बालापनदेखि आजसम्मको केपी अंकल- जसका आँखामा पूरा हुने सपनामात्रै नाचिरहे

नेपालगञ्जबाट काठमाडौं फर्किने जहाजको पर्खाईमा हामी एयरपोर्टमा थियौँ । प्रतीक्षा थियो, तत्कालीन गृहमन्त्री केपी शर्मा ओलीको । उहाँकी धर्मपत्नी राधिका शाक्य, सचिवालयका कर्मचारी, आफन्त, पार्टीका नेता र १६ वर्ष पनि नपुगेको यो पंक्तिकार त्यही लाइनमा थियो । प्रतीक्षा गर्नेले अशक्त, बिरामी र जहाजबाट कसरी तल झर्नुहोला भन्ने खासखुस गरिरहेका थिए । शायद त्यो दिन २०५२ साल साउन ९ गते हुनुपर्छ ।

जब जहाज एयरपोर्ट आयो, उहाँ मुस्कुराउँदै, सबैलाई अभिवादन गर्दै तल ओर्लनुभयो । त्यो देखेपछि सबैका आँखामा खुशी छायो । त्यति ठूलो हेलिकप्टर दुर्घटनामा परेर पनि उहाँमा देखिएको साहस, हिम्मत र खुशी दुर्घटना पर्ने अरु नेतामा थिएन । त्यसपछि सीधै शिक्षण अस्पताल भर्ना भएर केही दिन उपचार गर्नुभएको थियो ।

हेलिकप्टर दुर्घटनापछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारीसहितका नेतासँगै उहाँ काठमाडौं आउनुभएको हो । उहाँमा दुर्घटनाले शारीरिक र मानिसिक रूपमा पक्कै असर गरेको थियो, तर त्यो पीडा देखाउन चाहनुभएन । ओर्लेपछि सबैसँग केही पनि नभए जसरी प्रस्तुत हुनुभयो, त्यो उहाँको साहस र उर्जा थियो । मेरो नजिकै आएर ‘भतिज, तिमीलाई ठीक छ ?’ भनी सोध्नुभयो ।

२०५१ मंसिर १४ गते उहाँ गृहमन्त्री बन्नुभएको थियो । त्यसको ३ महिनापछि माघमा एसएलसी परीक्षा दिएर काठमाडौं जाने क्रममा काका बिलबहादुर खत्रीमार्फत् उहाँसँग चिनापर्ची भएको थियो । उहाँ गृह मन्त्री हुँदा काका नेपाली सेनाको तर्फबाट अंगरक्षक हुनुहुन्थ्यो । त्यसपछि झण्डै डेढ वर्ष उहाँको नजिक भएर बस्ने अवसर मिल्यो ।

उहाँ २४ घण्टामा १८ घण्टाभन्दा बढी खटिइरहनुभएको छ । दिनरात भन्नुभएको छैन । यो कुरा एमाले पंक्तिमात्र होइन, धेरैलाई थाहा छ । अहिले पनि जुन उर्जा र साहस उहाँसँग छ, त्यो अरु कोसैसँग छैन । एउटा विश्वप्रशिद्ध भनाइ छ, ‘सपना देख्ने आँखा मरेपछि मात्रै मान्छे बूढो हुन्छ ।’

गृहमन्त्री त्यसै व्यस्त हुने जिम्मेवारी । भेट्ने मान्छेको अति नै भिडभाड हुन्थ्यो । तर पनि, उहाँ फुर्सद भयो कि हामीलाई माया गर्न आउनुहुन्थ्यो । ‘कोही छ चेस र क्यारिमबोर्डमा मलाई जित्ने ? भन्दै खेल्न तम्सिनुहुन्थ्यो । उहाँसँग हामीले खेल्थ्यौँ, तर न चेस, न त क्यारिमबोर्डमै उहाँलाई जित्न सकियो । उहाँसँगको बसाइँका यस्ता धेरै अनुभव छन् । बालबालिकालाई असाध्यै माया गर्ने स्वभाव छ, उहाँको । बालबालिका भन्दा भुतुक्कै हुने । उनीहरूलाई भेटेपछि धेरैबेर सँगै खेल्नुहुन्थ्यो । मेरो त्यो बालपनलाई उहाँले दिएको माया अहिले पनि सम्झिन्छु । अंकल र भजितका रूपमा उहाँसँग जोडिएको सम्बन्ध आज पनि त्यस्तै छ । उहाँले देख्नासाथ सधैँ भतिज नै भनेर बोलाउनुहुन्छ ।

