Tag: व्यापार घाटा

काठमाडौं । सरकारले नेपालको व्यापार घाटा काम गर्ने कार्ययोजना ३ महिनाभित्र निर्माण गरिने भएको छ ।

बजेट प्रतिस्थापन विधेयक प्रस्तुत गर्दै अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले नेपालको व्यापार घाटा काम गर्न कार्ययोजना निर्माण गरिने बताएका छन् ।
हाल नेपालको वैदेशिक व्यापार घाटा १ अर्बभन्दा धेरै रहेको छ ।

काठमाडौं । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा नेपालको कुल व्यापार घाटा २७.२७ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । भन्सार विभागको तथ्यांकअनुसार गत आवमा निर्यात भने ४४.४३ प्रतिशतले वृद्धि भई १ खर्ब ४१ अर्ब पुगेको छ । अघिल्लो आवमा यस्तो निर्यात ९७ अर्ब ७ करोड थियो ।

सरकारले २० वर्षअघि नेपालको निर्यात १ खर्ब पुर्‍याउने लक्ष्य राखेको थियो । तर आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को वैशाखमा आएर यो लक्ष्य पूरा भएको छ । नेपालबाट सबैभन्दा धेरै भटमासको तेल, पाम आयल, गार्मेन्ट, धागो, अलैंचीलगायतका वस्तु निर्यात हुन्छ ।

गत आर्थिक वर्षमा १३ खर्ब ९८ अर्ब रूपैयाँ बराबरको वस्तु विदेशबाट आयात भएको छ । २०७६/७७ मा भने यो १० खर्ब ९ अर्ब छ ।

आव २०७७/७८ मा कुल वैदेशिक व्यापार १६ खर्ब ८० अर्बको भएको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा यो २७.२७ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । कुल व्यापार घाटामध्ये सबैभन्दा धेरै भारतसँग ८ खर्ब ६५ अर्ब छ । त्यस्तै, दोस्रोमा चीनसँग २ खर्ब ३३ अर्ब रहेको छ ।

भारतबाट ९ खर्ब ७१ अर्ब वस्तु आयात हुँदा नेपालबाट भने १ खर्ब ६ अर्बबराबरको निकासी भएको छ । चीनसँग भने २ खर्ब ३३ अर्ब रूपैयाँको वस्तु आयात हुँदा १० अर्ब बराबरको निर्यात भएको छ । सबैभन्दा धेरै वस्तु आयातमा फलामको कच्चा पदार्थ, पेट्रोलियम पदार्थ र सवरी साधन लगायतका छन् ।

अघिल्लो आर्थिक वर्ष कोरोना महामारीको कारण वस्तु कम आयात हुँदा व्यापार घाटा घटेको थियो । जसले गर्दा विदेशी मुद्राको सञ्चिति र भुक्तानी सन्तुलन बढेको थियो । व्यापार घाटा घटेको कारण वस्तु आयातमा कमी भई सरकारले उठाउने भन्सार र मूल्य अभिवृद्धि करलगायतमा कमी आएको थियो ।

आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को सोज महिनादेखि वैशाख १५ गतेसम्म आर्थिक गतिविधि चलायमान हुँदा वैदेशीक व्यापार पुनः वृद्धि भएको थियो । यद्यपि वैशाखदेखि पुन: शुरू भएको निषेधाज्ञाको कारण सरकारले लिएको लक्ष्य अनुसार भन्सार राजस्व भने प्रभावित भएको छ ।

भारतले नेपालबाट वस्तु निर्यात वृद्धि हुँदा रोक्ने गरेको छ । नेपालको व्यापार घाटा कम गर्न सहयोग गरेको पाम आयल नेपालबाट धेरै निकासी भएको भन्दै भारतले २ पटकसम्म निर्यात रोक्यो । अहिले पनि त्यो कायमै छ ।

नेपालमा भने आयात बन्देजतर्फ खासै चासो देखाउँदैन् । तर, सुपारी, मरिच, केराउ, छोकडा आयात भने अहिले रोक लगाइएको छ ।
सरकारले एन्टिडम्पिङ ल कार्यान्वयन ल्याएपछि नेपालमा नै उत्पादन हुने वस्तु आयात गर्दा अहिले भएको भन्दा थप भन्सार शुल्क तिर्नु पर्छ भने गुणस्तरीय सामानमात्रै ल्याउन पाइने छ । छलफलकै क्रममा रहेकोले उक्त कानून भने लागू भएको छैन ।

