बुधबारदेखि अष्ट्रेलियामा दस लाख बढी ‘सोसल अकाउन्ट’ बन्द हुँदै

काठमाडौं । अष्ट्रेलिया बुधबारदेखि सामाजिक सञ्जाल प्रयोगको लागि न्यूनतम उमेर लागू गर्ने पहिलो देश बन्ने तयारीमा छ । इन्स्टाग्राम, टिकटक र युट्युब जस्ता प्लेटफर्महरूका दस लाखभन्दा बढी खाताहरू ब्लक गर्न बाध्य पारिएको छ । जसले गर्दा विश्वव्यापी रूपमा नियमनको लहर सुरु हुने अपेक्षा गरिएको छ ।

मध्यरातबाट १० वटा ठूला प्लेटफर्महरूले १६ वर्ष मुनिका अष्ट्रेलियालीहरूलाई ब्लक गर्नुपर्नेछ वा ४ करोड ९५ लाख अष्ट्रेलियाली डलर (३ करोड ३० लाख डलर) सम्म जरिवाना तिर्नुपर्नेछ । प्रमुख प्रविधि कम्पनीहरू र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताका पक्षधरहरूबाट यो कानूनको कडा आलोचना भएको थियो, तर अभिभावक र बाल अधिकारकर्मीहरूले यसको प्रशंसा गरेका थिए ।

यो प्रतिबन्धले आधुनिक जीवनमा निर्मित प्रविधि प्रयोग गर्नबाट कुनै देशले बालबालिकाहरूलाई रोक्न सक्छ कि सक्दैन भन्ने बारेमा एक वर्षदेखि चलिरहेको अनुमानको अन्त्य गरेको रोयटर्सले लेखेको छ । ‘यस्ता प्रतिबन्धहरू अपनाउने अस्ट्रेलिया पहिलो भए पनि, यो अन्तिम हुने सम्भावना कम छ,’ कर्टिन विश्वविद्यालयका इन्टरनेट अध्ययनका प्राध्यापक तामा लिभरले भनिन्, ‘विश्वभरका सरकारहरूले ठूला प्रविधिको शक्ति कसरी सफलतापूर्वक प्रयोग गरियो भनेर हेरिरहेका छन् । अष्ट्रेलियामा सामाजिक सञ्जाल प्रतिबन्ध … कोइला खानीमा रहेको क्यानरी जस्तै हो ।’

जुलाईमा अश्लील सामग्री होस्ट गर्ने वेबसाइटहरूलाई १८ वर्ष मुनिका प्रयोगकर्ताहरूलाई ब्लक गर्न बाध्य बनाएको बेलायती सरकारका प्रवक्ताले भने ‘यो उमेर प्रतिबन्धप्रति अष्ट्रेलियाको दृष्टिकोणलाई नजिकबाट निगरानी गरिएको छ । बालबालिकाको सुरक्षाको कुरा आउँदा, केही पनि अप्रत्याशित हुँदैन ।’

अष्ट्रेलियालीहरूले जत्तिकै कमैले यसको प्रभावलाई नजिकबाट जाँच गर्नेछन् । प्रतिबन्ध लागू गर्ने जिम्मेवारी पाएको अष्ट्रेलियाली नियामक ईसेफ्टी कमिश्नरले कम्तिमा दुई वर्षको लागि प्रतिबन्धमा परेका हजारौं युवा अष्ट्रेलियालीहरूको डेटा विश्लेषण गर्न स्ट्यानफोर्ड विश्वविद्यालय र ११ शिक्षाविद्हरूलाई नियुक्त गरेको थियो ।

यद्यपि प्रतिबन्धभित्र अल्फाबेटसहित १० प्लेटफर्म छन् । युट्युब, मेटाको इन्स्टाग्राम र टिकटक जस्ता नयाँ उत्पादनहरू देखा पर्दा र युवा प्रयोगकर्ताहरूले विकल्पहरूमा स्विच गर्दा सूची परिवर्तन हुने सरकारले बताएको छ ।

प्रारम्भिक १० मध्ये, एलोन मस्कको एक्सबाहेक सबैले भनेका छन्, ‘उनीहरूले उमेर अनुमान प्रयोग गरेर पालना गर्नेछन् ।’

मस्कले यो प्रतिबन्ध ‘सबै अष्ट्रेलियालीहरूको इन्टरनेटमा पहुँच नियन्त्रण गर्ने पछाडिको तरिका जस्तो देखिन्छ’ भनेका छन् । र, धेरैजसो प्लेटफर्महरूले यसले मानिसहरूको अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको अधिकारको उल्लङ्घन गरेको गुनासो गरेका छन् ।

प्लेटफर्महरूले १६ वर्ष मुनिका बालबालिकाहरूलाई विज्ञापन देखाएर धेरै पैसा कमाउने , तर उनीहरूले यो प्रतिबन्धले भविष्यका प्रयोगकर्ताहरूको पाइपलाइनमा बाधा पुर्‍याउने सरकारको भनाइ छ । ८ देखि १५ वर्ष उमेरका ८६% अस्ट्रेलियालीहरूले सामाजिक सञ्जाल प्रयोग गर्ने सरकारी तथ्याङ्‍क छ ।

‘सोशल मिडियालाई अनियन्त्रित आत्म-अभिव्यक्तिको प्लेटफर्मको रूपमा हेरिने दिनहरूको अन्त्य हुँदै गएको सिड्नी विश्वविद्यालयको एआई, ट्रस्ट एण्ड गभर्नेन्स सेन्टरका सह-निर्देशक टेरी फ्लुले भनेका छन् ।