काठमाडौं । एक युग थियो जब भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प सार्वजनिक रुपमा एकअर्कालाई राम्रो मित्रको उपमा दिन्थे । ट्रम्प मोदीको गृह राज्य गुजरात पुगेर रोयल स्वागतमा भिज्नु र मोदी अमेरिका पुगेर ठूल्ठूला सभाहरुमा पुगेर ‘अबका बार ट्रम्प सरकार’ भन्नु त्यही मित्रताको कारणहरु भएको भनियो । अहिले दोस्रो कार्यकालमा छन् ट्रम्प र तेस्रो कार्यकालमा मोदी ।
अहिले उनीहरुको सम्बन्धमा दरार आएको भारत र अमेरिकाबीच देखिएको तनावले देखाउँछ । हुन त बंगलादेशमा भारतलाई बाइपास गरेर अमेरिका हाबी भएको भारतीय मिडियाहरु नै लेख्छन् । तर हसिनाको बहिर्गमन हुँदा बाइडेन सत्ता थियो । त्यसमा ट्रम्पको बल लागेको थिएन । यद्यपी पछिल्ला केहि घटना क्रमहरुले ट्रम्पले मोदी र भारतलाई तारन्तार तनाव दिइरहेका छन् । यहाँ त्यसैका चार कारणको चर्चा गरिएको छः
१. आप्रवासीलाई हतकडी र नेल लगाएर भारत फिर्ता
गत फेबु्रअरी पहिलो साता भारत र मोदीकै बेइज्जत हुने तस्बिर अमेरिकी अधिकारीहरुले सार्वजनिक गरे । उनीहरुले हतकडी र नेल लगाइएका भारतीयहरुलाई बटुलबाटुल गरेर भारतमा सैन्य विमानबाट फर्काइएको तस्बिर सार्वजनिक गरे ।
विश्व गुरु भन्दै भारतले विश्वभर मान मनितो पाएको भनेर मोदीले गरेको राजनीतिक चर्चालाई धुलिसात बनाउन त्यही तस्बिर काफी बन्यो । मोदी र ट्रम्प असल मित्र भएको विज्ञापन त्यही तस्बिरबाट कमजोर बन्यो ।
एक कोणमा भन्दा गठबन्धनबाट टिकेको मोदी सरकारलाई ज्यादै ठूलो टाउको दुखाई बन्यो त्यो घटना । यसले राजनीतिक र कूटनीतिक दुवै कोणमा मोदी र बीजेपीलाई घाटा गर्याे । भारतको मानमनितोमा आघात पुग्यो । उसो त पुटिन र सि चिनफिङलाई आफ्नो सपथमा बोलाउन चाहेका ट्रम्पले मोदीलाई भने बोलाएका थिएनन् । यो मुद्दा भारतका मिडियाहरुमा व्यापक चर्चामा पनि आयो ।
२. कस्मीर मुद्दाको अन्तर्राष्ट्रियकरण
गत मे महिनामा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले भारतले नचाहेको अर्को मुद्दा बोले । उनले भारत र पाकिस्तानको कस्मीर मुद्दा समाधान गर्न आफू समन्वय गर्न तयार भएको बताए । सामाजिक संजाल ट्वीटरमा पाकिस्तानी परराष्ट्र मन्त्रालयले ट्रम्पको अकाउन्टलाई मेन्सन गरेर धन्यवाद दियो । भारत भने बिच्कियो । कस्मीर मुद्दा भारतको आन्तरिक मामिला भन्दै आएको भारतलाई अमेरिकाले कस्मीर मुद्दा अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्नमा सक्रियता देखायो । यसले भारतले बिच्कियो ।
तर भारत सरकारले ट्रम्पको आलोचना गर्न सकेनन् । बरु मिडियामा आलोचना आयो । मोदी र जयशंकरले आलोचना गर्न सकेनन् । अमेरिका भ्रमणमा पुगेका भारतीय बहुदलिय सांसदहरुको अगाडि खालिस्तानी पक्षको नाराजुलुसमा पनि अमेरिकाले टुलुटुलु हेर्नुबाहेक केही गरेन । यसलाई पनि भारतसँग अमेरिकी तनावको एक दृष्य भन्दै सामाजिक सञ्जालमा भारतीय डायस्पोराका एक अनुसार प्राध्यापक असोक स्वाइनले चर्चा गरेका छन् ।
अरु त अरु भारत र पाकिस्तानको युद्धलाई आफूले व्यापारिक धम्की दिएर रोकेको भन्दै ट्रम्पले भारतको अतिरिक्त बेइज्जत गरिरहेका छन् । भारत एक महाशक्ति देश नभएर अमेरिकाले जे भन्यो त्यो मान्ने खालको जस्तो चित्र मोदी सरकारले बनाएको भन्दै भारतका विपक्षी दलहरुले चर्चा गरेका छन् । राहुल गान्धीले त मोदीलाई आफूले थर्काएको भनेर बारम्बार ट्रम्पले भन्दा पनि मोदी चुपचाप भएको भन्दै विभिन्न राजनीतिक सभामा बोल्न थालेका छन् ।
३. एपलको तनाव
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो अरब देशहरुको भ्रमणको कुरामा अर्को भारतलाई तनाव दिने कुरा बोले । उनले एपलका उत्पादनहरु तत्काल भारतमा नगर्न कम्पनीका सीईओ टीम कुकलाई आग्रह गरे । भारतमा उत्पादन गरे राम्रो नहुने बताए ।
चीनसँगको व्यापारिक युद्धको फाइला लिएर चीनका उद्योग भारतमा सारेर व्यापक फाइदा लिन सोचेको भारतलाई ट्रम्पको एक बोलीले बिजोग बनायो । भारत रक्षात्मक बन्यो । तर मोदी र जयशंकरले यो मुद्दामा पनि ट्रम्पको खुलेर आलोचना गरेनन् । बरु भारतलाई विश्व गुरु भनेर यस्तो अपमान भएको भन्दै आलोचनात्मक मिडियाहरुले समाचार बनाए ।
४. मोदी म्यान अडानीलाई हैरानी
हालसालै फेरि अमेरिकाबाट भारतलाई टाउको दुःखाइ हुने अर्को खबर आयो । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीका प्रिय खर्बपति व्यापारी गौतम अडानीलाई तनाव दिने खालको समाचार आयो । समाचार अनुसार अमेरिकी न्याय विभागले अडानीलाई निगरानीमा राखेको बताइएको छ । यसले मोदीलाई तनाव दिएको बताइएको छ ।
Leave a Reply