आयात, निर्यात दुवैमा वीरगञ्ज भन्सार अगाडि

आ.व २०७७/७८ मा २८ वटा भन्सार विन्दुमध्ये सबैभन्दा धेरै वीरगञ्ज भन्सारबाट ५ खर्ब ११ अर्ब रूपैयाँ बराबरको वस्तु आयात भएको छ । यसैगरी भैरवाह भन्सारबाट २ खर्ब ८१ अर्ब , बिराटनगर भन्सारबाट १ खर्ब ८९ अर्ब, सुख्खा बन्दरगाहबाट १ खर्ब ८९ अर्ब, त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट १ खर्ब ४३ अर्ब, नेपालगञ्ज भन्सारबाट ६८ अर्ब ९४ करोड, रसुवा भन्सारबाट १७ अर्ब, मेची भन्सारबाट ४४ अर्ब बराबरको वस्तु आयात भएको छ । त्यस्तै वस्तु निर्यात गर्ने भन्सार विन्दुहरूमध्ये वीरगञ्ज भन्सार पहिलो स्थानमा रहेको छ ।

गत आर्थिक वर्ष यस विन्दुबाट मात्रै ५३ अर्ब ७६ करोड बराबरको वस्तु निर्यात भएको छ । यसैगरी विराटनगर भन्सारबाट ३६ अर्ब ७६ करोड र त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट २५ अर्ब ४१ करोड रूपैयाँको वस्तु निर्यात भएको भन्सार विभागले जनाएको छ ।

काठमाडौं । नवनियुक्त अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले बुधबार पदभार ग्रहण गर्दै पूँजी बजारलाई उत्साहित बनाउन सरकारको ध्यान केन्द्रित हुने बताएका छन् । उनले आफूलाई कसैको अनुहारभन्दा पनि काम चाहिने भएकाले कर्मचारीलाई सोही अनुरूप अघि बढ्न निर्देशन दिएका छन् ।

उनले थप लगानीको अवसर सिर्जना गर्न समेत सरकारको ध्यान केन्द्रित हुने बताए । तर त्यसको लागि प्रतिवद्धता, पारदर्शिता र इमान्दारिता चाहिने उनको भनाइ थियो ।

सरकारको कामलाई पारदर्शी बनाई जवाफदेही भएर आफ्नो क्षेत्रमा दक्षता पूर्वक काम गर्न समेत उनले निर्देशन दिएका छन् । अहिले व्यापार घाटा बढिरहेकाले यसको न्यूनीकरणका लागि अभियान नै चलाएर अघि बढ्न कर्मचारीलाई निर्देशन दिए ।

उनले देशमा रहेको गरिबी न्यूनिकरणका लागि ठोस कार्ययोजना ल्याउने समेत बताए । नेपालको कमजोर आर्थिक अवस्थाका कारण आर्थिक वृद्धिदर समेत ऋणात्मक रहेको भन्दै त्यसलाई उकास्न सरकार लागिपर्ने बताए ।

‘सरकारको आम्दानीले खर्च धान्न सक्ने अवस्था छैन भने खर्च गर्ने स्रोतको उपलब्धता समेत समयमै जुटाउन कठिन छ,’ । साथै असारको अन्तिममा आएर पूँजीगत खर्च बढि हुने प्रचलनलाई समेत रोक्नु आवश्यक रहेको उनको भनाइ थियो ।

यसैगरी देशमा व्याप्त कोरोना न्यूनिकरणका लागि आवश्यक स्रोत साधन परिचालन र व्यवस्थापन अहिलेको चुनौती रहेको रहेको उनले बताए ।

काठमाडौं । चालु आर्थिक वर्षको आठ महिनामा विदेशबाट ९ खर्ब ४३ अर्ब रुपैयाँ बराबरको बस्तु आयात भएको छ । सोही अवधिमा नेपालबाट भने ८० अर्ब रुपैयाँ बराबरको मात्रै सामान निर्यात भएको छ ।

