‘जनताले माओवादी नेताहरूको जीवनशैलीप्रति प्रश्न उठाएका छन्, जनयुद्धका पीडित बिर्सियो भन्छन्’

काठमाडौं । नेकपा माओवादी केन्द्रले अहिले चार महिने जनतासँग माओवादी विशेष रुपान्तरण अभियानको समीक्षामा छ । अभियानमार्फत् कम्तीमा २५ लाख मतदातासँग प्रत्यक्ष भेटघाट गर्दै सुशासन, समृद्धि र सामाजिक न्यायका क्षेत्रमा पार्टीले गरेको काम जनताकहाँ लग्ने लक्ष्य लिएको थियो ।

जनता भेट्न हिँडेका माओवादीका नेता कार्यकर्ता भेटेर फर्किएको भन्दै पार्टीभित्रबाटै आलोचना भइरहेको छ । अभियानको क्रममा प्रधानमन्त्री एवं अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसमेत धेरै कार्यक्रममा सहभागी भए । पालिकास्तरमा जनपरिचालनसहित अभियानको समापन गरेको माओवादी अहिले समीक्षाको लागि प्रतिवेदन बनाउन व्यस्त छ ।

अभियानले पार्टी केही हदसम्म चलायमान भए पनि पूर्ण सफल भएको नेताहरु नै मान्न तयार छैनन् । अभियानको समीक्षा, जनस्तरबाट आएको गुनासो, पार्टी नेतृत्वको सरकारले गरेको कामलगायतको विषयमा केन्द्रित रहेर सचिव तथा मधेश प्रदेश इन्चार्ज लीलामणि पोखरेलसँग नेपाल प्रेसले गरेको कुराकानीः

– पार्टीले चार महिने अभियानको कसरी समीक्षा गर्दैछ ?

हामी अभियानको प्रारम्भिक समीक्षा गरिरहेका छौं । नेतृत्वदेखि कार्यकर्ता पंक्ति कति परिचालित भए, कति यो अभियानको क्रममा पार्टी एकीकरणको प्रक्रियामा आए भन्ने सबै कुराको मूल्यांकनसहित रिपोर्ट हामीले बनाउँदैछौं । समग्रको त अहिले रिपोर्ट आएपछि मात्रै छलफल हुन्छ ।

तर, म मधेश प्रदेशको जिम्मेवारी लिएर गएको थिएँ । मधेशमा हाम्रो प्रदेश कमिटी छैन । संगठनात्मक संरचना नभएको ठाउँमा पार्टी परिचालन गर्न गाह्रो हुन्छ । तर, पार्टीको स्पीडलाई लिएर कार्यकर्ता परिचालन गर्ने, जनताको बीचमा जाने काम भएको छ । हामीले पार्टी संगठन नभएको ठाउँमा संगठन पुर्‍याउने काम पनि गरेका छौं । अभियानमा लिडरशिपको करिब ८५ देखि ९० प्रतिशतसम्म परिचालन भएको छ । कार्यकर्ता पंक्तिमा पार्टी अब अगाडि बढ्छ, जनताको बीचमा आयो भन्ने आशा पलाएको छ ।

नेतृत्वमा केन्द्रमुखी प्रवृत्ति नभएर जनतामुखी र कार्यकर्तामुखी हुन्छ कि भन्ने नयाँ आशा पनि पलाएको छ । नयाँ सन्देशात्मक उपलब्धि भएको छ । तर, ठोस रुपमा सांगठनिक र गुणात्मक फड्को मार्‍यो भन्ने रिभ्यु गर्न बाँकी छ ।

– अभियानको क्रममा जनस्तरबाट कस्तो खालको गुनासो नेतृत्वसामु आए ?

जनस्तरबाट धेरै गुनासो आएका छन् । उपल्लो चेतनास्तर भएको नेतृत्वमा पनि पार्टीमा विचारको स्पष्टताको अभाव देखियो । हामी समाजवाद स्थापित गर्ने भन्छौं । तर, त्यसको स्वरुप कस्तो हुन्छ, कसरी प्राप्त हुन्छ भन्ने ढंगका कार्यदिशाको स्पष्टताको माग गरेको देखिन्छ । कार्यकर्ताको माग सम्बोधनदेखि आर्थिक रुपमा परिचालन गर्नेसम्मका विषयमा वैचारिक तहमा कुरा उठेको छ ।

नेतृत्वमा केन्द्रमुखी प्रवृत्ति नभएर जनतामुखी र कार्यकर्तामुखी हुन्छ कि भन्ने नयाँ आशा पनि पलाएको छ । नयाँ सन्देशात्मक उपलब्धि भएको छ । तर, ठोस रुपमा सांगठनिक र गुणात्मक फड्को मार्‍यो भन्ने रिभ्यु गर्न बाँकी छ ।