‘बाबु तिमीलाई जाडो भएजस्तो छ, बाक्लो कपडा लगाएनौँ’, मैले गरेको ल्याण्डलाइन टेलिफोन उठाउने मान्छेले मलाई सोधेको प्रश्न थियो । मैले भनेँ, ‘लगाएको छु । म आज साथीकोमा बस्ने भएँ, काका (बिलबहादुर खत्री) लाई भन्दिनुस् है ।’ उताबाट ‘हुन्छ’ भन्ने जवाफ आयो । मोबाइलको जमाना थिएन । मलाई टेलिफोन कसले उठाएको हो भन्ने थाहा भएन । यो ३१ वर्षअघि २०५१ सालमा भएको संवाद थियो ।

भोलिपल्ट पुल्चोकस्थित मन्त्री क्वार्टरमा फर्किएँ । काका मन्त्री (केपी शर्मा ओली) को अंगरक्षक, म एसएलसी दिएर गएको । मन्त्री क्वार्टरमा काकासँगै बस्थेँ । ओली अंकल बाहिरै कुर्चीमा बस्नुभएको रहेछ । काकाले उहाँसँग पहिले नै भतिज हो भनेर चिनजान गराउनुभएको थियो । त्यसैले उहाँलाई ‘अंकल’ भन्थेँ । के देखेर हो कुन्नी, मेरो हात च्याप्प समात्न आउनुभयो । भन्नुभयो, ‘यति पातलो ज्याकेट लगाएकोले तिम्रो स्वर कापेको रै’छ ।’

अनि मलाई थाहा भयो, हिजो मेरो टेलिफोन उठाउने केपी अंकल नै हुनुहुँदोरहेछ । अनि, एकजना त्यहीँ काम गर्नेलाई बोलाएर, पैसा दिँदै मतिर देखाएर भन्नुभयो, ‘यो बाबुलाई ज्याकेट किनिदेऊ ।’ १५/१६ वर्षको केटो म नयाँ ज्याकेट पाएपछि धेरै खुशी भएँ ।

त्यसबेला नयाँ ज्याकेटले फुरुङ भएको म, यो समाज र राजनीतिलाई बुझ्दै जाँदा थाहा भयो, उहाँको बालप्रेम । जाडो भएको कुरा टेलिफोनमै कसरी थाहा पाउनुभयो होला ? अनि, भोलिपल्टसम्म त्यही कुरा ख्याल गरेर ज्याकेट किनिदिनुभयो । देशको गृहमन्त्री, जसले कति सानो कुरामा पनि ख्याल गर्नुभएको होला भन्ने मनमा सधैँ जिज्ञासा लागिरहन्छ ।

एमालेको ९ महिने सरकार ढलेपछि उहाँ पाटनको माहपालमा डेरा सर्नुभयो । केही समय म त्यहीँ बसेँ । पछि सगरमाथा दैनिकमा काम गर्न थालेपछि अन्यत्रै साथीसँग बस्न थालेँ । म बेलाबेलामा उहाँको डेरा जान्थेँ । खाना खाए, नखाएको कुरा अनुहार हेरैरै छुट्टाउनुहुन्थो । नखाएको दिन आफूले भन्नै पर्थेन, उहाँले नसोधिकनै भन्नुहुन्थ्यो, ‘बाबु, तिमीले आज खाना खाएका छैनौँ । राधिका आन्टीलाई भेटेर खाना खाऊ ।’ डेरामा भिड हुन्थ्यो । झुटो बोलेर ‘खाएँ’ भनौँ, उहाँले नपत्याउने । उहाँले हातमै समातेर किचेनमा लिएर जानुहुन्थ्यो ।

अहिले केपी अंकलको सफल नेतृत्वले नेकपा (एमाले) सबैभन्दा मत बढी भएको लोकप्रिय पार्टी बनेको छ । २०७९ मा एमालेलाई धुलो चटाउने भन्दै जतिसुकै घेराबन्दी गरिए पनि त्यो चिर्न एमाले सफल भयो । संसदको दोस्रो ठूलो दलका नेता केपी अंकल प्रधानमन्त्री भएको पनि एक वर्ष पूरा भएको छ । एक वर्षमा सकारात्मक कामको धेरै शुरुवात भइसकेको छ । उहाँ अप्ठेरो र समस्या छोडेर भाग्ने मान्छे होइन । हामीले विगतका धेरै घटनाक्रम देख्दै आएका छौँ ।

