‘म पार्टी विभाजनको पक्षमा छैन, एमालेसँग नजिकिएको पनि होइन’

काठमाडौं । नेकपा एकीकृत समाजवादीका सम्मानित नेता झलनाथ खनालले एमाले विभाजन गर्नुको औचित्य पुष्टि नभएको भन्दै विद्रोह गर्नु गलत भएको निष्कर्षसहितको अभिव्यक्ति दिएपछि पार्टीभित्र अन्तरसंघर्ष चर्किएको छ।

एमाले विभाजन गर्नु र छाड्नु आफैँमा गल्ती भएको स्वीकार गर्दै खनालले एक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए, ‘म त अब के भन्न थालेको छु भने जतिबेला पार्टी विद्रोह या विभाजन गरियो नि, त्यो नै गलत रहेछ भन्ने ठाउँमा पुग्दै छु म।’

नेता खनालको यो अभिव्यक्ति लगत्तै अध्यक्ष नेपालले आक्रोश हुँदै पार्टी छाड्न चेतावनी दिए। खनाललाई जवाफ दिँदै नेपालले भने, ‘उहाँले त्यसो भन्नु भएको हो भन्ने कुरा मलाई विश्वास लागेको छैन। अचेल त एआई को जमाना छ। नबालेको कुरा पनि बोलेको जस्तो बनाइन्छ । उहाँले पाटीबाट बिदा लिनुपर्छ ।’

उनले खनाललाई पाटीको निर्णय उलङ्घन गर्ने कुरामा नम्बर वान भएको समेत आरोप लगाए। दुई नेताबीच चर्किएको अन्तरसघंर्ष, अध्यक्षको चेतावनीपछिको अबको कदम, सचिवालय बैठकमा राखेको लिखित मागदेखि एमालेसँग नजिकिएको चर्चाको विषयमा केन्द्रित रहेर नेता खनालसँग गरिएको कुराकानी।

-तपाईंले एमालेबाट विद्रोह गरेको औचित्य पुष्टि नभएको भनेपछि अध्यक्षले पार्टी छाडेर जानु भन्ने अभिव्यक्ति दिनुभयो, त्यसलाई कसरी लिनुभएको छ ?

म कम्युनिस्ट पार्टीको नेता हो। मैले हाम्रो पार्टीको अध्यक्षलाई पनि कम्युनिस्ट नेता मानेको, कम्युनिस्ट पार्टी विधि, पद्धति र प्रणालीबाट चल्छ। कसलाई कतिबेला पार्टीबाट निकाल्नुपर्छ, कुनै नेता पत्रकारहरूको बीचबाट आदेश जारी गरेर अर्को नेतालाई निकाल्ने भन्ने कुरा कम्युनिस्ट पार्टीको डिसनेरीमा हुँदैन।

यति मात्रै पनि विधि पद्धति नबुझेको, पार्टीमा कसैलाई निकाल्नुपर्‍यो भने कसरी निकाल्ने भन्ने तरिका मात्रै पनि थाहा नपाएको नेतालाई हामीले अध्यक्ष बनाएछौँ भन्ने कुरा थाहा पाउँदा मलाई दुःख लागेको छ।

– अध्यक्षले खुरुक्क राजीनामा दिएर बिदा हुनु भनिसक्नुभयो ?

यो हामीले बनाएको पार्टी हो। छाडेर जाने भन्ने प्रश्न हुन्छ र? कसैले भन्ने बित्तिकै ? यो पार्टीको मालिक चाहिँ अर्को छ र ? यो हामी सबैको पार्टी हो नि। त्यसैले कसैले पार्टी छाडेर जा भन्दैमा कोही जान्छ ? जाँदैन। जसलाई जान मन लाग्छ आफैँ गए हुन्छ।

-एमालेबाट विद्रोहको गर्नु गलत थियो भनेपछि उहाँ चिढिनुभएको देखिन्छ, अब पार्टीमा कुन मोड लिन्छ ?

यो पार्टीभित्र छलफलको विषय बन्छ। पार्टीले जुन ढङ्गले विद्रोहको औचित्य पुष्टि गर्नुपर्ने थियो। राजनीतिक, वैचारिक, सैद्धान्तिक र जनसंगठनात्मक हिसाबले त्यो पुष्टि भएन भन्ने अहिले सिङ्गो पार्टीपंक्तिको धारण बनिरहेको छ। आम पार्टी कार्यकर्ताले सोचिरहेका छन्। औचित्य पुष्टि गर्न सकेन। नेतृत्वले सकेन भन्ने नै छ। त्यो यथार्थ हो त्यसलाई कसैले अस्वीकार गर्छ भने केही भन्न सकिँदैन।