कार्यकर्ता पंक्तिमा हामी पार्टीमा यत्रो समयसम्म खट्दा हामीले के पायौं, पार्टीले हामीलाई केही दिनुपर्थ्यो, हामीले पाएनौं, हामीले जागिर, विकास निर्माण र अवसर पाएनौं तर, हामी सधैं कति खटीमात्रै राख्ने भन्ने एउटा चेतना पनि पाएका छौं ।

कतिपयले गाउँघरमा यो पार्टीमा लागिसकेपछि म सुरक्षित हुन्छु कि हुन्न भन्दै सुरक्षाको समेत माग गरेका छन् । न्याय प्रशासनमा जाँदा घुस नखुवाइ मेरो काम बन्छ कि बन्दैन, पार्टी नेताहरुबाट त्यस्ता काममा सहजीकरण हुन्छ कि हुँदैन भन्ने कुरा पनि आएका छन् । त्यही समस्याले होला, पार्टी कार्यकर्ताहरु पनि अभियानमा आए जस्तो देखिए पनि खासै वास्ता नगर्ने पनि देखियो ।

अर्को, पार्टीको नेतृत्वप्रति असाध्यै आलोचना पनि छ । लिडरशिप जनताको बीचमा आएन, विलासी जीवन बिताउन थाल्यो, सत्ता र शक्तिमोह बढ्यो भन्ने तीव्र आलोचना पनि भएको छ । पार्टीले ठीक गरेको छ, ठीक भन्ने नभए बेठीक भए पार्टीलाई सच्याउन सुझाव दिने कुरा गरिरहेको पनि मैले अनुभव गरें ।

– पार्टीका नेताहरुको जीवनशैलीको विषयमा जनताको बुझाइ के पाउनुभयो ?

यो विषय पार्टीभित्र गम्भीर ढंगले उठेको छ । नेताहरुले हिजो जनताको बीचमा काम गर्दा कस्तो जीवनशैली अख्तियार गर्थे, आज कस्तो जीवन बाँचेका छन्, जनयुद्धमा लागेकाहरुको हालत के छ, नेताहरुको हालत के छ र नेताहरु पीडितपट्टि फर्किएनन् भन्ने खालका कटू आलोचनाहरु छन् ।

– अहिले पार्टी अध्यक्षकै नेतृत्वमा सरकार छ । सरकारको कामप्रति जनता कतिको सन्तुष्ट पाउनुभयो ?

अहिले पार्टीकै सरकार भए पनि जनस्तरबाट हेर्दा हामीले सरकारबाट के पायौं भन्ने प्रश्न गर्छन् । हाम्रो पार्टीको सरकार हुँदा पनि हामीले केही पाउन सकेका छैनौं भन्ने तलबाट असन्तुष्टि उठेका छन् । सरकारबाट के पायौं भन्नासाथ पार्टी नेतृत्वबारे पनि टिप्पणी गरेको स्वतः ठहर्छ । केही मान्छेहरुलाई नेता र मन्त्री बनाएर पठायौं, उनीहरु फर्केर हेर्दैनन्, टेलिफोन पनि उठाउँदैनन् भन्ने जनताको गुनासो नेताहरुप्रति छ ।

कार्यकर्ता पंक्तिमा हामी पार्टीमा यत्रो समयसम्म खट्दा हामीले के पायौं, पार्टीले हामीलाई केही दिनुपर्थ्यो, हामीले पाएनौं, हामीले जागिर, विकास निर्माण र अवसर पाएनौं तर, हामी सधैं कति खटीमात्रै राख्ने भन्ने एउटा चेतना पनि पाएका छौं ।

राष्ट्रको तहबाट गर्नुपर्ने भ्रष्टाचार नियन्त्रणको कुरा सबैभन्दा महत्वपूर्ण हुन्छ । चौतर्फी भ्रष्टाचार छ, माथिल्लो तहमा सरकारबाट केही नियन्त्रणको प्रयास भए । तर, अहिले त्यो पनि ब्रेक लागेको छ । तल्लो तहमा भ्रष्टाचार नियन्त्रणको संयन्त्र नै पुग्न सकेको छैन । त्यसकारणले जनताले यसबाट मुक्त हुन पाए हुन्थ्यो भन्ने भावना छ ।

– जनतासँग पार्टीलाई जोड्न यो अभियान कति सफल भएको निष्कर्ष निकाल्नुभयो ?

