काठमाडौं । नेकपा एकीकृत समाजवादीलाई अहिले महाधिवेशनको चटारो छ । एमालेबाट विद्रोह गरेपछि माधव नेपाल नेतृत्वको एकीकृत समाजवादीले असार १६ गतेदेखि पहिलो राष्ट्रिय महाधिवेशन गर्दैछ । यो महाधिवेशनलाई एकताको महाधिवेशन भनिएको छ । यो महाधिवेशनबाट नेतृत्वमा माधव नेपाल आफैं दोहोरिने दाउमा छन् ।
तर, उनलाई सम्मानिन नेता झलनाथ खनालको सहयोगमा महासचिव घनश्याम भुसालले चुनौती दिँदैछन् । आज नेता खनाल निवास डल्लुमा दुई नेताबीच भएको छलफलमा मिलेर अघि बढ्ने सहमति बनेको छ ।
दुई नेता मिलेर आफूविरुद्ध अध्यक्षमा प्रतिस्पर्धा गर्ने देखेपछि आफ्नो नाममा सहमति जुटाउन आन्तरिक छलफलमा अध्यक्ष नेपाल लागेका छन् । खनालले भुसाललाई सघाउने सुइको पाएपछि आइतबारको भेटमा नेपालले यो विषयमा चासो राखेका थिए । तर, खनालले स्पष्ट जवाफ दिएका थिएनन् ।
त्यसो त नेतृत्वको विषयमा मात्रै होइन, नेपाल र खनालबीच पार्टीमा वैचारिक मतभेद पनि छ । नेपाल जनताको बहुदलीय जनवाद (जबज) अहिले छाड्न नहुने पक्षमा अडिग छन् भने खनाल त्यो इतिहास भइसकेकाले समाजवादी क्रान्तिको अवस्थामा पुगिसकेको तर्क गर्छन् । त्यसमा खनाललाई भुसालको समर्थन छ ।
पार्टीभित्र पुस्तान्तरणको बहस पनि नभएको होइन । ७० वर्ष उमेद हद हटाएपछि नेपाल र खनाल दुवै नेतृत्वको लागि हौसिएका थिए ।
तर, नेता खनाल नीति, कार्यक्रम र आफ्नो राजनीतिक विचार भुसालले बोकेको भन्दै समर्थन गर्न तयार भएको बताइसकेका छन् । तर, संस्थापन पक्षका नेताहरुले महासचिव भुसालले विद्रोहको बेलामा साथ छाडेर बीचमा आएर नेतृत्व खोजेको भन्दै असन्तुष्टि जनाइरहेका छन् । आसन्न महाधिवेशनको तयारी र नेता खनालसँगको भेटवार्तामा केन्द्रित रहेर महासचिव घनश्याम भुसालसँग गरिएको कुराकानीः
– महाधिवेशनका लागि नेतृत्वको दौडधूप चलिरहेको बेलामा झलनाथ खनाल निवास डल्लु पुग्नुभयो । के के कुराकानी भए ?
हामीले महाधिवेशन, महाधिवेशनका चुनौती र जिम्मेवारी, भावी नेतृत्वलगायतको विषयमा छलफल गरेका हौं ।
– भावी नेतृत्वमा उहाँ (झलनाथ)ले तपाईंलाई समर्थन गर्ने सहमति भएको हो ?
समर्थन कसले कसलाई गर्ने भन्दा पनि अहिले जुन विचार निर्माण गरेर टुंगोमा पुगेका छौं, अहिले जुन कार्यक्रम अघि सारेका छौं, अहिलेको कम्युनिष्ट आन्दोलनको रक्षा र विकासका लागि विचारहरूको सान्दर्भिकता र सुरक्षा गर्ने विषयमा हामीले कुराकानी गर्यौं । त्यसमा समान धारणा र मत छन् । यी विचार धारणा निर्माण गर्ने विषयमा हामी सँगसँगै छौं ।
मैले यो विषय आठौं महाधिवेशनमा पनि उठाएको थिएँ । नवौं महाधिवेशनमा जाँदाखेरि जेएन कमरेड पनि यसमा सहमत भइसक्नु भएको थियो । यो कुरा नवौं महाधिवेशनमा उहाँले नै पेस गरिसक्नु भएको थियो । त्यसकारण यो विचारसँग हामी सँगसँगै आएका छौं । यस विचारको लागि हामीले थप मेहनत गर्नुपर्ने भयो भन्ने विषयमा कुरा भयो ।
– भनेपछि नेतृत्वसहित एकै ठाउँमा उभिने सहमति भयो ?
नेतृत्वबारे धेरै छलफल गरेनौं । भावी नेतृत्वले अगाडिका दिनमा पनि यी विचारहरूलाई रक्षा गर्नुपर्छ, विकास गर्नुपर्छ भन्ने सहमति भएको छ । त्यहीअनुसार अघि बढ्छौं ।
– यो भेटपछि अब अध्यक्षमा तपाईंले उम्मेदवारी दिने पक्का भएको हो ?