चालू आर्थिक वर्षको ६ महिनासम्म व्यापार घाटा खुम्चिँदै गएकोमा ८ महिनामा आइपुदा नेपालको वैदेशिक व्यापार घाटा वृद्धि भएको हो । फागुनमा महिनामा आयात र निर्यात दुवै वृद्धि भएको तथ्याङक विभागले प्रकाशित गरेको तथ्याङकले देखाएको छ ।

नेपालले आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को फागुन महिनासम्ममा ८ खर्ब ६३ अर्ब रुपैयाँ व्यापार घाटा बेहोरेको छ । जुन, अघिल्लो आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा ८ खर्ब ४९ अर्बमा सीमित थियो । माघसम्ममा नेपालको व्यापार घाटा ७ खर्ब ३३ अर्ब रुपैयाँ रहेको थियो ।

सो अवधिको अघिल्लो वर्षमा ७ खर्ब ३८ अर्ब रुपैयाँ थियो । चालू आर्थिक वर्षको ८ महिनामा आएर विदेशबाट नेपालतर्फ आउने आयातको परिणाम बढेको छ । तथ्यांक अनुसार अघिल्लो वर्षको ८ महिनामा नेपालले ९ खर्ब २४ अर्ब रुपैयाँको आयात गरेको थियो ।

यस वर्षको फागुन महिनासम्ममा नेपालले विदेशबाट ९ खर्ब ४३ अर्ब रुपैयाँको आयात गरेको छ । अघिल्लो वर्षको यही अवधिको तुलनामा १.६३ प्रतिशतको वृद्धि हो । नेपालबाट विदेशतर्फ जम्मा ८० अर्ब ७७ करोड रुपैयाँको निर्यात भएको छ ।

अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ७.१८ प्रतिशतले बढी हो । अघिल्लो वर्ष नेपालबाट विदेशतर्फ ७४ अर्ब ९० करोड रुपैयाँको निकासी भएको थियो ।

८ महिनामा नेपालबाट भारततर्फ प्रशोधित भटमासको तेल, चिया र अलैँचीलगायत बस्तुको निकासी वृद्धिहुँदा समग्र निर्यातमा भने केही सुधार देखिएको छ ।

काठमाडौं । आर्थिक वर्ष २०७७/७८ को पाँच महिना व्यापार घाटामा १०.९१ प्रतिशतले कमी आएको छ । भन्सार विभागले बुधबार प्रकाशित गरेको मंसिर महिनासम्मको यो तथ्यांकले देशलाई फाइदा होइन उल्टै घाटा पुर्‍याएको बताउँछन्, पूर्व मुख्य सचिव विमल कोइराला ।

कोइरालाका अनुसार कोरोनाको महामारीपछि भएको व्यापार घाटा कमले उल्टै देश विकासलाई असर पारेको छ । अहिले व्यापार घाटा कम हुनुको मुख्य कारण कोभिड–१९ महामारी नै हो । कोभिडका कारण देश विकासका लागि चाहिने औद्योगिक सामान, कच्चा पदार्थ, इन्जिनियरिङ सामग्रीहरू अन्य मुलुकबाट न्यून मात्रमा आयात भएका छन् ।
देशका उद्योगधन्दा, कलकारखाना पूर्ण क्षमतामा चलेका छैनन् । नयाँ उद्योग व्यवसाय खुलेका छैनन् । यस्तो परिस्थितिमा देश विकासमा चाहिने सामग्रीको आयात कम भई व्यापार घाटा कम हुनु राम्रो कुरा होइन । यसले देशलाई दूरगामी असर गर्नेछ ।

भन्सार विभागको तथ्यांकअनुसार आव २०७७/७८ को साउनदेखि मंसिरसम्म ९.५९ प्रतिशतले आयातमा कमी आएको छ । आयातमा कमी आइरहेको बेला निर्यातमा भने वृद्धि भएको छ । निर्यातमा वृद्धि र आयात कम हुँदा व्यापार घाटामा करीब ११ प्रतिशतले कमी आएको हो ।