एमालेको बहुमत ल्याएर ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ बनाउने अभिभारा पूरा गर्नुपर्ने प्रमुख दायित्व उहाँसँगै छ । शायद त्यसकै लागि उहाँ रातदिन नभनी खटिइरहनुभएको छ । निर्णय गर्नसक्ने अब्बल क्षमता, उहाँको खटाइको परिणाम हुनुपर्छ, इलाम र बझाङको उपनिर्वाचनको सफलता । चौतर्फी घेराबन्दीविरुद्ध पनि उहाँको नेतृत्वमा २०७९ मा एमालेले प्राप्त गरेको सीट र मत पनि कम होइन । सीटमा दोस्रो भए पनि मतमा एमाले पहिलो शक्ति बनेको छ ।

गठबन्धन नहुँदा त्यतिबेला नै एमालेले स्पष्ट बहुमत ल्याउँदोरहेछ भन्ने अहिलेको उपनिर्वाचनले पनि पुष्टि गरेको छ । यदि निर्वाचनमा प्रमुख दल छुट्टाछुट्टै लडेको भए के हुन्थ्यो ? धेरैको जिज्ञासा छ । तथ्यले के भन्छ भने, गठबन्धन भएकै कारण एमाले ४० स्थानमा झिनो मतले पराजय भोगेको छ । त्यो तथ्यले पनि झण्डै गठबन्धन नभएको भए एमाले बहुमत वा बहुमतको नजिक पुग्ने देखिएको हो । त्यसमा प्रमुख भूमिका उहाँकै हो ।

माधव नेपालले मात्र पार्टी नफुटाएको भए पनि एमालेको सम्मानजनक बहुमत आउने निश्चित थियो । सीट संख्या प्राविधिक कुरा होला, तर एमाले अध्यक्ष एवं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आम नेता तथा कार्यकर्ताको शीर उठाउने काम गर्नुभएको छ । एमाले हुनुमा गर्व गर्ने अनुभूति एमाले पंक्तिलाई ओलीले नै गराउनुभएको छ ।

आफ्नो सम्पूर्ण जीवन र सम्पत्ति राष्ट्रको नाममा समर्पण गर्नुभएका ‘सुखी नेपाली, समृद्ध नेपाल’ का परिकल्पनाकार केपी अंकल कसरी खटिरहनुभएको छ भन्ने घामजस्तै छर्लङ्ग छ । उहाँले परिकल्पना गरेको ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ अहिले मुलुककै सहमति बनिसकेको छ । उहाँको सार्वजनिक खटाईबाट लाग्यो यो सब पार्टी, देश र जनताकै लागि हो, भन्ने देखिन्छ । उहाँको दौडधुप, खटाई र त्याग हेर्दा यस्तो लाग्छ कि, उहाँको उमेर युवा जवानीमै छ । उहाँसँग हरेक परिस्थितिसँग जुध्ने तागत छ । हरेक कुरालाई रचनात्मक र रोचक बनाउने खुबी छ ।

उहाँलाई कतिपयले सपनामात्र देख्ने नेता भने पनि ती सपना धमाधम पूरा हुँदैछन् । कतिपय स्वघोषित बुद्धिजीवीले ओली अंकललाई सपनामात्र देख्ने काम नगर्ने भनेको पाउँछु । जब कुनै नेताले देश बनाउने सपना देख्दैन, त्यसले काम पनि गर्दैन । ओलीले सपना नदेखेको भए काठमाडौंबाहिर बनेका अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल कति सकिए, कति सकिने तयारीमा छन् ? चासो राख्नुहुने थिएन ।

देशभरि सडक चौडा पार्ने काम, सबै पालिकामा अस्पताल बनाउनेलगायतका सयौँ काम भए । दैलेखमा पेट्रोलियम पदार्थ र ग्यासको भण्डार छ भन्ने कुरा बाहिर आउन पनि उहाँकै नेतृत्व चाहिने रहेछ । उहाँको नेतृत्वमा जनताका मुर्छित सपनामाथि पानी छम्किने काम भएको छ, हुँदैछ ।

आजभोलि स्टण्डमात्रै गर्ने, काम नगर्नेको जमात राजनीतिक नेतामा बढी छ । जिम्मेवारी आउँदा काम नगर्ने, अनि बाहिर हुँदा कुरा मात्र चर्का गर्नेले राजनीतिको व्यापार गरिहेका छन् । तथ्य, तथ्यांक नकेलाउने, हिजो र आजको अवस्था तुलना नगर्ने, अनि झुट कुरालाई हजारचोटि भनेर सत्य सावित गराउन खोज्नेको भिड छ । त्यो भिड बर्खामासको भेलजस्तै हो । एकदिन सेलाउँछ । सेलाउनुपर्छ ।

