखिन्छ । भानुभक्त ढकालले भनेको ‘नोटिस’ त्यही हो । जसरी भर्खरै युवा संघको लुम्बिनी प्रदेशका महासचिवसहित कारबाहीमा परेका छन् ।

पूर्वराष्ट्रपतिलाई पार्टीले दुई-दुईचोटि मुलुकको राष्ट्रपति बन्ने अवसर दिएपछि फेरि पार्टीमा फर्किएर काम गर्ने रहर लाग्यो । सदस्यता नवीकरण गराउनुभयो । तर, पार्टीले त्यो पदको सम्मान र गरिमालाई दृष्टिगत गर्दै सदस्यता नवीकरण ‘होल्ड’ वा ‘पेण्डिङ’ गरेको भनेको छ । अरुले हैन, स्वयं अध्यक्ष केपी ओलीले भनिसकेपछि अब ‘हो’ र ‘होइन’ को बहस बाँकी रहेन । यद्यपि, भण्डारीले आफ्नो सदस्यता कसैले केही गर्न नसक्ने भन्नुभएको छ ।

झाँक्रीले त ‘मरेको सिनो बोकेर धेरै हिँड्न सकिँदैन’ नै भनिन् । माधवको निरीहता कस्तो भइदियो भने, झाँक्रीलाई कारबाही गर्न नपाउँदा ‘ज्यान सुकेर आधा’ भइरहेका छन् । कारबाही गरौँ, खाल रित्तो होला भन्ने पीर ।

यो विषयलाई लिएर अहिले एमालेभित्र विवाद भइरहेको छैन । कतिपय मिडियाले ‘मध्यरात, होहल्लाका बीच…’ भन्दै समाचारका नाममा लेखेका कथा घाममा सुकेर पनि बिस्कुन भइसके । अध्यक्ष ओलीले भनिसकेपछि पार्टी त्यही लाइनमा जान्छ, चल्छ । त्यो कति जनवादी वा निरंकूश छ भन्ने कुराको बहस भए एमालेभित्रै हुन्छ, माओवादी र समाजवादीहरुले चिन्ता गरिदिनुपर्दैन । उनीहरूले आ-आफ्नै दुःख मिलाए हुन्छ, एमाले आफ्नै लय र तालमा चल्छ, मिल्छ ।

आँधीअघिको सन्नाटा हो ?

विद्या प्रकरणलाई एमालेइतरका कतिपयले आँधीअघिको सन्नाटा भनेर चित्रित गरिरहेका छन् । यद्यपि, एमालेभित्र कुनै पनि आँधी वा तुफान मच्चिदै छैन । विद्या भण्डारीको सदस्यताकै विषयको ‘सेटलमेण्ट’ को कुरा पनि आपसी समझदारीमा टुंगिन्छ । त्यो वातावरणमा कुनै बिगार आएको छैन ।

एमालेले विद्याको उपस्थितिलाई अस्वीकार गर्ने भनेर कहिल्यै भनेको छैन । तर, कस्तोखाले उपस्थितिको कुरा हो भन्नेमा मात्रै अल्झिएको छ । पार्टीको संस्थागत मान्यता छ, सम्मानित र सर्वस्वीकार्य भूमिकामा बस्नुपर्छ । उहाँको चाहना छ, भावी अध्यक्षकै रूपमा अगाडि बढ्ने । यो एजेण्डामा केन्द्रीय कमिटीका एकजना सदस्यले पनि भावी अध्यक्ष विद्या हो भनेर उच्चारण गरेनन् । राजनीतिक विषयलाई राजनीतिक रुपमा हल गर्नुपर्छ भन्ने गोकुल बास्कोटाको लाइनमा प्रायः अभिव्यक्ति आयो ।

तर, राजानीतिक बजारमा एमालेको नाममा विषयहरूलाई अझै बढी बटारेर, निचोरेर, चिथोरेर बिगार्ने प्रयत्न जारी छ । आज एमालेसँग जो-जाति मान्छे छन्, ती पार्टीको सर्वोपरी हितका निम्ति दत्तचित्त छन् । राजनीति चलाउन एमालेभित्रैका एमाले काफी छन् । माओवादीहरूले जनार्दनहरूको, समाजवादीहरुले रामकुमारीहरूकै चिन्ता गरे हुन्छ, एमालेको पर्दैन ।

गजल नजानेर गाली गाउनेहरू, गीत नजानेर कौव्वालीमा कराउनेहरू देशमा धेरै भइसके । अब त जनता पनि दिक्दार छन् ।