केपी शर्मा ओलीः विकल्पहीन नेतृत्वको नाम

नेपालको समकालीन राजनीतिक इतिहासमा केपी शर्मा ओली एउटा यस्तो नाम हो, जसले केबल पद हैन, विचार, अडान र राष्ट्रियतासँग गहिरो सम्बन्ध राख्छ । धेरै नेता आए-गए, तर जनताको मनमा गहिरो प्रभाव पार्न र राष्ट्र निर्माणको मूलधारमा स्थायी छाप छोड्न सक्ने नेता विरलै देखिए ।

अस्थिरता, अवसरवाद र सिद्धान्तहीन प्रतिस्पर्धाको यो संक्रमणकालीन राजनीतिक परिवेशमा ओली जस्ता दूरदर्शी, आत्मविश्वासी र राष्ट्रवादी नेताको उपस्थिति अपरिहार्य महसुस भइरहेको छ । चाहे देशको सार्वभौमिकताको रक्षा होस्, राष्ट्रिय योजना निर्माण होस् वा संगठन सुदृढीकरण ओलीको नेतृत्वले सधैं स्पष्ट दृष्टिकोण, साहसिक निर्णय र जनउत्तरदायी कार्यशैली प्रस्तुत गरेको छ । यही कारण आज धेरैका मनमा एक स्पष्ट निष्कर्ष उठिरहेको छ । नेपालको राजनीतिक मञ्चमा कोही त्यस्तो नेता छन् जसले सत्ता, संगठन, राष्ट्रियता र समृद्धिको एजेण्डालाई एउटै सूत्रमा बाँध्न सफल भएका छन् भने उनी हुन्, हालका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली ।

केपी शर्मा ओलीको राजनीतिक यात्रा कुनै संयोग या सहज यात्राबाट बनेको होइन । नेपालको सशस्त्र विद्रोह, जनक्रान्ति र संगठनात्मक संघर्षका घना बाटो पार गर्दै ओली आजको स्थानमा पुगेका हुन् । झापा आन्दोलनको समयदेखि जेल जीवन, भूमिगत राजनीति, संसदीय अभ्यास, र प्रधानमन्त्री पदको यात्रा उनको व्यक्तिगत क्षमताको प्रमाण हो । उनी त्यस्ता नेतामा पर्दछन्, जसले केवल सत्ता प्राप्त गर्न राजनीतिमा लागेका होइनन्, बरु राष्ट्र निर्माण र राष्ट्रिय स्वाभिमान अभिवृद्धि गर्ने गम्भीर लक्ष्य बोकेका छन् ।

नेपालमा राजनीतिक अस्थिरता, नेतृत्वको भ्रम, सिद्धान्तहीन प्रतिस्पर्धा र भावनात्मक शोषणको लामो इतिहास छ । यस्ता विकृत परिस्थितिमा एक सशक्त, दूरदर्शी र राष्ट्रवादी नेतृत्व आजको आवश्यकता हो । केपी शर्मा ओली यसैखालको आवश्यकताको प्रतिविम्ब हुन् । उनी केबल एक पार्टीका नेतामात्र होइनन्, आजको राष्ट्रको आवश्यकता र भविष्यको कल्पनाको प्रतिनिधि बनेका छन् ।

राजनीति केबल सत्ता खेल होइन, यो राष्ट्र निर्माणको लडाइँ हो । यो लडाइँमा ओलीजस्ता नेता चाहिन्छ, जो राष्ट्रको भलाईलाई प्राथमिकता दिन सक्छन्, जनताको अभाव बुझ्छन् र देशको सार्वभौमिकताको रक्षा गर्न सधैँ तयार हुन्छन् । समयले ओलीलाई केबल एक प्रधानमन्त्रीका रूपमा नभई एक युग निर्माता नेताका रूपमा स्थापित गराइसकेको छ ।