-नेतृत्वले औचित्य पुष्टि गर्न सकेन भन्नुभयो। अध्यक्षमाथि भ्रष्टाचारको मुद्दा पनि छ। अब उहाँले पद छाड्नुपर्ने तपाईँको माग हो ?
अघिल्लो सचिवालय बैठकमा मैले लिखित प्रस्ताव प्रस्तुत गरेको छु। त्यसबारेमा अहिलेसम्म पार्टीमा छलफल भएको छैन। मैले छलफलको माग गरिरहेको छु। चाँडो सचिवालय बैठक राखेर त्यसबारेमा छलफल होस् र त्यसबारेमा निष्कर्षमा पुगोस् भन्ने मेरो माग रहिरहेको छ।

– तपाईंकाे त्यही प्रस्तावले अध्यक्ष नेपाल अलिबढी रुष्ट भएजस्तो सुनिन्छ। त्यसमा के छ  ?

मैले राखेको प्रस्तावमाथि पार्टीभित्र छलफल नै भएको छैन। त्यो प्रस्ताव पारित भएपछि वा पार्टीले अस्वीकार गरेपछि मात्रै मैले सार्वजनिक गर्छु भनेको छु।

-अध्यक्षसँग अन्तरसंघर्ष चर्किएपछि तपाईँ एमालेसँग नजिकिएको चर्चा पनि छ नि?
त्यो चर्चा मात्रै हो, कतै नजिकिएको छैन। म कहिले कता, कहिले कता गर्ने व्यक्ति होइन। म कम्युनिस्ट आन्दोलनको एउटा नेता हुँ। नेपालमा पुँजीवादी जनवादी सम्पन्न भइसकेपछि अब समाजवादी क्रान्ति र रूपान्तरणको दिशामा जानुपर्छ, अबको लक्ष्य समाजवाद हो।
त्यो समाजवाद प्राप्त गर्नको निम्ति सही क्रान्तिकारी कार्यदिशा, नीति र सिद्धान्तको आधारमा, अगाडि बढ्नुपर्छ र त्यो अगाडि बढ्ने पार्टी निर्माण गर्दै सबै कम्युनिस्ट पार्टीहरूलाई एकताबद्ध बनाएर लानुपर्छ भन्ने पक्षमा छु।

– अहिले समाजवादी मोर्चालाई पार्टीमा रूपान्तरण गर्न माओवादीसँग तत्कालै एकता हुँदैछ भन्ने चर्चा छ, यसमा तपाईँको राय के छ?

अहिले समाजवादी मोर्चा पार्टीमा रूपान्तरण हुने कुनै आधार छैन। पार्टी निर्माण आफ्नै प्रक्रियाबाट हुन्छ। पार्टी एकताको आफ्नै प्रक्रिया हुन्छन्। वैचारिक राजनीतिक, सैद्धान्तिक र सङ्गठनात्मक कार्यदिशाहरू मिल्यो भनेर विभिन्न पार्टीबीच एकताको कुरा अघि बढ्छ। यो जटिल प्रक्रिया हो। अहिले कसैले फकाउँदैमा माओवादीसँग एकता हुँदैन।

– अध्यक्ष अध्यक्षले त माओवादीसँग एकताको लागि तयार नै देखिन्नुहुन्छ ?
त्यस्तो केही पनि छैन। त्यो बाहिरका मान्छेले गरेको प्रचार मात्रै हो। नेकपा एकीकृत समाजवादी एकताबद्ध भएर अघि बढ्छ। पार्टीभित्रको विकृतिलाई हामी बढारेर फ्याँक्छौँ। यो पार्टीलाई क्रान्तिकारी कार्यदिशा, नीति र सिद्धान्तको आधारमा पुनर्गठन गरेर अगाडि बढ्छौँ।

-अध्यक्ष र तपाईँबीचको अन्तरसंर्घषले पार्टी विभाजनतिर जाँदैछ ?
म विभाजनको पक्षमा छैन। जसले गल्ती गरेको छ उसले आत्मालोचना गर्नुपर्छ। त्यसलाई सच्याएर सही नीति र सही नेतृत्व निर्माण गरेर पार्टीलाई एकताबद्ध बनाएर जानुपर्छ।

-तपाईँले विभाजनको पक्षमा छैन भन्नुभयो। तर, अध्यक्षले पार्टी छाड भनिसक्दा पनि अझै सँगै बस्नुहुन्छ ?

कुनै पनि व्यक्ति विशेषको इच्छा अनुसार कम्युनिस्ट पार्टी चल्दैन। न कुनै अध्यक्षको आधारमा चल्छ, न कुनै अरूको। कमिटीको निर्णयको आधारमा पार्टी चल्छ। पार्टीका कार्यदिशा, नीति र सिद्धान्त हुन्छन्। आफ्नै पद्धति हुन्छन्, व्यक्तिको आग्रह र पूर्वाग्रहबाट कम्युनिस्ट पार्टी चल्दैन।