यो सत्ता गठबन्धन बनेको एक वर्षमा केही सकारात्मक संकेत देखिएको छ । विकास निर्माणले फड्को मारेको छ । धेरै ठूला आयोजना सकिने तयारीमा छन् । निर्यातको अवस्थामा धेरै सुधार भएको छ । आर्थिक मन्दी कम भएको छ । स्वास्थ्य, शिक्षा र आम नागरिकका मुद्दामा केही सफलता प्राप्त भएको छ, यो एक वर्षमा ।

सोच्दा पनि अचम्म लाग्छ, भोलि देश हाँक्ने पुस्ता आज फेक कुराको पछि लागेका छन् । यसलाई रोक्ने उपाय भनेको सूचना बुझ्ने, परीक्षण गर्ने र विवेक प्रयोग गर्ने हो । युवापुस्ताले अवसरको खोजी गर्नु राम्रो हो, तर त्यसको लागि मेहनत, अभ्यास र धैर्यता चाहिन्छ । अरुलाई गाली गरेर आफू सफल भइँदैन । संसारका सफल मानिसको जीवन हेर्ने हो भने उनीहरू सबै आलोचना होइन, कर्ममा केन्द्रित थिए । नेता हुन भावनामा बहकिनु हुँदैन, विवेक र जिम्मेवारीमा विश्वास गर्नुपर्छ ।

केपी अंकलसँग गहन अध्ययन गर्ने र विषयवस्तुलाई नजिकबाट बुझ्ने एउटा असाधारण क्षमता छ । संविधान निर्माणमा उहाँको भूमिका अतुलनीय छ । भारतीय नाकाबन्दीविरुद्ध उहाँले डटेर सामाना गरेको कुरा अहिले पनि सबैले स्मरण गरिहन्छन् ।

विगतमा उहाँको नेतृत्वको सरकारले कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरा हाम्रो देशको भूभाग हो भन्दै नक्सा जारी गर्‍यो, त्यो उहाँ नभएको भए सम्भावना नै थिएन । किन विगतका प्रधानमन्त्रीले त्यो साहस गरेनन् ? संविधानको अंगका रूपमा त्यो भूमिलाई राष्ट्रिय सहमतिका आधारमा कसले भित्र्यायो ? यद्यपि, यसका लागि भारतसँग गर्नुपर्ने धेरै काम बाँकी होलान् । कम्तीमा नेपालको नक्सामा कालपानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुरा समेटी, यो भूमि नेपालको हो भन्ने सन्देश विश्वभर दियो । मधेशमा देखा परेको पृथकतावादी आन्दोलन र विप्लवलाई शान्तिपूर्ण वार्तामा ल्याउने काम उहाँकै नेतृत्वमा भएको हो ।

उहाँ २४ घण्टामा १८ घण्टाभन्दा बढी खटिइरहनुभएको छ । दिनरात भन्नुभएको छैन । यो कुरा एमाले पंक्तिमात्र होइन, धेरैलाई थाहा छ । अहिले पनि जुन उर्जा र साहस उहाँसँग छ, त्यो अरु कोसैसँग छैन । एउटा विश्वप्रशिद्ध भनाइ छ, ‘सपना देख्ने आँखा मरेपछि मात्रै मान्छे बूढो हुन्छ ।’

उमेर कति भयो भन्दा पनि उसको सोच, उत्साह, सपना र आत्मा जिउँदो छ कि छैन भन्ने कुरा बढी महत्वपूर्ण हुन्छ । कसैको उमेर ७० वर्षको हुनसक्छ, तर यदि ऊ अझै सिक्न चाहन्छ, बुझ्न चाहन्छ र केही गर्न चाहन्छ भने कहिल्यै बूढो हुँदैन । तर कोही २० को उमेरमै थकित र निराश भई सपना देख्न छोड्छ भने ऊ भित्रभित्रै बूढो भइसकेको हुन्छ ।

उहाँलाई साधारण सदस्यबाट समेत हटाएर एमालेलाई छिन्नभिन्न बनाउँन खोज्दा होस् वा अब उहाँको राजनीति सकियो भनेर स्याल हुइँया मच्चाउँदा पार्टीलाई सम्हाल्दै, जोगाउँदै र धुलो टकटकाएर उठ्दा पनि केपी अंकलले नै ल्याउनुभएको हो ।

राजनीतिमा फण्डा र स्टण्ट प्रहार गर्छन् । यस्तो झुटको फण्डालाई मसला बनाएर उहाँमाथि थप प्रहार गर्ने कि सत्य र तथ्य जाँच्ने ? विपक्षी पार्टीका कतिपय नेता ‘केपी ओलीजस्तो नेता हुनुपर्छ’ भनिरहेका छन् । कूलमान घिसिङ उज्यालो नेपाल अभियानमा केपी ओलीको महत्वूर्ण योगदान छ भनिरहनु भएको छ । माओवादीका सांसद रामनायारण विडारीले केपी ओलीजस्तो अध्ययनशील नेता अरु छैन भनेर सार्वजनिक अभिव्यक्ति नै दिएका छन् । आमनागरिक केपी ओलीको विकास र समृद्धिको अभियानमा साथ छन् । केही थान फेक आईडीबाट बनेका र बनाइएका झुटको खेतीमा रमाउने कि तथ्यमा बुझ्ने ?