उनको कार्यशैली, निर्णय गर्ने साहस र देशको पक्षमा नझुक्ने अडानका थुप्रै उदाहरण छन् । सन् २०१५ को संविधान जारी गर्दा देखिएको भारतको अनौपचारिक नाकाबन्दीको समयमा ओलीले देखाएको राष्ट्रिय अडान अझै जनताको स्मृतिमा ताजा छ । विदेशी दबाबको सामना गर्दै उनले राष्ट्रको सार्वभौमिकता माथि सम्झौता गरेनन् । यो कुनै सामान्य कुरा थिएन । राजनीतिक कूटनीतिमा यस्ता अडानको मूल्य निकै ठूलो हुन्छ । त्यसैका कारण उनले तत्कालीन कठिन परिस्थितिमा पनि राष्ट्रियताको पक्षमा जनमत प्राप्त गरे ।

ओलीको विशेषता भनेको केवल अडानमा मात्र होइन, योजनात्मक सोच र भिजन मा पनि छ । उनले अघि सारेको ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ अभियान केवल राजनीतिक नारा होइन, यो देशको भविष्यको स्पष्ट रूपरेखा हो । यसअन्तर्गत उनले भौतिक पूर्वाधार निर्माणदेखि ऊर्जा उत्पादन, शिक्षा सुधारदेखि स्वास्थ्य सेवा, औद्योगिक प्रवद्र्धनदेखि वैदेशिक लगानीसम्मका विषयमा विस्तृत योजना अगाडि सारे । त्यो योजनामा रेल सेवा, जलमार्ग, पाँच वर्षे योजनामा आत्मनिर्भरता, ऊर्जा निर्यातजस्ता रणनीति स्पष्ट देखिन्थे ।

नेपाली राजनीतिमा ओलीको एक अर्को विशेषता भनेको वाकपटुता र प्रभावकारी सम्प्रेषकीय क्षमता हो । उनले संसद् होस् या सभा, टेलिभिजन अन्तर्वार्ता होस् या जनसभाको मञ्च, सधैँ सशक्त अभिव्यक्ति दिएका छन् । उनका भाषणमा आत्मबल, जानकारी, रणनीतिक संकेत, व्यंग्य र दर्शनको मिश्रण पाइन्छ । आमजनतासँग भावनात्मक रूपमा जोडिनसक्ने शैलीले उनी अझ लोकप्रिय छन् ।

तर, जहाँ उच्चता हुन्छ, त्यहाँ आलोचना पनि उत्तिकै हुन्छ । ओलीलाई आलोचना गर्नेहरू उनी स्वेच्छाचारी, कठोर, र गुटप्रेमी भएको आरोप लगाउँछन् । यथार्थ के हो भने, सशक्त निर्णय लिने नेता यदि स्पष्ट नहुन्, भने राज्य संचालन नै कमजोर हुन्छ । लोकतन्त्रमा आलोचना आवश्यक छ, तर आलोचनाको नाममा शक्तिशाली नेतृत्वलाई अस्थिर पार्ने प्रवृत्ति राष्ट्रको लागि खतरनाक हुन्छ । ओलीलाई विपक्षीहरूले आलोचना गर्दा पनि उनी जनस्तरमा अझै लोकप्रिय छन् भन्ने तथ्य विभिन्न निर्वाचन परिणामले प्रमाणित गरेका छन् ।

राजनीतिमा विकल्पको कुरा सधैँ गरिन्छ । तर, विकल्प तयार गर्न भिजन, संगठन, नीति, जनसमर्थन र चरित्र आवश्यक पर्छ । के आजको राजनीतिक परिदृश्यमा ओलीको विकल्प तयार भएको छ ? नेताका नाम त कैयौँ छन्, तर जनस्तरमा स्वीकृति, राष्ट्रियताप्रतिको अडान, योजना कार्यान्वयन गर्ने क्षमता र विदेशी दबाबको सामना गर्ने साहस आज पनि ओलीमा मात्र देखिन्छ । यही कारण हो, ‘ओलीको विकल्प छैन’ भन्ने आवाज केवल पार्टीभित्र सीमित छैन, यो आवाज आज आमजनताका ओठसम्म आइपुगेको छ ।