कोइराला भन्छन्, ‘हामीले उपभोग गर्ने दाल, चामल, पीठो, तेल, नुन जस्ता सामग्रीको आयातमा कमी भई व्यापार घाटा कम भएको अवस्थामा भने देश आत्मनिर्भरतातर्फ जान्छ । र, यसले देशलाई ठूलो फाइदा पुर्‍याउँछ । तर, अहिलेको तथ्याङ्कले उपभोग्य र विलासिताका सामानमा वृद्धि देखाउँछ । यो हुनु भनेको देश विकासका लागि बाधक हो ।’

आव २०७७/७८ को यो पाँच महिनामा ५० अर्ब ५ करोड ५६ लाख ८ हजार रुपैयाँ बराबरको सामान निर्यात भएको छ । आव २०७६/७७ मा सोही समयमा नेपालबाट अन्य मुलुकमा ४७ अर्ब ६१ करोड ६८ लाख ३५ हजार रुपैयाँ बराबरको सामान निर्यात भएको थियो । यो निर्यातमा ५.१२ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो ।

‘निर्यातमा वृद्धि हुनु अत्यन्त राम्रो कुरा हो । तर, अझै पनि हामीले आफैं उत्पादन गरेर प्रशस्त निर्यात गर्न सकिरहेका छैनौं । अहिले भएको भटमासको तेललाई हेरौं । भटमास उत्पादन हाम्रो होइन । अन्य देशबाट ल्याएर यसलाई रिफाइन गरेर निर्यात गरिन्छ । जुन सबैभन्दा धेरै नेपालबाट निर्यात हुनेमा पर्छ । भटमास आफ्नो उत्पादन हुन्थ्यो त हामीले अझ धेरै आम्दानी गर्न सक्थ्याैं’, कोइरालाले भने ।

आव २०७७/७८ को मंसिरसम्ममा ५ खर्ब २५ अर्ब ४९ करोड ८१ लाख ४२ हजार रुपैयाँ बराबरको सामान नेपाल भित्रिएको छ । गत आवको मंसिर महिनासम्ममा नेपालमा विभिन्न मुलुकबाट ५ खर्ब ८१ अर्ब २५ करोड ७१ लाख १९ हजार रुपैयाँ बराबरको सामान आयात गरिएको थियो ।

आव २०७६/७७ को मंसिरसम्ममा कुल कारोबार ६ खर्ब २८ अर्ब ८७ करोड ३९ लाख ५४ हजार रुपैयाँ बराबरको रहेको थियो । आव २०७७/७८ मा ५ खर्ब ७५ अर्ब ५५ करोड ३७ लाख ५१ हजार रुपैयाँ बराबरको कुल कारोबार भएको छ ।
नेपालमा सबैभन्दा धेरै गत आवमा ४३ अर्ब ७ करोड ७८ लाख ६१ हजार बराबरको मिनरल फ्यूल, मिनरल तेललगायत सामग्री भित्रिएको छ । त्यसैगरी, यो पाँच महिनामा इलेक्ट्रिक मेशिनरी र इक्वीपमेन्टका साथमा यसका पार्टस्हरू ३६ अर्ब २४ करोड ६९ लाख ७६ हजार रुपैयाँ बराबरको नेपाल भित्र्याइएको छ ।

यसैगरी भारतबाट मात्र नेपालमा यो पाँच महिनाको अवधिमा ३ खर्ब ४५ अर्ब ६९ करोड ९२ लाख ८५ हजार रुपैयाँ बराबरको सामान आयात भएको छ । त्यसैगरी चीनबाट सोही अवधिमा ७७ अर्ब ४६ करोड २२ लाख ५५ हजार रुपैयाँ बराबरको सामान आयात गरिरहेको छ ।

व्यापार घाटा कम हुनुमा सरकारले गरेको नीतिगत व्यवस्था जस्तै सवारी कर्जामा कडाई, मुद्रा सटही सुविधामा कमीले पनि व्यापार घाटा कम गर्न सहयोग पुर्‍याएको छ ।

सरकारले यो पाँच महिनामा १ खर्ब १६ अर्ब १३ करोड २० लाख २१ हजार रुपैयाँ बराबरको राजश्व उठाएको छ ।