उहाँ हावाले ढल्ने र ढलाउन सकिने मान्छे होइन । उहाँसँग कमीकमजोरी होलान्, तर उहाँमा केही गरौँ भन्ने जुन हुटहुटी र सपना छ, त्यो अरुमा देखिँदैन । उहाँको चट्टानी अडान र संगठन निर्माण गर्ने कौशलता नभएको भए नेकपा गठन पछि भत्केका कम्युनिष्ट पार्टीको बीचबाट एमालेलाई बत्ति बालेर खोज्नुको विकल्प थिएन ।

‘बाबु तिमीलाई जाडो भएजस्तो छ, बाक्लो कपडा लगाएनौँ’, मैले गरेको ल्याण्डलाइन टेलिफोन उठाउने मान्छेले मलाई सोधेको प्रश्न थियो । मैले भनेँ, ‘लगाएको छु । म आज साथीकोमा बस्ने भएँ, काका (बिलबहादुर खत्री) लाई भन्दिनुस् है ।’ उताबाट ‘हुन्छ’ भन्ने जवाफ आयो । मोबाइलको जमाना थिएन । मलाई टेलिफोन कसले उठाएको हो भन्ने थाहा भएन । यो ३१ वर्षअघि २०५१ सालमा भएको संवाद थियो ।

कतिपयमा उहाँजस्तो बन्न नसकेकोमा रिस र डाह छ । जति गर्दा पनि एमालेलाई कमजोर बनाउन नसकेपछि अहिले सामाजिक सञ्चालको निशाना केपी शर्मा ओलीलाई बनाइएको छ । यद्यपी, उहाँको पक्षमा पनि उत्तिकै सद्भाव र सम्मान गर्नेको कमी छैन । सामाजिक सञ्जालमा चलाइएको हजारौँ फेक आईडी र केही अराजक समूहले तिललाई पहाड बनाउन खोजेपनि त्यो फण्डा र स्टण्टबाजी एकदिन निरर्थक हुनेछ ।

अनि, त्यही फेक फण्डालाई पराजित गर्न लाग्ने कि ‘बेला यही हो’ भनेर एमालेपंक्ति बुरुक्क उफ्रिने ? जब नेतृत्वमाथि प्रहार भइरहँदा सही र गलत छुट्टाउन नसक्ने, योजना बनाएर तथ्य र झुटको चिराफार गर्नु जरुरी छ, न कि त्यही फण्डमा नाच्ने एमाले हुन सक्दैन ।

यो सत्ता गठबन्धन बनेको एक वर्षमा केही सकारात्मक संकेत देखिएको छ । विकास निर्माणले फड्को मारेको छ । धेरै ठूला आयोजना सकिने तयारीमा छन् । निर्यातको अवस्थामा धेरै सुधार भएको छ । आर्थिक मन्दी कम भएको छ । स्वास्थ्य, शिक्षा र आम नागरिकका मुद्दामा केही सफलता प्राप्त भएको छ, यो एक वर्षमा । जनअपेक्षा धेरै छन्, भने जति भएको छैन होला । तर, सकारात्मक कामको शुरुवात भने पक्कै भएको छ ।

अबको समय आफूले आफैँलाई पनि प्रश्न गर्ने समय हो । एकपटक सोचौँ, केपी ओलीबिनाको एमाले र एमालेबिनाको नेपाल बनाउने सपना कसैले देख्छ भने त्यो दिवास्वप्नमात्र हो । केपी अंकलसँग जुन साहस, उत्साह र ऊर्जा छ त्यो अरु कोहीसँग छैन । उहाँसँग अहिले पनि २० वर्षे जवानीजस्तै जोश, जाँगर, हिम्मत र साहस छ । उहाँको दौडधुप, खटाई र त्याग हेर्दा यस्तो लाग्छ कि, उहाँको उमेर युवा जवानीमै छ ।

(लेखक नेपाल पत्रकार महासंघका केन्द्रीय सदस्य हुन् ।)