केपी शर्मा ओली एमालेको नेता मात्रै होइन, उनी आजको नेपालको राष्ट्रिय राजनीति, स्वाभिमान र स्थायीत्वका पर्याय हुन् । उनको नेतृत्वलाई केवल पार्टीको सन्दर्भमा सीमित गर्नु न्यायपूर्ण हुँदैन, किनकि उनले आफैँलाई राष्ट्रिय आकांक्षा र जनअपेक्षाको प्रतिनिधि नेताका रूपमा स्थापित गरिसकेका छन् । ओलीको निर्णय क्षमता, कूटनीतिक अडान र विकासप्रति प्रतिबद्धता केवल एमालेका कार्यकर्ता वा समर्थकमाझ सीमित छैन, त्यो प्रभाव देशव्यापी रूपमा अनुभूत गरिएको छ ।

ओली नेतृत्वको सरकारले अघि सारेका योजना केबल चुनावी लोभको साधन थिएनन्, ती योजना दीर्घकालीन दृष्टिकोणका आधारमा तयार गरिएका थिए । उनले ऊर्जा क्षेत्रलाई आत्मनिर्भर बनाउने महत्वाकांक्षी कार्यभार लिए । यही सोचअनुसार जलविद्युत् उत्पादनलाई प्राथमिकता दिइयो, ‘एक घर एक बत्ती’ जस्ता योजना जनताको घरघरमा पुगे । उनले अघि सारेको ‘नेपाल-भारत ऊर्जा व्यापार सम्झौता’ र ‘विद्युत् निर्यात रणनीति’ पनि यसै धारको उपज थियो । प्रधानमन्त्री ओलीको कार्यकालमा १०० मेगावाटभन्दा बढी विद्युत् निर्यात भएको ऐतिहासिक उपलब्धि हो, जुन अघिल्ला सरकारबाट सम्भव हुन सकेको थिएन ।

ओलीले ठूलो महत्व दिएको अर्को क्षेत्र हो, सडक तथा यातायात पूर्वाधार ! उनले पूर्व-पश्चिम मदन भण्डारी राजमार्ग, कोशी-मेची एक्सप्रेसवे, काठमाडौं-तराई फास्ट ट्रयाक र उत्तर-दक्षिण भौगोलिक सञ्जाललाई जोड्ने योजना अगाडि सारे । यी सबै योजना केवल सपना होइनन्, ठोस जगमा आधारित थिए । ओली नेतृत्वमा ‘पूर्वाधार विकासको दशक’ घोषणा गरिएको थियो, जसअन्तर्गत पुल, सडक, विमानस्थल, र सिँचाइ योजनाले तीव्र गति लिए । उनले पोखरा र गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण कार्यलाई तीव्रता दिँदै नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय पहुँच विस्तार गर्ने प्रयत्न गरे ।

स्वास्थ्य र शिक्षाजस्ता सामाजिक क्षेत्रमा पनि ओली सरकारको नीतिगत स्पष्टता देखिन्छ । उनले ‘एक नगरपालिका, एक अस्पताल’, ‘स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम’, ‘निःशुल्क प्रसूति सेवा’ जस्ता योजना विस्तार गरे । त्यसैगरी शिक्षामा ‘सामुदायिक विद्यालयको सुदृढीकरण’, प्राविधिक शिक्षाको प्रवर्द्धन र स्थानीय तहको शिक्षामा समानता ल्याउने नीति अवलम्बन गरियो । यस्ता नीति कार्यान्वयनले ग्रामीण भेगका जनताले पनि राज्यको उपस्थिति महसुस गर्न थाले ।

