बेलायती राजकुमार एन्ड्रयूको शाही उपाधि खोसियो, के थियो कसुर ?

काठमाडौं । यौन अपराधी जेफ्री एपस्टाइनसँग एन्ड्रयूको कथित सम्बन्धलाई लिएर कारबाही गर्न हप्तौंदेखिको तीव्र दबाबका बीच बेलायती राजकुमार एन्ड्रयूको शाही उपाधि खोसिएको छ । बिहीबार राजा चार्ल्स तृतीयले उनको शाही उपाधि खोसेका हुन् । उनलाई शाही निवासबाट निष्कासन गरिएको छ । उपाधि खोसिएपछि उनलाई एन्ड्रयू माउन्टबेटन विन्डसरको नामले चिनिनेछ ।

मिडिया एजेन्सीहरूले लेखेका छन्– यो दुर्लभ स्थानान्तरण पछि एन्ड्रयू अब राजकुमार रहने छैनन् र उनले विन्डसर क्यासल नजिकै रहेको आफ्नो रोयल लज हवेली पनि खाली गर्नुपर्नेछ । जहाँ उनी आफ्नी पूर्व पत्नी सारा फर्गुसनसँग बस्छन् । उनी नोर्फोक काउन्टीको स्यान्ड्रिङ्घम स्टेटमा सर्ने अपेक्षा गरिएको छ । जुन राजा चार्ल्स तृतीयको निजी स्वामित्वमा छ । एसोसिएटेड प्रेसको रिपोर्ट अनुसार एन्ड्रयूले राजाबाट निजी आर्थिक सहयोग प्राप्त गर्नेछन् ।

राजकुमार एन्ड्रयू को हुन् ?

एन्ड्रयू स्वर्गीय महारानी एलिजाबेथ द्वितीयका दोस्रो छोरा र राजा चार्ल्स तृतीयका कान्छा भाइको रूपमा शाही विशेषाधिकार प्राप्त व्यक्ति थिए ।

उनले सारा फर्गुसनसँग विवाह गरेका थिए, जसलाई यस महिनाको सुरुमा राजकुमारले ड्यूक अफ योर्कको उपाधि त्यागेपछि सारालाई समेत डचेस अफ योर्कका रुपमा चिनिने छैन । उनीहरूका दुई छोरीहरू छन् । राजकुमारी बीट्रिस र राजकुमारी युजेनी ।

एन्ड्रयूले २२ वर्षसम्म रोयल नेवीमा सेवा गरे । उनले सन् १९८२ को फोकल्याण्ड युद्धको समयमा हेलिकप्टर पाइलटको रूपमा काम गरेका थिए । पछि उनले माइन काउन्टरमेजर जहाज एचएमएस कोटेस्मोरको कमान्ड लिएका थिए । सन् २०१९ मा सार्वजनिक जीवनबाट पछि हटेपछि उनको सैन्य भूमिका निलम्बन गरिएको थियो ।

राजकुमार एन्ड्रयूले किन शाही उपाधि गुमाउन पुगे ?

एपस्टाइनसँगको कथित सम्बन्धलाई लिएर एन्ड्रयू हालै बढ्दो दबाबमा थिए । एपस्टाइनका पीडितहरू मध्ये एक, भर्जिनिया रोबर्ट्स गिफ्रेको मरणोपरान्त संस्मरण मार्फत पुनः यौन दुर्व्यवहारको आरोपका बीच राजकुमारलाई रोयल लजबाट हटाउन मागहरू बढ्दै गएका थिए ।

मिडिया रिपोर्ट अनुसार एन्ड्रयूले पहिलो पटक एपस्टाइनलाई सन् १९९९ मा स्वर्गीय फाइनान्सरकी तत्कालीन प्रेमिका घिसलेन म्याक्सवेल मार्फत् भेटेका थिए । सन् २००८ मा एपस्टाइनलाई संयुक्त राज्य अमेरिकामा वेश्यावृत्तिका लागि नाबालिग ल्याउने आरोपमा दोषी ठहराइएको थियो र १८ महिनाको जेल सजाय सुनाइएको थियो ।

दोषी ठहरिएपछि पनि सन् २०१० मा उनीहरू दुई जनालाई न्यूयोर्कको सेन्ट्रल पार्कमा सँगै हिँडिरहेको देखिएको थियो । उक्त भेटपछि उनीहरूको मित्रताको अन्त्य भएको एन्ड्रयूले बताएका थिए । यद्यपि यो वर्षको सुरुमा सार्वजनिक गरिएका बेलायती अदालतका कागजातहरूले फेब्रुअरी सन् २०११ मा एपस्टाइनलाई ूब्रिटिश शाही परिवारका एक सदस्यबाट (एन्ड्रयू भएको विश्वास गरिएको) इमेल पठाएको देखाइएको थियो । त्यसमा लेखिएको थियो– ‘नजिक सम्पर्कमा रहनुहोस् र हामी चाँडै नै केही खेल्नेछौं ।’

अगस्ट सन् २०२१ मा गिफ्रेले एन्ड्रयू विरुद्ध मुद्दा दायर गरेकी थिइन् । जसमा उनले १७ वर्षको उमेरमा दुई पटक यौन दुर्व्यवहार गरेको आरोप लगाएकी थिइन् । यस महिनाको सुरुमा प्रकाशित आफ्नो संस्मरण नोबडीज गर्लमा गिफ्रेले एपस्टाइनले उनलाई बेचबिखन गरेको र तीन पटक एन्ड्रयूसँग यौनसम्पर्क गर्न बाध्य पारेको लेखेकी थिइन् ।

फेब्रुअरी २०२२ मा गिफ्रे र एन्ड्रयूका वकिलहरूले अमेरिकी अदालतमा बुझाएको संयुक्त पत्रमा दुवै पक्षले उनको नागरिक मुद्दा समाधान गर्न अदालत बाहिर सम्झौता गरेको खुलासा भएको थियो । एन्ड्रयूले कुनै पनि गल्ती स्वीकार नगरी ‘अज्ञात रकम’ तिर्न सहमत भएका थिए । मिडिया एजेन्सी एएफपीको रिपोर्ट अनुसार भुक्तानी १२ मिलियन डलर (९ मिलियन पाउण्ड) भन्दा बढी थियो ।

जनवरी २०२२ मा महारानी एलिजाबेथ द्वितीयले एन्ड्रयूलाई गिफ्रेको २०२१ को नागरिक मुद्दा खारेज गर्न असफल भएपछि उनको सैन्य पदवी र शाही संरक्षण खोसेकी थिइन् ।