अभियानले जे लक्ष्य लिएको थियो, आज पार्टी अकर्मण्य बनेको अवस्थामा एउटा सञ्चार दिएको छ । यो अभियानपछि हामीलाई भन्दा पनि माओवादी के गर्दैछ भन्ने बढी अरुमा परेको छ । अभियानमा लभभग ७० प्रतिशत कार्यकर्ताको पंक्ति सामेल भएका छन् । केहीले नेतृत्व नै लिएर हिँडेका छन् । केही अभियानमा सामेल भएर मात्रै पनि लागेका छन् । त्यसकारणले अभियानले पार्टी संगठनमा केही हलचल ल्याएपछि कार्यकर्ता तहबाट पनि व्यापक गुनासा आएका छन् ।

– सत्ताको कुरा उठाउनुभयो । तर, माओवादीलाई सधैं सत्ता केन्द्रित भयो भन्ने आरोप पनि लाग्ने गरेको छ नि ?

त्यो आरोप लाग्नु स्वाभाविक नै हो । किनभने जनताले आधारभूत आवश्यकता पाएका छैनन् । रोजगारीका समस्या ज्यूँका त्यूँ छन् नि ! केही घटे होलान् । नयाँ युवाहरु पनि बढ्दैछन् । उनीहरुमा हिजो आन्दोलनको अनुभूति छैनन् ।

हिजो युद्ध र आन्दोलनको कष्ट भोगेका युवाहरु कम छन् अहिले । अहिलेको राजनीतिमा १८ वर्ष पुगेपछि मत हाल्न पाउने अधिकार छ । तर, ती आज १८ वर्ष पुगेको युवाले हिजोको जनयुद्धको अनुभूति, जनआन्दोलनको कठिनाइहरु त देखेनन् नि ! नदेखेपछि आजको परिवर्तनलाई अर्के ढंगले बुझ्ने भयो । अहिले त्यसलाई राजनीतीकरण नभइ व्यापारीकरण गर्न खोज्ने केही नेताहरुको प्रवृत्ति छ ।

हाम्रो पार्टीको सरकार हुँदा पनि हामीले केही पाउन सकेका छैनौं भन्ने तलबाट असन्तुष्टि उठेका छन् । सरकारबाट के पायौं भन्नासाथ पार्टी नेतृत्वबारे पनि टिप्पणी गरेको स्वतः ठहर्छ । केही मान्छेहरुलाई नेता र मन्त्री बनाएर पठायौं, उनीहरु फर्केर हेर्दैनन्, टेलिफोन पनि उठाउँदैनन् भन्ने जनताको गुनासो नेताहरुप्रति छ ।

– मधेशमा इन्चार्जको भूमिकामा खटिँदा पार्टी संगठन विस्तारमा के चुनौती देख्नुभयो ?

पार्टीभित्र देखिएका समस्या सम्बोधन गर्न नेतृत्वले गम्भीर बन्नुपर्छ । पार्टी र जनताको बीचको सम्बन्ध, नेता र कार्यकर्ताबीचको सम्बन्ध जीवित बनाउनुपर्छ । कार्यकर्ताले नेता भेट्न चाह्यो भने भेटिने नेता हुनुपर्‍यो, उसले त्यो खोज्छ ।

नेताले कार्यकर्ताको गुनासो सुनिदियो भनेपछि हलुका महसुस गर्छन् । त्यसैले सुरुमा नेता कार्यकर्ताको भेट, नयाँ विचारमा छलफल, आजको चुनौतीको सामना गर्नुपर्ने विषयमा बहस र अन्तरक्रिया अहिलेको खाँचो हो ।

– तर, गुटबन्दीको कारणले मधेशमा माओवादीको संगठन विस्तार हुन नसकेको भनिन्छ नि ?

जनताले आशा गरेका छन्, अरुले चलाएको शासन सत्ताका परिणामहरु भोगिसकेका छन् । आश्वासन र चुनावी घोषणापत्र पनि हेरेका छन्, सरकार बनाउँदाका काम र त्यहाँ देखिएका कमजोरी पनि जनताले नियालिरहेका छन् । यो राजनीतिक कार्यकर्ताको कुरा हो ।

त्यसैले वैचारिक राजनीतिक कार्यक्रम पनि चलाउने, प्रशिक्षणका कार्यक्रम पनि राख्ने, वर्ग र वर्ग द्वन्द्वको समस्या समाधान गर्न सबै एकजुट भएर लाग्नुपर्छ । गुटबन्दीमा पर्नुहुँदैन भन्ने हामीले निष्कर्ष निकालेका छौं ।