ओलीको राजनीतिक संगठनभित्रको भूमिका अत्यन्तै निर्णायक रहेको छ । पार्टी एकता प्रक्रिया होस् वा पार्टीको वैचारिक शुद्धीकरण, ओलीले सधैँ अडिग भई नेतृत्व गरेका छन् । २०७५ सालमा तत्कालीन एमाले र माओवादी केन्द्रबीच ऐतिहासिक एकता गराई ‘नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)’ को गठन गर्न सफल हुनु ओलीको कूटनीतिक कौशल र राजनीतिक परिपक्वताको ज्वलन्त उदाहरण हो । यो एकता केवल शक्तिको लागि होइन, वामपन्थी दर्शनलाई एउटै छातामुनि ल्याउने साहसी प्रयोग थियो । दुर्भाग्यवश, न्यायिक विवादका कारण यो एकता संस्थागत हुन सकेन । तर, ओलीको नेतृत्व क्षमता भने यसबाट स्पष्ट देखिन्छ ।

वर्तमान राजनीतिक परिदृश्यमा ओलीले सामना गरिरहेका चुनौति बहुपक्षीय छन् । उनको नेतृत्वमाथि लगातार प्रहार भइरहे पनि उनले कहिल्यै आत्मसमर्पण गरेनन् । नेकपा विघटनपछि सिर्जित संकट, निर्वाचन आयोगमा भएको हस्तक्षेप, अदालतको फैसला र जनमत विभाजनका अवस्थामा पनि ओलीको धैर्य, आत्मबल र संगठन नियन्त्रण क्षमतामा कमीकमजोरी देखिएन । उनी लगातार ‘विकल्पहीन नेता’ को रूपमा स्थापित हुँदै गएका छन् । उनलाई कमजोर पार्ने प्रयत्न स्वयं प्रतिपक्ष र प्रतिगामी शक्तिको रणनीति हो, तर जनमतको मूलप्रवाह ओलीप्रति अझै विश्वासका साथ केन्द्रित छ ।

ओलीको वैचारिक अडान अत्यन्तै स्पष्ट छ । राष्ट्रप्रेम, आत्मनिर्भरताको अर्थनीति, उत्पादनमुखी विकास, र स्वाभिमानी कूटनीति, उनी कुनै पनि विषयमा स्पष्ट धारणा दिन सक्छन्, चाहे त्यो भारतसँगको सम्बन्ध होस्, चीनसँगको व्यापार सन्तुलन होस् वा पश्चिमा सहायता संस्थाको भूमिकाको समीक्षा । उनी राष्ट्रियताको प्रश्नमा कहिल्यै सम्झौता गर्दैनन् । नेपालको नक्सा संशोधन, सीमासम्बन्धी अडान र राष्ट्रिय स्वाभिमानको रक्षामा ओलीको नेतृत्व ऐतिहासिक छ ।

आज नेपाली राजनीतिमा देखिएको दलीय विखण्डन, विचारको विभ्रान्ति र नेतृत्व अनिकालको समयमा ओली एकमात्र नेता हुन्, जसले पूर्णवहुमतको सरकार चलाएका छन्, त्यो पनि दुई तिहाइको आधारमा । उनले संविधान कार्यान्वयन, संघीयता लागू, प्रदेशको सुदृढीकरण र स्थानीय सरकार सशक्तीकरणमा उल्लेखनीय योगदान दिए । यस्तो हैसियतमा पुग्ने नेता दशकौँमा एकपटक मात्रै जन्मिन्छ ।

ओलीमाथि लागेका आरोप अहंकारी, कठोर, गुटीय सोच भएका भन्ने यथार्थको तुलनामा सतही छन् । नेतृत्व भनेकै निर्णय लिने क्षमता हो, अडान राख्ने साहस हो र राष्ट्रिय चासोलाई सबैभन्दा अगाडि राख्ने दूरदृष्टि हो । ओलीसँग यी तीनवटै गुण विद्यमान छन् । अहिलेका प्रतिस्पर्धीमा न त यो सोच छ, न जनताको समर्थन, न संगठन सशक्त बनाउनसक्ने आँट ।

