नदीजन्य पदार्थ मनपरी उत्खनन् र चोरी निकासी: तिलोत्तमाको कश्यप नमुना रोडालाई गरियो कारबाही

रुपन्देही । घाटगद्दीमा लैजानुपर्ने ढुंगागिट्टी सीधै क्रसरमा पुर्‍याएको भेटिएपछि रुपन्देहीको तिलोत्तमा नगरपालिका- ६ गोरकट्टास्थित कश्यप नमुना रोडा उद्योग कारबाहीमा परेको छ ।

नेपालप्रेससहित विभिन्न मिडियामा यसबारे समाचार प्रकाशित भएपछि जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख, प्रमुख जिल्ला अधिकारी, जिल्ला प्रहरी प्रमुखलगायतको अनुगमनपछि कश्यप नमुना रोडा उद्योगलाई कारबाही गरिएको हो ।

अनुगमनका क्रममा क्रसर उद्योगमा ताजा ढुंगागिट्टीको ठूलो परिमाण भेटिएको थियो । अर्को निर्णय नहुँदासम्मका लागि बिक्री वितरण रोक्न निर्देशन दिइएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी वासुदेव घिमिरेले जानकारी दिए ।

उनका अनुसार प्राविधिक अनुसन्धानसमेत अघि बढाइएको छ । शनिबार बिहान बा ०३००१ ख ०७२५ नम्बरको टिपरले घाटगद्दीमा लैजानुपर्ने सामग्री सीधै कश्यप क्रसरमा पुर्‍याएको खबर सार्वजनिक भएको थियो । उक्त टिपर पालिकाबाट अधिकृत अनुमति प्राप्त सवारी हो ।

तिलोत्तमा- ६ मा पर्ने गोरकट्टा र हरपुर क्षेत्रमा कश्यपसहित कालिका, कामना, सिद्धेश्वरी कामना, मुक्तिनाथ, न्यू सृष्टिलगायत करिब आधा दर्जन क्रसर उद्योग सञ्चालनमा छन् । स्थानीयका अनुसार पालिकाले तोकेको घाटगद्दी स्थान छेउमै भए पनि दैनिक दर्जनौं टिपरले सीधै क्रसर उद्योगमा ढुंगा-गिट्टी पुर्‍याउने गरेका छन् ।

उत्खनन्‌काे ठेक्का व्यवसायी सुमन बस्यालले लिएका छन्, जसले गत वर्ष पनि ठेक्का पाएका थिए । ठेकेदार, क्रसर सञ्चालक र जनप्रतिनिधिको मिलेमतोमा यो कार्य भइरहेको स्थानीयको आरोप छ ।

स्थानीयले प्रमुख जिल्ला अधिकारीसहितको अनुगमन टोली पुग्दा आक्रोशसमेत पोखेका थिए । अनुगमन टोली आउनुअघि नै ठेकेदारकहाँ सूचना पुग्ने उनीहरूको आरोप छ ।

नेकपा माओवादी केन्द्रका जिल्ला नेता श्याम बराइलीले अनुगमन समितिमा स्वतन्त्र नागरिक, प्रतिपक्ष दलका प्रतिनिधि र विज्ञ समावेश गरी व्यापक निगरानी हुनुपर्ने माग गरे ।

‘नियामक निकायको अनुगमन देखाउने दाँतमात्र हो’, उनले भने ।

जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख उमाकान्त चापागाईंले कात्तिक-मंसिरमै ठेक्का प्रक्रिया अघि नबढाई पालिकाहरूले जेठमा मात्र एकै पटक ठेक्का दिएपछि प्रभावकारी अनुगमन असम्भव भएको बताए ।

उनका अनुसार कतिपय स्थानमा मापदण्डभन्दा गहिरो गरी उत्खनन् भइरहेको छ । यसअघि पनि तिलोत्तमामा २ र सैनामैनामा ६ वटा टिपर नियन्त्रणमा लिएर कारबाही गरिएको चापागाईंले बताए ।

मापदण्डविपरीतको उत्खनन् र चोरी रोक्न स्थानीयको सक्रिय सहयोग आवश्यक रहेको उनको भनाइ छ ।