त्यो त अलग कुरा छँदैछ । मैले उहाँहरूसँग इच्छा जाहेर गरेको छु । मैले मेरो इच्छा छ, मेरो योग्यता पनि पुगेको छ । यस अर्थमा मलाई सहयोग गर्नुस् । समर्थन गर्नुस् भनेको छु दुवै नेताहरूलाई ।
– माधव नेपाल आफैं नेतृत्वमा दोहोरिने दाउमा हुनुहुन्छ । तपाईंले इच्छा व्यक्त गर्दा कस्तो प्रतिक्रिया पाउनुभयो ?
उहाँले पनि छलफल गरौं भन्नुभएको छ । यो विषयमा छलफल जारी छ ।
– तपाईंले पार्टीको अध्यक्ष महाधिवेशनबाट सर्वसम्मत घोषणा हुने सम्भावना देख्नुभएको छ ?
सर्वसम्मत नेतृत्वका लागि सबैभन्दा सजिलो र उपयुक्त मै हो भन्ने लाग्छ ।
– माधव नेपाल नै दोहोरिने दाउमा भएकाले तपाईंको सम्भावना त कमजोर देखिन्छ नि ?
सर्वसम्मत नेतृत्वका लागि आमरुपमा जनमत छ । त्यो सर्वसम्मत भनेको विचार र सिद्धान्तको आधारमा सर्वसम्मत हो । त्यस्तो लिडरसिपको कुरा हो । यी सबै कुरालाई हेर्दा दुवै सिनियर कमरेडले मलाई समर्थन गर्दा सर्वसम्मत हुने सबैभन्दा सजिलो तरिका यही बाटो हो ।
त्यसो हुँदा प्रतिनिधिहरूको पनि आम रुपमा सहमति हुनुपर्छ भन्ने सेन्टिमेन्ट छ । त्यसैले सहमति हुने सबैभन्दा सजिलो उपाय यही हो । त्यस अर्थमा म बढी विश्वस्त छु ।
– तर, तपाईंमाथि पार्टीभित्रकै नेताहरूले विद्रोहको बेलामा साथ छाडेर अहिले बीचमा आएर नेतृत्व दाबी गर्यो भन्ने आरोप लगाइराख्नु भएको छ नि ?
साथ छाडेको, नछाडेको चाहिँ मैले जान्दिनँ । म जहाँसुकै रहें, म एउटा बेलाको मात्रै विद्रोही होइन । म त राजनीतिमा बीसौं वर्षदेखिको विद्रोही हुँ । त्यो गर्दा एक हप्ता, एक महिनाको विद्रोहको कुरै होइन यो ।
हामी अब जबजभन्दा अगाडि बढिसकेका छौं । समाजवादी कार्यदिशामा पार्टी गइसकेको छ । जबजको मामला हाम्रो पार्टीमा समाधान भइसकेको छ ।
म जहाँ छु, विद्रोहकै कुरा गरिरहेको छु । यहाँ हुँदा होस् या नहुँदा । त्यसैले यो कुरा सामान्यतया राजनीतिक रूपले सचेत मान्छेले यस्तो कुरा गर्दैन अथवा मलाई देखिराखेको, जानिराखेको, बुझिराखेको मान्छेले यो कुरा गरेको छैन जस्तो लाग्छ ।
– पार्टीको दस्तावेज निर्माणमै पनि दुई शीर्ष नेताबीच मतभेद थियो । त्यसमा कुरा मिलिसकेको हो ?
सुरूमा थियो । अब हाम्रो समाजवादको कार्यदिशा हो कि जनताको बहुदलीय जनवादको भन्ने थियो । त्यो चाहिँ समाजवादकै कार्यदिशा हो भन्ने कुरामा पार्टीले टुंगो लगाइसकेको छ ।
– त्यो भनेको माधव नेपाल जबज छाड्न तयार हुनुभएको हो ?
यो माधव नेपालजीको मात्रै कुरा भएन । जो साथीहरू जबजको कार्यदिशा र त्यसको वरिपरि जे जति मान्यता थिए, त्यो सबै हाम्रो छलफलको दौरानमा समाधान भइसकेको छ । र, हामी अब जबजभन्दा अगाडि बढिसकेका छौं । समाजवादी कार्यदिशामा पार्टी गइसकेको छ । जबजको मामला हाम्रो पार्टीमा समाधान भइसकेको छ ।
– एमालेबाट विद्रोह गरेको औचित्य अझै नेकपा एसले पुष्टि गर्न नसकेको आरोप लाग्दै आएको छ । यो महाधिवेशनले त्यो पुष्टि गर्छ ?
विद्रोहको औचित्य पुष्टि हुन चाहिँ यसले गरेको संकल्प पूरा हुने हो । यसमा हामी प्रयत्नशील छौं । त्यो प्रयत्नमा हामी विद्रोहको औचित्य पुष्टि गर्ने दिशामा यो महाधिवेशनले आफ्नो कार्यक्रम र नेतृत्वमा तय गर्यो भने विद्रोहको औचित्य पुष्टि गर्छ ।
याे पनि पढ्नुस् : नेकपा एसको अध्यक्षमा घनश्याम भुसाललाई सघाउन झलनाथ खनाल तयार
थप याे पनि पढ्नुस् : अध्यक्षमा दोहोरिने माधवको रहर, झलनाथ-घनश्यामले बाटो छेक्ने डर