ओलीको विशेषता भनेको केवल अडानमा मात्र होइन, योजनात्मक सोच र भिजन मा पनि छ । उनले अघि सारेको ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ अभियान केवल राजनीतिक नारा होइन, यो देशको भविष्यको स्पष्ट रूपरेखा हो ।

‘विकल्प’ को बहस तब सार्थक हुन्छ, जब त्यस्तो व्यक्ति प्रस्तुत गर्न सकिन्छ । जसले ओलीभन्दा बढी राष्ट्र, जनता र संगठनको पक्षमा खरो उभिन सकोस् । तर, आजको राजनीतिक वृत्तमा यस्तो व्यक्तित्व देखिँदैन । ओलीसँग विगतको अनुभव, वर्तमानको विश्वस्तता र भविष्यको रणनीति तीनवटै छन् । यही कारण जनस्तरमा, विशेषगरी गाउँ-शहरका आम नागरिकका बीचमा ओलीप्रतिको समर्थन अझै मजबुत देखिन्छ ।

राजनीति केबल सत्ता खेल होइन, यो राष्ट्र निर्माणको लडाइँ हो । यो लडाइँमा ओलीजस्ता नेता चाहिन्छ, जो राष्ट्रको भलाईलाई प्राथमिकता दिन सक्छन्, जनताको अभाव बुझ्छन् र देशको सार्वभौमिकताको रक्षा गर्न सधैँ तयार हुन्छन् । समयले ओलीलाई केबल एक प्रधानमन्त्रीका रूपमा नभई एक युग निर्माता नेताका रूपमा स्थापित गराइसकेको छ ।

केपी शर्मा ओली एमालेको नेता मात्रै होइन, उनी आजको नेपालको राष्ट्रिय राजनीति, स्वाभिमान र स्थायीत्वका पर्याय हुन् । उनको नेतृत्वलाई केवल पार्टीको सन्दर्भमा सीमित गर्नु न्यायपूर्ण हुँदैन, किनकि उनले आफैँलाई राष्ट्रिय आकांक्षा र जनअपेक्षाको प्रतिनिधि नेताका रूपमा स्थापित गरिसकेका छन् । ओलीको निर्णय क्षमता, कूटनीतिक अडान र विकासप्रति प्रतिबद्धता केवल एमालेका कार्यकर्ता वा समर्थकमाझ सीमित छैन, त्यो प्रभाव देशव्यापी रूपमा अनुभूत गरिएको छ ।

संविधान कार्यान्वयन, राष्ट्रियताको रक्षामा ऐतिहासिक अडान, ऊर्जा निर्यातमा आत्मनिर्भरता र पूर्वाधार विकासमा उनका प्रयासले उनलाई समग्र राष्ट्रको नेता बनाइदिएका छन् । उनी न केवल राजनीतिक व्यक्तित्व हुन्, उनी नेपाली जनमानसमा आशा, भरोसा, र आत्मविश्वासको नाम पनि हुन् । त्यसैले आज ओलीलाई हेर्दा लाग्छ । उनी एमालेका मात्र होइनन्, समकालीन नेपालको आवश्यकता र भविष्यको परिकल्पनाका नेतृत्वकर्ता हुन् ।

अन्ततः निष्कर्ष यही आउँछ- आजको राजनीतिक, आर्थिक, र कूटनीतिक संकटको घडीमा ओलीको नेतृत्व अपरिहार्य छ । उनको विकल्प निर्माण गर्न जनअपेक्षा, संगठन र राष्ट्रिय स्वार्थलाई एउटै धरातलमा ल्याउने संयोजन आवश्यक पर्छ, जुन हालको अवस्थामा सम्भव देखिँदैन । त्यसैले वर्तमान नेपालको सन्दर्भमा भन्न सकिन्छ- केपी शर्मा ओलीः विकल्पहीन नेतृत्वको नाम हो ।