सिरहामा भारतीय नेताको नाममा पार्क बनाउँदै मधेस सरकार, राजा सलहेशको इतिहास मेट्न खाेजेकाे भन्दै विराेध

जनकपुरधाम । सिरहाको लहानस्थित धार्मिक तथा ऐतिहासिक महत्व बोकेको सलहेश फूलवारीमा ‘भिमराव अम्बेडकर पार्क’ निर्माण अगाडि बढाएपछि मधेश सरकार र जनमत पार्टीका अध्यक्ष सीके राउतको विरोध सुरु भएको छ ।

सोमबार जनमतका अध्यक्ष राउत, मुख्यमन्त्री सिंह र वनमन्त्री त्रिभुवन साहले संयुक्त रुपमा सलहेश फूलवारीमा ‘भिमराव अम्बेडकर पार्क’को शिलान्यास गरे । पार्क निर्माणका लागि प्रदेश सरकारले ८० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । सो बजेटले अम्बेडकरको शालिक, पानीको झरना, हात्तीको मूर्ति र प्रवेशद्वार निर्माण हुने मुख्यमन्त्री सिंहले जानकारी दिए ।

शिलान्यास समारोहमा उनले धार्मिक पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले सलहेश फूलबारी क्षेत्रको विकासका लागि ‘मास्टर प्लान’ सहित प्रदेश सरकार योजना अघि बढाएको बताएका थिए । उनको भनाई छ– अम्बेडकर जस्तो विश्वमा प्रतिष्ठित व्यक्तिको नाममा पार्क यहाँ पार्क बनेपछि दलित तथा अन्य समुदायलाई एउटा प्रेरणा मिल्नेछ ।

तर, मधेश सरकारको अमबेडर पार्क निर्माण कार्यको पासवान समुदायले विरोध जनाएका छन् । नेपाल पत्रकार महासंघ सिरहाका सह–सचिव धर्मेन्द्र पासवानले सलेह फूलवारीमा अम्बेडर पार्क निर्माण गर्दा राजा सलहेशको इतिहास तथा पहिचान मेटिने टिप्पणी गरे ।

उनले भने, ‘सलहेश फूलवारी १३/१४औं शताब्दीका महानायक राजा सलहेशको जीवन, वीरता र कथासँग जोडिएको पवित्र स्थल हो । यदि अमबेडकर पार्क बनाइन्छ भने राजा सलहेशको इतिहास र गाथा ओझेलमा पर्न सक्छ । यहाँ अम्बेडकर पार्क बनाउने निर्णय सच्याइयोस् ।’ उनले प्रदेश सरकार अम्बेडकर पार्क बनाउने निर्णय नसच्याए कानूनी उपचार खोज्ने चेतावनी समेत दिए ।

यस्तै दलित अगुवा सोभित पासवानले पनि सलहेश फूलबारीमा अम्बेडरको पार्क बनाउने प्रदेश सरकारको निर्णय अपरिपक्क भएको बताउँछन् । उनले एउटा इतिहासि मेट्ने गरी अर्को इतिहास बनाउन खोज्नु जायज नभएको बताए । उनले अम्बेडकर पार्क बनाउन उपयुक्त ठाउँको चयन गर्न प्रदेश सरकारलाई सुझाए ।

उनले सलहेश फूलबारीमा अम्बेडकर पार्क निर्माण प्रदेश सरकारले अगाडी बढाएकाले सो विषयमा आवश्यक निर्णय लिन पासवान समुदायका अगुवाहरुको बैठक बोलाउने तयारी गरेका छन् । आज दिउँसो ३ बजे मिर्चैयामा छलफल राखेको र त्यसपछि आवश्यक निर्णय उनले उनको भनाई छ ।

