एमाले-माओवादीको समीक्षा: विगतमा हतारिएर असफल भयौं, तत्काल नभए पनि एकता असम्भव छैन (भिडिओ)

काठमाडौं । कुनै बेला एउटै बनेका नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी केन्द्र अहिले फरक कित्तामा छन् । एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले सरकारको नेतृत्व गरिरहेका छन् भने माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड प्रमुख प्रतिपक्षी दलका नेता छन् ।

नेकपाको एकता भंग भएपछि पनि दुई पटक सहकार्यमा जोडिएका एमाले र माओवादी अहिले एकअर्काविरुद्ध खनिरहेका छन्, तर आज ‘नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनको ७५ वर्ष र आगामी कार्यभार’ विषयक वैचारिक कार्यक्रममा एमाले र माओवादीमात्रै होइन, अन्य साना कम्युनिष्ट पार्टीहरु पनि सहभागी थिए । त्यहाँ उनीहरुले कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई अगाडि बढाउनुपर्नेमा जोड दिँदै विगतको आत्मसमीक्षा गर्नुपर्ने धारणा राखे ।

कार्यक्रममा बोल्दै नेकपा माओवादी केन्द्र अध्यक्ष प्रचण्डले विगतको प्रयास असफल भएकाले वैचारिक स्पष्टतासहित गम्भीर आत्मसमीक्षा गर्न कम्युनिष्ट नेताहरूलाई आग्रह गरे । विगतमा एकताको कुरा गर्दा मदन भण्डारी र माओवादी जनयुद्ध र अरू जनआन्दोलनका कुराहरूको पनि धेरै चर्चा गरेको भए पनि पर्याप्त नभएको उनको भनाइ छ ।

उनले भने, ‘हामीले हिजो एकताको कुरा गर्दागर्दै कमरेड मदन भण्डारीका कैयौं कुराहरू र माओवादी जनयुद्ध र अरू जनआन्दोलनका कुराहरूको पनि चर्चा हामीले नगरेको होइन, तर त्यो पर्याप्त भएन । आज हामीले संकल्प गर्नुपर्ने कुरा के हो भने हामी आफैं आफैंले सुरु गरौं ।’

प्रचण्डले एकताको कुरा गरेरमात्रै नहुने भन्दै मिल्ने मन हुने जति मिल्न सकिने र नमिल्नेहरूले पनि कार्यगत एकता र विशेष विशेष मुद्दाहरूमा एकताबद्ध भएर अघि बढ्नुपर्नेमा जोड दिए ।

उनले थपे, ‘अब यो एकताको कुरा भनेर पनि धेरै हुने मैले चाहिँ देख्या छैन । यहाँ अरू कमरेडले पनि भन्नुभयो, मिल्ने जति मिलौं ठीकै छ, नमिल्नेहरू कति मिल्न सकिने हो, त्यतिमा मोर्चा बनाएर मिलौं । त्यो पनि सकिँदैन, खासखास इस्युहरुमा कार्यगत एकता गरौं, तर मिल्नुपर्ने सबैभन्दा ठूलो कुरा आफ्नै पार्टी कसरी सही विचारको आधारमा एकताबद्ध गर्ने र सही विचारको आधारमा समाजवादी क्रान्तितिर पार्टीलाई लैजाने भन्ने संकल्प गर्‍यो भने त्यहीँबाट अरूलाई पनि एकताबद्ध गर्ने प्रक्रियाको सुरुवात हुनसक्छ । इतिहास र घटनाक्रमले तपाईं हामीलाई यही सिकायो ।’

प्रचण्डले मात्रै होइन नेकपा एमालेका उपाध्यक्ष युवराज ज्ञवालीले माओवादीसँग तत्काल पार्टी एकताको सम्भावना नभएको बताए ।

उनले भने, ‘सम्भव भएका कम्युनिष्ट मिल्दै जाने हो, अहिले माओवादी र एमालेबिच एकता सम्भव छैन । एमाले अहिले सत्ताको नेतृत्वमा छ । कांग्रेससँग मिलेर सरकार चलाइरहेको छ । हामीले यहाँबाट पनि महत्वपूर्ण काम गर्ने सोचिरहेका छौं । कति सफल हुन्छौं, हेर्दैछौं । आज तत्काल एमालेसँग एकता सम्भव छैन, तर भविष्यमा हुँदै हुँदैन भन्ने छैन । भविष्यमा हुनसक्छ।’

उपाध्यक्ष ज्ञवालीले पनि अहिले एकता सम्भव हुनेहरुसँग गरेर जानुपर्नेमा जोड दिए ।

उनले थपे, ‘अहिले जोजोसँग एकता सम्भव छ, गर्नुपर्छ । समाजवादको आधार तयार गर्दै जाने हो, कम्युनिष्टको बहुमत नआई हुनेवाला केही छैन । एमालेले त एक्लै बहुमत ल्याउने भनेर हिँडिरहेको छ । त्यही योजनामा छौं । कति सम्भव हुन्छ २०८४ सम्म । तपाईं पनि लाग्नुभएको छ, प्रचण्डजी पनि एक्लै बहुमत ल्याउने भनेर लाग्नुभएको छ । त्यसैले मिल्ने जति कुरामा मिलेर जानुपर्छ ।’

त्यसो त एमाले विभाजित भएर बनेको नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपालले पनि कम्युनिष्ट पार्टीहरूमा अहिले व्यक्तिवाद हावी भएको टिप्पणी गरे ।

उनले भने, ‘अब समाजवादी क्रान्तिको चरणमा हामी प्रवेश गरेका छौं । त्यस अर्थमा समाजवादी क्रान्तिको कार्यक्रम आवश्यक छ । त्यो कार्यक्रम हामीले बहस गरेर अघि सारेका छौं । त्यो नेपाली विशेषताको समाजवाद कस्तो हुन्छ ? बहस गरौं । हामी समाजवादका कुराहरू गरिरहेका छौं, तर नेपाली विशेषताको समाजवाद कस्तो हुन्छ ? अरू समाजवादी मुलुकको जस्तो हुँदैन ।’