राजा सलहेश र भीमराव अम्बेडकरको इतिहास फरक छ ।

राजा सलहेश १३/१४औं शताब्दीका राजा थिए । सिरहामा सलहेशसँग इतिहास जोडिएको चार स्थान छ– मानिकदह, पकियागढ, सलहेश फूलवारी र सिरहा सदरमुकाम । भनिन्छ– राजा सलहेश नित्यदिन मानिकदहमा स्नान गर्थे, पकडियागढमा कुस्ती खेल्थे, सलहेश फुलवारीमा फूल टिप्थे र सिरहा सदरमुकाम जहाँ दरबार थियो, त्यहाँ पुगेर पूजापाठ गर्थे । यी सबै स्थानमा हरेक वर्ष वैशाख १ र २ गते विशाल मेला लाग्छ ।

जहाँ अम्बेडकर पार्क बनाउन लागेको छ, त्यो फूलवारी लहान बजारदेखि करिब चार किलोमिटर पश्चिम–दक्षिणमा पर्छ । फुलवारी ९ बिघा क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । जहाँ रहेको हारमको बोटमा प्रत्येक वर्ष वैशाख १ गते मात्र माला आकारमा फूल फूल्छ ।

यही अनौठो फूल हेर्न पनि टाढा–टाढाबाट श्रद्धालु आइपुग्छन् र विशाल मेला लाग्छ । फूलबारीमा राजा सलहेस र मालिनीको छुट्टा–छुट्टै गहबर (मन्दिर) छ । सलहेशलाई पासवान समूदायले कुलदेवताको रुपमा पुज्छन् ।

भीमराव अम्बेडकर भारतीय नागरिक थिए । सन् १९४७ मा जारी भएको भारतीय संविधानको मस्यौदाकार हुन् । दलित समुदायका उनले भेदभावविरुद्ध समानताको पक्षमा विशेष संवैधानिक प्रबन्ध गर्न महत्वपूर्ण योगदान पुर्याएका थिए । त्यसैले उनलाई अहिले पनि भारतमा सम्मान गरिन्छ ।

तर, उनको नाममा सलहेश फूलवारीमा पार्क निर्माणको कार्य अगाडी बढाएपछि विरोध भइरहेको छ ।

यूवा अभियन्ता मुना यादवले डा.भीमराव अम्बेडकरप्रति उच्च सम्मान रहेपनि उनको नाममा पार्क बनाउन सरकारले उपयुक्त स्थान चयनमा चुकेको बताए । सलहेश फुलवारीमा राजा सलहेशको इतिहास र वीरताको संरक्षण तथा विश्वभर प्रचारप्रसार हुने कार्य गर्नुपर्ने बताए ।

उनले भने, ‘राजा सलहेशको इतिहास हामी सिरहाबासीको अस्तित्वसँग गाँसिएको छ । यसलाई मेटाउने होइन्, अझ संरक्षण र प्रवद्र्धन गर्नुपर्छ । ऐतिहासिक सम्पदा मास्न खोज्दा हामीलाई स्वीकार हुन्नँ ।’

अम्बेडकर पार्क निर्माणको विरोध सुरु भएपछि मधेशका योजना आयोगका उपाध्यक्ष सोहन साहले सामाजिक सञ्जालमा लेखेका छन्– अन्तोगत्व अम्बेडकर पार्कको जग राखियो । सिरहाको सलहेश फुलवारी नजिककैको यो ठाउँ गत असोजमै टुङ्गो लागे पनि बुझिनसक्ने अवरोध रह्यो । सायद अम्बेडकर को हो ? राम्रोसँग नबुझेका होलान् वा बुझ पचाएका होलान् । खैर, यिनको इतिहास पनि कुनै बेला लेखिएला ।’

साहले अम्बेडकर न्यायिक समाजको चेतनाको प्रतिक, शोषित वर्ग र जातिय उत्पीडनविरुद्ध समावेशीता र समानताको निर्देनिर्देश, उत्पीडित समुदायका लागि राजनीति चेतना र प्रगतिशिल सोचको प्रतिनिधित्व रहेको तर्क गर्दै उनको हाम्रो देशको यूनिभर्सिटी वा कलेजमा पनि चाहिने उल्लेख गरेका छन् ।